BIRINCI BASAMAKTA PANDEMI Y

1
BIRINCI BASAMAKTA PANDEMI YÖNETIMI
DR. FATIH SUA TAPAR

• Tokat Saglik Müdürlügü
• Bulasici Hastaliklar Subesi

2
Öncesi
AVIEN INFLUENZA PANDEMI PLANI
3
GIRIS
Bir influenza pandemisi karsisinda morbiditeyi,
mortaliteyi, sosyal sorunlari ve bunlarin
ekonomik sonuçlarini önlemek ya da en aza
indirmek için Tokat ili olarak hazir
miyiz?
4
PANDEMI PLANI IÇIN AMAÇ VE HEDEFLER
Pandemik planlamanin amaci ilimizdeki tüm kisi,
kurum ve kuruluslarin influenza pandemisini
tanimalarini ve sorumluluklarini yerine getirmek
üzere hazirlik yapmalarina yardimci olacak
bilgileri saglamak.. Iyi bir planlama ile
pandemik susun bulasmasini, hasta sayisini,
hastanede yatmayi ve ölümleri azaltmak, kamu
hizmetlerinin sürekliligini saglayarak pandeminin
ekonomik ve sosyal yükünü azaltmak.. Hedefi
hastaligin ilimizde kisilere bulasmasini
engellemek, hastalik bulasanlari yayilma
olasiligini bertaraf etmek için izole etmek,
hastaligin toplum arasinda yayilimini durdurucu
önlemleri planli bir sekilde kararlilikla hayata
geçirmektir. Asil hedef ise bastaki soruya
sürekli EVET cevabi verebilmektir
5
PLAN IÇERIGINDE NELER VAR ?
6
IDARI DURUM
ILÇE ADI BELEDIYE SAYISI KÖY SAYISI
MERKEZ 10 105
TURHAL 7 47
ZILE 5 109
NIKSAR 9 87
ERBAA 8 73
RESADIYE 14 77
ALMUS 11 35
ARTOVA 2 27
PAZAR 3 15
YESILYURT 3 14
SULUSARAY 2 12
BASÇIFTLIK 2 8
TOPLAM 76 609
7
NÜFUS DURUMU
ILÇE ADI ILÇE MERKEZ NÜFUS BUCAK VE KÖY NÜFUSU TOPLAM NÜFUS
MERKEZ 130.855 49.577 180.432
TURHAL 64295 23583 87878
ZILE 34966 30928 65894
NIKSAR 29928 28427 58355
ERBAA 55341 39054 94395
RESADIYE 8149 19996 28145
ALMUS 4435 17406 21841
ARTOVA 3001 7643 10644
PAZAR 4668 10414 15082
YESILYURT 5082 5988 11070
SULUSARAY 3260 6389 9649
BASÇIFTLIK 1528 2098 3626
TOPLAM 345508 241503 587011
Planimiz ETF nüfuslarina göre yapilmis ve il
nüfusu 600.000 olarak baz alinmis ayrica ilçe
nüfuslari da planlama sirasinda yuvarlatilmistir.
8
SAGLIK ALTYAPISI
ILÇE ADI TOPLAM NÜFUS SAGLIK OCAGI SAYISI SAGLIK EVI SAYISI HASTANE VE YATAK SAYISI HASTANE VE YATAK SAYISI HASTANE VE YATAK SAYISI HASTANE VE YATAK SAYISI
ILÇE ADI TOPLAM NÜFUS SAGLIK OCAGI SAYISI SAGLIK EVI SAYISI KAMU KAMU FAKÜLTE FAKÜLTE
ILÇE ADI TOPLAM NÜFUS SAGLIK OCAGI SAYISI SAGLIK EVI SAYISI ADI YATAK SAY. ADI YATAK SAY.
Merkez 180432 21 45 Tokat DH 514 GOP Üniversitesi Tip Fakültesi 62
Merkez 180432 21 45
Merkez 180432 21 45 Tokat Dogumevi 125 Medical Park Tokat Hastanesi 47
Merkez 180432 21 45 Medical Park Tokat Hastanesi 47
Turhal 87878 14 24 Turhal D.H. 200
Turhal 87878 14 24 Kazova D.H 75
Zile 65894 13 42 Zile D.H. 150
Erbaa 94394 17 33 Erbaa D.H. 150
Niksar 58355 14 39 Niksar D.H. 150
Resadiye 28145 11 32 Resadiye D.H. 50
Almus 21841 11 14 Almus D.H. 25
Pazar 15082 3 7 Pazar D.H. 25
Artova 10644 3 12 Artova D.H. 25
Yesilyurt 11070 32 5
Sulusaray 9649 2 7
Basçiftlik 3626 2 1
Toplam 587011 114 261 1575 62
9
IL PANDEMI SENARYOLARI
Tablo 1 - (Bakanligimizdan gelen 09.08.06/12521 sayili yazi uyarinca atak hizi 15 olarak alarak hazirlanmistir) (Ilimiz nüfusu 600000 olarak alinmistir.) Tablo 1 - (Bakanligimizdan gelen 09.08.06/12521 sayili yazi uyarinca atak hizi 15 olarak alarak hazirlanmistir) (Ilimiz nüfusu 600000 olarak alinmistir.) Tablo 1 - (Bakanligimizdan gelen 09.08.06/12521 sayili yazi uyarinca atak hizi 15 olarak alarak hazirlanmistir) (Ilimiz nüfusu 600000 olarak alinmistir.) Tablo 1 - (Bakanligimizdan gelen 09.08.06/12521 sayili yazi uyarinca atak hizi 15 olarak alarak hazirlanmistir) (Ilimiz nüfusu 600000 olarak alinmistir.) Tablo 1 - (Bakanligimizdan gelen 09.08.06/12521 sayili yazi uyarinca atak hizi 15 olarak alarak hazirlanmistir) (Ilimiz nüfusu 600000 olarak alinmistir.)
IL NÜFUSU 600.000
Kümülâtif atak hizi Influenza olan kisi sayisi Saglik kurumuna basvuran kisi sayisi Hastaneye yatan kisi sayisi Tüm vakalar arasinda ölümle sonuçlanan vaka sayisi (saglik kurumuna basvuran ve basvurmayanlar)
0,15 90.000 45.000 2475 3330

