T. C. ANKARA VALILIGI IL SAGLIK M

1
T. C. ANKARA VALILIGI IL SAGLIK
MÜDÜRLÜGÜEgitim Sube Müdürlügüwww.asm.gov.tr
2
BESLENMEYE BAGLI KRONIK HASTALIKLARINÖNLENMESI
3
AMAÇ

• Beslenmeye bagli kronik hastaliklarin önlenmesi
  konusunda bilgi ve tutum kazandirmak.

4
ÖGRENIM HEDEFLERI

• Beslenmeye bagli kronik hastaliklarin önemini
  kavrayabilmeli,
•  
• Toplumda sik görülen beslenmeye bagli kronik
  hastaliklari sayabilmeli,
•  
• Toplumda sik görülen beslenmeye bagli kronik
  hastaliklarin olusum nedenlerini
  söyleyebilmeli,
• Beslenmeye bagli kronik hastaliklardan korunmada
  saglikli beslenme ve fiziksel aktivitenin
  ilkelerini söyleyebilmelidir.

5
Beslenmeye bagli kronik hastaliklarin önemi

• Toplum, giderek yaslanmakta ve yasam süresi
  uzamaktadir. Buna bagli olarak hastaliklarin
  görülme sikligi ve çesidi degismektedir.
• Bazi hastaliklar dogustan itibaren ortaya
  çikarken, bazilari ise daha sonra fiziksel
  aktivite azligi,
• Yetersiz ve dengesiz beslenme gibi etmenlerin
  etkisiyle açiga çikmakta ve tamamen tedavi
  edilememektedir.

6
Beslenmeye bagli kronik hastaliklar nelerdir?

• Sismanlik
  
• Kalp- Damar Hastaliklari
• Yetiskin Tip Diyabet (Seker) Hastaligi
• Hipertansiyon
• Bazi Kanser Türleri
• Osteoporoz (kemik erimesi)

7
SISMANLIK

• Dengesiz beslenme ve
• Fiziksel aktivite azligi
• Vücut yag oranin artmasi
• Vücut agirliginin istenilenden daha fazla olmasi

8

• ALINAN ENERJI FAZLA
• HARCANAN ENERJI AZ

9
Sismanlik

• Beden kitle indeksi sismanligin en pratik
  göstergesidir.
• Beden kitle indeksi vücut agirliginin (kg),
  boy uzunlugunun m2 cinsine bölünmesi ile
  hesaplanir.
• Bu degerin 30 kg/m2 üzerinde olmasi sismanligin
  göstergesidir.

10
Vücut agirligini nasil degerlendiririz?

• Boy ve agirliginizi ölçün.
• Beden kitle indeksinizi (BKI) belirlemek için
  verilen denkleme göre hesaplayin.
• BKI(kg/m2) Agirlik(kg)/
• Boy uzunlugu2 (m)

11
BKI degerlendirmesi

• lt18.5 Zayif
• 18.5-24.9 Normal
• 25.0-29.9 Kilolu,toplu,hafif sisman
  
• 30.0-39.9 Sisman
• gt40.0 Agir sisman

12
Vücut agirligini nasil degerlendiririz?

• Bel çevrenizi mezür ile ölçün. Sismanlikta
  karin bölgesinin (bel çevresinin) yaglanmasi
  beslenmeye bagli kronik hastaliklar için önemli
  risk etmenidir. Vücut yaginin dagilimini
  gösterir. Deri alti yag dokusu ve iç organlarin
  yag miktarini belirler. Özellikle iç organlarin
  yaglanmasi, hastaliklarin görülme riskini
  arttirir.

13

• Karin bölgesi yaglanmasi
• önemli bir risk etmenidir.

14

• Bel Çevresi
• Erkeklerde 94 cm
• Kadinlarda 80 cm
• üzerine çikmamali.
• Bel Çevresi
• Erkeklerde 102 cm
• Kadinlarda 88 cm
• üzerine çikmasi hastalik riskini
  arttirir.

15
KALP-DAMAR HASTALIKLARI

• Sismanlik ve diger risk etmenleri sonucunda
  damarlarda kalinlasma, yag ve kalsiyum
  birikiminin neden oldugu bir hastaliktir.

