Asilar ve Serumlar

1
Asilar ve Serumlar

• Prof.Dr.Zeynep SÜMER

2

• Tüm akut hastaliklarin 70i mikroorganizmalarin
  neden oldugu bulasici hastaliklardir.
  Antibiyotiklerin kesfi ve tedaviye girmesiyle
  birlikte mikroorganizmalarla mücadelede asama
  kaydedilmistir. Ancak bakterilerin hizla direnç
  gelistirmeleri ve hastaliklarin vücuda verdigi
  zararlar görüldükçe asil önemli olanin
  enfeksiyona yakalanmamak oldugu anlasilmistir.

3
Mikroorganizmalara Direnç

• Dogal
• Genetik
• Dogal bariyerler
• Kazanilmis
• Aktif
• Enfeksiyonu geçirerek
• Asilama
• Pasif
• Serum

4
Asilar

• 1796-Jenner Çiçek Asisi
• 1885- Pasteur Kuduz Asisi
• 1925 Difteri-tetanoz-bogmaca
• 1977- WHO Çiçek hastaliginin Dünyadan eradike
  edildigini açiklamistir.
• Simdiki hedef ise Çocuk felcinin eradikasyonudur.

5
Basarili bir asida bulunmasi gereken özellikler

• Etkin
• Stabil
• Ucuz
• Güvenli
• Erisilebilir

6
Asilamada genel kurallar

• Soguk zincire uyulmali
• Steril ve tek kullanimlik enjektörler
  kullanilmali
• Dogru yoldan verilmeli
• Es zamanli kullanilabilen asi ve serumlar
  bilinmeli
• Birden çok asi yapilmasi gerekiyorsa farkli
  yerden yapilmali

7
Es zamanli kullanilabilen asi ve serumlar

• Inaktive asilar farkli ekstremitelerden
• Pnömokok ve influenza
• MMR ve OPV
• IG ve ölü asi EZ yapilabilir
• -------------------------------------------------
• Kolera, tifo, veba
• Canli virus asilari tbc asisi etkinligini
  bozabilir
• IG ve canli atenüe asi EZ yapilmamali

8
Asi Uygulama Yollari

• Intramusküler (IM)
• Intravenöz (IV)
• Deriyi çizmek
• Intradermal
• Subcutan
• Buruna damlatmak veya püskürtmek (Kitle
  asilamalarinda )
• Agizdan vermek

9
Asilama Yasi

• Bagisik yanitin en iyi alindigi yas
• Enfeksiyonlarin sik görüldügü ve riskli oldugu
  yaslar
• Yan etkilerin azligi ve çokluguna göre

10
Asi Yan Etkileri

• Yerel Tepkimeler
• Ödem
• Agri
• Lenf bezi sismesi
• Genel Tepkimeler
• Kiriklik
• Hafif ates
• Bulanti, kusma
• Asi Soku
• Nadir görülür deri altina 1mg. Adrenalin yapilir
• Organ Tepkimeleri
• Kuduz asisinda allerjik ensafalit
• Tüberkülozun alevlenmesi

11
Asi Kontrendikasyonlari

• 39ºCden yüksek ates
• Lösemi ve lenfoma gibi malign hastaliklar
• Aktif Tbc
• Agir pnömoni, böbrek yetmezligi, metabolik
  hastaliklar gibi hastanede tedavi gerektiren
  hastaliklar
• Steroid tedavisi ve radyoterapi

12
Asi Kontrendikasyonlari

• Asi içinde yumurta varsa yumurta allerjisi
  olanlara
• Ayni asi ile daha önceki karsilasmada anaflaktik
  reaksiyon gelismisse
• Gebe ve immun yetmezliklilere canli asi yapilmaz

13
Asi Kontrendikasyonu OLMAYAN durumlar

• Prematürite
• Anne sütü aliyor olmak
• Hafif atesli enfeksiyonlar
• Baska bir nedenle antibiyotik kullanmak
• Ailede asiya bagli konvülsiyon öyküsü
• Nonspesifik allerjik hastalik öyküsü
• Annenin gebe olmasi
• Daha önceki DT-P asisindan sonra lokal reaksiyon
  öyküsü

14
Asi Çesitleri

• Canli atenüe asilar
• Cansiz asilar
• Toksoid asilar
• Konjüge polisakkarit asilar
• Rekombinant asilar(Mikroorganizma ürünleri)
• Pürifiye asilar
• Peptidler
• Çiplak DNA
• Mutant asilar
• Reasortan asilar

15
Canli atenüe asilar

• Bakteri veya virusun hastalik olusturan türü ve
  ayni antijenik yapiyi tasiyan baska sus
  kullanilir
• Kültür isisi, atmosferi veya besyeri içerigi
  degirtirilerek
• Hafif bir enfeksiyon görülebilir
• Immunizasyon daha uzun süreli ve yüksek dozda
  olur
• Virülan hale geçebilir
• Çiçek, kizamik, kizamikçik,polio(Sabin),
  kabakulak, sarihumma ve BCG

16
Cansiz Asilar

• Ölü Asilar
• Enfeksiyon etkenlerinin fiziksel ve kimyasal
  etkilerle inaktiva edilerek enfeksiyözitelerinin
  ortadan kaldirilarak hazirlanan asilardir.

