Saglik Bakanligi

1
Saglik Bakanligi Ana Çocuk Sagligi ve Aile
Planlamasi Genel Müdürlügü
2
ANNE SÜTÜ
Enerji, protein, yag, karbonhidrat ve diger
elzem besin ögeleriyle yenidoganda büyüme ve
gelismeyi saglayan karmasik biyolojik bir sivi ve
içerdigi birçok biyoaktif enzim, hormon,büyüme
etmeni ve bagisiklik ögelerini içeren yapisiyla
essiz bir besindir.
3
ANNE SÜTÜ NEDEN ÖNEMLI ?

• Anne Ile Bebek Arasinda Duygusal Bag Kurulmasini
• Saglar
• Immün Sistemi Gelistirir
• Ekonomiktir
• Kolay Hazmedilir
• Annenin Meme Ve Over Kanseri Riskini Azaltir
• Emen Bebeklerde IQ Daha Yüksektir
• Ishal Ve Solunum Yolu Hastaliklarindan Korur
• Fizyolojik Sariligi Önler

101 NEDEN

4
Anne Sütü ve Emzirme
5
Emzirmenin bebege faydalari

• Kesin faydali
• Diyare sikligini azaltir, seyrini hafifletir
• Alt solunum yolu enfeksiyonlari daha az
• Otit medya
• Botulizm
• Bakteriyal menenjit
• Idrar yolu enfeksiyonlari
• Nekrotizan enterokolit

• Yüksek olasilikla faydali
• Nedensiz besik ölümleri
• Insüline bagimli diyabet
• Crohn hastaligi
• Ülseratif kolit
• Lenfoma
• Alerjik hastaliklar
• Diger kronik sindirim sistemi hastaliklari

Breasfeeding and the Use of Human Milk, Amerikan
Pediyatri Akademisi, POLITIKASI, Subat 2005
6
Emzirmenin anneye faydalari

• Oksitosin uterusun toparlanmasini saglar
• Adet kanamalari azalir
• Hamilelik öncesi tartiya daha hizli dönülür
• Ovulasyona daha geç dönülür- çocuk aralari açilir
• Kemik remineralizasyonu daha hizli- postmenopozal
  kalça kiriklari daha az
• Premenopozal meme kanseri riski azalir
• Over kanseri riski azalir

Breasfeeding and the Use of Human Milk, Amerikan
Pediyatri Akademisi, POLITIKASI, Subat 2005
7
Emzirmenin sosyoekonomik faydalari

• Ülkede saglik harcamalari azalir
• Bebegin hastaliklardan korunmasina
  bagli olarak
• Çalisanin is günü kaybi azalir
• Kardese ilgi gösterme zamani artar
• Ailenin ekonomisi düzelir Mama maliyeti bir
  senelik 600-1000 YTL !!!

Breasfeeding and the Use of Human Milk, Amerikan
Pediyatri Akademisi, POLITIKASI, Subat 2005
8
EMZIRMENIN PSIKOLOJIK YARARLARI

• ANNE VE ÇOCUK ARASINDA YAKIN SEVGI DOLU
  ILISKI SAGLAR.

?
ANNENIN DUYGUSAL AÇIDAN TATMININI SAGLAR.
?
BEBEK DAHA AZ AGLAR.
?
ANNE BEBEGINE DAHA SEVGI DOLU DAVRANIR.
?
BEBEGI TERK ETME VEYA HIRPALAMA OLASILIGI
DAHA DÜSÜKTÜR.
?
ANNE SÜTÜ ILE BESLENEN ÇOCUKLAR ILERI
YASLARDA ZEKA TESTLERINDE DAHA BASARILI
OLURLAR.
?
9
HASTALIKLARA KARSI KORUNMA
AKYUVARLAR AKTIF OLUR ANTIKOR YAPARAK ANNEYI
KORUR
ENFEKTE ANNE
AKYUVARLAR MEMEYE GIDER ANTIKOR YAPAR
ANTIKORLAR SÜTE SALINARAK BEBEGI KORUR
10
Büyüme iliskisi
Antropometrik standartlara uygun gelisirler.
Solunum sistemi enfeksiyonlarinin sikligi azalir.
Astim iliskisi
Insüline bagimli diyabet görülme riski azalir.
Diyabet iliskisi
ANNE SÜTÜ
Apandisit,invajinasyon, hipertrofik pilor stenozu
görülme riski azalir
Cerrahi durumlar
Sismanlik iliskisi
Sismanlik görülme riski azalir.
Nekrotizan enterokolit görülme riski 10 kat daha
azalir .
Nekrotizan enterokolit
11
KOLOSTRUM ERKEN SÜT

• KOLSOSTRUM SEKRESYONU
• Yogun, konsantre, zengin görünümlü, açik renkten
  altin sarisi renge kadar degisir
• Prenatal dönemden postnatal 10.güne kadar olan
  dönemde salgilanabilir
• Ilk 24 saatte yaklasik 7-14 ml /her beslemede
  alinabilir
• Sonraki 36 saatte artarak 24 saatlik periyotta
  500ml ye ulasir.

