Thema 6

1
Thema 6

• Het dode vogeltje

2
Les 6.1

1. goedkeuring
2. Fransman
3. reuzeleuk
4. bacteriën
5. gelegenheden

3
Les 1 garage, elektrisch

• In het ankerverhaal staat dat de kamer van Bianca
  zich bevindt op de eerste etage.
• ? Op welke etage slaap jij?
• ? Hoeveel etages telt jouw woning? Of jouw
  flatgebouw?
• Bianca vraagt aan Ruth of hun dans romantisch
  moet zijn.
• ? Wat bedoelt Bianca daarmee?
• ? Wat valt je op aan de woorden etage en
  romantisch?
• Je hoort de woorden anders dan je ze schrijft je
  zegt aazje en ies, maar je schrift age en isch.
• Vandaag leer je woorden schrijven die eindigen op
  age, oge of isch.

4
etage

• ? Ken je meer woorden die eindigen op age?
• Een aantal woorden uit het woordpakket is
  afgeleid van een werkwoord
• massage - masseren, passage - passeren, etage -
  etaleren, lekkage - lekken.
• age wordt vaak gebruikt om een nieuw woord te
  maken.
• In dat geval is age een achtervoegsel. Deze zijn
  overgenomen uit het Frans.
• Ook woorden met oge, zoals horloge, komen uit het
  Frans en spreek je met zju uit.
• ? Kun je meer woorden noemen die net als
  romantisch eindigen op isch? Je hoort ies, je
  schrijft isch.
• ? Van welk zelfstandig naamwoord zijn die woorden
  afgeleid??? ???? ???

5
lekkage
6
massage
7
passage

• Passage kan verwijzen naar
• Een bepaald deel van een verhaal, gedicht,
  muziekstuk of film
• Een groot proces n.a.v. diverse liquidaties in de
  Amsterdamse onderwereld.
• Een overdekte winkelstraat

8
percentage
Men gebruikt procenten om een verhouding aan te
geven, in principe tussen een deel en het
grotere geheel, door het geheel, de
referentiegrootheid, op 100 te stellen. Het
aantal procenten wordt het percentage genoemd.
9
communistisch
Communisme als staatsvorm is socialisme dat door
een staat dwingend wordt opgelegd aan de
bevolking.
Het vroegere Rusland, de Sovjet-Unie, was een
grote communistische staat.
In de communistische staat zijn de
"productiemiddelen" (bedrijven, fabrieken)
staatseigendom en is de samenleving er een
zonder rangen en standen ("klasseloze
maatschappij"). De inkomstenverschillen zijn er
gering. Een dokter verdient dus ongeveer
evenveel als een havenarbeider. Dat klinkt in
theorie allemaal erg mooi, maar in werkelijkheid
zijn staten waar het communisme aan de macht is
dictaturen.
10
historisch
met of over geschiedenis
Voor- beelden   het historische centrum van Amsterdam,historisch museum
Histo-risch ge-groeid  (door de eeuwen heen of in lange tijd ontstaan) De gewoonte in ons bedrijf om op vrijdag te borrelen is historisch gegroeid.
11
theoretisch
op een wetenschappelijke maniervbhij hield een
theoretisch verhaal over het klimaat
12
Reflectie

• Ken je de regels voor het schrijven van de
  woorden met age, oge en isch?
• Waar staan age en isch meestal in het woord,
  vooraan of achteraan?
• Ken je de betekenis voor alle aangeboden woorden
  met age of isch.
• Waar moet je een volgende keer op letten bij het
  schrijven van de woorden?

