Do

1
Aile Hekimliginin Temel Esaslari
Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 1 Aralik 2005 Gülhane
Askeri Tip Fakültesi, Ankara
zekeriya_at_traky.edu.tr http//ailehekimligi.trakya.
edu.tr
2
Fazla kare nereden geliyor?
3
Uluslar arasi öneriler

• Evrensel nitelikte ulasilabilirligi olan, aile ve
  toplum yönelimli, altyapi, personel ve hizmet
  sunum standartlari bakimindan güçlendirilmis
  birinci basamak saglik hizmetleri, sistemin
  merkezinde yer almali,
• World Health Declaration, WHO, 1998

4
Alma Ata 1978 Herkese Saglik

• Temel Saglik Hizmetleri bir toplumdaki birey ve
  ailelerin geneli tarafindan kabul görecek sekilde
  ve onlarin tam katilimi saglanarak devlet ve
  toplumca karsilanabilir bir bedel karsiliginda
  verilen saglik hizmetleridir.

5

• Birinci basamak hizmetler, esnek, ihtiyaçlara
  yanit veren bir hastane sistemi tarafindan
  desteklenmelidir
• World Health Declaration, WHO, 1998

6

• Hizmet sunum basamaklari arasinda entegrasyon
  saglanmaldir

World Health Declaration, WHO, 1998
7

• Çagdas kosullara uygun ve basamaklar arasi geri
  bildirim sistemi içeren sevk zinciri hayata
  geçirilmeldir

World Health Declaration, WHO, 1998
8

• Saglik hizmetleri her asamada bilimsel kanitlara
  dayali olarak yürütülmelidir

World Health Declaration, WHO, 1998
9

• Saglik hizmetleri iyi kalitede ve maddi olarak
  karsilanabilir bir biçimde sunulmali,

World Health Declaration, WHO, 1998
10

• Saglik hizmetleri uygun bir teknoloji ve
  enformasyon sistemine sahip olmali

World Health Declaration, WHO, 1998
11

• Saglik hizmetleri sürdürülebilir nitelikte
  finansmana sahip olmali

World Health Declaration, WHO, 1998
12
Tip Dünyasinda Neler Oluyor

• Gelisen Teknoloji
• Katlanarak artan tibbi bilgi
• Ileri uzmanlik alanlari
• Disiplinler arasi iliskinin azalmasi
• Teknolojiye bagimli, pahali tani-tedavi

13
Tip Dünyasinda Neler Oluyor

• Gelisen Teknoloji
• Tani ve tedavi olanaklarinin artmasi
• Asilar
• Saglikli su

• Beklenen yasam süresinde uzama
• Yeni saglik sorunlari
• Kronik hastaliklar
• Yaslilik
• Kazalar
• Sigara, alkol ve madde kaynakli sorunlar

14
Tip Dünyasinda Neler Oluyor

• Sagligin yeni tanimi
• Biyopsikososyal tip
• Maliyet etkinligi ve saglik egitimi
• Bireysel koruyucu hekimlik ve birinci
  basamak tedavi hizmetlerinin entegrasyonu

15
Kilometre Taslari

• Peabody 1923
• College of General Practitioners 1952
• Willard Komisyon raporu 1966
• Millis Raporu 1966
• American Board of Family Practice 1969
• 224 sayili kanun 1961
• Saglik Bakanligi hastanelerinde uzmanlik egitimi
  1985
• Aile Doktorlugu Geçis Egitimi 2004

16
Ihtiyaç

• Kisileri ve aileleri, içinde yasadigi toplumun
  bir parçasi olarak ele alan, yas, cinsiyet ve
  hastalik ayirimi yapmaksizin kesintisiz ve
  bütüncül saglik hizmet sunabilen bir hekim

17
Çözüm Aile hekimligi

• Aile Hekimi, kendine özgü egitim içerigi,
  arastirmasi, kanit temeli ve klinik uygulamasi
  olan akademik ve bilimsel bir disiplin ve birinci
  basamak yönelimli klinik bir uzmanliktir.
• European definition of GP/FM, WONCA 2002

18
Leuwenhorst tanimi (1974)

• Genel pratisyen, yas cins ve rahatsizlik ayirimi
  yapmaksizin bireylere, ailelere ve bir saglik
  birimine bagli nüfusa kisisel ve sürekli birinci
  basamak saglik hizmeti sunan tip fakültesi
  mezunudur. Onu farkli kilan bu islevleri sentez
  edisidir. Muayenehane, ev, klinik, ya da
  hastanede hizmet sunar.