Buna göre(atak hizi 15, hastaneye yatis hizi 5.5, fatalite hizi 3.7 olarak alindiginda) bir grip mevsiminde 90.000 vaka görülebilecegi, bunlarin yarisinin hastane ve saglik ocaklarina basvurmasi halinde, toplam 45.000 poliklinik basvurusu olacagi, 2475 kisinin influenzaya bagli komplikasyonlar nedeniyle hastaneye yatacagi ve tüm vakalardan (hastaneye yatan, saglik kurumuna basvuran ya da basvurmayanlar dahil) 3330 influenzaya bagli ölüm olabilecegi tahmin edilebilir. Buna göre(atak hizi 15, hastaneye yatis hizi 5.5, fatalite hizi 3.7 olarak alindiginda) bir grip mevsiminde 90.000 vaka görülebilecegi, bunlarin yarisinin hastane ve saglik ocaklarina basvurmasi halinde, toplam 45.000 poliklinik basvurusu olacagi, 2475 kisinin influenzaya bagli komplikasyonlar nedeniyle hastaneye yatacagi ve tüm vakalardan (hastaneye yatan, saglik kurumuna basvuran ya da basvurmayanlar dahil) 3330 influenzaya bagli ölüm olabilecegi tahmin edilebilir. Buna göre(atak hizi 15, hastaneye yatis hizi 5.5, fatalite hizi 3.7 olarak alindiginda) bir grip mevsiminde 90.000 vaka görülebilecegi, bunlarin yarisinin hastane ve saglik ocaklarina basvurmasi halinde, toplam 45.000 poliklinik basvurusu olacagi, 2475 kisinin influenzaya bagli komplikasyonlar nedeniyle hastaneye yatacagi ve tüm vakalardan (hastaneye yatan, saglik kurumuna basvuran ya da basvurmayanlar dahil) 3330 influenzaya bagli ölüm olabilecegi tahmin edilebilir. Buna göre(atak hizi 15, hastaneye yatis hizi 5.5, fatalite hizi 3.7 olarak alindiginda) bir grip mevsiminde 90.000 vaka görülebilecegi, bunlarin yarisinin hastane ve saglik ocaklarina basvurmasi halinde, toplam 45.000 poliklinik basvurusu olacagi, 2475 kisinin influenzaya bagli komplikasyonlar nedeniyle hastaneye yatacagi ve tüm vakalardan (hastaneye yatan, saglik kurumuna basvuran ya da basvurmayanlar dahil) 3330 influenzaya bagli ölüm olabilecegi tahmin edilebilir. Buna göre(atak hizi 15, hastaneye yatis hizi 5.5, fatalite hizi 3.7 olarak alindiginda) bir grip mevsiminde 90.000 vaka görülebilecegi, bunlarin yarisinin hastane ve saglik ocaklarina basvurmasi halinde, toplam 45.000 poliklinik basvurusu olacagi, 2475 kisinin influenzaya bagli komplikasyonlar nedeniyle hastaneye yatacagi ve tüm vakalardan (hastaneye yatan, saglik kurumuna basvuran ya da basvurmayanlar dahil) 3330 influenzaya bagli ölüm olabilecegi tahmin edilebilir.
Tedavi için gerekli minimum hastane yatak sayisi 2475x5 gün yatis 12375 gün hastane yatagi Tedavi için gerekli minimum hastane yatak sayisi 2475x5 gün yatis 12375 gün hastane yatagi Tedavi için gerekli minimum hastane yatak sayisi 2475x5 gün yatis 12375 gün hastane yatagi Tedavi için gerekli minimum hastane yatak sayisi 2475x5 gün yatis 12375 gün hastane yatagi Tedavi için gerekli minimum hastane yatak sayisi 2475x5 gün yatis 12375 gün hastane yatagi
10
TABLO 2- INFLUENZA PANDEMISI INFLUENZA MEVSIMINDE GÖRÜLÜR VE 15 HAFTALIK BIR SÜRE DEVAM EDERSE HAFTALIK VAKA SAYISI, HASTANEYE YATAN KISI SAYISI VE ÖLÜM SAYILARI TABLO 2- INFLUENZA PANDEMISI INFLUENZA MEVSIMINDE GÖRÜLÜR VE 15 HAFTALIK BIR SÜRE DEVAM EDERSE HAFTALIK VAKA SAYISI, HASTANEYE YATAN KISI SAYISI VE ÖLÜM SAYILARI TABLO 2- INFLUENZA PANDEMISI INFLUENZA MEVSIMINDE GÖRÜLÜR VE 15 HAFTALIK BIR SÜRE DEVAM EDERSE HAFTALIK VAKA SAYISI, HASTANEYE YATAN KISI SAYISI VE ÖLÜM SAYILARI TABLO 2- INFLUENZA PANDEMISI INFLUENZA MEVSIMINDE GÖRÜLÜR VE 15 HAFTALIK BIR SÜRE DEVAM EDERSE HAFTALIK VAKA SAYISI, HASTANEYE YATAN KISI SAYISI VE ÖLÜM SAYILARI TABLO 2- INFLUENZA PANDEMISI INFLUENZA MEVSIMINDE GÖRÜLÜR VE 15 HAFTALIK BIR SÜRE DEVAM EDERSE HAFTALIK VAKA SAYISI, HASTANEYE YATAN KISI SAYISI VE ÖLÜM SAYILARI TABLO 2- INFLUENZA PANDEMISI INFLUENZA MEVSIMINDE GÖRÜLÜR VE 15 HAFTALIK BIR SÜRE DEVAM EDERSE HAFTALIK VAKA SAYISI, HASTANEYE YATAN KISI SAYISI VE ÖLÜM SAYILARI
Hafta No Toplam vaka içindeki pay Atak hizina göre basvuru sayisi/ hastaneye yatan kisi sayisi/ ölen kisi sayisi) Atak hizina göre basvuru sayisi/ hastaneye yatan kisi sayisi/ ölen kisi sayisi) Atak hizina göre basvuru sayisi/ hastaneye yatan kisi sayisi/ ölen kisi sayisi) Atak hizina göre basvuru sayisi/ hastaneye yatan kisi sayisi/ ölen kisi sayisi)
Hafta No Toplam vaka içindeki pay Atak hizi 0,15 Atak hizi 0,15 Atak hizi 0,15 Atak hizi 0,15
Hafta No Toplam vaka içindeki pay Influenza olan kisi sayisi Saglik kurumuna basvuran Hastaneye yatan Ölümle sonuçlanan
1 0,1 90 45 2 3
2 0,2 180 90 5 7
3 0,8 720 360 20 27
4 3,1 2790 1395 77 103
5 10,6 9540 4770 262 353
6 21,6 19440 9720 535 719
7 21,2 19080 9540 525 706
8 14,3 12870 6435 354 476
9 9,7 8730 4365 240 323
10 7,5 6750 3375 186 250
11 5,2 4680 2340 129 173
12 2,6 2340 1170 64 87
13 1,6 1440 720 40 53
14 0,9 810 405 22 30
15 0,7 630 315 17 23
Toplam 100,0 90.000 45.000 2477 3333
11
TOKAT MERKEZ 177.000
Kümülâtif atak hizi Influenza olan kisi sayisi Saglik kurumuna basvuran kisi sayisi (50) Hastaneye yatan kisi sayisi Tüm vakalar arasinda ölümle sonuçlanan vaka sayisi (saglik kurumuna basvuran ve basvurmayanlar
0,15 26.650 13.375 730 986
PANDEMI DURUMUNDA KURUMSAL SAGLIK HIZMETI
PLANLANAN KURUMLAR VE HIZMET PLANI 15 Atak
hizina göre ilçeler bazinda veriler asagidaki
gibidir. NOT Nüfus degisikliklerinin çok az
olmasi nedeniyle asagidaki verilerde degisiklik
yapilmamistir. Pandeminin 15 haftalik bir süre