13
Les 6.2

1. hulpverlening
2. maneschijn
3. koloniën
4. a.u.b. (afkorting van alstublieft)
5. respect

14
Les 2 roepen

• De muziek die Perry en Bix in het ankerverhaal
  spelen, verzonnen ze zelf.
• ? Waarover verzonnen Perryen Bix muziek?
• ? Verzin je zelf ook wel eens muziek?
• verzinnen verzonnen
• ? Welke vorm staat in de tegenwoordige tijd? En
  welke in de verleden tijd?
• Toen het vogeltje doodging in het stuk, klonk er
  een hoge, valse snerpende noot.
• ? Hoe klinkt een snerpende noot?
• klinkt klonk
• ? Van welk werkwoord zijn deze persoonsvormen
  afgeleid?
• ? Welke persoonsvorm staat in de tegenwoordige
  tijd en welke in de verleden tijd?
• Vandaag leer je persoonsvormen leren schrijven
  die in de verleden tijd anders klinken dan in de
  tegenwoordige tijd.

15

• Werkwoorden waarvan de persoonsvorm in de
  verledentijd een andere klank heeft, noemen we
  klankveranderende werkwoorden, bijvoorbeeld
  klinkt en klonk, verzinnen en verzonnen.
• ? Ken je meer klankveranderende werkwoorden?
• ? Vul het werkwoordschema in voor de woorden
  roepen, klinken, verzinnen en buigen.
• ? Neem de denkstappen kaart voor je en kijk hoe
  het zit met de werkwoorden roepen en klinken.

Verleden tijd
Onderwerp persoonvorm
enkelvoud ik jij, u, hij, zij
meervoud wij, jullie, zij
16

• Bij de verleden tijd enkelvoud op de denkstappen-
  kaart moet je een keuze maken tussen klankvaste
  of klankveranderende werkwoorden.
• Bij klankveranderende werkwoorden hoef je geen
  keuze te maken tussen klankvaste of
  klankveranderende werkwoorden.
• ? De persoonsvormen van verzinnen en buigen
  bekijk je in het werkwoordschema.

17
Reflectie

• Ken je van alle werkwoorden de verleden
  tijdsvorm?
• Wat is het verschil tussen klankvaste werkwoorden
  en klankveranderende werkwoorden?
• Bij welke werkwoorden vind je de klankverandering
  moeilijk?
• Heb je per ongeluk een keer de uitgang de(n) of
  te(n) gebruikt van klankvaste werkwoorden?

18
Les 6.3

1. oprichting
2. bruidegom
3. kippenhok
4. calorieën
5. minderheden

19
Les 3 hond, fietsen

• In het ankerverhaal maken Perry en Bix samen
  muziek. Bix is een kameraad van Perry.
• ? Wat betekent dat?
• ? Wat is het meervoud van kameraad?
• kameraad kameraden
• Je hoort een t in het enkelvoud. Als je het woord
  langer maakt hoor je dat je het met een d moet
  schrijven.
• Bix vertelt dat het muziekstuk over het dode
  vogeltje vol tegenstellingen zit.
• tegenstelling tegenstellingen
• In het meervoud komt er alleen en bij.
• Vandaag leer je woorden schrijven met d die
  klinkt als t en meervouden met gesloten
  lettergreep.

20

• Hoe weet je of het woord zogenaamd op een d of
  een t eindigt?
• Dit hoor je als je het woord langer maakt. Je
  gebruikt het dan vaak in een woordgroep,
  bijvoorbeeld zogenaamde kikkers.
• ? Wat hoor je en wat schrijf je in de langere
  vorm?
• ? Doe ditzelfde met de woorden beschaafd,
  indertijd, spannend, voortdurend.
• ? Het woord wereldoorlog bestaat uit twee delen.
  Vervolgens maak je er meervoud van.
• ? Maak van het woord aanwijzing meervoud en
  verdeel het daarna in lettergrepen.
• aan-wij-zin-gen
• Neem het algoritme schema 2 voor je.
• ? Eindigt de derde klankgroep op een klinker of
  een medeklinker?
• Op een medeklinker, het eindigt dan op en.

