BIRINCI BASAMAK HEKIMLIK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLASIM

1
BIRINCI BASAMAK HEKIMLIK UYGULAMALARINDA
MENOPOZA YAKLASIM
BIRINCI BASAMAK HEKIMLIK UYGULAMALARINDA MENOPOZA
YAKLASIM

• DR.LaleTuna
• 1 No lu AÇS/AP
• Üreme Sagligi Bölgesel Egitim Merkezi
• IZMIR

DR. LALE TUNA 1 No lu AÇS/AP Üreme Sagligi
Bölgesel Egitim Merkezi IZMIR
2

• Menopoz kadinin kendiliginden olan son adet
  kanamasindan sonraki süreçtir.
• Dogurganlik yeteneginin kayboldugu
• 48-55 yas arasi dönemdir.

3

• Menopoz son adet kanamasindan
• 12 ay amenore ile geçtikten sonra
  belirlenmektedir.

4
Klimakterik dönem ise

• Kadinin üreme döneminden üreme çagi sonrasina
  devam eden tüm geçis süreci olarak adlandirilir.

5

• Klimakterik süreçte görülen olaylardan biride
  menopozdur.
• Dogal bir süreçtir, hastalik degildir.

6
ÖYKÜ

• Yas önemli bir belirleyicidir.
• Ilk adet yasi ile menopoz yasi baglantili
  degildir.
• Annede erken menopoz varliginda menopoz yasi öne
  gelebilir.
• Dogum sayisi, emzirme, kullanilan aile planlamasi
  yöntemlerinin menopoz yasi ile ilgisi yoktur.

7
ÖYKÜ

• SADECE SIGARA IÇIMININ MENOPOZ YASINI
• 1 - 1,5 YIL ÖNE ALDIGI BILDIRILMEKTEDIR.

8
(No Transcript)
9
Fizik Baki

• Sistemik baki
• -Anemi
• -Hipertansiyon
• -Diyabet
• -Osteoporoz
• -Obezite
• Meme bakisi
• Pelvik degerlendirme
• -Vajinal, servikal akinti incelemesi
• -Tarama amaçli servikal smear

10
(No Transcript)
11
Santral Sinir Sistemi

• Nöron sayisinin, beyin kitlesinin ve
  nörotransmitterlerinin azalmasi sonucu
• Reaksiyon zamani ve hareket hizinin yavaslamasi
• Dengesizlik, yavas yürüme
• Hafizada azalma
• Ögrenme ve uygulamada yavaslama

12
Kardio-Vasküler Sistem

• Ateroskleroz , kollojen ve amiloid birikimine
  bagli esneklikte azalma, kalp debisinde düsme ve
  sol ventrikül hipertrofisi sonucu
• Sistolik hipertansiyon
• Kalp yükü artmasi
• Egzersiz kapasitesinde azalma
• Aritmi
• Diyastolik disfonksiyon

13
Endokrin Sistem

• Organlarin agirlik ve kitlesinde azalmasi,
  vasküler degisiklikler ve azalmis hormon
  sekresyonlari sonucu
• Diabetes mellitus
• Menopoz
• Hipotiroidizm
• Vitamin D eksikligi

14
Adrenerjik Sistem

• Homeostatik kontrol,
• Vücut sicakligi kontrolü,
• Enerji metabolizmasi
• Kan basincinin düzenlenmesi
• -Adrenerjik cevap yasla azalir.
• -Egzersiz ve fiziksel kondisyon azalir.
• Yag dokusunda artma yaslanmayla görülen
  adrenerjik degisiklikleri açiklayabilir.