12
KOLOSTRUM ERKEN SÜT

• KOLSOSTRUMUN ÖZELLIKLERI
• Yenidoganin erken ve hizli büyümesi için
  konsantre proteinler içerir
• Yaklasik 57kkal/100 ml içerir
• Sodyum, potasyum, klor, protein, yagda eriyen
  vitaminler ve mineraller içerir
• Olgun sütten daha az yag ve laktoz içerir
• Birçok canli hücre ve sindirim organizmalari
  içerir
• Çesitli immünoglobülinler içerir
• - IgA en yüksek düzeydedir
• -Sekretuar Ig A bebek 6 aya gelen kadar bebegi
  korur
• -IgG
• -IgM

13
KOLOSTRUM ERKEN SÜT

• KOLSOSTRUMUN FONKSIYONU
• Bifudus florasinin olusturulmasini yönlendirir
• Polio, Coxsackie B virüs, birkaç tür stafilakok,
  E.coli gibi patojenlere karsi koruyuculuk saglar
• Mekonyumun atilmasinda laksatif etkisi vardir
• Ilk günlerde bebegin böbregi fazla miktarda
  siviyi kaldiramaz, bu nedenle kolostrum en uygun
  besindir

14
KOLOSTRUM
 
 
 
15
ÖNERILER
DOGUMDAN SONRAKI ILK 1/2 - 1 SAAT IÇINDE
EMZIRMEYE BASLANMALIDIR
ILK 6 AYDA SADECE ANNE SÜTÜ VERILMELIDIR

• 6 AYDAN ITIBAREN EK BESINLERE BASLANMALIDIR

• 2 YASINA KADAR EK BESINLERLE BIRLIKTE
  EMZIRMEYE
• DEVAM EDILMELIDIR

16
BU SÜTLER ARASINDAKI FARKLAR NELERDIR ?
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
17
DEGISIK SÜTLER IÇINDEKI PROTEIN
NITELIKLERI ARASINDAKI FARK
INSAN SÜTÜ  
INEK SÜTÜ
 
ANTI EFEKTAN PROTEINLER
80 KAZEIN
KESILMIS SÜTÜN KATI KISIMLARI
35 KAZEIN
HAZMI GÜÇ
HAZMI KOLAY
18
DEGISIK SÜTLERDEKI YAGIN FARKLILIKLARI
Lipaz
Gereken yag asidi
INSAN SÜTÜ
INEK SÜTÜ
19
DEGISIK SÜTLERDEKI VITAMIN FARKLARI
INSAN SÜTÜ
INEK SÜTÜ
B VIT
C VIT
A VIT
20
DEMIR
50

Emilen
10
21
BURADA FARK ETTIGINIZ DEGISIKLIKLER NELERDIR?
ÖN SÜT
Yag
Yag
Yag
 
 
Laktoz
Laktoz
Laktoz
ILK SÜT (COLOSTRUM)
OLGUNLASMIS SÜT
22
DEGISIK SEKILLERDE BESLENEN BEBEKLERDE DIARE
RISKI
Filipinler 0-2 aylik bebekler  
17.3
13.3
3.2
1.0
23
DEGISIK SEKILLERDE BESLENEN BEBEKLERDE PNÖMONIDEN
ÖLÜM RISKI
Brezilya-( 8 gün- 12 aylik bebekler)
3.9
3.3
2.1
1.2
1.0
 
 
24
IKINCI YASTA ANNE SÜTÜ
ENERJI
PROTEIN
A VIT
C VIT
95
        500 ml anne sütünün karsiladigi günlük
gereksinimler
 
 
45
 
38
 
31
 
 
25
YAPAY BESLENMENIN ZARARLARI
26

• Anne bebek baglantisini azaltir
• Enfeksiyon riskini artirir
• Ishal kroniklesir
• Malnütrisyona neden olabilir
• A vit. eksikligi olur
• Dogal beslenene göre enfeksiyon ve malnütrisyona
  bagli ölüm olasiligi yükselir
• Egzema astim gibi allerjik sorunlara egilim
  artar

27

• Hayvan sütüne entelorans gelisir
• Kronik hastalik riskini artirir
• Obesite gelisebilir
• Mental yönden gelisimi olumsuz etkiler
• Emzirmeyen annelerin gebe kalma riski daha
  fazladir
• Emzirmeyen annede kansizlik, over
  ve meme kanser riski artar

