IDRAR BIYOKIMYASI VE B

1
IDRAR BIYOKIMYASI VE BÖBREK FONKSIYON TESTLERI

• Yrd.Doç.Dr. Mustafa ALTINISIK
• ADÜTF BIYOKIMYA AD

2
Idrar örnekleri

• Sabah idrari
• Postprandial idrar
• 24 saatlik idrar
• Gündüz idrari
• Gece idrari

3
Rutin idrar analizi

• Makroskopik analiz
• Fiziksel özelliklerinin incelenmesi
• Kimyasal analiz
• Mikroskopik analiz
• Idrar sedimentinin incelenmesi

4
Idrarin önemli fiziksel özellikleri

• renk
• miktar (volüm)
• görünüm veya transparan özelligi
• koku
• kivam
• dansite
• reaksiyon veya pH

5
Idrarin rengi
amber sarisi Çok açik sari, yesilimsi sari veya
renksiz Sari Çay rengi Yesil Kirmizi
Pembe-kahverengi Siyah Süt görünümü
6
Idrar volümü
24 saatte 1000-1800 mL
anüri oligüri poliüri
pollaküri ? dizüri ?
7
Idrarin transparan özelligi (görünümü)
berrak
bulanik üratlardan fosfatlardan ya da
karbonatlardan oksalatlardan lökosit gibi
iltihap cisimciklerinden bakterilerden
8
Idrarin kokusu
kendine has kokusuz meyve kokusu kötü bir koku
terli ayak kokusu Akça agaç surubu veya
karamela kokusu fare kokusu
9
Idrarin kivami
akici
10
Idrarin dansitesi
1015-1025 1002ye kadar düsebilir veya 1040a
kadar yükselebilir
hipostenüri izostenüri hiperstenüri
11
Idrar pHi
6,2 civarinda 4,8e kadar inebilir veya 8,2ye
kadar çikabilir
12
Idrar sedimenti
1500-2000 devir/dakikalik santrifüjde 3-5 dakika
santrifüj önce mikroskopun küçük objektifi (10X)
ile sekilli elemanlarin bol oldugu yerler büyük
objektif (40X) ile eritrositler, lökositler,
epitel hücreleri, silendirler, kristaller,
bakteri, mantar ve parazit hücreleri arastirilir
ve incelenir
13
Idrar sedimentinde eritrositler
hematüri
14
Idrar sedimentinde lökositler
piyüri
15
Idrar sedimentinde epitel hücreleri
Böbrek epiteli hücreleri
Yassi epitel hücreleri
16
Idrar sedimentinde silendirler
Hiyalin silendirler Granüler silendirler
Epiteliyal silendirler Lökosit silendirleri
Eritrosit silendirleri Mum silendirler Dev
silendirler Yag silendirleri
17
Idrar sedimentinde kristaller

• Asit idrarda görülebilen kristaller
• Hafif asit, nötral veya hafif alkalik idrarda
  görülebilen kristaller
• Nötral veya alkalik idrarda görülebilen
  kristaller
• Alkalik idrarda görülebilen kristaller

18
Asit idrarda görülebilen kristaller
Amorf ürat Ürik asit kristalleri kalsiyum
oksalat kristalleri sistin kristalleri lösin
kristalleri tirozin kristalleri
19
Hafif asit, nötral veya hafif alkalik idrarda
görülebilen kristaller
Kalsiyum oksalat kristalleri Tersiyer kalsiyum
fosfat kristalleri sulfonamidler
20
Nötral veya alkalik idrarda görülebilen
kristaller
Magnezyum fosfat kristalleri Kalsiyum karbonat
kristalleri
21
Alkalik idrarda görülebilen kristaller
Amorf fosfat Tripel fosfat (amonyum magnezyum
fosfat) tersiyer kalsiyum fosfat kristalleri
amonyum ürat
22
Idrar sedimentinde bakteri, mantar ve parazit
hücreleri
23
Idrarin kimyasal analizi

• glukoz aranmasi
• protein (albümin) aranmasi
• bilirubin aranmasi
• ürobilinojen aranmasi
• keton cismi aranmasi
• hemoglobin (kan) aranmasi
• nitrit aranmasi

24
Idrarda glukoz
glukozüri kan glukoz düzeyi böbrek esigi olan
160-180 mgi astiginda
Hiperglisemi olmadan Hiperglisemi ile birlikte
25
Idrarda protein
proteinüri veya albüminüri
Fonksiyonel albüminüriler Asiri kassal
faaliyet, uzun süre soguga maruz kalma,
premenstrüel dönem, gebelik Organik
albüminüriler prerenal albüminüri renal
albüminüri postrenal albüminüri
26
Idrarda bilirubin
27
Idrarda ürobilinojen
Artis ?
28
Idrarda keton cismi
ketonüri ?
29
Idrarda kan
Hemoglobinüri ?
hematüri
30
Idrarda nitrit
Gram negatif bakteri ?
31
Böbrek fonksiyon testleri

• Glomerüler filtrasyon fonksiyonu ile ilgili
  testler
• Proksimal tüp aktivitesi ile ilgili testler
• Renal ekskresyonu ölçen testler
• Renal kan akimini ölçen testler

32
Glomerüler filtrasyon fonksiyonu ile ilgili
testler

• Ekzojen inülin klirensi
• Üre klirensi
• Kreatinin klirensi

33
Ekzojen inülin klirensi
glomerüler filtrasyon hizi(GFR)ni tam olarak
yansitir 125 mL/dakika
34
Üre klirensi
GFRnin 40-70ini yansitir
Idrar akisi dakikada 2 mLden fazla ise maksimal
üre klirensi hesaplanir
46-99 mL/dakika (75 mL/dakika)
Idrar akisi dakikada 2 mL veya daha az ise
standart üre klirensi hesaplanir
40-60 mL/dakika (54 mL/dakika)
35
Kreatinin klirensi
eriskin bir kadinda 85-125 mL/dakika eriskin bir
erkekte 97-140 mL/dakika
36
Proksimal tüp aktivitesi ile ilgili testler

• Konsantrasyon testi
• Dilüsyon testi

37
Renal ekskresyonu ölçen testler

• Fenolsülfofitaleyn (PSP) testi

38
Renal kan akimini ölçen testler

• Paraaminohippürat (PAH) ve diodrast klirens
  testleri