15
Immün Sistem

• Timik atrofiye bagli azalmis antikor yaniti
  sonucu
• Enfeksiyonlara yatkinlik
• Enfeksiyonlarda artis

16
Kemik ve Kikirdak Yapilar

• Kemik kaybi kikirdak dejenerasyonuna bagli boy
  kisalmasi, öne dogru durus, artrit sonucu
• Düsmeler
• Kiriklar
• Agri
• Hareketsizlik

17
Kas Iskelet Sistemi

• Kas atrofisine bagli kas zayifligi, kas kaybi
  sonucu
• Güç kaybi
• Dayaniklilik da azalma
• Dengesizlik

18
Renal Sistem

• Nefron kaybi ve arterioskleroza bagli glomerüler
  filtrasyon hizinda azalma sonucu
• Ilaç toksisitesi
• Dehidratasyon
• Volüm yüklenmesi

19
Pulmoner Sistem

• Alveollerin birlesmesi, esneklik kaybina bagli
  vital kapasitelerde, rezervde ve öksürük
  refleksinde azalma sonucu
• Hipoksi ve hiperkapniye cevapta azalmasi
• Pnömoni

20
Duyu

• Duyusal ve motor sinir ileti hizi yaslanmayla
• 10 -15 azalir.
• Distalde titresim duyusu kaybi ve ayak ve
  parmaklarda agri ve dokunma duyusunda bozukluk
• Tendon ve abdominal refleksler yavaslama
• Kas gerginliginde azalma

21
Deri

• Kollojen yapisinda bozulma ve azalmis yag
  dokusuna bagli deride tonus kaybi ve
  kirisikliklar sonucu
• Basinç yaralari
• Hipotermi
• Günesin de etkisiyle makül tarzinda sari
  kahverengi lekeler ve kirisiklik

22
Göz

• Lensin setlesmesi, matlasmasi, maküler
  degisikliklere bagli akomodasyonda bozulma
  sonucu
• Görme azalmasi
• Gece görüsünde azalma
• Katarakt

23
Isitme Ve Vestübüler Sistem

• Korti organi dejenerasyonu, iç kulak membran
  elastikiyetinin ilerleyen yasla birlikte
  artmasina bagli
• Iki tarafli yüksek tonda seslerin duyulmasini
  azaltir.
• Duyma merkezinde yavaslama da sesli uyarana
  cevabi azaltir.
• Santral inhibitör cevap artisi vestibüler sisteme
  stimuluslara asiri cevapla sonuçlanirsa sonuç
  vertigodur.

24
Ürogenital Sistem

• Menopozdan sonra östrojenden yoksun dokularin
  atrofiye ve involüsyona ugramasi sonucu
• Uterus agirligi azalir,
• Vajen duvarlari incelir,
• Glikojen azalmasi ile flora degisir PH alkali
  hale gelir.
• Gram negatif bakterilerin kolonizasyonunu
  kolaylastirir.
• Endoservikal bezlerin sekresyonunun azalmasi
• Puriritus, kuruluk, yanma, kanama, akinti
  disparoni ile hekime basvururlar.

25

• Mesane trigon bölgesinde ve üretra da östrojen
  azalmasina bagli
• ATROFI ve ÜRINER INKONTINANS
• Üriner enfeksiyon ve üretral karinküller
• Dizüri ve urge inkontinans toplumdan izolasyon
  nedeni
• Sistosel, rektosel, enterosel, prolapsus

26
(No Transcript)
27
(No Transcript)
28
Laboratuar

• Menopoz tanisi
• Sekonder amenoreye neden olan durumlar ekarte
  edilmelidir.
• -Gebelik testi,
• -prolaktin düzeyi,
• -serum FSH düzeyleri bakilabilir.
• FSH düzeyleri için normal bir menstrüel peryodun
  2-4. günleri

29

• Amenore durumunda FSH düzeyleri 15 gün arayla
  ölçülebilir.
• Siklus ortasi pik burada ekarte edilmis olur.
• FSH nin 15 -20 mlU/ml lik düzeye ulasmasi erken
  ovarian yetmezlikle ilgilidir.
• Oral kontraseptif kullanan peri menopozal bir
  kadinda ilaçsiz geçen 7 günlük dönemden sonra FSH
  ölçümü yapilmalidir.
• FSH 40 mlU/ml üzerinde ise tani konulmaktadir..

30
DANISMANLIK

• Ates basmasini hafifletici öneriler
• Osteoporoz belirtileri
• Osteoporozdan korunmak için öneriler ve önlemler
• Beslenme ve kalsiyum atilimina neden olan
  etkenler
• Beden egzersizleri
• Osteoporoz tedavisi
• Menopoz sonrasi jinekolojik kanamalar
• Meme ve pelvik izlemleri planlama

31
DANISMANLIK

• Adetten kesildikten sonra 1 yil geçince menopoz
  dönemi baslar.
• Aile planlamasi için adet görülmeyen bu 1 yil
  geçince korunma birakilmalidir.
• Menopoz sonrasi dönemde görülen her kanama,
  özellikle kanser yönünden kesin olarak
  arastirilmasi gereken bir belirtidir.
• ENDOMETRIUM CA !!!

