UYGARLIK TARIHI 9. HAFTA S

1
UYGARLIK TARIHI 9. HAFTA SÖMÜRGE
IMPARATORLUKLARI1750-1900

• Hazirlayan Yrd.Doç.Dr. Nursen Gök
• Kaynakça Clive Ponting, Dünya Tarihi, Istanbul,
  2011 Chris Harman, Halklarin Dünya Tarihi,
  Istanbul, 2011.

2

• Dünya tarihinin temel egilimlerinden birisi,
  Avrasya toplumlari ve kültürlerinin birbirlerini
  içermesidir. Bu egilim 1750den itibaren olagan
  üstü hizla artti.
• Toplumlar karsilikli olarak birbirlerine akil
  erdiremeseler de birbirlerini dikkate
  aliyorlardi.
• Ponting, s.638.

3
Museum für Volkskunde- Avusturya Viyana
Etnografya Müzesi- 18.yy. basina ait bir halk
resmi.Uluslar Tablosu Osmanli için Türk yada
Yunanli denmis. Avusturya Müslümanlik ile
Ortodokslugu bir birine karistiriyor çünkü
Ortodokslugu kendinden saymiyor. Türkün dini
seytani bir dindir. Rusunki ona yakin bir sey.
Bati kilisesinin Ortodokslari tarifi Yoldan
çikmis
4
Avrupa

• Bu dönem Avrupanin dünyadaki konumuna ve rolüne
  iliskin kendine dair fikrinin olustugu hayati bir
  dönem.
• Avrupa kendisini her zaman öncelikli Islam
  dünyasina (Akdeniz, Güneybati Asyada çogu
  zamanlarda Balkanlarda egemen) dayanarak
  tanimlama egiliminde olmustu.
• Bölünmüs olsa da yinede Hiristiyan Alemi fikri
  17. yy. sonuna kadar büyük Avrasya imp.larinin en
  yakininda olana (Osm) muhalefet bakimindan
  önemliydi.Habsburglular açisindan daha uzun süre
  önemli oldu. Respublica Christianaya atifta
  bulunan son anlasma 1714 Utrecht.
• Ponting, s.638.

5
NOT Avrupanin siyasi haritasi çizilirken
Almanya Westpaalia Karlofça

• 1648de bugünkü Almanya ve Almanca konusan
  bölgeler olusur.
• Bir takim küçük prenslikler, kralliklar,
  sehirlerden olusan dünya. Nihayet büyük din
  savaslariyla, Protestanlik ve Katoliklik
  arasindaki savaslarla 30 yil birbirini yedikten
  sonra Almanlar 1648de aralarinda bir anlasmaya
  varmistir. Westpaalia barisi
• Bu baris sadece Protestan Katolikler arasindaki
  barisi getirmemis, ayni zamanda modern Avr.nin
  diplomasi sistemini, devletler arasindaki
  iliskiler sistemini, Roma hukuk sistemine göre
  tanzim eden bir anlasma olmustur.
• Bu sistem kendisini 1699 Karlofça anlasmasinda
  tekrarlayacaktir. 2. Viyana ilk defa bir mütareke
  tek tarafli ahitname seklinde degil, iki esit
  kuvvet arasinda yapilir ve Romanist hukuk
  sistemine ve hukuk prensiplerine göre yapilir.
  Osmanli da Avrupa devletler camiasinin bu yeni
  düzenine adim atmis olur.
• Ilber Ortayli, Avrupa ve Biz, seçme eserler1,Is
  Bankasi yayinlari, 5.baski, ekim 2008, s.189-90.

6
NOT Avrupanin siyasi haritasi çizilirken
Fransa Ispanya Ingiltere

• 1654te Pyrenees anlasmasiyla Fransa ve Ispanya
  gibi iki Katolik devlet arasinda büyük kavga sona
  erer. sinir çekilir. Artik iki Katolik devlet
  sinirlari ortaya çikar.
• Ispanya Avrupa'da bazi yerlerden çekilmektedir ve
  bu Almanca konusanlar ve Italyanlar lehine
  olmaktadir.
• 16.yy.da Ispanya Inge yenilir Hasienda
  anlasmasiyla Ingiltere ulusal bünyesiyle Ispanya
  ulusal bünyesi birbirinden ayrilir.