17
Inaktivasyon

• Isi (Çok miktarda protein denatüre olur)
• Formalin
• Fenol
• UV
• Eter
• Etanol
• Aseton Ile saglanir

18
Ölü asinin dezavantajlari

• Kalicilik için dozun tekrari gerekir
• Formalinle tam öldürülememisse enfeksiyon
  görülebilir(Salk paralitik hastalik)
• Hücresel immunite uyarimi zayiftir

19
Toksoid asilar

• Ekzotoksini olan bakterilerin kültür filtrarindan
  elde edilir
• Toksin Toksofor Haptofor
• Toksofor Toksik etkili
• Haptofor Antijenik özellik
• AnatoksiFormol toksoid Toksoid

20

• Toksoid asilarda asilarda Absorbsiyonu uzatmak ve
  antijenik etkiyi arttirmak için adjuvan olarak
• Alüminyum hidroksit
• Potasyum sapi vb. kullanilir
• Difteri,Tetanoz, botulismus, gazli gangren
  toksoid asilara örnektir

21
Konjuge Polisakkarit Asilar

• Saflastirilmis kapsül antijenleri kullanilir
• Dezavantajlarini azaltmak için tasiyici
  proteinler kullanilir
• Bunlar
• Difteri toksini CRM 197 (non toksik mutant)
• Tetanoz toksoidi
• Grup B Neisseria meningitidis dis membran
  proteini vb.

22
Konjuge Polisakkarit Asilarin Dezavantajlari

• Th hücrelerini uyarmazlar
• IgM yapimini uyarirlar Hemen hiç hafiza hücresi
  gelistirmezler
• Tasiyici proteinler eklendiginde IgGde olusur.

23
Rekombinant Asilar

• Pürifiye proteinler
• Peptidler
• Çiplak DNA
• Mutasyona ugramis antijenler
• Ilk kullanilan asi 1970de HBV genomu
  klonlandiktan sonra HBs Ag mayalardan elde
  edildi.

24
Pürifiye proteinler

• Immunojenik bir proteini kodlayan genler izole
  edilir,
• Bakteri, memeli veya mantar hücresine klonlanir
• Üretilen hücrelerden biyokimyasal yolla
  karbonhidrat veya protein olarak pürifiye
  edilir(saflastirilir)
• Hepatit B asilari

25
Peptidler

• Protein yapi taslari olan aminoasit dizilerinin
  asi antijeni olarak kullanilmasidir.
• Sentetik olarak elde edilebilir.
• Saflastirilmasi daha kolaydir
• Ancak küçük moleküllerin antijenik uyarimi az
  olabileceginden tasiyici protein veya adjuvanlara
  gerek duyulabilir.

26

• N.gonorrhea
• V.cholera B toksini subunit peptidi

27
Çiplak DNA

• Lipid olmaksizin DNA enjeksiyonunun immunojenik
  uyariminin güçlü olmasina dayanir
• Influenza Ada basarilidir(IM)
• Uzun süreli uyarim yapar
• ?? Otoimmun cevaba veya onkojenlere dönüsüm???

28
Mutasyona ugramis antijenler

• Ptojen mikroorganizmalarin genetik mutasyona
  ugratilarak patojenitelerini kaybetmeleri ancak
  immunojinetelerinin devami saglanarak elde edilen
  asilardir
• Salmonella
• Kolera

29
Reasortan asilar

• Bazi viruslerin genetik materyallerini komsu
  viruslerle degistirerek sogukt üreyip vücut
  isisinda çogalamama yetenegi kazandirma esasina
  dayanir
• Influenza A
• Rota virus
• Dezavantaji Susun tekrar vücut isisinda üreme
  yetenegi kazanabilme olasiligidir.

30
Gelistirilmekte olan asilar

• Malarya
• Sistozomiazis
• Kolera
• Tüberküloz

31
Pasif Immunizasyon

• Hazir immunreaktif serum veya hücrelerin
  verilmesiyle saglanan bagisiklik seklidir.
• Infeksiyöz olan
• Infeksiyöz olmayan durumlarda kullanilir

32
Pasif Immunizasyonun yan etkileri

• Anaflaksi
• Serum hastaligi
• Demiyelinizan ensefelopati
• Viral hastaliklar bulasabilir(Tam plazma)

33
Neler kullaniliyor

• Insan Immunglobulinleri
• IGIV
• Yüksek moleküler agirlikli komplexlerden
  arindirilir
• Yüksek dozda verilebilir
• Etki erken baslar
• Enjeksiyonu agrisizdir
• IGIMnin 5 kati fiyatlidir
• IGIM
• Enjeksiyonu agrili
• Ucuzdur
• Etkinligi nispeten geç baslar
• Özgün Insan Immunglobulinleri

34

• Hayvan Serumlari
• At veya tavsanlardan elde edilir
• Insan serumlarinin bulunmadigi durumlarda
  kullanilir
• Allerji gelisimi siktir
• Kolay elde edilir
• Ucuzdur
• Antitoksinler

35
Infeksiyöz olmayan durumlar

• Rh Izoimmunizasyonu (Rh- annneye)
• Zehirli isiriklar
• Kawasaki sendromu
• Genel vaskülit 5 gün 400mg/gün IgIV
• Tek doz 2mg/kg/gün IgIV
• ITP(Idiopatik trombositopeni pupura)

36
Sik kullanildigi Infeksiyöz durumlar

• Tetanoz
• Difteri
• Hepatit B
• Hepatit A
• Kuduz
• Kizamik
• CMV
• Varicella Zoster

37
Bilinmesi Gereken Asilama Semalari

• Kuduz
• Tetanoz
• Hepatit