16
Hastaligin olusmasinda risk etmenleri
KALP-DAMAR HASTALIKLARI

• Degismeyen etmenler
• yas
• cinsiyet
• kalitim

17
KALP-DAMAR HASTALIKLARI

• Degisken etmenler
• Hipertansiyon
• Yüksek kolesterol düzeyi
• HDL kolesterolün (iyi kolesterol)
• düsük olmasi
• LDL kolesterolün (kötü kolesterol)
• yüksek olmasi

18
KALP-DAMAR HASTALIKLARI

• Degisken etmenler
• Kan trigliserit (yag) düzeyinin yüksek olmasi
• Diyabet (seker hastaligi)
• Hareketsiz yasam
• Sismanlik
• Sigara
• Kisilik özellikleri

19
DIKKAT

• Karin bölgesi yaglanmasi kalp hastaligi riskini
  arttirir.
• Sisman bireyler zayifladiklarinda kan yag
  düzeyleri ve kan basinçlari NORMAL sinirlara
  düser.
• Hizli kilo kaybi kanda yaglanmaya neden olur.
  Haftada en fazla 1 kg kilo kaybi önerilmektedir.

20
HIPERTANSIYON(YÜKSEK TANSIYON)

• Kan basincinin normal kabul edilen degerlerden
  yüksek olmasidir.

21
HIPERTANSIYON(YÜKSEK TANSIYON)

• Kan basincinin 140/90 mmHg üzerinde olmasi yüksek
  tansiyon oldugunu gösterir.
• Yüksek tansiyon, inmelere (felçlere) neden
  olabilir ve sismanlik, beslenmede asiri yag ve
  tuz tüketimi ile iliskilidir.
• Çocukluktan itibaren tuzlu besinlerin
  tüketimi yüksek tansiyona zemin hazirlar.

22
TIP 2 DIYABET( Seker Hastaligi)

• Seker hastaligi olarak bilinen diyabet
  sismanlik ve fiziksel aktivite azligi ile ortaya
  çikan bir hastaliktir.
• Kalitimsal etmenler, yas ve cinsiyet de rol
  oynayabilir.
• Seker hastaligi insülin olarak bilinen hormon
  düzeyinin, yetersizligi sonucu olusmaktadir.

23
TIP 2 DIYABET( Seker Hastaligi)

• Ani seker düzeyinin yükselmesi, kiside
  sorunlara yol açar.
• Bu durum zaman sürecinde kalp damar hastaliklari,
  inme, böbrek hastaliklarina yatkinligi
  artirir.
• Ögün atlandiginda kan seker düzeyinde ani
  düsmeler de görülebilir. Bu iki duruma seker
  komasi denir.
• Seker hastaligi olan kisilerin beslenme
  programlari yasamsal önem tasir.

24
(No Transcript)
25
KANSER

• Insan vücudundaki hücrelerin belli bölgelerde
  kontrolsüz çogalmasiyla olusan tümörün neden
  oldugu hastaliktir.

26
KANSERDE RISK FAKTÖRLERI

• GENETIK
• ÇEVRESEL ETMENLER (Beslenme)
• SIGARA
• BAZI MADDELERDEKI TOKSIK MADDELER
• RADYASYON
• VIRÜSLER
• ILAÇLAR
• BESINLERDEKI DOGAL VEYA KARISAN KIMYASAL MADDELER

27
OSTEOPOROZ(Kemik Erimesi)

• Osteoporoz, beslenmede çocukluktan itibaren
  yetersiz kalsiyum alimi ve yetersiz fiziksel
  aktivite düzeyi ile kemiklerde yetersiz
  kalsiyum birikimi sonucu olusur.
• Kemiklerin içi bosalir ve kiriklarla kendini
  gösterir.

28
OSTEOPOROZ(Kemik Erimesi)

• Osteoporoz büyük ölçüde önlenebilen bir
  hastaliktir.

29

• OSTEOPOROZ
• RISK FAKTÖRLERI
• Kadin
• Çok zayif olmak
• 50 yasin üstünde olanlarin
• Menopoza girmis olanlar
• Erken menopoza girenler
• Beslenme
• Yumurtalik ameliyati geçiren
• kadinlarda

30
Beslenmeye bagli kronik hastaliklardan korunmada
saglikli beslenme ve fiziksel aktivite ilkeleri

• Saglikli beslenmede öncelikle besin
• çesitliligini artirin.
• Her gün dört besin grubunda yer
• alan besinleri her ögünde tüketin.

31
Beslenmeye bagli kronik hastaliklardan korunmada
saglikli beslenme ve fiziksel aktivite ilkeleri

• Vücut agirliginizi koruyun.
• Beden kitle indeksinizin 18.5-24.9 kg/m2 arasinda
  olmasina özen gösteriniz.