28
(No Transcript)
29
Anne Sütündeki Antimikrobiyal Ajanlarin Islevleri
Ajan
Primer Islevi
Proteinler Laktoferrin Demir baglama Lizozim P
eptidoglikan yikimi Fibronektin Opsonin Sekretu
var IgA Antijen baglama C3 Opsonin
fragmani Müsin Antirotavirüs,
reseptöranalogu Oligosakkaritler Reseptör
analogu Lipidler Virüslarin manto kismini
parçalar.
30
Anne Sütünde Bulunan Antiinflamatuvar Etmenler

• Hücre koruyucular
• Epidermal büyüme etmenleri
• Olgunlastirici etmenler
• Mediatörleri parçalayan enzimler
• Enzim baglayicilari
• Lökositleri modüle edici ajanlar
• Antioksidantlar

31
Bagisiklik Sistemini Düzenleyici Ajanlar
Sitokinler
Laktoferrin
Alfatokoferol
Prolaktin
ajanlar

• Insüline bagimli diyabet
• Lenfoma
• Lösemi

gelisme riskini azaltmaktadir
32
SITOKINLER
Islevleri oldukça farklidir, ancak hücrelerin
büyüme ve farklilasmasindan bagisiklik ve
inflamatuvar yanitlarin yürütülmesinde hücreler
arasi sinyallesmeden sorumlu önemli
polipeptidlerin bir bölümünü temsil eder.
33
Anne Sütünde Bulunan Sitokinlerin Olasi Islevleri
Sitokin
Olasi Islevleri

• Interlökin 1-Beta T hücrelerini aktive eder
• Interlökin 6 Ig A yapimini arttirir
• TNF-? Sekretuvar komponent salinimini
  arttirir.
• TGF-beta T hücrelerine dönüsümü
  arttirir

34
Dogal Bagisiklik Etkili Olan Sitokinler
Interferon - alfa

• Antiviral etkisi
• Hücre çogalmasini önleyici etkisi
• Hücresel bagisikligi arttiric etki vardir

Interferon - beta

• Dogal bagisikligi arttirici etkisi vardir

35
Dogal Bagisiklik Etkili Olan Sitokinler
Tümör Nekrozis Faktör (TNF)

• Tümör dokusunu nekroze eden özelligi
• Lökositleri aktive ederek patojenlere karsi
• öldürücü etkisi

36
LAKTOFERRIN

• Anne sütünün temel komponentlerinden birisidir.
• Anne sütü total proteinin 10-15ini olusturur.

Ön sütte 2-3 g/L
Olgun sütte 1-1.5 g/L
37
Laktoferrinin Olasi Biyolojik Etkileri

• Demir emilimini kolaylastirir
• Fagositik öldürme
• Bakteriyostatik ajan
• Immünostimülan etmen
• Büyüme etmeni

38
NÜKLEOTIDLERIN YARARLARI

• Anne sütündeki protein disi azotun (PDA)
  2-5ini olusturan, düsük molekül agirligina sahip
  bilesiklerdir.
• Bagisiklik sistemini güçlendirir.
• Dogal öldürücü hücre (NK) aktivitesini arttirir.
• Interlökin-2 salinmini uyarir.
• Gastroenteritten korur.
• Diyare insidansini azaltip süresini kisaltir.
• Bifido bakteri çogalmasini arttirir.
• Entero bakteri çogalmasini azaltir.
• Uzun zincirli çoklu doymamis yag asitlerini (LC
  PUFA) yapma yetenegini arttirir.
• Sinir sisteminin gelismesine yardimci olur.

39

• ANNE ve INEK SÜTÜNÜN CHO BILESIMININ
  KARSILASTIRILMASI
• ANNE SÜTÜ INEK SÜTÜ

Laktoz 4.0 g/dl Oligosakkaritler 0.1 g/dl
Laktoz 7.3 g/dl Oligosakkaritler 1.2 g/dl
40
OLIGOSAKKARITLERIN ISLEVLERI1

• Anne sütündeki oligosakkaritler
• Gastrointestinal sistem
• Solunum yolu
• Idrar yollarinda anti-infektif rol oynarlar.
• Oligosakkaritler prebiyotik islev görürler.
• Sindirilip emilmezler
• Kolona ulasip mikroflora için besin ögesi gibi
  rol oynar.
• Bifidobakterilerin patojen gelisimini
  baskilarlar.
• Bagisiklik sistemini aktive ederler.
• Barsak florasini yenilerler.
• Sindirim enzimi üretirler.
• Rotavirüsleri baskilarlar.