7
NOT Birak, savasi baskalari yapsinlar.Sen evlen
ey mesut Avusturya

• Avusturya'nin tarihi kimligini sinirlarini
  olusturmasi Türklerle olan kavgaya baglidir.
• Avusturya büyük dukalarindan Maximilian,
  Burgondiya prensesi Maria ile evleniyor. Buna
  Burgondiya dügünü denir Bugünkü Belçika Avusturya
  topraklarina katilir. Kastiya Dügünüyle (Izabella
  ve Ferdinandin kizlari Çilgin Johanna ve
  Philippe)bütün ispanya, sadece Ispanya degil
  Güney Amerika, Ispanyanin Avr. Eyaletleri de
  sözde Avusturya'ya baglanir. Macar dügünü
  (Avusturya büyük dukasi Ferdinand ve Macar krali
  Layos karsilikli kiz kardeslerini verirle) kim
  erken ölürse kralligi digerine kalacaktir. Layos
  1526da Mohaçta ölür ama Avusturya Macaristani
  alamaz. Çünkü Osm. Eline geçer.Yani bu ülkenin
  kaderi Türklerle kavgadan geçecek. Bunun disinda
  büyük bir harp yok.Ayrica Alman imparatoru
  seçildiklerinde Avusturya büyük dukalari Roma
  Germen imp oluyorlar.
• Bu imp ile olan savaslar Rumeli sinirinin
  gerilemesine neden oluyor.. Hem de Avusturya
  Almanya'nin
• Ilber Ortayli, Avrupa ve Biz, seçme eserler1,Is
  Bankasi yayinlari, 5.baski, ekim 2008, s.190.

8
NOT Bati bir Hiristiyan kulübü müdür?

• Avrupanin Rönesans'tan beri hem vazgeçemedigi,
  hem disladigi iki ülke Türkiye ve Rusya'dir.
• Batililasma ve modernlesme olgusu ile ilk kez
  karsi karsiya gelen iki ülke Türkiye ve Rusya'dir.

9
NOT Avrupada daima iki görüs var Türkiye ve
Rusyayi disliyor, bazen Türkleri kabul ediyor.

• 18.yy.da ulasilan üstünlük duygusu gerek iktisadi
  ama ön planda savunma amaçli, bir sekilde
  birlesme fikrini getirmistir. Savunmamizi nasil
  saglariz, Nasil birlesiriz soruyorlar.
• Daha 1683te William Pen, Avrupanin Simdiki ve
  Gelecekteki Barisi isimli denemesinde açikça
  söylüyor bir parlemento kuracagiz ve Osmanli
  imp. Ve Rusya bunun içinde olacak.
• 1713te yazilan baska bir deneme Avrupada
  Kalici sulhun saglanamsi için bir proje Tipki
  NATO gibi düsünülmüs.Bir Parlemento kurulacak.
  Ordu bunun emrinde olacak. 24 Hiristiyan ülke
  var. Türkiye söz konusu degil. Fransiz Rahip Abbe
  de Saint-Pierre yazmis.
• 1735de Italyan asilli Bourbonlar devrinde
  Ispanya basbakani Kardinal Alberoni vasiyetini
  Türklerin Avrupadan atilmasi üzerine kuruyor.
• 1623te Hollandali Emeric Cruse, yayinladigi
  projesinde bir Avrupa Parlementosu toplanmasi,
  Türklerin de buraya katilmakla kalmayip, ayni
  zamanda papadan sonra ikinci yere sahip olmasi
  gerektigini ileri sürüyor. Bas köseye alacak, bu
  tip bir düsünce var. Tabiatiyla Papayi birinci
  siraya koyuyor. Digeri de büyük kuvvet uzlasma
  ileri sürüyor. Fransa Krali Alman imparatorundan
  önce yer veriyor. Ama ayni yillarda IV Henry
  basbakani Duc de Sully on bes devletten olusan
  Avruap devleti projesini ortaya sürüyor.Türkiye
  yok ortada.
• Ilber Ortayli, Avrupa ve Biz, seçme eserler1,Is
  Bankasi yayinlari, 5.baski, ekim 2008, s.10-11.

