KIZAMIK, KIZAMIK

1
KIZAMIK, KIZAMIKÇIK, KABAKULAK
2
K I Z A M I K
RUBEOLA
(MEASLES)
3
GENEL ÖZELLIKLERI

• Paramyxo virüs grubundandir
• RNA virüsüdür
• Tek serotipi vardir
• Bulasicidir

4
Bulasicilik

• Döküntüden 7 gün önceden
• Döküntünün 5-7 gün sonrasina kadardir

5
Kizamik patogenezi

• Virüs solunum yollarindan bulasir
• Replikasyon nazofarenks ve bölgesel lenf
  nodlarinda meydana gelir
• Primer viremi temastan 2-3 gün sonra olusur
• Sekonder viremi temastan 5-7 gün sonra olusur ve
  tüm dokulara yayilir

6

• PRODROMAL DÖNEM (Nezle Dönemi)
• ATES
• BURUN AKINTISI
• BURUN TIKANIKLIGI
• AKSIRIK ÖKSÜRÜK
• BOGAZ AGRISI
• KONJUNKTIVIT
• FOTOFOBI
• KOPLIK LEKELER

7
Kizamigin klinik gidisi

• Inkübasyon peryodu 12-14 gündür

8
Prodromal peryod

• 2-4 gün sürer
• Ates 38-390C
• Öksürük
• Koriza
• Konjoktivit
• Koplik lekeleri agiz içinde

9
Koplik lekesi

• Molar dis hizasinda yanakta hiperemik zeminde tuz
  biber manzarasi meydana gelir
• Kizamik için patognomoniktir.

10
KOPLIK LEKELERI
11
Rash

• Prodrom peryoddan 2-4 gün sonra
• Temastan 12-14 gün sonra
• Makülopapüler karakterdedir
• Kafada saç çizgisinden baslar
• Gövde, kol ve bacaklara yayilir
• Özellikle gövdede olmak üzere birlesmeye
  egilimlidir
• Ilk 3 gün artma egilimindedir
• 5-6 gün devam eder
• Baslama sirasina göre solar

12
Rash

• Gövdede birlesme egilimli
• Ekstremitelerde daha ayrik

13
(No Transcript)
14
Bulasicilik ve klinik

• Kizamik hastaligi çok infeksiyözdür.
• Duyarli kisi hasta ile karsilastiginda hastaligi
  90 bulastirir.
• Makülo-Papüler döküntü, ates ve solunum
  semptomlari ile karakterizedir.
• Döküntüler birlesebilir.
• Komplikasyonlari oldukça yaygin ve ciddidir.
• Asi uygulanmasindan önce tüm dünyada, en önemli
  çocuk ölüm sebebiydi.

15
DÖKÜNTÜ DÖNEMI

• Kulak arkasindan baslar.
• Alin, yüz, boyuna, vücuda ve
• ekstremitelere yayilir.
• Döküntü döneminin ardindan nadir olarak
  ensefalit gelisir ( Postinfectious Encephalitis).

16
(No Transcript)
17
(No Transcript)
18
(No Transcript)
19
(No Transcript)
20
(No Transcript)
21
(No Transcript)
22
Measles
23
BAGISIKLIK

• Antikorlar, döküntü zamani ortaya çikar.
• 14. günde en yüksek düzeye ulasir (IgM, IgG).
• K.B.
• H.I. antikorlar olusur
• Nötralizan
• Bagisiklik hayat boyu sürer.

24
LABORATUVAR TANISI
Prodromal dönem ile Rashdan 1-2 gün sonra ()
Bogaz, nazofarenks sekresyonu, kan
Konjunktiva sivisi Idrar Beyin dokusu (post mortem)
25
Kizamigin laboratuvar tesbiti

• Kizamik virüsü nazofarenks ve idrardan izole
  edilebilir
• Kizamiga karsi serolojik olarak antikor (serum
  IgM ve IgG antikorlar EIA, HA ile) saptanabilir

26

• Primer insan veya maymun hücre kültürlerine ekim
  yapilirsa da, üretilmesi ve izolasyonu zordur.
• Kizamik virusu ile enfekte hücreler çok nukleuslu
  olur.
• Enfekte hücrelerin sitoplazma ve nukleuslarinda
  eozinofilik inklüzyon cisimcikleri bulunur.
• Virusa ait antijenler R.I.A. , ELISA ile
  gösterilebilir.