41
OLIGOSAKKARITLERIN ISLEVLERI2

• Yenidoganin hizli beyin gelisiminde görev
  alirlar.
• En önemli bilesik sialik asittir.
• Anne sütündeki oligosakkaritler düsük osmolar
  enerji saglarlar.
• Fitoöstrojenler antioksidant, antikanserojen
  özellikleri ile meme, prostat, kolon, pankreas
  kanserlerinde, koroner kalp hastaliginda olumlu
  etkiler gösterirler.
• Günde 5-7 kez sebze, haftada 2-3 kez kurubaklagil
  tüketilmelidir.

42
SIALIK ASIT1

• 9 karbonlu bir sekerdir.
• Beyin gangliositlerinin yapisal ve islevsel
  bilesenidir.
• Nöron transaminasyonunda, bellek olusumunda
  hücreden hücreye iletisimde önemli rol oynar.
• Yüksek oranda sialik asit içeren anne sütü beyin
  gelisiminin en hizli oldugu yenidoganlarda çok
  önemlidir.

43
SIALIK ASIT2

• Beyin gangliositleri disinda tükrük de sialik
  asidin zengin kaynaklarindan birisidir.
• Tükrük ve diger mukuslardaki yüksek yogunlugu bu
  yapilarin kaygan ve visköz olmasini saglayarak
  koruyucu özellik kazandirir.
• Anne sütü alan bebeklerin tükrüklerindeki sialik
  asit konsantrasyonu mama ile beslenen bebeklere
  göre daha yüksektir.

44
Anne sütü alan ve formüla ile beslenen bebeklerin
fekal floralari karsilastirildiginda, anne sütü
alanlarin bifidobakteri düzeylerinin yüksek
oldugu gözlenmistir.

• Laktik asit üretimi artar.
• Intestinal pH düser.
• Shigella, E. coli gibi gram negatif bakteri
  üretimi
• baskilanir.

Barsak mikroflorasinda 400ü askin bakteri
vardir. Bu bakteri türleri toksinler ve
kanserojenik maddeler ürettikleri için
patojendirler. Bazilari ise yararli bakteriler
olarak barsak sisteminin çalismasinda yardimcidir.
45
Bifidobakteriler bebek sagligi açisindan birçok
yarar saglarlar

• Zararli bakterilerin çogalmasi önlenir.
• Bagisiklik sisteminin uyarilmasi, barsagin
• olgunlasmasi,
• Kalsiyum emiliminin artmasi
• B vitamini sentezlerinin arttirilmasi
• Birçok laktobasil ve bifidobakteri dogal
  antibiyotikler salgilanmakta, gram pozitif,
  salmonella, E coli, vibrio kolera gibi gram
  negatif mo karsi antimikrobiyal etki
  göstermektedir.

46
Bifidobakteriler bebek sagligi açisindan birçok
yarar saglarlar

• Bifidobakteriler tarafindan fermente edilen bu
  oligosakkaritler laktik asit olusturarak barsak
  pHda düsüs saglarlar.
• Olusan bu asit ortam sayesinde shigella,
  streptococcus, clostridium gibi patojen
  mikroorganizmalarin üremesi baskilanir.
• Fermentasyon sonucu olusan asetik asit,
  propiyonik ve bütirik asit gibi kisa zincirli yag
  asitleri kalin barsak duvarindan emilirler ve
  enerji olusturlar.

47

• ANNE ve INEK SÜTÜNÜN YAG BILESIMININ
  KARSILASTIRILMASI
• ANNE SÜTÜ INEK SÜTÜ

Lipaz ve elzem yag asitleri
48
Insan ve Inek Sütünün Yag Asidi Bilesimi (100 g
sütün yagindaki miktarlar g olarak)
Yag Asidi Insan Sütü Inek Sütü
n-6 serisi Linoleik asit 8.3
1.1 Arasidonik asit 1.8
1.0 Toplam 10.1 2.1 n-3
serisi Alfa-linolenik asit 0.4
Yok EPA Var Yok DHA Var
Yok
49
Anne Sütü Yag Asidi Bilesimi
205 n3 EPA 226 n3 DHA

• EPA ve DHA ISLEVLERI
• Göz ve beyin dokularinin gelisimi için
  gereklidir.
• Anne sütündeki plazma ve eritrositlerin
  fosfolipidlerindeki DHA orani yüksektir.
• Linoleik asit EPA/DHA orani platelet islevi ve
  enfeksiyon durumlarinda etkilidir.
• Bebek gebe ve emziklikte n3 yag asitleri Linoleik
  yag asitlerinin en az 10-25I olmalidir.

50
ANNE SÜTÜYLE BEBEGE GEÇEN ZARARLI ETMENLER

• Viral enfeksiyonlar
• Bazi ilaçlar (antikanser ilaçlari,
  antikonvulsanlar,
• radyoaktif maddeler)
• Hasere mücadele ilaçlari (DDT, aldrin)
• Aflatoksin M1