32
Ates Basmasini Hafifletici Öneriler

• Gece olan ates basmalarinda yastik degistirmek
  yararli olabilir.
• Tütün, çay, alkol, baharatli gidalar, sicak
  içeceklerden kaçinmak
• Düzenli beden egzersizleri

• Soguk dus almak, soguk içecekler, serin odada
  oturmak.
• Kolay çikartilabilen, dar olmayan, hava geçirgen
  pamuklu ya da yünlü giysiler giymek.

33
Kemik Erimesi (Osteoporoz) Belirtileri

• Orta ve alt bel bölgelerinde agrilar.
• Durus degisikligi sonucu beden egzersizine
  dayaniklilikta azalma.
• Kalça, bilek kemikleri ve omurga kiriklari.
• Giderek artma egilimi gösteren kambur görünüm.
• Boy kisalmasi.

34
Kemik Erimesinden Korunmak Için Öneriler

• Yag orani düsük süt ürünlerini tüketmek.
• Kalsiyumdan zengin diyet.
• Yesil yaprakli sebze tüketimi
• Balik ve diger deniz ürünlerinin tüketimi

• Düzenli, egzersizler yapmak.
• Tuz ve proteinden çok zengin besin tüketimini
  sinirlamak.
• Dengeli ve yeterli beslenme

35
Kalsiyum Atilimina Neden Olan Etkenler

• Sigara içimi
• Kahve tüketimi
• Seker
• Tuz
• Et

• Yüksek proteinli diyet
• Kolali içecekler
• Bazi ilaçlar (tansiyon, mide ilaçlari)
• Alkol

36
Kemik Erimesi Tedavisi ve Önlemler

• Hekim önerisi ile ilaç kullanilmalidir.
• Kalsiyumdan zengin besinler
• Yag orani düsük peynir, yogurt, süt gibi ürünler
• Sardalya ve hamsi gibi kilçigiyla birlikte
  yenebilen baliklar
• Marul, pazi, ispanak ve kereviz gibi yesil
  yaprakli bitkiler tüketilmelidir.

37
Kemik Erimesinden Korunmak Için Önlemler

• D vitamini kalsiyum emilimini arttirir.
• Bedende D vitamini sentezi için günes isigi
  gereklidir.
• Önerilen güneslenme süreleri
• 40 yasindaki kadin için haftada 2 kez 15 dakika
• 65 yasinin üzerindekiler için haftada 2 kez 1
  saat güneslenme önerilir.

38
(No Transcript)
39
Beden Egzersizleri Düzenli beden
egzersizleri (yürüme, yüzme, kosma, bisiklete
binme vb.) yapilmalidir. Haftada 3 kez
olmak üzere 30 dakika-1saat süreli egzersiz
yapilmasi önerilir.
40
TÜKETIN
Süt ve Türevleri Süt yogurt---2 Su bardagi Peynir
-------1 dilim Et, Kurubaklagil, Yumurta Et--2
porsiyon et veya 16 kasik kurubaklagil Yumurta
---- Haftada 3 gün bir adet Ekmek--------3-6
dilim Tahillar-------1 porsiyon Sebze
Meyve----5-7 posiyon 25 kal/kg/gün
41
(No Transcript)
42
(No Transcript)
43

• Risk Faktörleri
• Kilo fazlaligi, sismanlik
• Tansiyon yüksekligi
• Diabet
• Sigara
• Hiperkolesterolemi
• Hareketsiz yasim
• Ailede kalp hastaligi öyküsü

• Alinacak önlemler
• Sigara kesinlikle terk edilmelidir.
• Düzenli beden egzersizleri
• Yag ve kolesterolden fakir dengeli beslenme
• Yüksek tansiyonun kontrol edilmesi
• Saglikli beden agirliginin korunmasi
• Kan sekerinin kontrolü

44
(No Transcript)