10

• 18. yydan itibaren Avrupa kendisini giderek
  dünyanin geri kalan kismindan üstün olan essiz
  özellikleri bünyesinde barindiran, özel bir bölge
  olarak görmeye basladi.
• Elitler ISLAM KARSITI GÖRÜSLER ve köle yaptiklari
  siyaha IRKSAL ÜSTÜNLÜK düsüncesine ek olarak
  ILERLEME fikrine de inanmaya basladilar.
  Uygarlik ve diger toplumlarin Avrupa idealine
  göre derecelenme fikrini yarattilar.
• Ponting, s.638.

11

• Listenin basina Çini yerlestiriyorlardi.
• Hinte Misira oldugu gibi kisa süren bir ilgi
  duyuldu.
• Islam dünyasi çökmekte olan yozlasmis bir
  dünya..oryantal egzotik dünya..
• Listenin dibi AfrikalilarAmerika
  yerlilerikabile mensuplarisoylu vahsi
• Sonra Avrupa uygarligi fikri belirleyici hale
  geldi ve dünya tarihinin belirleyici özellikleri
  yeniden yazildi
• Ponting, s.638.

12

• Avrupanin Yunan düsüncesini, Roma hukukunu ve
  yönetimini, Hiristiyanligi, özgürlük ve
  demokrasiye dayali germen bir halk kültürünü
  bünyesinde barindirdigi ileri sürüldü..((sonuncusu
  Anglo-saksonlari ve Arileri diger tüm irklardan
  üstün kiliyor)
• (Henri Pirene Hz. Muhammed ve Charlemagne,
  Germenlerin Avrupa uygarligina katkida bulundugu
  tezini çürütür)irk, insanlarin dogustan
  getirdikleri özellikleriyle nasil kategoriye
  ayrilacaklari tamamen Avrupa'ya özgü bir kavram.
• Yunan Roma tarihine Avrupa mirasi olarak el
  kondu..Bunlar klasiklere ve Avrupa elitinin
  egitimi için belli basli konulara dönüstü..
• Yunan isyanina destekte Osmanli 500 yil var
  oldugu Avrupa'nin bir parçasi olmak Osmanli için
  gayrimesru bir sey oldugu fikrine temel oldu.
  Avrupadaki Türkiye
• Ponting, s.638.

13

• Kendi ve kurumlari için insanlik tarihinin
  zirvesi oldugu öz güveni gelisti
• Tüm bunlar dinamizmi, ilerlemesi, Pazar ve
  kapitalizm temelli ekonomik örgütlenmesi
  karsiliginda hakli bir ödül oldugu düsüncesi
  gelisti
• Avrupa despot imp.lara degil ulusal devletlere
  bölündügü için üstündü..Avrupa devletleri
  esitti..ortak çikar güç dengesi sayesinde bir
  arada bulunuyorlardi dünyanin her tarafinda
  uygulanmamsi gereken bu modeldi
• Avrupa despotlugun tersi olan özgürlügün de
  anavataniydi..
• Bu özgürlük Avrupa devletinin karsiligi olarak
  tanimlaniyordu rasyonel, bürokratik,
  sinirlandirilmis, bireysel mülkiyet savunucusu..
• Köylülerin ve isçilerin çikarlarini içerse iyi
  olacagina dair bir düsünce çogunlukla hesaba
  katilmiyordu
• Ponting, s.638.