21
beschaafd
Synoniem   netjes
gemanierd
met goede manieren, zoals het hoortvbhaar
nieuwe vriend maakt een beschaafde
indruksynoniemen behoorlijk netjes fatsoenlijk
keurig beleefd voorkomend zedelijk
22
denkbeeld
denkbeeldwat je ervan vindtvb die buurman van
jou houdt er vreemde denkbeelden op
na!synoniemen mening oordeel opvatting
standpunt
23
gemeenteraad
Gekozen door de inwoners van een gemeente die
voldoen aan het kiesrecht. De gemeenteraad staat
in feite aan het hoofd van een gemeente en heeft
het bestuur in handen. Zij keurt de plannen
goed van het College van B W en controleert ook
hun daden.
vertegenwoordiging van de burgers in het
gemeentebestuur
24
indertijd
25
kameraad
26
wereldoorlog
27
aanwijzingen
28
argumenten
29
aspecten
30
inlichtingen
31
presidenten
32
toepassingen
33
voorschriften
34
Reflectie

• Welke spellingregels heb je vandaag geleerd?
• Welke regel vind je het moeilijkste?
• Gebruik je de verleningsregel bij woorden met een
  t-klank aan het eind?
• Wat doe je met een woord dat je niet langer kunt
  maken?
• Wanneer verdeel je woorden in klankgroepen?

35
Les 6.4

1. kandidaat
2. elleboog
3. weeën
4. zgn. (zeg afkorting van zogenaamd)
5. leverancier

36
Les 4 schrijven, kiezen

• In het ankerverhaal geeft Ruth uitleg aan Bianca
  over de dans die ze wil opvoeren op De Grote
  Avond.
• ? Welke uitleg gaf Ruth?
• Met de dans wil ze mensen raken, ze wil er iets
  mee uitdrukken.
• ? Welke uitleg zou jij geven om te vertellen hoe
  je gevoelens kunt uitdrukken in een dans?
• We hebben juist de woorden geeft, geven en gaf
  gebruikt.
• ? Welke woorden staan in de tegenwoordige tijd en
  welke in de verleden tijd?
• ? Welke persoonsvorm ontbreekt nog in de rij?
• gaven
• De kinderen uit het ankerverhaal kozen voor een
  gevoelige dans en Bix koos voor jazz.
• ? Welke dans zou jij kiezen?
• ? Wie kiest liever iets anders?
• We hebben net de woorden kozen, koos en kiezen
  gebruikt.
• ? Welke woorden staan in de tegenwoordige tijd en
  welke in de verleden tijd?
• Vandaag leer je persoonsvormen schrijven van
  klankveranderende werkwoorden bij v verandert in
  f en z in s.

37

• ? Wat zijn klankveranderende werkwoorden?
• ? Kun je er een noemen?
• ? We vullen een werkwoordschema in voor de
  woorden geven, kiezen, schrijven en blazen.
• ? Zie je de wisseling van de v en z en s en z?
• Aan het eind van een lettergreep staat nooit een
  v of z.
• Neem de denkstappen- kaart voor je en doorloop de
  stappen met de volgende zinnen
• Bix gaf aanwijzingen aan Perry.
• Bianca en Ruth kozen voor jazzballet.
• Perry blaast op zijn trompet.
• De kinderen schrijven een verslag.
• Geef persoonsvorm, de tijd van de zin, het
  onderwerp, het getal ervan en om wat voor
  werkwoord het gaat klankvast of
  klankveranderend.

Verleden tijd
Onderwerp persoonvorm
enkelvoud ik jij, u, hij, zij
meervoud wij, jullie, zij
38
verkiezen
39
verwijzen
40
stuiven
41
Reflectie

• Kun je vertellen wat je vandaag geleerd hebt?
• Van welke werkwoorden vind je de verleden tijd
  moeilijk?
• Waar let je op bij de wisselingen van de letters
  z in s en v in f?
• Hoe houd je rekening met de lange klanken bij
  verandering van open naar gesloten lettergreep?