19
Wonca 2002 tanimi

• Ilk temas noktasidir
• Kaynaklarin etkili kullanilmasini saglar
• Kisi yönelimli yaklasim
• Kendine özgü bir görüsme süreci vardir
• Süreklilik
• Özgün bir karar verme süreci vardir
• Hem akut, hem kronik saglik bakimi
• Ayrismamis hastalari erken tanir ve yönetir
• Sagligi gelistirir
• Toplumun sagligi için özel bir sorumluluk
  üstlenir
• Saglik sorunlarini fiziksel, ruhsal, toplumsal ve
  varolusçu boyutlariyla ele alir

20
Baska tanimlar

• TAHUD teknik raporu 1998
• DSÖ 1998
• Amerikan Tip Birligi 1966
• McWhinney
• Rakel
• Kanada
• Saults

21
Aile hekimligi ayri bir disiplin midir?

• Dahiliye Çocuk KD Psikiyatri Acil aile
  hekimligi denklemi dogru mudur?
• Rotasyonlardan aldigi bilgiler çikildiginda
  geriye ne kalir?

22
Aile hekimliginin esas bilesenleri

• Bakima ulasim
• Bakimin sürekliligi
• Kapsamli bakim
• Bakimin koordinasyonu
• Ortama uygun bakim

23
Aile Hekimliginin Temel Özellikleri

• Saglik sistemiyle ilk tibbi temas noktasidir
• açik ve sinirsiz hizmet olanagi
• yas, cinsiyet ya da kisinin baska herhangi bir
  özelliginden bagimsiz

24
Aile Hekimliginin Temel Özellikleri

• Kolay ulasilabilirlik
• cografi
• ekonomik
• kültürel

25
Aile Hekimliginin Temel Özellikleri

• Entegre ve koordine
• Koruyucu
• Tedavi edici
• Rehabilite edici
• Hizmet basamaklari arasinda koordinasyon
• Konsültasyon
• Sevk
• Takip

26
Aile Hekimliginin Temel Özellikleri

• Süreklilik
• Zaman
• Kisi
• Yer
• Kayitlar
• Disiplinler arasi süreklilik

27
Aile Hekimliginin Temel Özellikleri

• Bütüncül
• Tüm saglikla ilgili durumlar
• Fiziksel
• Psikolojik
• Sosyal

28
Aile Hekimliginin Temel Özellikleri

• Kisisel
• Birey merkezli

29
Aile Hekimliginin Temel Özellikleri

• Aile ve toplumsal yönelimli
• Sorunlarin aile ve toplumsal örüntüleri
• Toplumun saglik sorunlari
• Diger sektörler, meslek gruplari ve
  kuruluslariyla, gönüllü kuruluslarla birlikte
  entegre çalisma

30
Aile Hekimliginin Temel Özellikleri

• Gizlilik ve yakinlik
• Yasama yayilan, sürekli ve yakin bir iliski

31
Aile Hekimliginin Temel Özellikleri

• Savunuculuk
• Tüm saglik konularinda ve saglik hizmeti veren
  diger kisilerle iliskilerde

32
Aile Hekimliginin Temel Özellikleri

• Saglik kaynaklarinin etkili kullanimi
• Reçete yazimi,
• Uzmana sevk,
• Konsültasyon
• Laboratuvar tetkikleri
• Yatarak tedavi

33
Aile Hekimliginin Temel Özellikleri

• Özgün görüsme ve klinik karar verme süreci
• Etkili bir iletisim
• Ayrimlasmamis rahatsizliklar
• Toplumdaki rahatsizliklarin prevalans ve
  insidansinin belirleyici oldugu özgün bir karar
  verme süreci

34
Aile Hekimliginin Temel Özellikleri

• Ekip hizmeti
• Diger disiplinlerle
• Diger saglik personeli
• Sosyal hizmet
• Egitim hizmeti
• Is hizmeti verenlerle de isbirligi yapabilir.

35
Toplumun Gereksinmelerini Gözeten Bir Saglik
Hizmeti ve Tip Egitimi Sistemi Olusturmak Için
Öneriler

• Aile Hekimligi bir disiplin olarak
  tanimlanmalidir.
• Temel tip egitimi, sonraki uzmanlik egitimi için
  uygun bir temel saglamalidir.
• Aile Hekimligi disiplini her tip okulunda
  ögretilmeli ve aile hekimi/dal uzmani dengesi
  kurulmalidir.
• Her ülkede aile hekimligi mezuniyet sonrasi
  uzmanlik egitim programlari olusturulmalidir.
• WHO-WONCA Joint Conference Ontario, 1994

36

• Insanlarin ihtiyaçlarini karsilamak için, saglik
  sisteminde, tip mesleginde, tip fakültelerinde ve
  diger egitim kuruluslarinda köklü degisiklikler
  yapilmalidir. Aile Hekimi, saglik hizmet
  sistemlerinde kaliteye, sosyal adalete, etkinlik
  ve düsük maliyete ulasilmasinda merkezi role
  sahip olmalidir. Bu sorumlulugu yerine
  getirebilmek için Aile Hekimi hasta bakiminda
  yetkin olmali, bireysel ve toplumsal saglik
  hizmetini bir bütün halinde ele almalidir.
• WHO-WONCA Joint Conference Ontario, 1994

37
Neler ögrendik?(aile hekimi kus mu, deve mi) ?