14

• Avrupali Düsünce yapisinin çogu Montesquenun
  Kanunlarin ruhunda getirilmisti..
• Metin Islamiyet'in despotluga,kadercilige yol
  açtigini Asya ikliminin bunu güçlendirdigini
  ileri sürüyordu
• Avrupa kanun özgürlük monarsi demekti Osmanlilar
  aristokrasileri ve özel mülkiyetleri olmadigi
  için köleligi kismen kutsallastiriyorlardi..
• Baskalari Hiristiyanligin asikar sekilde tüm
  diger dinlerden üstün oldugu bu yüzden batil
  inançlari ve Islamiyeti yok etmek gerektigi
  fikrine inanmislardi
• Ponting, s.638.

15
Islam

• 1800de egemen din olmaya devam ediyor..
• 18.yya kadar Avrupa'ya iliskin çok az tasavvuru
  var..ögrenecek çok az seyi var..üstün Islam
  medeniyetinden uzakta
• Hiristiyan dünyasi Rum-Roma, Ortodoks dünya ve
  Frenkler, uygarligin olmadigi günah diyari..
• 19.yy. da miras aldigi deger ve kabulleri Islam
  dünyasina sorgulatacakti..yine de dini canlanma
  dönemiticaret ve hac yollariyla yayilir bu
  akimlar
• Vehhabi hareketi 19.yy baslari Arabistani
  kontrol ediyor..
• Padri Hareketi Hacdan dönen üç haci Endonezyada
  vehhabi fikirlerinin güçlü etkisi altinda 1803te
• Faraizi Reform hareketi- Endonezyada1821de
  Mekke dönüsü Haci Seriat Allah tarafindan
• Haci Umar Tamil Arabistanda yedi yil kaldiktan
  sonra 1852de Timduktu ve Senegalde yeni bir
  Islam devleti kurdu.(fransizlar 1893te ancak
  maglup edebildi)
• Sunusi tarikati, Mekkeden ayrilan Muhammed Ali
  tarafindan 1856ta Libya, el-Cegbubda
  kuruldu.,bati, orta sahra tekkelerine yayildi..
• Mehdi devleti,1881de kendini mehdi ilan eden
  Muhammed Ahmed tarafindan Sudanda Misir etkisine
  karsi.. Britanyalilar tarafindan yikildi..1898
  Omdurman savasinda..
• Somalide Muhammed Abdullah reformcu mesaj vermek
  üzere Mekke'den dönmüstü..20 yil Müslümanlara,
  Habeslere, Britanyalilara karsi savasti..
• Ponting, s.640.

16
Hindistan

• 18.yy boyunca Avrupalilarla, özellikle
  Britanyalilarla daha fazla temas..
• Sofu Hindu için Avrupali-Ingiliz, Britanyali
  Kirmizi maymun, inek katili pis yabanci..
• Entelektüeller 19.yy boyunca teknolojik, askeri
  Avrupa üstünlügünü kabul etti zamanlaancak
  Hiristiyan hos görüsüzlügüne akil erdiremediler..
• Kast sistemi elestirisini kabul edemedilersinif
  ve statü sistemini daha farkli görmediler
• Çin ve Japonlar da Avrupalilari anlasilmaz
  buluyor ama Hintliler kadar aldiris etmiyorlardi
  çünkü onlar tarafindan yönetilmiyorlardi
• Ponting, s. 641.

17
teknoloji

• 19.yy basindan itibaren Avrupa açik ara önde..
• Bu durum Avrupanin dünya hakimiyeti kurmasinin
  da araci haline geldi..
• Bu teknolojik üstünlüge kadar Avrupa dünyanin
  sadece daha az gelismis yerlerine egemendi
  Amerika, Avustralasya.
• Atesli silah üstünlügü yoktu. 1750e kadar
  Avrasyanin herhangi devletiyle savasmadi..
• 19.yy ortasina kadar yeni teknolojiye kadar
  üstünlük sinirli..Dengeyi bozan kiçtan dolan
  tüfek, kiçtan dolan top, seri atisli makineli..
• Sayilari az oldugunda maglup olsa da
  (Zulular-Ing) savaslar katliam gibiydi..1898
  Omdurmanda Afrikada 11.ooo Afrikali, 140
  Ingiliz..
• Ilk önemli gelisme Afrika Asya nehirlerinde
  yukari giden buharli Gambot..ilk kez 1824-1826
  Birmanya Britanya savasinda ..genis ölçüde
  kullanimi Çine karsi ilk savas sonrasi..1830
• Sitmayla basa çikma yollari, Afrika Asyada
  yerlesmenin yollarini açar..1840
• En önemli gelisim ulasim hizinda yapilan
  devrim..mesajlarin tasinamsi-elektrigin kesfi,
  telgraf.1865 Hindistana hat..
• Dünya bir iletisim agiyla ilk defa
  iliskilendiginde saat greenvich..
• 0 sat farki Avrupa-Amerika'yi ayiran Atlantik'te
  degil, adalar zincirini ayiran pasifikte..
• Ponting, s.643.