devam edecegi öngörülürse en fazla vakanin
görülecegi 6. haftanin toplam vaka içindeki payi
21.6 (yaklasik 22) olacaktir. Altinci haftaya
göre bu hafta içerisinde 3000 basvuru olacak ve
bunlardan 165 yatis görülecektir. Toplam 725
yatak bulunan merkezde hasta yatisinda sorun
olmayacagi görülmektedir. Basvurulara cevap
verilmesinde de hekim ve yardimci saglik
personeli açisindan sorun yoktur. Ancak
ilçelerden sevk oldugu takdirde -ki mutlaka
olacaktir- belirlenen binalarin seyyar hastane
olarak kullanilmasi mecburiyeti dogabilecektir.
12
IL PANDEMI PLANLAMA KOMITESI
LISTESI SAGLIK MÜDÜRLÜGÜ Müdür
Yardimcisi Bulasici Hastaliklar Sube
Müdürü Bulasici H. Sube Tabibi Saglik Ocaklari
Sube Müdürü Diger Saglik Yetkilileri Dr. Cevdet
Aykan DH. Bashekim Tip fakültesi H. Bashekim Dr.
Cevdet Aykan DH. Intaniye Uzm. Tokat Dogumevi
Bashekim GOP Üniv. Tip Fak. Intaniye Uzm. Tarim
Il Müdürlügü Hayvan sagligi Sb. Md. Tabip
Odasi Tb. Odasi Baskani Eczaci Odasi EczaciOdasi
Baskani Il Sosyal Hizmetler Müdürlügü Müdür
Yard. Belediye Temsilcisi Baskan Yrd.) Gönüllü
Kurulus Temsilcisi (Kizilay Tokat Sube
Bsk.) Medya Temsilcisi IHA temsilcisi
13
IL KRIZ MERKEZININ YAPILANMASI, GÖREV
VE SORUMLULUKLARI (Saglik Müdürlügü disindaki
görev paylasimi) TOKAT VALILIGI Il Hifzisihha
Kurulunun kararlarinin uygulanmasi Karantina,
izolasyon, okul ve isyeri kapatma, tatil edilme
gibi uygulamalarin gerçeklestirilmesi Toplum
düzeninin saglanmasi, saglik kuruluslarinda
gerekli güvenlik önlemlerinin alinmasi Hastane
olarak kullanilacak kamu binalari ve seyyar
hastanelerin hazirlanmasi Saglik Müdürlügünce
talep edilen uygulamalarin kriz yönetimi
kapsaminda gerçeklestirilmesi MILLI EGITIM
MÜDÜRLÜGÜ Okullarda egitim verilmesi Gerektigi
hallerde okullarin tatil edilmesi Gönüllü
personel temininde destek verilmesi Saglik
Müdürlügünce talep edilen uygulamalarin kriz
yönetimi kapsaminda gerçeklestirilmesi TARIM VE
KÖYISLERI MÜDÜRLÜGÜ Saglik Müdürlügü ile bilgi
paylasiminin saglanmasi Topluma egitim
verilmesi Saglik Müdürlügünce talep edilen
uygulamalarin kriz yönetimi kapsaminda
gerçeklestirilmesi GÖNÜLLÜ KURULUSLAR Saglik
Bakanliginin belirledigi standartlarda topluma
egitim verilmesi Gerektigi hallerde gönüllü
personel temini Gerektigi hallerde, seyyar
hastane veya e hastanelerin ihtiyaçlarinin
karsilanmasi Saglik Müdürlügünün talepleri oldugu
takdirde destek saglanmasi DIGER KURUM VE
KURULUSLAR Gerektigi takdirde her türlü personel,
araç, gereç ve malzeme temininde yardimci
olunmasi Personel veya hasta transferi gereken
durumlarda araç ve ulasim destegi
saglanmasi Saglik Müdürlügünce talep edilen
uygulamalarin kriz yönetimi kapsaminda
gerçeklestirilme
14
IL SAGLIK MÜDÜRLÜGÜ OPERASYON MERKEZININ
YAPILANMASI, GÖREV VE SORUMLULUKLARI BASKAN IL
SAGLIK MÜDÜRÜ BASKAN YARDIMCISI IL SAGLIK
MÜDÜR YARDIMCISI KURUMLARARASI KOORD.
SORUMLUSU IL SAGLIK MD. YRD. SÜRVEYANS
HIZMETLERI BULASICI HASTALIKLAR SUBE MÜDÜRLÜGÜ
SAGLIK OCAKLARI SUBE MÜDÜRLÜGÜ ISTATISTIK SUBE
MÜDÜRLÜGÜ HALK SAGLIGI LABORATUVARI
MÜDÜRÜ LOJISTIK HIZMETLER IDARI VE MALI ISLER
SUBE MÜDÜRLÜGÜ SAGLIK OCAKLARI SUBE MÜDÜRLÜGÜDr.
ILAÇ VE ECZACILIK SUBE MÜDÜRLÜGÜ ÇEVRE SAGLIGI
SUBE MÜDÜRLÜGÜ HASTANE HIZMETLERI YATAKLI
TEDAVI KURUMLARI SUBE MÜDÜRL AÇSAP SUBE
MÜDÜRLÜGÜ 112 VE ACIL SAGLIK HIZMETLERI SUBE
MÜDÜRL. BASIN VE HALKLA ILISKILER BASIN
BÜROSU AÇSAP SUBE MÜDÜRLÜGÜ EGITIM SUBE
MÜDÜRLÜGÜ GENEL IDARI HIZMETLER IDARI VE MALI
ISLER SUBE MÜDÜRLÜGÜ
15
IL PANDEMI IZLEME KURULU
IL SAGLIK MÜDÜRÜ BULASICI HASTALIKLAR SUBE
MÜDÜRÜ HASTANE BASHEKIMLERI ENFEKSIYON HAST. ve
KLINIK MIKROBIYOLOJI UZMANLARI ÇOCUK SAGLIGI VE
HASTALIKLARI UZMANLARI GÖGÜS HASTALIKLARI
UZMANLARI HALK SAGLIGI UZMANLARI ACIL TIP
UZMANLARI KONU ILE ILGILI DIGER UZMANLAR
16
PANDEMI DURUMUNDA IL GENELINDE KURULACAK SEYYAR
HASTANE VE HASTA BAKIM MERKEZLERI HAZIRLIK PLANI
ILÇE SEYYAR HASTANE VE HASTA BAKIM MERKEZLERI HIZMETI ALACAGI KURUM
TOKAT MERKEZ Saglik Meslek Lisesi Kredi ve yurtlar Kurumu Ögrenci yurdu Tokat DH. Tip Fakültesi Hastanesi
TURHAL Saglik meslek lisesi Turhal DH.
ZILE Saglik meslek lisesi Zile DH.
ERBAA Saglik Meslek Lisesi Erbaa DH.
NIKSAR Saglik Meslek Lisesi Niksar DH
RESADIYE Halk Egitim Merkezi Resadiye DH.
ALMUS Pansiyonlu Cumhuriyet ilkögretim Okulu Almus DH.
PAZAR Dökmetepe Ali Sevki Erek YIBO Pazar DH.
ARTOVA Yatili Bölge Okulu Artova DH.
YESILYURT Yakinligi nedeniyle Sulusaray ilçesi ile ortak bir kurum kullanilacaktir. Yesilyurt Saglik Ocagi
SULUSARAY Fatih Ilkögretim Okulu Sulusaray SO
BASÇIFTLIK Basçiftlik Ilkögretim Okulu Basçiftlik SO
17
LOJISTIK DEPOLAMA VE DAGITIM PLANI
LOJISTIK DEPOLAMA VE DAGITIM PLANI
SAGLIK PERSONELI KORUYUCU MALZEME KITI (Bir adet koruyucu gözlük, Bes adet maske, Bes çift nonsteril eldiven, Bes çift galos, 500 ml el dezenfektani) SAGLIK PERSONELI KORUYUCU MALZEME KITI (Bir adet koruyucu gözlük, Bes adet maske, Bes çift nonsteril eldiven, Bes çift galos, 500 ml el dezenfektani) SAGLIK PERSONELI KORUYUCU MALZEME KITI (Bir adet koruyucu gözlük, Bes adet maske, Bes çift nonsteril eldiven, Bes çift galos, 500 ml el dezenfektani) SAGLIK PERSONELI KORUYUCU MALZEME KITI (Bir adet koruyucu gözlük, Bes adet maske, Bes çift nonsteril eldiven, Bes çift galos, 500 ml el dezenfektani)
ÇALISTIGI KURUM PERSONEL SAYISI MALZEME IHTIYACI NEREDEN KARSILANACAGI
