DEPRESYON

1
DEPRESYON

• Dr. Kenan Tastan
• 17.05.2004
• http//aile.trakya.edu.tr
• Trakya Üniversitesi Tip Fakültesi Aile Hekimligi
  AD

2
Tanim

• Depresyon duygularimizi,
  hissettiklerimizi ifade etmek için siklikla
  kullandigimiz genel bir terimdir.
• Depresyon sözcügünün Latince kökü
  depresus dur asagi dogru bastirmak, çekmek,
  bitkin gamli-kederli olmak anlamina gelir.
• Tibbi terminolojide çökkünlük olarak
  ifade edilir.

3

• Depresyon, psikiyatrinin soguk
  alginligidir.
• Depresyon vakalarinin en az yarisi tani
  konamadigindan dolayi tedavi edilemez.
• Tedavi edilemediginde depresyonun siddeti
  artabilir ya da intihar ile sonuçlana- bilir.

4

• DSÖ, depresyonun yayginliginin yetiskin
  nüfusta 5 civarinda oldugunu belirtmistir. Bu
  oran dünyada yaklasik 350 milyon kisiye denktir.

5

• 20 kisiden en az biri yasaminin bir
  döneminde depresyona girecektir.

6

• Depresyondaki hastalarin 15 kadari eninde
  sonunda intihar etmektedir.

7

• 2020 yilinda, dünyayi en çok etkileyecek ve 2.
  
• sirada yer alacak hastalik
• DEPRESYON !
• 
  (WHO)

8
Depresyon toplum hayatimizi tüm alanlarda
olumsuz yönde etkiler

•  
•   Artan intihar olaylari
•   Konsantrasyon bozulmasina bagli olusan ölümcül
  kazalar
•   Alkol ve uyusturucu tüketiminin artmasi
•   Verimlilik azalmasi ve kariyer kaybi
•   Okul performans kaybi
•   Aile parçalanmalari
•   Is kazalarinda artis
• Depresyon sonucu kalp-damar sistemini
  ilgilendiren veya benzeri bedensel (psikosomatik)
  rahatsizliklar da görülür.

9

• OLUS NEDENLERI-I
• 1. Biyolojik nedenler
• a) Biyolojik aminler (Nörotransmiterler)
• b) Nöroendokrin Bozukluklar
• c) Kalitimsal nedenler
• Aile çalismalarinda birinci derece
  akrabalarda Unipolar Depresyon riski 2-3 kat
  fazla
• Bipolar bozukluk riski 8-18 kat fazla
• d) Beyindeki Yapisal Degisiklikler
• e) Uyku Bozukluklari

10

• OLUS NEDENLERI-II
• 2. Psikososyal nedenler
• a) Yasam olaylari ve çevresel etkenler
• b) Hastalik öncesi kisilik
• c) Psikoanalitik kuram (Freud)
• d) Ego Psikolojisi
• e) Kognitif (bilissel) Kuram
• f) Davranisci Kuram

11

• Mono Amin Teorisi
• Bu teoriye göre
•    Sinaps araligindaki mono amin düzeylerinin
  düsük olmasi depresif tabloyu, yüksek olmasi ise
  antidepresan etkiyi ortaya çikarmaktadir.
• Mono amin düzeylerindeki bu degiskenlik
  olasilikla mono-aminlerin, postsinaptik
  reseptörlere baglanma derecesiyle iliskilidir.

12

• Genetik Faktörler 
• Çalismalar, normal popülasyonda 1/14 olan
  depresyon sikliginin, bu ailelerde 1/4 oranina
  yükseldigini göstermistir.
• Kisilerin hastaliga daha yatkin olmasinda
  bazi genler rol oynar.
• Bu durum, bazi ailelerde neden daha sik
  depresyon görüldügünü açiklamaktadir.