18
Ilya Repin(1844-1930) Volga Ameleleri
1870-1873 realist ressam- Oil on canvas. The
Russian Museum, St. Petersburg Çarlik
istibdadina karsi yönelen muhalif hareket
Köylülerin çiftlik sahiplerine isyanindan korkan
Rusya 1861de serfligi kaldirmistir. Dönem
Tolstoy, Dostoyevski gibi büyük Rus
realistlerinin dönemiydi
http//01varvara.files.wordpress.com/2008/02/ilya-
repin-volga-barge-haulers-1873.jpg
www.zaphaber.com/news_detail.php?id2154
19
Ingiliz sömürge IMPARATORLUGU
20

• Britanya Imparatorlugu'nun olusumu
• 1700 - Dogu Hindistan Sirketi, Bengaldeki
  Fransiz ve Hollandalilari yenerek1765 - Bengal
  kontrolü, Dogu Hindistan Kumpanyasi bir ordu ve
  hükümet ile Hint yöneticisi olurIngiliz
  parlamentosu Sirket politikalarini 1773 ve 1784
  kontrol ederek güç kazandi1857 Isyani
• 1858 Hindistan'da Ingiliz Milletler Toplulugu'nun
  bir parçasi haline gelir, viceroy Hindistan
  devletinin basidirIngiliz yönetimine karsi 1885
  kizginlikDogu Hindistan Sirketi-SuratIngiliz
  Dogu Hindistan Sirketi Dogu Hint Adaalrina
  ticaret yapan Londra Ticaret Sirketi olarak, 1600
  yilinda kurulmustur.
• 1612 yilinda Babür Imparatoru Cihangir bati
  kiyisinda Surat limaninda, bir fabrika veya
  ticaret sonrasi kurmak için haklar verdi.
• Ingiliz Dogu Hindistan Sirketi kurali baslar
  1757 Plassey Battle Bengal üzerine Sirket
  kurallariBengal ve Biharda gelir toplamak 1765
  hakkiKalküta 1772 sirket baskenti1858 yilina
  kadar Vali Generaller baslamaIngiliz Hindistan
  yerli Hint devletlerin dogrudan ilhak ve Hint
  hükümdarlari sinirli özerklik karsiliginda
  Sirket'in hegemonyasini kabul ettigi temel
  bölgeler VEYA anlasmalari müteakip dogrudan
  yönetisim YA tarafindan olusturuldu.Sirket Kural
  itibaren Ingiliz Raj için1857 Büyük Isyan
  degil, belirli bir olayin sonucu onun nihai
  salgini sonucu zamanla birçok olaylar ama s
  birikimi,.Ordu - Hindu ve Müslüman askerlerden
  olusan bir kombinasyonu sepoys-idi. Sadece Isyani
  öncesi yaklasik 40.000 Ingiliz göre orduda
  200.000 hintli üzerinde vardi.1857-1858
  REBELLIONOrdu ve diferansiyel tedavisinde yüksek
  kast konsantrasyonuÖdeme ve tanitim
  sorunlariHayir emeklilik teklifYabanci
  servisiSilahlara Tallow yaglanmis
  cartgridgesSivil isyan feodal soyluluk, kirsal
  toprak sahipleri ve köylülerIsyanin kanli 1858
  yilinda bastirildi sonra, sirket gitti ve
  Hindistan iyi Hükümeti Yasasi Hindistan yönetisim
  degistirir edilir - Ingiliz Milletler
  Toplulugu'nun bir parçasi olarak simdi Hindistan