SAGLIK BAK. I. BASAMAK TOPL. 1300 1350 Saglik Bakanligi personeli için SB tarafindan karsilanacak. Diger kurumlar kendisi alacak.
SAGLIK BAK. II. BASAMAK TOPL. 2467 2500 Saglik Bakanligi personeli için SB tarafindan karsilanacak. Diger kurumlar kendisi alacak.
ÜNIVERSITE TOPLAMI 377 400 Saglik Bakanligi personeli için SB tarafindan karsilanacak. Diger kurumlar kendisi alacak.
ÖZEL SAGLIK KURUMLARI 200 200 Saglik Bakanligi personeli için SB tarafindan karsilanacak. Diger kurumlar kendisi alacak.
IL GENELI TOPLAM 4344 4450 Saglik Bakanligi personeli için SB tarafindan karsilanacak. Diger kurumlar kendisi alacak.
CERRAHI MASKE CERRAHI MASKE CERRAHI MASKE CERRAHI MASKE
HEDEF GRUP KISI SAYISI MASKE IHTIYACI NEREDEN KARSILANACAGI
IL GENELINDEKI KAMU KURUM VE KURULUSLARI ILE ISYERLERI Kurumlarin ayri ayri alim yapmasi yerine Il Özel Idaresinde alim yapilmasina karar verilmistir.
IL GENEL NÜFUSUNUN 5-10 600.000 60.000 SAGLIK MÜD. ALACAK
18
LOJISTIK DEPOLAMA VE DAGITIM PLANI
SAGLIK PERSONELI IÇIN DISPOSIBLE ÖNLÜK SAGLIK PERSONELI IÇIN DISPOSIBLE ÖNLÜK SAGLIK PERSONELI IÇIN DISPOSIBLE ÖNLÜK SAGLIK PERSONELI IÇIN DISPOSIBLE ÖNLÜK
ÇALISTIGI KURUM PERSONEL SAYISI ÖNLÜK IHTIYACI NEREDEN KARSILANACAGI
SAGLIK BAK. I. BASAMAK TOPL. 1300 2600 SAGLIK MÜD. ALACAK
SAGLIK BAK. II. BASAMAK TOPL. 2467 4934 KURUMLARI ALACAK
ÜNIVERSITE TOPLAMI 377 754 KURUMLARI ALACAK
ÖZEL SAGLIK KURUMLARI 200 400 KURUMLARI ALACAK
IL GENELI TOPLAM 4344 8688
PANDEMI ÖNCESI DÖNEMDE ASILAMA PANDEMI ÖNCESI DÖNEMDE ASILAMA PANDEMI ÖNCESI DÖNEMDE ASILAMA PANDEMI ÖNCESI DÖNEMDE ASILAMA
HEDEF GRUP KISI SAYISI ASI IHTIYACI NEREDEN KARSILANACAGI
Saglik Personeli 4344 4560(5 fire) SAGLIK BAKANLIGI GÖNDERECEK
Huzurevi ve kronik hasta veya yasli bakimi ile ilgili islerde çalisanlar 150 150 SAGLIK BAKANLIGI GÖNDERECEK
Grip Hastaliginin Yasamsal Risk Olusturdugu Kisiler 65.000 65.000 KURUMLARI ÖDEYECEK
60 Yas üstü nüfus 72.000 72.000 KENDILERI ALACAK
19
LOJISTIK DEPOLAMA VE DAGITIM PLANI
ANTIVIRAL ILAÇ / Rakamlar yaklasik olarak belirlenmistir. ANTIVIRAL ILAÇ / Rakamlar yaklasik olarak belirlenmistir. ANTIVIRAL ILAÇ / Rakamlar yaklasik olarak belirlenmistir. ANTIVIRAL ILAÇ / Rakamlar yaklasik olarak belirlenmistir.
1. Asinin kontrendike oldugu veya influenza temasi öncesinde asilamanin yapilmadigi hasta gruplari, 2. Influenzaya bagli morbidite ve mortalite açisindan yüksek risk tasiyanlara bakim hizmeti veren saglik personeli ve bu kisilerle evde temas edenler, 20.000 SAGLIK BAKANLIGI GÖNDERECEK
3. Bagisiklik sistemi baskilananlar ve asiya yetersiz cevap vermesi beklenenler, 4. Asilanan, ancak bagisiklik cevabi gelistirmek için yeterli vakit olmayan yüksek risk tasiyanlar, 5. Influenza mevsimi veya influenza aktivitesinin en yüksek oldugu dönemde, yüksek riskli ve asilanmamis kisiler, 20.000 SAGLIK BAKANLIGI GÖNDERECEK
6. Influenza yayiliminin ve etkisinin azaltilmasinin istendigi kurumlar bakimevleri, huzurevleri, hastaneler ve bagisiklik sistemi baskilanmis hastalara (HIV/AIDSli hastalar gibi) hizmet veren kuruluslar 7. Asi henüz yeni virüs tipine karsi etkin olmayacagi için, yeni bir alt tip ile gelisen salginlar. 15.000 SAGLIK BAKANLIGI GÖNDERECEK
IL GENELI TOPLAM 55.000 SAGLIK BAKANLIGI GÖNDERECEK
20
TOPLUMDA ALINMASI GEREKEN ENFEKSIYON KONTROL
ÖNLEMLERI ILE ILGILI PLAN Bu amaçla yapilmasi
planlana baslica aktiviteler asagida
özetlenmistir Egitim Risk altinda bulunanlar
için bilgilendirme, Genel hijyen aliskanliklari
için tavsiyeler Vakalarin enfeksiyonu bulastirma
riskini azaltmak için önlemler Vakalarin
tanimlanmasi ve izolasyonu Maske kullanimi
Temaslarla enfeksiyonun geçme riskini azaltmaya
yönelik önlemler Temaslilarin sürekli izlenmesi
ve gerekirse gönüllü karantina Temaslilarin
etkilenmeyen bölgelere seyahati için kisitlamalar
21
TOPLUMDA ALINMASI GEREKEN ENFEKSIYON KONTROL
ÖNLEMLERI ILE ILGILI PLAN Sosyal mesafeyi
arttirmak için önlemler Semptomatik kisilerin
gönüllü ev hapsi Çocuklarin bir araya gelmesini
azaltici önlemler (Okullarin kapatilmasi
vb.) Eriskinlerin bir araya toplanmasini
engelleyici önlemler ( kilit görevlerde
çalismayanlar için izin, isyerleri
kapatilmasi, kitle toplantilarinin
engellenmesi,) Gerekirse halka açik alanlarda
maske kullanimi Semptom baslangici ve hasta
izolasyonu arasindaki araligi azaltmak için
önlemler Kendi tanilarini koymak için halkin
egitilmesi Etkilenen bölgelerde günlük ates ölçme
konusunda egitim Ambulans destekli telefon
hatlari kurulmasi Uygun enfeksiyon kontrolü ile
birlikte ates klinikleri kurulmasi Ülke içindeki
enfekte bir bölgeye giren veya çikan kisilerle
ilgili önlemler Enfekte yerlesim yerlerine
seyahat kisitlamasi
22
SONRASI
23
Asiyla ilgili tartismalara yanitlar
24
Asida civa var.
Söz konusu edilen bir civa bilesigi olan
Thiomersaldir ve yillardir asilarda güvenle
kullanilan koruyucu maddelerden biridir.
Thiomersal etil civadir.. (5- 50 mcg) Asilara
asinin steril halde kalmasi için eklenir. (Çok
dozlu asilara) Thiomersal içeren asilar yillardir
bebek, çocuk ve hamilelere yapilan asilar da
dahil yillardir güvenle kullanilmaktadir.
Vücutta birikme özelligi yoktur. Vücutta
birikebilecek ve zararli olabilecek olan Metil
civadir ve ne yazik ki pek çok kisinin farkinda
olmadigi bir gerçek Metil civa deniz ürünleri
basta olmak üzere pek çok yiyecegin içinde
bulunmaktadir
Ben asi olmayacagim çünkü içinde civa varmis
25
Asinin içinde adjuvan var

