SAGLIK ORTAMINDA SIDDET

1
SAGLIK ORTAMINDA SIDDET

• Dr. OSMAN ELBEK
• (osmanelbek_at_yahoo.com)
• ADÜ TIP FAKÜLTESI GÖGÜS HASTALIKLARI AD

2
TARTISMA HEDEFLERI

• Saglikta siddetin yeri ve önemini irdelemek
• Siddetle saglik ortami iliskisini ortaya koymak
• Önleyici tedbirleri tanimlamak

3
SUNU AKISI

• Ne Kadar Önemli?
• Neden Siddet Var?
• Ne Yapalim?

4
Bütün yakin insani iliskiler, varliklarini
sürdürmelerini neredeyse olanaksiz kilacak,
delici, tahammül edilemez bir saydamlikla
aydinlanmis durumdalar. Çünkü bir yandan her
türlü hayati ilginin merkezine paranin
tahripkârligi yerlesmis diger yandan da bu
durumun kendisi, neredeyse bütün iliski
imkânlarina set çeken bir barikat. Dolayisiyla
dogal oldugu kadar ahlaki düzlemde de hesapsiz
bir güven, sükûnet ve saglik ortadan
kayboluyor. Walter Benjamin
Buck-Morss S, Görmenin Diyalektigi, Metis
Yayinlari, 2010.
5
SIDDET

• Siddet
• Köken Arapça
• Sertlik
• Sert ve kati davranis
• Kaba kuvvet
• Violence
• Köken Latince (Violentia)
• Violare Siddet kullanarak hareket etmek
• Vis Güç, erk, bedensel güç

6
SIDDET FELSESI

• Siddet
• bir baskasinin özgürlügüne,
• bedenine
• kendisini kisi olarak tanimlayan deger yükledigi
  her seye
• bunlar için gerekli araçlara
• zarar verecek biçimde harekete geçme

Turan H, FelsefeYazin, 2007.
7
SIDDET (DSÖ)

• Siddet
• kisinin kendisine
• baska birisine
• bir gruba
• topluma karsi gücünü istemli olarak kullanmasi ya
  da tehdit etmesi

Krug EG, World Health Organization, 2002.
8
NE KADAR ÖNEMLI?
Türk Tabipleri Birligi,Hekimlerin Çalisma
Kosullari, Isyükü ve Isgücüne Iliskin Ortak
Görüs, 2010.
9
SAGLIK ÇALISANLARI SIDDET
Adas EB, Elbek O, Bakir K, Gaziantep-Kilis Tabip
Odasi Siddet Raporu, 2008.
10
Yildiz AN, Kaya M, Bilir N, Türkiye Isçi
Sendikalari Konfederasyonu, 2011.
11
SAGLIKTA SIDDET
Adas EB, Elbek O, Bakir K, Gaziantep-Kilis Tabip
Odasi Siddet Raporu, 2008.
12
TÜRKIYE (1999-2010)
Özcan NK, Turkiye Klinikleri J Med Sci, 2011.
13

• Siddete maruziyet 85.2
• Fiziki Saldiri 41.1
• Sözel Siddet 79.6
• Sözlü Tehdit 55.5
• Cinsel Taciz 15.9

14
TIP FAKÜLTELERI

• Siddete maruz kalma 68
• 67 sözel siddet
• 16 fiziksel siddet
• 3 cinsel siddet

Acik Y, Occup Med (Lond), 2008.
15
SIDDET SALGINI

• Enjeksiyon odasinda reçetesiz agri kesici
  yapmadigim için biçakli saldiriya ugradim (Aile
  Sagligi Merkezi, Kadin, 35 yasinda).
• Sira bekleme asamasinda sözlü saldiri ve hakarete
  maruz kaldim (Aile Sagligi Merkezi, Kadin, 38
  yasinda).
• Hastayi muayene esnasinda hastanin yaninda
  bulunan kisilerin saldirisina ugradim (Aile
  Sagligi Merkezi, Erkek, 52 yasinda).
• Hastaya sonuç bildirme esnasinda saldiriya
  ugradim (Ikinci Basamak, Aydin Periferi, Erkek,
  33 yasinda).
• Hasta serviste yatarken, tedavi uygulamasi
  esnasinda hakaret ve sözlü saldiriya ugradim
  (Ikinci Basamak, Aydin Periferi, Kadin, 34
  Yasinda).