21

• Babür Asyanin en büyük kara güçlerinden
  hanedanliginin kuruldugu Hindistana ilk
  akinlarini yaparken Portekiz donanmasi Hint
  okyanusunu kontrol altina almisti?! Almaktaydi..
• Portekizliler 16.yy.in basinda Hint okyanusu
  üzerindeki denetim hizla gelisti..Atlantik
  güzergahini 15.yy kesfetmeleri, altin baharat
  bulmadaki becerilerinden yararlandilar..
• Küçük ülkeleri salgindan kavruluyordu ve
  neredeyse her seyden yoksundular..disarida güç ve
  bolluk arayislari korkunç bir boyuttaydi..
• Venedik-Osmanli bozusmasi biber ticareti
• Herman Kulke, Dietmar Rothermund, Hindistan
  Tarihi, Imge, 2001,(ilk basim 1986)S, 304

22
Notlar.

• Türk-Hint devleti ticareti kontrol altinda
  tutmaya degil toprak vergilerinin toplanmasina
  dayaniyordu?! Hint-Türk yönetimi ticarete büyük
  ilgi duydu ama degerli metal akisi kesilmedikçe
  halki ve içindeki güçleri göz ardi
  edemezdi..Avrupa güçleri bu akisi
  kesmedi..destekledi.(madeni az Hindin)
• Hint-Türk devletinin tarimsal temeli agir
  vergilerle zayifladi..ayaklanmalar..hafif atesli
  silahlarin bir nalbant tarafindan bile
  yapilabilmesi ayaklanmalari kolaylastirdi..

23

• Hollandalilar Portekizi gölgede birakti
• 1600 Ingiliz Dogu Hindistan Kumpanyasi(Hollandada
  ki benzerinden çok daha küçük ölçekli, gerekli
  sermaye saglamak üzere kuruldu)
• 1602 Hollanda Dogu Hindistan kumpanyasi (1579
  yedi Hollanda eyaletinin birligi-kumpanya sermaye
  için degil öldürücü rekabeti önlemek için
  kuruldu)
• Hint sahilinin dBati Avrupali Dogu Hindistan
  sirketleri tarafindan isgaliyle Portekizin asla
  basaramadigi sey gerçeklesti. Akdenizde ticaret
  tersine döndü. Dogu Akdenizden batiya tasinan
  mallari simdi, Dogu Akdenize sevk
  ediyorlar.)Dogu akdeniz ticareti 16.yy sonu kisa
  canlammasi sonra ani gerileme..
• Dogu Hindistan Sirketleri kitalar arasi ticarette
  ustalasti..Bu uzmanlasma Ingiliz DHS ile
  ateslendi..ingler kendi gemilerini yapmaktan vaz
  geçti, özel gemi sahiplerinden kiraladi..Ingiliz
  sistemini belirleyen is bölümü, uzmanlik, bu
  sistemi, hantal bürokrasili Hollandaya göre dha
  etkin kildi..
• 1664 Fransiz Dogu Hindistan Kumpanyasi.Hint
  tarihinde önemli rol oynamaya hazirlanan baska
  bir avrupa devleti Fransa.
• Herman Kulke, Dietmar Rothermund, Hindistan
  Tarihi, Imge, 2001,(ilk basim 1986)S, 312-316
• Avrupali Güçler ve Hint Türk impnun çöküsü
• Ponting, s.643-45.