• Adjuvanlar, asilarin içine bagisiklik
  sisteminin verdigi yaniti arttirmak için eklenen
  yardimci maddelerdir.
• Adjuvanlar bir doz asidaki virüs içeriginin 2-8
  kat azalmasini saglamaktadir.
• Içinde Alüminyum bilesigi adjuvan içeren asilar
  80 yildan bu yana bir çok asida kullanilmaktadir.
• Adjuvan olarak skualen içeren grip asisi, 1997
  yilindan bu yana, 12si Avrupada olmak üzere 23
  ülkede kullanilmaktadir.
• DSÖ asi üreticilerine pandemi sirasinda daha
  fazla asinin üretimini saglayacagi gerekçesiyle
  adjuvanli asi üretmelerini tavsiye etmistir.
• Insan asilarinda squalen kullanimiyla ilgili çok
  fazla sayida deneyim/çalisma var. Squalen içeren
  adjuvanlarla ilgili olarak yapilan 70 den fazla
  klinik çalismada güvenlikle ilgili herhangi bir
  belirgin artis/sorun bildirilmemis.
• Adjuvanlar eklendikleri asilarda - özellikle
  mutasyon durumunda - etkinligi daha iyi
  korumaktadir..

26
Bu yeni bir asi Ilk defa uygulaniyor.. Kobay
olmak istemiyorum..
Bu asinin içeriginde yeni olan tek içerik
antijendir (inaktif H1N1 virüsü) Geriye kalan
bütün adjuvan, koruyucu maddeler ve diger
içerikler yillardir degisik asilarda
bulunmaktadir.Asiyla ilgili yapilan
spekülasyonlarin en büyük yanilgilarindan biri
budur
Pandemik asi bugüne kadar dünyada 70 milyona
yakin insana uygulanmistir..
27
Asi Felç / Guillian Barré Sendromu (GBS)
yapiyormus..