27
Kizamik EPIDEMIYOLOJI-I

• Hastalik tüm dünyada endemiktir.
• Gelismekte olan ülkelerde çocuk ölümlerinde
  birinci sirayi alir.
• 5 yas altindakiler çok duyarlidirlar.
• En çok komplikasyon 3 yas alti ve malnutrisyonlu
  çocuklarda görülür.
• Asilama ile sikligi ve komplikasyonlari çok
  azalmistir.
• Canli Attenüe kizamik asilari 15 aylik bebeklere
  uygulanir.
• Spesifik bir tedavisi yoktur.

28
Kizamik epidemiyoloji-II

• Rezervuar gt Human
• Geçis gt Solunum yolu
• Mevsimsel özellik gt Geç kista ve baharda pik
  yapar
• Bulasicilik gt rashtan 4-7 gün önce ve 4-7 gün
  sonrasina kadar bulasici

29
KOMPLIKASYONLARIBakteriyel süperenfeksiyon ve
virüs yayilmasina baglidir

• Otitis media
• Pnömoni
• Akut Ensefalit
• Servikal Lenfadenit,
• SSPE (Subakut sklerozan pan ensefalit)
• Tüberküloz reaktivasyonu
• Purpura,
• Abortus ve
• Prematüre dogum
• Ölüm
• Hospitalizasyon

30
KOMPLIKASYONLARI

• Bakteriyel süperenfeksiyon ve virüs yayilmasina
  baglidir.
• Otitis media ) En sik komplikasyondur
• Pnömoni ) En sik ölüm nedeni olan komplikasyon
  olup bronsiolitbronko pnömoni seklinde görülür.
• Akut Ensefalit ) Ciddi,fatal seyreden bir
  komplikasyondur. Öldürme orani en yüksek
  komplikasyondur. Burada ates, basagrisi, kusma,
  huzursuzluk, konvülsiyon ve kisilik
  degisiklikleri görülür. 60 tamamen düzelir, 15
  exitus olur, 25 ise Mental Retardasyon, rekürren
  konvülsiyon, sinirsel tip sagirlik, hemipleji,
  parapleji ve siddetli davranis bozuklugu
  gelistirir.

31
KOMPLIKASYONLARI

• Servikal Lenfadenit,
• SSPE (Subakut sklerozan pan ensefalit) ) SSPE
  kizamigin geç bir komplikasyonu olup nadir
  görülür ve sikligi 1/10.000dir. Sinsi ilerleyen
  davranis ve entellektüel fonksiyon bozulmasi ilk
  belirtidir. tanida EEG de düzenli araliklarla
  gelen dikensi dalgalar, BOS da ve kanda ak
  varligi, BOS da IgG yüksekligi yardimcidir.
  Görüldügünde ölümcül bir komplikasyondur.
• Tüberküloz reaktivasyonu
• Purpura,
• Abortus
• Prematüre dogum daha az görülen komplikasyonlar
  olarak sayilabilir.
• Ölüm
• Hospitalizasyon

32
KOMPLIKASYONLARI

• Kizamik, immun sistemi zayif düsüren bir
  hastaliktir.
• Sekonder enfeksiyon etkenlerinden özellikle Beta
  Hem. Streptokok nedeni ile Laringotrakeit,
  Bronsit, Bronkopneumoni, Ortakulak iltihabi,
  mastoidit gelisir.
• Nadir olarak kizamik virusunun kendisi,
  intertisial pneumoni, ensefalit, veya
  ensefalomiyelite neden olabilir. Ensefalit
  olgularinda ölüm orani yüksektir. Hayatta
  kalanlarin 40 kadarinda mental ve duyu
  bozukluklari görülür.