24

• Bati Avrupa Dogu Hindistan Sirketlerinin
  yükselisi Türk Hint imparatorlugunun en güçlü
  oldugu döneme rastlar..Delhi Avrupalilari Asyada
  marjinal figürler olarak gördü..314
• 1686 Ingler denizde çaresiz gördükleri Hint Türk
  yönetimine karsi bir deniz savasi baslatti.ancak
  bir yarari saglamadi.
• Herman Kulke, Dietmar Rothermund, Hindistan
  Tarihi, Imge, 2001,(ilk basim 1986),S. 312-316

25
Hindistan ve Güneydogu Asyada Ingiliz hakimiyeti

• Avrupanin Asya üzerindeki ilk büyük etkisi
  Hindistan üzerinde..,
• 1707 Babürlü imp. dagildi.Zayif Babürlü hükümdara
  sadece ismen bagli yerel, bölgesel kralliklar
  ortaya çikti..(1857de resmen lagv edilecek)
• 1750 Ingilizler Fransizlari yenilgiye ugratti..
• Ponting, s.643-645.

26

• Hindistan'da dahili bölünmeler nedeniyle bir
  bölgeyi ele geçiren Ing.ler buranin kuvvetinden
  yararlanarak bir digerini
• Babür soyundan gelen ve diger Babürlü aileler
  gibi bir krallik yaratmaya çalisan Bengal navvabi
  Siracüd Devle dogu Hindistan kumpanyasi ana
  ticaret merkezi Kalkütayi zabt ticaret karsiligi
  para ister..kumpanya red etti..nevvabin
  muhaliflerinden bir kuvvetlenevvab idam
  edildi..yerine kukla hükümdar..ancak Babür imp
  ile pazarlik 1765e kadar devam etti(Robert
  Clive konuyla ilgilenirbu sadece clivein degil
  Ingnin de kaderini degistiren olayHin. Boyun
  eger..clive 1774de intihar eder..Amerikada
  görevlendirilecekti..)
• Kumpanyanin gümüsle ödenen Bengal, Bihar, Orissa
  gelirlerini toplamasina izin verildi..Bu
  Avrupalilarin o zamana kadar görmedikleri bir
  zenginlik yaratti..Britanyalilar vergiden muaf
  kendi ticaretlerini yapti..gümrük vergisi
• Bengal üzerindeki hakimiyet Britanya'nin
  Hindistan'daki yayilmasinin anahtari oldu
• Hindistan vergi geliri satilacak Hint mali
  alimidolayisiyla Asya ile ticareti yilardir
  kisitlayan maden akisi yok..ve Hindistan'da
  kalici ordu finanse
• Ponting, 643-45.

27
(No Transcript)
28
Bengal Orisse Bihar gelirleri verildi
29

• 1779 Hindu Maratha hükümdari tarafindan maglup
  edilseler de 1790 Hindistan Britanya hazinesine
  yilda 500.000 sterlin katki..kumpanya devam
  etsede yozlasma önlemek amaciyla Britanya
  kontrolü kalkütada genel vali ve denetleme kurulu
  Londra'da..
• Hindistan'daki Ing yayilmasi bilinçli bir tasari.
  Amaç vergi tabanini genisletme ordu masrafini
  karsilama..ordu için baski bir çok hükümdarin
  gerilimini artirdi..yönetim devam edemedi ing
  tarafindan devr alindi.Yayilmaya üç büyük Hint
  devleti karsi çikti Mysore, Marathalar, Sihler
• Daha iyi örgütlenmislerdi..Avrupali özellikle
  Fransiz uzmanlar kullaniyor ing zorluyorlardi..
• 1792 Mysore maglup edildi. Ancak 1798-1805
  Richard Wellesley valiligi dönemine kadar etkili
  saldiri baslatilamadi. Bu dönem tam bir yayilmaci
  politika..
• 1803-1805 marathalar a karsi basariDelhinin
  zabti ve Babür Hükümdari denetim altina alinmasi
• Bedel üçe katlanan borç Marathalar 1817e kadar
  kesin maglup olmadi
• 1818 büyük alanlar hakimiyet altinda benzeri
  olmayan bir zenginlik kontrol altinda 1820 geliri
  1770 gelirinin 7 kati..
• Ponting, s.643-645.