• Grip asisi yapilmakla GB sendromu gelisme riski 1
  milyonda 1den az
• Influenza hastaliginin kendisini geçirirken GB
  sendromu olma olasiligi ise 1 milyonda 40dan
  fazla !!

• GB olusmasinda en yüksek oranda suçlanan etken
  Campylobacter jejuni enfeksiyonu ayrica HIV
  enfeksiyonu, CMV, M. pneumonia, EBVde belirgin
  olarak yüksek oranda etken olabiliyor. Daha az
  olarak da su çiçegi, Herpes simpleks virüs,
  influenza virüsünün kendisi, H. influenza ve E.
  coli gibi bakteriler de etken olabiliyor.

28
Asinin çok yan etkisi varmis
Her kimyasal maddenin bazi yan etkileri vardir..
Bunu görmek için ilaçlarin prospektüsüne
bakilmasi yeterlidir. Asi da bir kimyasaldir ve
bazi yan etkileri vardir. Yan etki sadece domuz
gribi asisi degil tüm asilar için geçerlidir..
Yan etkilerine ragmen bir ilaci aliyorsak faydasi
zararindan daha fazla oldugu içindir. Asi
kimyasal ürünler arasinda fayda / zarar orani en
efektif üründür..

• DSÖ 19 KASIM 2009 AÇIKLAMASI
• 16 ülkeden gelen ve 65 milyon doz asinin
  yapilmasi sonucu bildirilen verilere göre
• Yan etki hizi 1 / 10.000
• Bunlarin ancak 5 ciddi YE
• 12 Geçici Guillain Barre olgusu
• 30 Ölüm bildirilmis ancak asiyla ilgisi
  kanitlanmamis.. (Tesadüfi birliktelik)
• Hastalik nedeniyle kayitlara geçen ölüm sayisi
  8000 den fazla

29
Hastalananlarin çogu hafif atlatiyor. Hastaligi
geçirerek de bagisik olunabilir. Hem ilaci da
var.. (Oseltamivir / Tamiflu )
Bu dogru olsa da hastaligin olasi yan etkileri
asiyla karsilastirilamayacak derecede yüksektir
ve ayrica ölüm riski de vardir.. Hastalarin
saglik kurumlarini olagan disi isgali baska ciddi
hastaligi olanlar içinde sorun yaratabilmektedir..
(ikincil sorunlar) Ilacin da YE vardir..
Özellikle bazi gruplarda (Altta yatan hastaligi
olanlar Gebeler 2 yas alti çocuklar gibi ) bu
yargi asla önerilmez!!
Grip ilaci içerigi Bir sise 30 g süspansiyon
için toz içinde 1.182 g oseltamivir fosfat
içerir. 52 ml içme suyu ile sulandirildiginda
hazirlanan 1.2 konsantrasyondaki süspansiyon 12
mg/ml oseltamivir içerir. Diger maddeler Sodyum
dihidrojen sitrat (E 331), ksantan zamki (E 415),
sodyum benzoat (E211), sakarin sodyum (E954),
titanyum dioksit (E171) ve tutti frutti aromasi.
Tamiflu 1 den fazla advers etki bildirimi
vardir.
30
Asidan surada, burada, su kadar insan ölmüs
(Hep farazidir.. Net bilgi yoktur.. Ölenlerin
kimlikleri yoktur.. Dedikodu oldugu çok
bellidir.. Asinin içindeki hangi maddenin nasil
öldürmüs olabilecegi düsünülmemistir .. Anaflaksi
disinda asiyla ölüm olmasi olagandisidir.
Anaflaksi ise akliniza gelen her kimyasal ürünle
basiniza gelebilir.
EK BIR YORUM 0.5 ml (500 mg) asinin içinde
antijen ve yardimci maddeler toplami 10 - 20 mg.
civarindadir. Kalani sudur. Bu kadar küçük bir
miktar anaflaksi hariç ölüme neden olmaz. (Bir
karsilastirma Siyanür en öldürücü zehirlerden
biridir. Hidrojen siyanür için ölümcül doz 50
mg, sodyum ve potasyum tuzlari için ise 200-300
mg'dir. )
31
Mevsimsel grip daha çok öldürüyor..
Göreceli olarak dogrudur ancak mevsimsel gripte
ölümler daha çok dolaylidir. Pandemik gripte ise
dogrudan olmaktadir. Örnegin mevsimsel influenza
esas olarak sekonder pnömoni yaparken domuz
gribi olgularinda 25 oraninda primer pnömoni
gelismektedir. Yani virüs dogrudan akcigere
yerlesip pnömoniye neden olmaktadir !!! Pandemik
gripte ayrica altta yatan hiçbir hastaligi
olmayan saglikli insanlarda da ölüm
görülebilmektedir. Bu mevsimsel gripte olagan bir
durum degildir.
32
Virüs mutasyon geçirmis.. Bu asinin faydasi yok..
Mutasyon geçirdiginde asinin etkisi yok olmamakta
ancak azalmaktadir. Mutasyon kötü yönde
geçirdiginde asisiz olanlar çok daha büyük bir
risk altinda olacaklardir.
EK BILGI Mutasyon iyi yönde de olabilir Su
anda yaygin mutasyon yoktur.. Yapilan asinin
koruyuculugu mutasyon durumunda devam
edecektir. Adjuvanli aslarin mutasyon geçiren
virüse karsi koruyuculugu adjuvansiz asilara göre
daha yüksektir..
33
Amerikada farkli asi kullaniliyor O asidan olsa
yaptirirdim..
ABD asilarinda adjuvan kullanilmamaktadir. (Tek
fark budur, diger özellikler aynidir.) Bunun
ülkeye özel nedenleri vardir ancak bu durum ABD
nin dogru is yaptigini göstermez. 20 kasim 2009
da reuters in saglik haberleri arasinda yer alan
saglik ve bilim editörü tarafindan yazilan bir
metinde bizim ülkemizde olanin tam tersinin
amerika için tartisma konusu oldugunu
görebilirsiniz.. Fazla antijen kullanip adjuvan
kullanmayarak hem gereksiz ekonomik kayip oldugu,
hem daha az insanin asilanabildigi, asisiz kalan
daha fazla insanin risk altinda birakildigi
anlatiliyor. Ayrica adjuvanli asinin genç
eriskinlerde daha fazla immün yanit olusturdugu
ve avrupada kullanilan tipte adjuvanli asinin
neden kullanilmadigi sorgulaniyor. Did U.S.
make mistake in skipping vaccine additive?  By
Maggie Fox, Health and Science Editor /
WASHINGTON (Reuters)
34
Neden kagit imzalatiliyor.. Demek ki bir sorun
var..
Kullanilan her ilacin içinden prospektüsü
çikiyor ve içinde bir sürü YE yaziyor.. Buna
ragmen faydasi riske göre daha fazla oldugu için
ilaci kullaniyoruz.. Yapilan sadece bu
uygulamanin asi için de kullanilmasidir
Imzalatilan kagida aydinlatilmis onam
denmektedir. Asi uygulamasi sizlere yetkililer
tarafindan tavsiye edildigi için onayinizin
alinmasi amaçlanmaktadir ve bilimsel yaklasim
açisindan dogru bir uygulamadir. Yetkilileri bu
uygulamaya biraz da çikan tartismalar
yöneltmistir.
35
Faz çalismalari bitmeden (ruhsat alinmadan
)piyasaya sürülmüs..
Konuyu bilmeyenlerin dile getirdigi ancak
dogruluk payi da olan bir yargidir Asilar (ve
pek çok ilaç) hayvan deneylerinden sonra dört
fazdan geçerler.. Fazlar gönüllü insanlar
üzerinde denenir. En önemlisi birinci fazdir ve
ciddi yan etkiler gözlenir.. Fazlarin üçü az
sayida gönüllüler üzerinde geçildikten sonra 4.
faz uygulama sirasinda izlenir. Dolayisiyla
fazlar hiçbir zaman bitmez.
Asinin ABDde FDA, Avrupada EMEA denilen
kuruluslardan onay almadan piyasaya sürülmesi
imkansizdir..
36
Simdi bir sey yapmasa da yillar sonra etkileri
çikacakmis
Bir kimyasal maddenin yillar sonra etkisini
göstermesi için 1 Doz artirimi olmasi 2
Vücutta metabolize olmadan beklemesi gerekir..
Asida 1 Yilda bir kez oldugu için bu madde
geçersizdir.. 2 Antijenler (virüsler) ve onlara
karsi olusan antikorlar vücutta kalici
olabilirler.. Ancak bundan korkarak asi
olmayanlar hastaliga yakalanarak çok daha fazla
antijen almayi göze almis olmaktadir.
37
Asi kanser yapiyormus
Asi olmayi düsünmüyoruz çünkü kanser yapiyormus.
38
Artik çok geç bu saatten sonra asi olsam ne olur
Türkiyede Influenza Sezonundaki Degisim
Influenza Sezonu Baslangiç Haftasi Pik Haftalari Bitis Haftasi
2004-2005 49 1-2 8.
2005-2006 47 8-9 17.
2006-2007 49 4-5 17.
2007-2008 44 2-3 18.
2008-2009 48 3. ve 10. 21.
39
Kanada ya verilen asilar geri çekilmis
Basin da çikan bu haber inanilmaz derecede
yanilticidir ve büyük bir sorumsuzluk örnegidir..
Haberi yapanlar büyük vebal almislardir..
Domuz Gribi asisinda sok karar! Türkiye'ye de
grip asisi veren ilaç firmasi Glaxosmithkline,
Kanada'nin aldigi domuz gribi asilarindan büyük
bölümünü geri çekti..
ASISI GRIBINDEN BETER! 24 Kasim 2009 Sali
1728 Domuz Gribi asisi, hastaliktan beter
çikinca piyasadan geri çekildi. Türkiye'de de
tartismalara neden olan ilaç konusunda Basbakan
hakli çikti. Dünya Saglik Örgütü (DSÖ),
GlaxoSmithKline ilaç sirketine ait domuz gribi
asisinin Kanada"ya gönderilen bir partisinin
"ciddi" alerjik reaksiyona neden oldugunu, söz
konusu asinin geri çekildigini bildirdi. Söz
konusu grip asisiyla ilgili olarak Basbakan isle
Saglik Bakani ters düsmüs ve Basbakan Erdogan,
asi vurduran Bakanin aksine "asi olmam"
demisti...
40
Olayin asli