33
Kizamik komplikasyonlari

• Komplikasyonlar siktir
• Özellikle küçük çocuklarda siktir
• Malnutrisyonlu ve özellikle vitamin A eksikligi
  bulunanlarda komplikasyonlar agir seyreder ve
  mortalite riski yüksektir

34
S.S.P.E. (Subakut Sklerozan Pan Ensefalit)

• Ilerleyici mental ve motor bozukluklarla
  karakterizedir.
• Defektif kizamik virusunun beyinde latent olarak
  kalip yavas virus (Slow Virus) gibi hareket
  etmesiyle ortaya çikan çok ciddi bir
  komplikasyondur.
• Virus hastaligin iyilesmesinden sonra hücre
  içine saklanir, cell to cell hayatiyetini devam
  ettirir. Hastaligin geçirilmesinden yillar sonra
  (5,10 bazen 20yil) Körlük, Felç, Davranis
  bozuklugu gibi semptomlar görülür.
• Kanda ve B.O.S.da yüksek antikor titreleri
  tesbit edilir.
• Asilama SSPE komplikasyonu riskini ortadan
  kaldirmistir.

35
(No Transcript)
36
Kizamik asisi

• Içerik Canli attenüe virüs asisi
• Etkinlik 95
• Immünite süresi Hayat boyu
• Uydulama semasi 2 doz
• Ülkemizde MMR seklinde kizamik kizamikçik
  kabakulak üçlüsü seklinde uygulanmaktadir

37
Kizamik asisi

• Ülkemizde salginlar nedeniyle 9 aylikken tek
  kizamik yapilmaktadir
• Bu asi hiç yapilmamis gibi 12 aydan sonra tekrar
  MMR seklinde tekrarlanmasi gerekmektedir.

38
Ikinci doz uygulamasi

• Ilk doz MMR seklinde 12-15 ayda
• Ikinci doz MMR seklinde 4-6 yasta

39
(No Transcript)
40
KizamikçikRubella
Geçici Artrit Düsük Prematür dogum Gebelikte
hastaligin anneden bebege geçmesi
41
Konjenital Rubella Sendromu
42
Konjenital Rubella Sendromu (Katarakt)
43
Kabakulak

• EtkenKabakulak virusu Paramyxoviridae
  ailesinden zarfli bir RNA virusudur. Zarfin
  yüzeyinde hemaglütinin, nöraminidaz ve füzyon
  aktivitesine sahip glikoprotein yapilar yer alir.
  Kabakulak virusu 4?C'da günlerce, -65?C'da
  yillarca canliligini sürdürür.

44
Kabakulak

• Sadece insanlarda görülür
• Bulas damlacik yolu ve direkt temas iledir
• Parotid bezi temel hedef organdir
• viremi ile virüs diger organlara yayilir
• Testis, over, böbrek ve dalak
• Inkübasyon peryodu 14-28 gündür
• Tipik olarak çocukluk çagi hastaligidir (lt 6 yr)

45
Parotid bezi
Kabakulak virüsün hedef organlari
Overler veya testisler
46
Kabakulak nedeniyle parotis bezi sismis bir çocuk
47
Kabakulak (Epidemik Parotit)

• Epidemiyoloji
• Kabakulak tüm dünyada görülebilen bir
  hastaliktir.
• Hastalik yil içerisinde Ocak ve Mayis aylari
  arasinda en yüksek görülme hizina ulasir.
• Askeri kislalar, okullar gibi kapali
  topluluklarda epidemiler bildirilmistir.
• Kabakulak asisinin kullanimindan önce vakalarin
  90'i 14 yasin altindaki çocuklardi. Asinin
  yaygin kullanimina bagli olarak hastaligin
  insidansinda önemli azalma meydana gelmistir.
• 20 yas ve üzerindeki eriskinlerin 80-90'i
  kabakulaga karsi bagisiktir.
• Hastalik duyarli kisilere, tükrük sekresyonu ile
  direkt temas veya damlacik çekirdekleri ile agiz
  veya burun yolundan girer.
• Parotit bulgulari ortaya çikmadan hemen önce ve
  parotit döneminde hastaligin bulasiciligi
  maksimumdur.
• Kizamik ve su çiçegi ile kiyaslandiginda,
  kabakulagin bulasmasi hasta kisi ile daha yakin
  temasi gerektirir.