30
Yayilmaya üç büyük Hint devleti karsi çikti
Mysore, Marathalar, Sihler

• Maratha

31
Britanya ve Hindistan

• 1818 sonrasi Ingilizler kirilgan ama istikrarli
  sistem kurdular.
• Hint devletlerinin ikili iliskilerine izin
  verilmedi
• Hükümdarlara saraylari törenler için özerklik
  verildi.
• Ingiliz danisman ve Hint ordusunun ve ing idaresi
  mali olarak desteklemeleri üzerinden denetim
  olusturuldu.
• Sind 1839-42ye kadar fethedilmedi Sih
  hükümdarlar hükümdari güçlüydü. Fransiz askerleri
  idaresinde etkili ordu.
• Ing Sihlere karsi ancak 1848de zafer kazandi
• Afganistan'i isgal girisimleri felaketle
  sonuçlandi.
• Yine de Hindistan siniri 1840 larin sonlarinda
  daha güven altinda.
• Ponting, s.648

32
Sind 1839-42ye kadar fethedilemediFransiz
askerleri tarafindan idare edilen ordulari var
33
Britanya ve Hindistan Ekonomisi

• Dogu Hindistan Kumpanyasinin ana motivasyonu
  ticaret ve zenginlik olmaya devam etti.
• Avadh nevvabi Ing ordusunu beslemek için
  talepleri karsilayamayinca Ing artan müdahalesi
  kendini gösterdi.
• Ing istedigi mallar pamuk ve Çivit üretimi için
  zorlandi..Avadh ekonomisine yeniden sekil
  verildi.Kumpanyanin Çinden aldigi çay için para
  bulunmasi gerekiyordu. Altin hala yetersizdi..
• Pamuk ihracati hayati unsurdu.Çine ihracati 1800
  15 balya 1805 60.000 balya. Çivit Britanyaya
  gönderiliyordu..
• Çin çayi ödemesi için yeterli degildi. Çine
  Afyon ihrac etmeye basladilar..1820 de bu Ing
  gelirinin 1/6si.
• Ingilizler özellikle kumpanya kendisi için karli
  bir döngüyü basarmisti.
• Hint arazi vergi geliri hin kontrol eden ve
  asyada yayilma gücü masraflari için
• Ticaret üzerindeki denetim desadece idare için
  degil fazla da birakiyor artik gelir..
• Hindistan ekonomisi üzerine kurulan hakimiyet
  hayati öneme sahiphala 19. yy hint kumasi
  kaliteli..makinelesme fiyat avantajihindistana
  giren ing mali vergiden muafPazar ele
  geçirildi..
• Hindistan endüstrisi yok edildi..
• Avrupa ticareti (2000 yildir var) dogasi tersine
  döndü..Hindistan ekonomisi üzerindeki Ing
  hakimiyeti Avrupanin Asaydan satabildiginden daha
  fazla mal almasi yerine, aldigindan daha fazla
  satmasini sagliyordu..
• Dünyayla yapilan ticaret açigi böylece
  kapatiliyor..
• 1853 Hin da ilk demir yolu Bombay içlerine
• Ponting,

34
Avadh

• Avadh nevvabi Ing ordusunu beslemek için
  talepleri karsilayamayinca Ing artan müdahalesi
  kendini gösterdi.
• Ing istedigi mallar pamuk ve Çivit üretimi için
  zorladi..Avadh ekonomisine yeniden sekil verildi.
• Kumpanyanin Çinden aldigi çay için para
  bulunmasi gerekiyordu. Altin hala yetersizdi..

35

• Muhammed Ali Sah Avadh Nevvablarindan

36
Büyük isyan ve sonrasi

• 1850de Ing Hindistanda en büyük güç olsada
  idaresi hala zayif
• 1857 Babürlü Impnun resmen lagvi
• Viktorianin Hindistan Kraliçeligi
• 600 sözde bagimsiz Hint prensinin 1935e kadar
  kontrolü

37
(No Transcript)
38
Ingilizlerin afyon fabrikasinda çalisan Hintli
isçiler.
39
(No Transcript)
40
Ingilizlerin yeniden hakimiyeti ele geçirmesini
betimleyen bir resim.