• Asilar üretim bandindan lot denilen partiler
  halinde çikarlar.. Herhangi bir lotta uygulama
  sirasinda beklenenden fazla sayida YE görülürse o
  lot geri çekilir ve bunun nedeni incelenir.
  Sonuçta asiyla ilgisi bulunmazsa geri dagitilir,
  bulunursa imha edilir.. Bu durum rutin asilarda
  da ara ara yasanir. Bu nedenle asi kaydinda lot
  numarasinin da yazilmasi esasdir.

41
Virüs olayi hikaye, asi satabilmek için
abartiyorlar..
Pek çok ülke asiyi kendisi üretmektedir. Bu dogru
ise neden rusya, çin gibi ülkeler dünyanin
parasini ayirip asi üretiyorlar Bu teoriler
yerine belki de su tabloya kafa yormaliyiz
Biz neden yokuz!!
42
Mevsimsel grip asisini her yil oluyorum.. Domuz
gribi olmayacagim..
Bu seneki mevsimsel grip asisi
içerigi A/Brisbane/59/2007 (H1N1)-benzeri
virüs A/Brisbane/10/2007 (H3N2)-benzeri
virüs B/Brisbane/60/2008-benzeri virus
Güney yariküre için 2010 yilinin asi içerigi
A/Perth/16/2009 B/Brisbane/60/2008H1N1 A/Californ
ia/7/2009(H1N1) (su andaki domuz gribi asisi
!!!!)
Sonuç Kuzey yarimkürede de gelecek sene
mevsimsel grip asisinin içerigine H1N1 susu
konacak.. Gelecek yil zaten rutin asinin içine
konacak bir asi için kopan tartismaya anlam
vermek zor..
43
Trafik kazalarindan ölme, saldiriya ugrayarak
ölme, yataktan düserek ölme, suda bogularak ölme,
zehirlenerek ölme vs. vs Ihtimalleri domuz
gribinden ölme ihtimaline göre çok daha fazladir..
Internette buna benzer mailler dolasmakta ise de
kurulan mantik yanlistir.. Kontrol edemeyecegimiz
faktörleri kontrol edilebilecek bir faktörle
karsilastirmak elma ile armutu toplamak gibidir..