13

• Dis Tetikleyiciler
• Stresli durumlar hassasiyeti
  arttirabilmektedir. Depresyonu issizlik, çok
  sevilen birinin ani kaybi, sosyal izolasyon veya
  ciddi fiziksel hastalik gibi etkenler
  tetikleyebilmektedir.

14
Depresyon Belirtileri

• Çökkün duygudurum
• Ilgi, istek azalmasi ve/veya hiçbir seyden zevk
  alamama
• Yorgunluk, enerji azalmasi, bitkinlik
• Uyku bozuklugu
• Dikkatini toplamada güçlük ve kararsizlik
• Istah bozuklugu
• Ölüm ve INTIHAR düsünceleri
• Degersizlik ve suçluluk düsünceleri
• Hareket ve konusmalarda yavaslama ya da ajitasyon
  

15

• Depresyonun Diger Belirtileri
• Kolay kizma
• Tahammülsüzlük
• Gürültüden rahatsiz olma
• Somatik belirtiler
• Obsesyonlar
• Anksiyete
• Agri
• Cinsel islev bozukluklari
• Sanri ve varsanilar

16

• Depresyon tanisi koymak için
• Temel belirtilerden en az 1 (bir) adet
  olmak üzere toplam en az 5 (bes) adet belirti
  bulunmalidir.
• Bu belirtilerin en az iki haftadir sürüyor
  olmasi ve gün boyu bulunmasi gereklidir.
• Hasta içinde bulundugu durumdan dolayi
  ailevi, sosyal, ekonomik ya da mesleki kayiplara
  ugramis olmasi gereklidir.

17

• DEPRESYONUN AYIRICI TANISI-I
• a. Bedensel hastaliklar
• Depresyon, kronik bedensel hastaliklarda en
  sik görülen ruhsal bozukluktur. Prevalansi
  25-50 arasinda degisir.

18

• b. Yas
• c.Yasam olaylari
• Siddet, süre, klinik açidan belirgin bir
  sikinti ve islevsellikte bozulma tani ölçütleri
  karsilanmadikça, depresyon tanisi konmamalidir.
• d.Demans (bunama)
• e. Anksiyete

19

• f. Alkol ve/veya madde kullanim bozukluklari
• g. Bipolar duygudurum bozuklugu

20
ICD siniflandirmasina göre Depresyon

• 1- Unipolar (Tekrarlayan) depresyon
• 2- Bipolar depresyon
• 3- Distimik bozukluk
• 4- Siklotimik bozukluk
• 5- Atipik depresyon

21

• Unipolar depresyonda kisi, depresyonun
  tekrarlayan ataklarindan muzdariptir. Kisi
  depresyondan çiktiktan sonra normal duygulanim
  durumuna döner.
•  
• Bipolar depresyonda ise, mani ve
  depresyon periyodlari birbirini izler. Kisi,
  manik dönemde abartili sekilde kendini iyi
  hisseder. Dünyayi umursamayan bir ruh halindedir.
  Bu hastalik Bipolar bozukluk olarak da
  adlandirilir.

22

• Atipik depresyonda
• Tipik depresyon yerine fobik, obsesif,
  hipokondriyak ugraslar, beklenmedik sekilde
  alkole, ilaca düskünlük, aile ve is yasamindan
  uzaklasma eylemleri, açiklanmasi güç cinsel
  uyumsuzluk, asiri yeme/yememe ve daha birçok
  degisken belirtilerin altinda depresyonun
  yatmakta oldugu kabul edilir.

23

• Distimi
• 2 yili bulan uzamis bir süreçle
  karakterizedir ve siklikla ergenlik döneminde
  ortaya çikar.
• Hastada depresyon, hemen hemen her zaman
  hafif derecede mevcuttur ve hasta normal
  aktivitelere olan ilgisini, bunlardan aldigi
  zevki kaybeder.
• Bazen distimi üzerine majör depresyon
  eklenir ve bu çifte Depresyon olarak
  adlandirilir.