48
Patogenez

• Virus duyarli kisi tarafindan alindiktan sonra
  hastaligin inkübasyon süresinde solunum yolu
  mukoza hücrelerinde çogalir.
• Kabakulak virusu viremi ile glanduler dokulara ve
  nöral dokuya yayilir.
• Virusun Stenon kanalindan direkt olarak parotise
  ulasmasi deneysel olarak mümkündür. Ancak bu
  durumda inkübasyon süresi dogal
  infeksiyondakinden kisadir ve menenjit, orsit
  gelisimi gibi klinik tablolar bu patogenezle
  açiklanamamaktadir.
• Virus ile infekte parotis bezinde diffüz
  interstisyel ödem ve mononükleer lökositlerden
  olusan serofibrinöz eksuda meydana gelir.

49
Klinik belirtiler-I

• Kabakulagin inkübasyon süresi 2-4 haftadir
  (ortalama 16-18 gün).
• Prodromal dönem belirtileri non spesifiktir.
• Hafif ates, bas agrisi, istahsizlik, halsizlik
  görülebilir.
• Bir-iki gün içerisinde parotis bezi lojuna uyan
  bölgede sislik, agri, hassasiyet ortaya çikar.
• Ilerleyen günler içerisinde sislik
  belirginleserek, kulak kepçesi yukari-disa
  itilir, angulus mandibula siliklesir.
• Bir tarafta parotit bulgularinin ortaya
  çikisindan birkaç gün sonra genellikle diger
  taraf parotis bezi de hastaliga istirak eder.
• Vakalarin yaklasik 1/4'inde hastalik tek tarafli
  seyreder.

50
Klinik belirtiler-II

• Kabakulak parotiti non süpüratif özelliktedir.
• Kizariklik, isi artisi gibi inflamasyonun diger
  kardinal belirtileri bulunmaz.
• Hastalarda agri nedeniyle çigneme, konusma
  güçlügü olur.
• Stenon kanali agzi eritemli ve ödemli
  görünümdedir.
• Parotis bezi sisliginin maksimuma ulasmasi ile
  birlikte ates kisa sürede düser, hassasiyet
  azalir.
• Yaklasik bir hafta içerisinde parotis bezi
  sisligi de düzelir.
• Kabakulagin seyri sirasinda 60-70 parotis bezi
  tutulumu olurken, degisen oranlarda diger
  glandlar ve nöral yapilar da hastaliga
  katilabilir (Tablo 1).

51
Tablo 1. Kabakulakta organ tutulumlarinin sikligi
Siklik ()Glanduler tutulum

• Parotit
  60-70Submandibuler/ sublingual
  sialadenit 10Epididimoorsit (postpubertal
  erkek) 25
• Ooforit (postpubertal bayan)
  5
• Nöral tutulum
  1-10Menenjit
  0,1 Ensefalit

52
Kabakulak klinigi

• Bir veya iki parotis bezinde sislik
• Parotis bezi sisligi hem viral enfeksiyondan hem
  de immün cevaptan meydana gelir.
• Kabakulak hastalarinin ½si subkliniktir
• Diger endokrin organlar infekte olabilirler
• Kabakulaktan sterilite düsüktür.

53
Klinik belirtiler-III

• Vakalarin 10 kadarinda parotis bezine ilaveten
  diger tükrük bezlerinde de sialadenit
  gelisebilir. Bu bezlerin tek basina tutulumu
  nadirdir.
• Kabakulagin tükrük bezi disindaki en önemli
  glanduler tutulumu, postpubertal dönemdeki
  erkeklerde epididimoorsit gelisimidir.
  Epididimoorsit vakalarinin 2/3'si parotitin
  görüldügü ilk hafta, bir kismi ise parotiti takip
  eden ikinci hafta içerisinde ortaya çikar. Orsit
  gelisimi nadiren kabakulagin tek belirtisi de
  olabilir. Yüksek ates, tutulan taraf testiste
  sislik ve hassasiyetin ortaya çikmasi ile kendini
  belli eder. Orsit tek tarafli geçirildiginde
  sterilite riski yoktur. Bilateral geçirildiginde
  de sterilite gelisiminin nadir oldugu
  belirtilmistir. Yaklasik 5 gün içerisinde atesin
  düsmesi ile birlikte orsit bulgulari geriler.
• Sagirlik