Elbek O Adas EB, Aydin Tabip Odasi, Siddetin
Gölgesinde Hekimlik, 2012.
16
SIDDETIN SIRADANLASMASI

• Kiliç olmaksizin sözlesmeler sözcükten baska bir
  anlam tasimaz
• Hobbes
• Empati eksikligi
• Diyalogun reddi
• Ötekilestirme
• Toplumsal kutuplasma

17
SIDDET BAGLAMI
Kati Olan Hersey Buharlasiyor
18
GÜNDELIK YASAMIN TÜKETIMI
Tüketimin yeri gündelik yasamdir.
SATIN AL
KULLAN
SINDIR
DISKI
Baudrillard J, Tüketim Toplumu, 2004.
19
SAGLIGA YAKLASIM
Pescosolido BA, Journal Health Social Behavior,
1995.
20

• Saglik hizmetinin metalasmasi
• Saglik profesyonellerinde transformasyon
• Yasamin tiplastirilmasi

21
12 EYLÜL 1980

• Birinci basamak saglik hizmetlerini yürütmek için
  aile hekimligi kurulmasi
• Emeklilik ve saglik sigortasi hizmetlerinin
  ayrilmasi
• Prim temelli genel saglik sigortasi uygulamasi
• Özel saglik ve hayat sigortalarinin tesvik
  edilmesi
• Hastanelerin idari ve mali özerklige
  kavusturularak isletme haline dönüstürülmesi
• Saglik sigortasi ile saglik hizmetlerinin
  özellestirilmesi

Yedinci Bes Yillik Kalkinma Plani (1996-2000),
1996. Uzun Vadeli Strateji ve Sekizinci Bes
Yillik Kalkinma Plani 2001-2005, 2000.
22
Bohmer R, N Engl J Med, 2007.
23
Verimlilik
Müsteri Memnuniyeti
Kalite
Performansa Dayali Ücretlendirme
Özellestirme
Karlilik
Rekabet
Aile Doktorlugu
Isletmelestirme
Genel Saglik Sigortasi
Dr. Zeki Kiliçaslanin izniyle.
24
DOGU AVRUPA SAGLIK REFORMLARI

• Issizlik
• Is güvencesi yitimi
• Fazla çalisma
• Ikinci iste çalisma
• Hastalikta çalisma
• Özlük haklarinda gerileme
• Is stresi ve isyeri siddeti

Afford CW, ILO, 2003.
25
Türk Tabipleri Birligi, Genel Saglik Sigortasi,
2005.
26
GÜVENCESIZLESEN ÇALISMA ORTAMI
41
102
Recep Akdag, Türkiye Saglikta Dönüsüm Programi
Degerlendirme Raporu (2003-2010).
27
ISYERINDE ARTAN SIDDET
Afford CW, ILO, 2003.
28
(No Transcript)
29
(No Transcript)
30
ARTAN CEPTEN HARCAMALAR
X2.8 kat
TUIK, 22/02/2010.
31
SATIN ALINAN SAGLIK
93
T.C. Saglik Bakanligi, Saglik Istatistikleri
Yilligi 2011, 2012. (veriler yeniden
görsellestirilmistir)
32

• Insanlar saglik çalisanlarini yasal haklari olan
  bir kamu personeli degil de, kendilerine hizmet
  eden satin alinmis köleler olarak görmekte
  (Ikinci Basamak, Aydin Merkez, Kadin, 37
  yasinda).

Elbek O Adas EB, Aydin Tabip Odasi, Siddetin
Gölgesinde Hekimlik, 2012.
33
(No Transcript)
34
(No Transcript)
35
Kadin Dogum, Gastroenteroloji, Çocuk
Hastaliklari, Iç Hastaliklari kadrolari
satiliktir. Üroloji kadrosu ile takas
edilebilir. Mesul Müdür Siddik Tuna 0 532 615 13
80
36
Burjuvazi, simdiye dek saygi duyulan ve saygili
bir korkuyla bakilan bütün mesleklerin halelerini
söküp atti. Doktoru, avukati, rahibi, sairi,
bilim adamini kendi ücretli emekçisi durumuna
getirdi. (Karl Marx)
37
(No Transcript)
38
(No Transcript)
39

• Saglikta kar amaç olmamali, nicelik degil nitelik
  önemli olmali, üniversite hastanesine sadece
  sevkli olarak gidilebilmeli (Ikinci Basamak,
  Aydin Periferi, Kadin, 34 yasinda).