24

• Siklotimi
• Hem depresef ruh hali, hem de hipomani
  (maninin hafif türü) dönemlerinin söz konusu
  oldugu en az 2 yil süreli kronik bir duygulanim
  bozuklugudur.

25

• Psikotik depresyon
• Yanilsama ve varsanilarla
  karakterizedir.
• Psikoz kabaca, kisinin gerçegin bazi
  yönlerini ve yargilama yetenegini kaybettigi bir
  ruh halidir.
• Depresyon vakalarinin 15-20 kadarinda
  psikotik semptomlar vardir.
•  
•  

26

• Mevsimsel Affektif Bozukluk (MAB)
• Genellikle soguk bölgelerde ve günes
  isiginin azligi/yoklugunda ortaya çikan MAB da,
  yilin belirli bir bölümünde düzenli olarak
  depresif ataklarin görüldügü duygu durum
  bozuklugudur.

27

• Postpartum Depresyon
• Anneleri dogumdan sonraki ilk 4-6 hafta
  içinde etkileyen siddetli bir tablodur. 15
  oraninda görülür.
• Semptomlari bipolar bozukluga benzer ve
  siklikla hastaneye yatis gerektirir.

28

• Melankoli
• Özellikle siddetli bir depresyon
  seklidir.Sabahlari daha siddetlidir ve hastalar
  tipik olarak sabahlari erken uyanir.

29

• Maskeli depresyon
• Klasik depresif semptomlarin yerini
  fiziksel sikayetlerin (gastrointestinal sorunlar
  veya kronik agri gibi) ya da ilaç veya alkol
  bagimliliginin aldigi bir durumdur.
• Hasta, depresif degil de ajite (çabuk huzursuz
  olabilen, asiri hareketli) ya da anksiyeteli
  gözükür.
• Klinik uygulamada oldukça siktir ve kolayca
  gözden kaçar.

30

• DEPRESYONDA TEDAVI
•  
• I. Ilaç Tedavileri
•   II. Psikoterapiler
• III. Kombine Tedaviler

31
I. Ilaç Tedavileri

• Antidepresan Ilaçlar
• 1.Heterosiklikler
• A. Trisiklikler Imipramin (Tofranil 10-25
  mg) 100-300 mg
• Klomipramin
  (Anafranil 10-25mg dj,75mgSR dr, 25 mg amp)
• Amitriptilin
  (Laroxyl 10-25 mg dr,25 mg amp)
• Opipramol
  (Insidon,Insomin,Deprenil 50 mg dr)
• B. Tetrasiklikler Maprotilin (Ludiomil
  25-75 mg tb) 100-300 mg
• Mianserin (Tolvon 15-30
  mg tb) 90-120 mg

32

• 2. Seçici Serotonin Reuptake Inhibitörleri
• Fluoxetine (Prozac, Depreks) 20 - 80 mg
• Sertraline (Lustral, Serdep, Seralin)
  50 - 200 mg
• Fluvoxamine (Faverin 50 mg cap) 200 -
  300 mg
• Paroxetine (Seroxat) 20 - 60 mg
• Citalopram (Cipram) 20 - 60 mg

33

• 3. Serotonin Noradrenalin Reuptake
  Inhibitörleri (SNRI)
• Venlafaxine (Efexor XR) 150 - 300 mg )
  4. Noradrenalin
  Reuptake Inhibitörleri (NARI)
• Reboxetine (Edronax) 4 - 8 mg

34

• 6.Atipik Antidepresanlar
• Amineptine (Survector) 100 - 200 mg
• Tianeptine (Stablon) 37.5 mg
• Trazodone (Desyrel) 300 - 400 mg
• Nefezodone (Serzone) 400 - 600 mg
• 7.Geridönüsümlü MAO-A Inhibitörleri (RIMA)
• Moclebemide (Aurorix 150-300 mg) 300 -
  600 mg
• 8.Duygudurum Dengeleyicileri
• Lithium Carbonate (Lithuril 300 mg) 900
  - 1800 mg
• Carbamazepine (Tegretol) 600 - 800 mg
• Sodium Valproate (Depakin) 1000 - 1500
  mg

35

• Antidepressif etki ilk hangi belirtiler ile
  fark edilir ?
• Fark edilmesi gereken nokta, uyku ve
  istahta hafif bir
• düzelme ve onu takip eden enerji ve ilgi
  artisidir.
• Bu gelismeler yavas yavas olup düzensiz de
  olabilir.
• Zamanla üzüntü, umutsuzluk, suçluluk ve
  intihar düsünceleri azalir.