54
Klinik belirtiler-IV

• Ooforit, postpubertal dönemdeki bayanlarin 5
  kadarinda görülür. Yüksek ates, pelvik agri,
  bulanti, kusma gibi yakinmalara yol açar. Ileriki
  dönemde infertilite veya erken menapoz görülmesi
  nadirdir.
• Pankreatit gelisimi siddetli epigastrik agri,
  karinda hassasiyet, yüksek ates, bulanti, kusma
  ile kendini belli eder.
• Kabakulagin en önemli ekstraglanduler tutulumunu
  santral sinir sistemi tutulumu olusturur.
  Vakalarin 1-10 kadarinda menenjit gelisir.
  Menenjit gelisimi parotitle es zamanli
  olabilecegi gibi, sonrasinda da olabilir.
  Kabakulak menenjiti diger viral menenjitlere
  benzerlik gösterir. Klinik olarak yüksek ates,
  ense sertligi, bulanti, kusma vardir. Lomber
  ponksiyonda beyin omurilik sivisi (BOS) berrak
  görünümde, renksizdir. Hücre sayisi genellikle
  500/mm3 'ün altindadir. Hakim olan hücre tipi
  lenfositlerdir. Protein düzeyi hafif yüksek,
  glukoz düzeyi genellikle düsüktür.

55
Klinik belirtiler-V

• Diger aseptik menenjitlerle kiyaslandiginda, BOS
  glukoz düzeyinde azalmaya kabakulak menenjitinde
  daha sik rastlanir. Menenjit bulgularinin ortaya
  çikisindan sonraki 10 gün içerisinde atesin
  düsmesiyle birlikte semptomlar geriler. Kabakulak
  menenjiti iyi seyirlidir. Sekel birakmadan tam
  sifa ile iyilesir.
• Kabakulak ensefaliti nadir görülmekle birlikte,
  nörolojik sekel birakabilmesi veya fatal
  seyredebilmesi nedeniyle ciddi bir tablodur.
  Parotitle birlikte erken dönemde görülen
  ensefalit, virusun neden oldugu nöron
  harabiyetine baglidir. Geç dönemde ortaya çikan
  postinfeksiyöz ensefalitte ise konagin immun
  yaniti sonucu gelisen demiyelinizasyonun rolü
  üzerinde durulmaktadir. Ates 40-410C gibi yüksek
  degerlere ulasir. Çesitli düzeylerde bilinç
  degisiklikleri, konvülsiyon, parezi, paralizi,
  afazi gibi belirtiler ensefaliti akla
  getirmelidir. Psikomotor bozukluklar veya
  konvülsiyon sekel olarak kalabilir.

56
Klinik belirtiler-VI

• Kabakulaga bagli miyokardit gelisimi son derece
  nadirdir. Ancak 15 kadar vakada ST segmentinde
  depresyon, T dalgasinda düzlesme, PR mesafesinde
  uzama gibi EKG bulgulari saptanabilir.
• Gebelikte geçirilen kabakulak infeksiyonu fötus
  için bazi riskler tasimaktadir. Anne gebeliginin
  ilk trimestrinde kabakulak geçirdiginde fetal
  ölüm riski yüksektir. Ikinci ve üçüncü trimestrde
  bu risk azalmaktadir. Kabakulak infeksiyonuna
  bagli olabilecek çesitli fötal malformasyonlar
  tanimlanmistir. Ancak major malformasyon
  sikliginin, kabakulak virusu ile infekte olmamis
  kontrol grubundaki gebelerde görülme riskinden
  farkli olmadigina dikkat çekilmistir.
• Bir diger çalismada intrauterin kabakulak
  infeksiyonu, endokardiyal fibroelastozis ile
  iliskili bulunmustur.
• Kabakulak infeksiyonunun, juvenil Diabetes
  mellitus etiyolojisinde rolü olabilecegi de
  tartisilmaktadir.