40
PERFORMANS SIDDETI

• Performansa dayali sistem gereksiz is ve
  müdahalelere neden olmakta ve hekimler bonus
  yapmak için yardimci saglik personeline
  yüklenmektedirler (Ikinci Basamak, Aydin
  Periferi, Kadin, 34 yasinda).
• Hekim diger çalisanlarin gözünde performans
  toplayan memur olmustur (Özel Hastane, Aydin
  Merkez, Kadin, 47 yasinda).

Elbek O Adas EB, Aydin Tabip Odasi, Siddetin
Gölgesinde Hekimlik, 2012.
41
T.C. Saglik Bakanligi, Saglik Istatistikleri
Yilligi 2011, 2012.
42
STATÜ KAYBI
Adas EB, Elbek O, Toplum ve Hekim, 2008.
43
Çarkoglu A, Kalaycioglu E, Türkiyede Saglik,
2012.
44
KÖR OLMAMAK

• Hak
• Formel
• Esitlikçi
• Beklenti
• Saglik Tüketimi
• Toplumsal Destek
• Bürokrasinin Sonlanmasi
• Siradan Uzmanligin Yükselisi
• Modernizasyon ve Evde Bakim

Steve Polatnick, Blind Man Adams
45
(No Transcript)
46
(No Transcript)
47
BEKLEME SÜRESI GELIR DÜZEYI
Adas EB, Elbek O, Yayimlanmamis Veri.
48
(No Transcript)
49
KADINA YÖNELIK CINSEL SIDDET
Öztunç G, C. Ü. Hemsirelik Yüksekokulu Dergisi,
2001.
50
ERKEK SIDDETI
Adas EB, Elbek O, Bakir K, Gaziantep-Kilis Tabip
Odasi Siddet Raporu, 2008.
51
ASISTANLARA YÖNELIK MOBBING
Önder Ö, Asistanlik Süreci ve Yildirma, Türkiye
Psikiyatri Dernegi, 2010.
52
NE YAPALIM
53
Ise Baslama Muayeneleri Periyodik
Muayeneler Kayit Tutma ve Veri Toplama (Kisisel
Saglik Bilgi Formu) Risk Analizi ve Tüm Risk
Önlemi Radyasyon, Enfeksiyon, Toksik Madde
Konularina Öncelik Verilmesi Personel
Egitimi Çevre Sagligi ve Hijyen
Kontrolü Degerlendirme ve Yeniden Yönlendirme
54
HEKIMLERIN KITLESEL EYLEMI

• Hekimler kendilerini gelistirmek, kariyer sahibi
  olmak, tedavisi zor ve risk almayi gerektiren
  hastalarla ugrasmak yerine kolaya kaçmaya, bir
  alt düzeyden yasamaya, durumu mevcut haliyle
  idare edip sistemden öyle de böyle de alacagi
  parayi alip kenara çekilmeye basladi. 

Uhri M, Hekimedya, 25 Subat 2012.
55
(No Transcript)
56
SÜREKLI MESLEKI GELISIM

• Saglik çalisanlarina dogru iletisim
  ögretilmelidir (Özel Hastane, Aydin Merkez,
  Erkek, 58 yasinda).
• Her üniversitede hasta iletisimi derslerinin
  artmasi gereklidir (Özel Hastane, Aydin Merkez,
  Kadin, 29 yasinda).
• Saglik çalisanlarinin karisik grup egitimleriyle
  ekip olmasi saglanmalidir (Acil, Aydin Merkez,
  Kadin, 34yasinda).
• Tibbi etik, deontoloji ve ahlak egitimi konulari
  hatirlatilmalidir (Acil, Aydin Merkez, Erkek, 46
  yasinda).
• Tip ve uzmanlik egitimi ve etigi gözden
  geçirilmeli. (Çünkü) mevcut sistem asiri
  rekabetçi ve meslektasini veya arkadasini geçmek
  (alt etmek) üzerine kurulu (Ikinci Basamak, Aydin
  Merkez, Erkek, 37 yasinda).