32
Beslenmeye bagli kronik hastaliklardan korunmada
saglikli beslenme ve fiziksel aktivite ilkeleri

• Günde birkaç kez tam tahil unlarindan yapilmis
  ekmek ve tahil ürünlerini tüketin.

• Günde en az en az 5 porsiyon (400 gram) taze
  sebze ve meyve tüketin.

33
Beslenmeye bagli kronik hastaliklardan korunmada
saglikli beslenme ve fiziksel aktivite ilkeleri

• Yag alimini azaltin ve kati yaglar yerine
  bitkisel sivi yaglari tercih edin.
• Eger margarin kullaniyorsaniz yumusak
  margarinleri tercih ediniz.

34
Beslenmeye bagli kronik hastaliklardan korunmada
saglikli beslenme ve fiziksel aktivite ilkeleri

• Yag içerigi fazla olan etler yerine kuru
  baklagilleri, balik, tavuk veya yagsiz et
  tüketimini tercih edin.

• Etle pisen yemeklere yag eklemeyin.

35
Beslenmeye bagli kronik hastaliklardan korunmada
saglikli beslenme ve fiziksel aktivite ilkeleri

• Düsük yagli süt ve ürünlerini
• tercih edin.
• Seker tüketiminizi azaltin.

36
Beslenmeye bagli kronik hastaliklardan korunmada
saglikli beslenme ve fiziksel aktivite ilkeleri

• Tuz tüketiminizi azaltin. Iyotlu tuzu tercih
  edin.
• Sivi tüketiminizi arttirin. Günde en az
• 8-10 bardak su için.

37
Beslenmeye bagli kronik hastaliklardan korunmada
saglikli beslenme ve fiziksel aktivite ilkeleri

• Alkol tüketilmemelidir. Eger tüketiliyor ise
  günlük miktar azaltilmalidir.
• Besinleri üç ana ve 2-3 ara ögün seklinde
  tüketin. Ögün atlamayin.
• Besinlerin pisirilme yöntemi olarak haslama,
  izgara ve buharda pisirmeyi tercih edin.
  Kizartmalardan sakinin.

38
Beslenmeye bagli kronik hastaliklardan korunmada
saglikli beslenme ve fiziksel aktivite ilkeleri

• Besinlerin hazirlanmasinda güvenilir ve hijyenik
  kosullarin saglanmasina dikkat edin.
• Beyaz ekmek yerine tam bugday unundan yapilmis
  ekmekleri tercih edin.
• Pirinç, makarna yerine
• bulguru tercih edin

39
Beslenmeye bagli kronik hastaliklardan korunmada
saglikli beslenme ve fiziksel aktivite ilkeleri

• Stresten mümkün oldugunca uzak durun.
• Düzenli olarak saglik kontrollerinizi yaptirin.

40
Fiziksel aktivitede ilkeler 

• Fiziksel aktivitenizi arttirin.

41
Fiziksel aktivitede ilkeler

• Her gün en az 30 dakika (5000 adim) orta tempoda
  yürüyüs yapin.
• Veya haftada 3-4 kez 30-45 dakika orta tempoda
  yürüyüs yapin.
• 10 000 adima çikarin.

42
Fiziksel aktivitede ilkeler

• Egzersiz öncesi, sirasi ve sonrasi sivi
  tüketiminizi arttirin.
• Egzersizi yemekten 2-3 saat sonra yapin.
• Çok tok ve aç olunmamasina dikkat edin.

43
ÖZET

• Toplumda beslenmeye bagli görülen kronik
  hastaliklarin basinda sismanlik, kalp- damar
  hastaliklari, yetiskin tip diyabeti,
  hipertansiyon, bazi kanser türleri ve osteoporoz
  gelmektedir.
• Beslenmeye bagli kronik hastaliklarin siklikla
  önlenmesi hastaliklarin görülme riskini azaltir,
  üretken çalismayi saglar ve yasam kalitesini
  artirir.

44
ÖZET

• Bu hastaliklarin önlenmesi için
• yeterli ve dengeli beslenmeye dikkat edilmeli
• ve fiziksel aktivite arttirilmalidir.
• Beslenmeye bagli kronik hastaliklardan korunmada
  saglikli beslenme ve fiziksel aktivite kurallara
  uyulmasi önemlidir.

45
Sorular

• Içinizde düzenli olarak yürüyüs yapan kisi var
  mi?
• Her gün en az kaç dakika/saat yürüyorsunuz?
• Ne kadar süredir yürüyüs yapiyorsunuz?
• Içinizde vücut agirliginizi korumak için
  beslenmesinde degisiklik yapan kisi var mi?

46
(No Transcript)