44
Gereksiz bir panik havasi yaratiliyor.. Buna
tepki gösteriyorum..
Bu gerçekten gereksiz panigi basin
körüklemektedir.. Ne hastalik ne de asi için bu
tür yaklasimlara gerek yoktur, yararsizdir ve pek
çok risk yaratir.. Panik yapmamak, sadece dogru
bilgileri edinmek yeterlidir. Hastalikla ilgili
panik olusturacak sekilde yayin yapan basinin,
bununla orantili olacak sekilde asiyi
desteklemesi gerekirken anti bilimsel yaklasimla
asinin önüne ket koyucu haberler yapmasi da
trajikomik bir durumdur.
.
Domuz gribinde kiyamete 2 kala! Domuz gribi
öldürerek yayiliyor. Krtik esige sadece iki hafta
kaldi. Bakanlik, alinmasi gereken önlemleri
açikladi. Geçtigimiz günlerde Saglik Bakani Recep
Akdag'in önümüzdeki iki ay içinde virüsün çok
hizla yayilabilecegini söylemesi ve ''Domuz
gribinde kritik esik 15 Aralik" demesinin
ardindan dikkatler aralik ayina odaklandi

Internet Haber 29 Kasim 2009
45
Basbakan asi olmayacagini söyledi.. Var demek ki
bir bildigi
Cevap içinde gizli.. Basbakan asi olmayin
demiyor, sadece kendi adina konusuyor.. Siz de
kendi adiniza karar vermelisiniz çünkü herkesin
sartlari birbirinden farklidir.. Bilimsel
konularda yetkili otoritelerin açiklamalarini
dikkate almakta fayda vardir. NOT (Pek çok
kisi bu bu gerekçeyi kullanmakta ise de bu biraz
da bireysel sorumlulugu üstümüzden atma
egilimidir ve dogru degildir..)
46
Digerleri

• Geçenlerde çok kötü grip oldum.. Hastaligi
  geçirdigimi düsünüyorum. Asi olmama gerek yok..
  (Konfirme edilmis laboratuarda sonucu alinmis-
  kisiler için asiya gerek yoktur ama yapilirsa da
  zarari olmaz.. Ilave antikora sahip olursunuz)
• Her seye alerjim var, asinin da alerji
  yapmasindan korkuyorum.. (Anaflaksi tarzi bir
  alerji olmadikça sorun yoktur.. Endise edildigi
  durumlarda acil serviste asi olunabilir.)
• Imuneks / Vitaminler / Pnömokok asisi sorunu
• Igneden çok korkuyorum. ABD deki gibi burundan
  olsaydi..
• (ABD de burundan sprey tarzinda yapisan asi canli
  bir asidir.. Canli asilar inaktive asilara göre
  daha risklidir ve özel uygulama gerektirir.. ABD
  de ilk uygulamalar canli asi ile yapilmis ve
  arkasindan inaktive asilara geçilmistir..)
• Veremden, sitmadan dünyada ne kadar insan
  ölüyor.. Neden onlar dile getirilmiyor da varsa
  yoksa domuz gribi..

47
Digerleri

• Doktor arkadaslarima sordum yaptirma dedi.. Hem
  doktorlar da yaptirmiyor.. (doktorlar da birer
  insandir ve halktan biridir.. Bu durumda
  otoritelere bakmak lazim)
• Kisirlik yapiyormus.. (Yillardir eskimeyen
  komplo teorisi.. Çocuk felci için de öyle
  demislerdi.. Bu asiyi almayan çocuk kalmadi..
  Dogru olsaydi nüfusumuz yariya inmeliydi..)
• Asinin içinde domuz proteini var.. Haramdir.
  (domuzla tek ilgisi anlatildi.. Baska ne denir
  ki..)
• Bana bir sey olmaz..
• Pandemi kendisini ancak toplumun yaklasik yarisi
  bagisik olunca sinirlayacaktir.. Bu demektir ki
  Ülkemiz de yaklasik 36 milyon kisi ya asi olacak
  ya hastaliga yakalanacak..
• Bunun arkasinda baska ülkeler var ! (iyi de
  önlem almayalim mi?)

Bunlar bitmez
48
RISK ANALIZI
Asi olanlar.
RISK Hafif YE riski 1/10 1/100 Önemli YE
riski 1/100.000 1/1.000.000 Asiya ragmen
hastaliga yakalanma H1N1 koruyuculuk 90 lar
civarindadir. Asiya ragmen hastalik geçirilebilir
ama saglikli kisilerde agir tablo görülmeyecektir.
FAYDA Hastaliktan yüksek oranda korunma Böylece
hastaligin neden olacagi uzun süreli is gücü
kaybi, çok daha yüksek oranlarda YE ler ve ölüm
riskinden kurtulma Virüs mutasyon geçirdiginde
hazirliksiz yakalanmama
49
RISK ANALIZI
HASTALIGA YAKALANANLAR
RISK Yüksek oranda YE riskleri (ilerleyen
yillarda sinir sistemi hastaliklari görülme orani
hastaligi geçirenlerde daha fazladir) Agir grip
tablosu nedeniyle hastanede yatma ve Grip
komplikasyonlari nedeniyle yogun bakim / solunum
destegi riski Hafife alinmayacak ölüm
riski Pandemi de hastalikla ilgili
oranlar Klinik atak hizi 30 Komplikasyon
orani Klinik vakalarin 15i Hastaneye
yatma orani Klinik vakalarin 2si Vaka ölüm
hizi Klinik vakalarin 0.1-0.2si
FAYDA Asiya göre biraz daha fazla bagisiklik
orani (ancak virüs mutasyon geçirdiginde asinin
avantaji daha fazladir. Domuz gribini atlatmis
olma ile gururlanma.. ?
50
ASI..

• Asi kararinda bilimsel düsünce akisi

• Bu hastaliktan korunma için Asi var mi?
• Bu hastaliktan korunma için Asi gerekli mi ?
• Hastaligin seyri ve bulasma yoluna göre bu
  soruya cevap verilir.
• ( Seyri hafifse hastaligi geçirerek bagisiklik
  göze alinabilir ve , Bulasma yollari sinirliysa
  bireysel korunma tercih edilebilir. )
• Ben Asi önerilen grupta miyim?
• Asi olmama engel bir durumum var mi?

• Eger bir hastalikta ciddi hastalik bulgulari,
  sakatlik ve ölüm riski varsa asi ile koruma
  tartisilmayacak bir biçimde önerilir..

51
ÖZET

• Asilarin yok ettigi hastaliklar
• Çiçek 1975 den beri vaka yok
• Çocuk Felci - 1998 yilindan beri vaka yok
• Bogmaca Difteri Tetanoz - Kizamik 0 vaka
  düzeyine yaklasti
• Hepatit B Yayilimi durduruldu ve sinirlandi
• Pnömoni Menenjit Vaka sayilarinda belirgin
  düsüsler
• Ülkemizde 1970 lerdeki bebek ölüm hizinin 150/
  1000 lerden 15 / 1000 lere düsmesinde en büyük
  rol asilarindir..

SONUÇ Asi bir nimettir.. Lütfen nimete
basmayalim
52
Dr. Gülden Yörütenin anisina saygiyla
TESEKKÜRLER