Elbek O Adas EB, Aydin Tabip Odasi, Siddetin
Gölgesinde Hekimlik, 2012.
57
SAGLIK BIRIMLERI

• Triaj yeterli yapilamamaktadir (Özel Hastane,
  Aydin Merkez, Erkek, 43 yasinda).
• Hastane düzeni olusturulmali ve hangi isin
  nereden, nasil yapilacagi açik ve net
  sunulmalidir (Özel Hastane, Aydin Merkez, Kadin,
  24 yasinda).
• Gereksiz evraklar azaltilmalidir (Özel Hastane,
  Aydin Merkez, Kadin, 30 yasinda).
• Hasta yakinlarina psikolojik danisma hizmetleri
  verilmelidir (Özel Hastane, Aydin Merkez, Kadin,
  50 yasinda).
• Hastane mimari planlari iyilestirilmelidir (Özel
  Hastane, Aydin Merkez, Erkek, 43 yasinda).
• Acillere hasta yakini alinmamalidir (Ikinci
  Basamak, Aydin Merkez, Kadin, 34 yasinda).
• Birinci basamak güçlendirilmeli ve katilim payi
  kaldirilmalidir (Ikinci Basamak, Aydin Merkez,
  Kadin, 43 yasinda).
• Çalisma düzenini net sinirlarla belirleyen bir
  kanun olmadigi için az çalisan kayrilirken çok
  çalisana çok is yüklenmektedir (Üçüncü Basamak,
  Aydin Merkez, Kadin, 28 yasinda).

Elbek O Adas EB, Aydin Tabip Odasi, Siddetin
Gölgesinde Hekimlik, 2012.
58
SAGLIK BIRIM IDARECILERI

• Hastanelerde hasta haklari birimi gibi çalisan
  haklari birimi de olusturulmalidir (Acil, Aydin
  Merkez, Kadin, 33 yasinda).
• Ekip uyumunu saglamak için döner sermaye
  ortalamadan verilmelidir (Ikinci Basamak, Aydin
  Merkez, Erkek, 33 yasinda).
• Saglik çalisanlari arasinda iletisimi
  gelistirecek sosyo-kültürel ortamlar
  saglanmalidir (Acil, Aydin Merkez, Kadin, 37
  yasinda).

• Saglik çalisanlari kendi idarecesine puan vererek
  (onlari) degerlendirmelidir (Özel Hastane, Aydin
  Merkez, Erkek, 45 yasinda).
• Idareciler seçimle gelmeli ve seçimi tüm
  çalisanlar yapmalidir (Acil, Aydin Merkez, Erkek,
  39 yasinda).

Elbek O Adas EB, Aydin Tabip Odasi, Siddetin
Gölgesinde Hekimlik, 2012.
59
SIDDETE SIFIR TOLERANS

• Saglik politikalari sistemin mükemmel oldugunu,
  sayet bir hata varsa bunun sebebinin çalisanlar
  oldugu anlayisini yaratmaktadir (112, Aydin
  Merkez, Erkek, 48 yasinda).
• Saglik çalisanlarina yönelik siddet hekimlerin
  hedef olarak gösterilmesinin önlenmesi ile
  saglanabilir (Özel Hastane, Aydin Merkez, Erkek,
  45 yasinda).
• Her firsatta televizyona çikip çalisanlari halkin
  önüne yem olarak atmasinlar (Acil, Aydin Merkez,
  Kadin, 34 yasinda).
• Saglik üzerinden politik baski ve çikarlardan
  vazgeçilmesi gereklidir (Acil, Aydin Merkez,
  Erkek, 38 yasinda).
• Bakanlik oturdugu yerden degil de sahada çalisip
  durumu görmesi gerekli (Ikinci Basamak, Aydin
  Merkez, Erkek, 33 yasinda).
• Eskiden oldugu gibi bu meslegin cefasini,
  özerkligini bilir ve biraz olsun saygi duyarlarsa
  siddet vakalari azalabilir (Özel Hastane, Aydin
  Merkez, Kadin, 29 yasinda).

Elbek O Adas EB, Aydin Tabip Odasi, Siddetin
Gölgesinde Hekimlik, 2012.
60
TÜKENME

• Doktorun hep güleryüzlü olmasi gerekiyormus.
  Böyle bir sey mümkün mü, ancak plastik cerrahi
  müdahale ile siritan bir yüz yapilirsa halki
  böyle aldatabilirler (Ikinci Basamak, Aydin
  Merkez, Erkek, 58 yasinda).