57
Tani ve Ayirici tani-I

• Kabakulak tanisi çogu kez klinik olarak
  konulabilir. Laboratuvarda hafif lökopeni ve
  rölatif lenfositoz görülebilir.
• Menenjit, orsit, pankreatit gelisimi halinde
  genellikle lökositoz ve sola kayma vardir.
• Parotit bulgularinin oldugu dönemde serum amilaz
  düzeyleri yüksektir ve yaklasik 2-3 hafta süreyle
  yüksek kalir.
• Kabakulaga bagli pankreatitte de amilaz düzeyleri
  yükselir. Ayirim için amilaz izoenzim tayini veya
  pankreatik lipaz tayini yapilabilir.

58
Tani ve Ayirici tani-II

• Tipik seyirli bir kabakulakta klinik veriler tani
  için yeterlidir.
• Ancak parotit bulgusu olmayan veya parotis bezi
  disidaki tükrük bezi tutulumunun oldugu vakalarda
  viral etiyolojiyi belirlemek için çesitli
  laboratuvar tetkiklerine basvurulabilir.
• Bu amaçla en çok kullanilan serolojik
  testlerdir.
• Kompleman fiksasyon,
• hemaglütinasyon inhibisyon,
• ELISA gibi testlerle akut ve konvelasan dönem
  serumlari arasinda 4 kat artis olmasi taniyi
  dogrular.

59
Ayirici tani

• Ayirici tanida, benzer klinik tabloya yol
  açabilecek durumlar da gözden geçirilmelidir.
• Parainfluenza tip 3,
• coxsackie virus ve
• influenza A virus, nadiren akut parotite neden
  olabilir.
• Epidemik parotitle karisabilecek diger bir klinik
  tablo süpüratif parotitlerdir.
• Etken çogunlukla Staphylococcus aureus'tur. Agri,
  sislik, kizariklik, isi artisi gibi inflamasyonun
  tüm kardinal bulgulari vardir. Parotis bezi
  üzerine elle masaj yapildiginda, Stenon kanali
  agzindan pürülan akintinin geldigi dikkati çeker.
  
• Fenilbutazon, tiourasil, fenotiyazin gibi bazi
  ilaçlara bagli olarak bilateral parotis bezi
  büyümesi görülebilir.
• Parotis bezi kanalinin tas, tümör, kist nedeniyle
  tikanmasi tek tarafli parotite neden olabilir.
• Mikulicz sendromu, Sjögren sendromu gibi nadir
  durumlarda da parotite rastlanabilir.

60
Korunma

• Hastaligin duyarli kisilere bulasini engellemek
  için, parotis bezi sisligi düzelene kadar
  (yaklasik 10 gün), hasta kisilerin duyarli
  kisilerle temasi kesilmelidir.
• Aktif immunizasyon için Jeryl Lynn susundan
  hazirlanan canli attenue kabakulak asisi
  kullanilmaktadir. 15. ayda KKK (kizamik,
  kizamikçik, kabakulak) üçlü asisinin bir
  komponenti olarak uygulanir. KKK asisinin 4-6
  yasinda rapeli gerekmektedir.
• Kabakulaga duyarli olan postpubertal dönemdeki
  erkekler için de epididimoorsit riski nedeniyle
  asi önerilir.
• Asi ile elde edilen antikor düzeyleri, dogal
  infeksiyon sonrasi gelisen antikorlardan daha
  düsük düzeydedir.
• Bununla birlikte en az 10 yil süreyle koruyucu
  antikor titresinin devam ettigi belirtilmektedir.
• TedaviKabakulagin tedavisi tamamen semptomlara
  yöneliktir. Analjezik ve antipretikler
  kullanilabilir. Orsit gelisiminde de tedavi
  semptomatiktir. Yatak istirahati, analjezik,
  testisin elevasyonu önerilir. Steroid veya hormon
  preparatlarinin uygulanmasinin semptomlarin
  süresini kisalttigi ya da daha sonra
  gelisebilecek atrofiyi engelledigine dair yeterli
  kanit yoktur.

61
Kabakulak virüsün kontrolü
Kabakulak asisinin virüse etkisi

• Tüm dünyadan eradikasyona aday bir virüstür
• Dogal enfeksiyon hayat boyu immünite birakir
• Stabil, tek serotipi vardir
• Zarf glikoproteinleri
• H-hemaglutinin, F- fusion
• Asisi etkindir
• MMR (18 months)
• canli attenüe virüs asisidir
• yasam boyu koruyuculuk saglar

62
(No Transcript)