36

• Ne kadar süre ile Antidepresif
  kullanmali?
• Tedavi edilmeyen depresyon yaklasik 10 - 12
  ay kadar sürer.
• Tedavide amaçsadece ataklari ortadan
  kaldirmak degil, ayni zamanda olasi ataklari da
  önlemektir.
• AD lar kisi kendisini iyi hissetmeye
  basladiktan sonra en az 6 ay kullanilmalidir.
• Erken tedavi kesiminde relaps (nüks) riski
  artar.

37

• Ilk kez depresyon geçiren biri en az ne kadar
  sürede tedavi edilmeli ?
• 6 ay tedavi edilmeli.
• 2-3 kez depresyon geçirmisse ?
• 2-5 sene tedavi edilmeli
• yinelerse ?
• ömür boyu tedavi edilmeli.

38

• Antidepressifler ne kadar etkilidir?
• Tedavi edilmedigi taktirde depresyonun
  siddeti artabilir, kroniklesebilir (20) ya da
  intihar (15) ile sonuçlanabilir.
• Hastalarin 80i tedaviye cevap verir.
• Kalan 20 olguda ise depresyonun siddeti
  azalarak devam ettigi gösterilmistir.

39

• TADlar ve SSRI ile birlikte MAOIleri
  kullanilabilir mi ?
• Hayir
  
• TAD ilaçlardan MAOIlerine geçerken en az ne
  kadar ara verilmelidir ?
• 2-3 gün
• MAOIlerinden TADlara geçerken ne kadar süre
  ara verilir ?
• 2 hafta
• SSRIlardan MAOIlerine geçerken ne kadar ara
  verilmeli ?
• 5 hafta. Moklobemit ile
  böyle bir süre beklenmesinin gerekli olmadigi
  bildirilmekle birlikte henüz bu konuda yeterli
  bilgi yoktur.

40

• TADlarin kullanimi ile SSRIlarin kullanimi
  arasindaki fark nedir ?
• TADlarla tedaviye düsük dozda baslanir.
  SSRIlarda ise tedaviye direkt etkili dozda
  baslanir.

41

• Farmakoterapi ile depresyon tedavisi
  sirasindaki en önemli dezavantaj nedir ?
• AD kullaniminda yan etki hemen baslar. Etki
  ise 2-4 hafta sonra baslar.

42

• Tedaviye cevap alinamazsa ne olacak?
• Tedaviye cevap alinamadigina karar verene
  kadar en az 4 - 6 hafta ilaç kullanilmis
  olmalidir.
• Cevap kismi olursa doz arttirmak, hiç cevap
  alinamazsa ilaci degistirmek veya baska AD larla
  kombine etmek gibi seçenekler vardir.
•  
• Hala cevap alinamiyorsa EKT denenebilir.

43

• Kimleri Sevk Edelim ?
• Psikotik bulgulari olan hastalari
• Agir depresyon hastalarini
• Intihar düsüncesi olan veya daha önce intihara
  tesebbüs etmis hastalari
• Bipolar bozukluk varsa
• Daha önceden geçirilmis agir bir psikiyatrik
  hastaligi varsa

44

• II. Psikoterapiler
• 1. Bilissel Davranisçi Terapiler
• 2. Interpersonel Terapiler