Elbek O Adas EB, Aydin Tabip Odasi, Siddetin
Gölgesinde Hekimlik, 2012.
61
T.C. Saglik Bakanligi, Saglik Istatistikleri
Yilligi 2011, 2012.
62
T.C. Saglik Bakanligi, Saglik Istatistikleri
Yilligi 2011, 2012.
63
1936
Türk Tabipleri Birligi, Hekimlerin Çalisma
Kosullari, Isyükü ve Isgücüne Iliskin Ortak
Görüs, 2010.
64

• Çalisma Süresi (Haftalik)
• 1936 40 Saat
• 1982 39 Saat

Türk Tabipleri Birligi,Hekimlerin Çalisma
Kosullari, Isyükü ve Isgücüne Iliskin Ortak
Görüs, 2010.
65
Hekimlerin 39u (1936)
Hekimlerin 16si (1956)
Hekimlerin 2si (1982)
Türk Tabipleri Birligi,Hekimlerin Çalisma
Kosullari, Isyükü ve Isgücüne Iliskin Ortak
Görüs, 2010.
66
ISYERI HEKIMLIGI
Adas EB, Elbek O, Bakir K, Gaziantep-Kilis Tabip
Odasi Siddet Raporu, 2008.
67
(No Transcript)
68
SIDDET NEDENI HASTA HAKLARI
Aydin M, Isparta Burdur Tabip Odasi, 2008.
69
SUSKUN HEKIM
Adas EB, Elbek O, Bakir K, Gaziantep-Kilis Tabip
Odasi Siddet Raporu, 2008.
70
SÖZÜN BITTIGI AN

• Saglik çalisanlarina silah tasima ruhsati
  verilmelidir (Özel Hastane, Aydin Merkez, Erkek,
  35 yasinda).
• Saglik personeline elektrosok cihazi, biber gazi
  ve atesli silah verilmelidir (Üçüncü Basamak,
  Aydin Merkez, Erkek, 28 yasinda).
• Hastane girislerine x-ray cihazi konmalidir
  (Ikinci Basamak, Aydin Periferi, Erkek, 33
  yasinda).
• Güvenlik kamerasi her yerde olmalidir (Ikinci
  Basamak, Aydin Periferi, Kadin, 50 yasinda).
• Siddet uygulayana kisinin siddet uyguladigi
  hastaneden bir daha faydalanamamasi siddeti önler
  (Ikinci Basamak, Aydin Merkez, Kadin, 40
  yasinda).
• Saglik çalisanlarina siddet uygulayanlara ve
  yakinlarina ülkenin hiçbir yerinde saglik hizmeti
  verilmemelidir (Üçüncü Basamak, Aydin Merkez,
  Kadin, 28 yasinda).
• Siddet uygulayanlarin saglik güvencelerinin iptal
  edilmesi kanunlasirsa siddet biter (Ikinci
  Basamak, Aydin Merkez, Kadin, 41 yasinda).

Elbek O Adas EB, Aydin Tabip Odasi, Siddetin
Gölgesinde Hekimlik, 2012.
71
Insanlar en dar ve kisisel çikarlarindan
hareketle davraniyorlar, oysa davranislari hiçbir
zaman olmadigi kadar kitle içgüdülerinin hükmü
altinda. Kitle içgüdüleri her zaman oldugundan
daha da bulanik ve hayata yabancilasmis durumda.
() yaklasan ama henüz görünmeyen tehlikenin
karsisinda hayvanlarin o bilinmez güdüleri bir
kaçis yolu kesfedebilirken, her bireyin kendi
sefil refahiyla mesgul oldugu bu toplum hayvani
bir duyarsizlikla, ama hayvanlarin duyuötesi
sezgilerinden de yoksun halde, en ayan beyan
tehlikeler karsisinda bile kör bir kitle halinde
yeniliyor. Walter Benjamin
Buck-Morss S, Görmenin Diyalektigi, Metis
Yayinlari, 2010.
72
ÖZET

• Ögrenilmis Çaresizlik ve statü kaybinin yol
  açtigi koru(n)maya yönelik refleksler asilmali
• Hekimler isçilestiklerinin farkina vararak
  haklarini savunmali
• Örgütler sorunu araçsallastirmadan anlamaya
  yönelik tutum gelistirmeli ve toplumsal kültürün
  yeniden üretiminde üyelerinin rolünü degistirmeye
  yönelmeli
• Siyasi iktidar sorun çözme becerisini nedene
  yönelik sergilemeli
• Sagligin ticarilestirilmesi süreci son bulmali
• Son dönemde kamu tarafindan atilan adimlar
• hasta ve çalisanlarin örgütlerinin katilimiyla
• güvenlik müdahalelerinin ötesinde gelistirilmeli