45

• Kimler yüksek risk
  altindadir?
•  
• Depresyon tüm yas gruplarinda, sosyal
  siniflarda, ülkelerde ve kültürel katmanlarda
  olusur.
•  
• Cinsiyet Kadinlarda risk iki kat daha
  fazladir. Bu durum pek çok sekilde açiklanmaya
  çalisilmis, fakat en olasi açiklama kadinlarin
  evin düzeni, iskadini, es, annelik gibi pek çok
  sorumlulugu üstlenmeleri sonucu, çok daha büyük
  baski altinda kalmalaridir.
•  
• Yas Depresyonun yasla arttigi düsünülürken,
  son çalismalar depresyon yasinin 20li yillarin
  sonlarina dogru düstügünü göstermistir  

46

• Sosyoekonomik durum
• Egitim ve gelir düzeyi arttikça, depresyonda
  az da olsa bir düsme gözlenir. Depresyonun ciddi
  formlari, daha düsük sosyoekonomik kosullarla
  paralellik gösterir.
• Aile öyküsü
• Depresyonda genetik yatkinlik söz konusudur.
  Bazi ailelerde risk 2-3 kat daha fazladir. Normal
  bireylerdeki risk 7 iken, bu bireylerde 20
  lere ulasir.

47

• Medeni durum
• Ayrilmis/bosanmis erkekler, kadinlardan çok
  daha fazla risk altindadir.
• Diger hastaliklar
• Acil hastaneye yatirilanlarin 10-15inde
  
• Uzun süre tedavi görenlerin 20-30unda
  depresif semptomlar gözlenir.
• Alkol ve kokain gibi madde kötüye kullanimlari
  da risk arttirici etkenlerdir.

48

• Çocuklar 12 yas alti grubun en az 2sinde
  ve ergenlik dönemindeki çocuklarin en az 5inde
  depresyon mevcuttur.
• Bunun pratik anlami
• orta okuldaki her 20 çocuktan 1sinde ve
• ilk okuldaki her 50 çocuktan 1inde
• ciddi depresyon belirtilerinin görülmesi
  demektir.

49

• Intihar -I
• Intihar, ölümlerin 0.4-0.9unu
  olusturur. Bunun anlami dünyada her gün 1000
  insanin intihar ettigidir.
• Depresyonda intihar çok sik görülür.
• Intihar kurbanlari incelendiginde,
  bunlarin 50 - 70 inin (500-700 kisi)
  depresyona bagli oldugu görülmüstür.

50

• Intihar - II
• Tüm depresyon olgularinin 15i
  hayatlarina son vermektedir.
• Genel popülasyona göre
  degerlendirildiginde, deprese olgularda intihar
  girisimi 30 kat daha fazladir.
• Bunu pratige dökersek, Ingilteredeki
  depresyondan dolayi meydana gelen ölüm vakalari,
  trafik kazalarindan çok daha fazladir.
• Refah düzeyi çok yüksek ülkelerde
  intihar orani daha yüksektir.

51

• Intiharla Iliskili Etkenler
•  
• Yas Intihar riski yasla artar. Erkeklerde 45,
  kadinlarda ise 55 yas sonrasi en fazladir.
• Yaslilarda depresyon orani 10 iken,
  intihar orani 25tir.
• Cinsiyet Kadinlardaki intihar girisimi daha
  sik olmasina karsin, erkeklerdeki intihar sonucu
  ölüm 3- 5 kat daha fazladir. Ayrica erkekler
  daha siddetli yöntemler kullanir (E kendini
  asma, yüksek yerden atlama, atesli silah
  kullanma. KYüksek doz ilaç).

52

• Statü Evli bireylerde intihar orani en
  düsüktür. Bosanmis, ayri yasayanlarda bu risk 2 -
  4 kat daha fazladir.
•  Din Yahudi ve katoliklerde, protestanlara
  göre daha azdir.
•   Meslek Intihar riski yüksek meslek
  gruplarinda, doktorlar, dis hekimleri,
  hukukçular, sigortacilarda olmakla birlikte, en
  yüksek risk issizlerdedir.