BILIMSEL ARASTIRMA Y

1
BILIMSEL ARASTIRMA YÖNTEMLERI
BILME HEM BILGISIZLIGIN FARKINDA OLMAYI HEMDE
ONU YENME ISTEGININ VARLIGINI GEREKTIRI

• Yrd. Doç. Dr. Serkan HAZAR

2
BILIM

• -Nesnel saglamligi olan bilgiler bütünü
• -neden/sonuç iliskilerinin ifade edildigi
  sistematik bilgiler birikimi
• - Biriktirilen kaydedilen sistematik bilgi

3
BILIMSEL YÖNTEM

• -kanitlanmis bilgi elde etmek için izlenen yol
• Problem çözmek için izlenecek düzenli yol
• açik seçik, denetlenebilir, yansiz , elestirici
  ve düzeltici, deneyici, seçici, akla uygun dur

4
BILIMIN DAYANDIGI TEMEL VARSAYIMLAR (ÖNKABULLER)

• Olaylar arasinda sistemli neden/sonuç iliskisi
  vardir. Nedensiz olay yoktur. Iliskiler bilimsel
  yöntemle açiklanabilir
• Olaylar esya gibi incelenebilir. Gerekli
  yetismislik saglandiginda insan duyu organlari ve
  onlari genisleten araçlardan yararlanarak
  olaylari ve iliskileri dogruca gözlemleyebilir.
• Tümevarim ve tümden gelim sentezi ile geçerli ve
  güvenilir bilgi toplanabilir.
• Olaylar metafizik görüslere dayali olmaksizin
  açiklanabilir. (Nihai amaç ve ilk sebeplerini
  bilmeden)

5
Arastirmaciyi güdüleyen motifler

• Merak
• Problem
• Eldeki veriler
• Teknik olanaklar ekipman, malzeme, sporcu
• Ekonomik kaynak
• Güncel yaklasimlar

6
Bilimsel arastirmanin amaçlari

• Olaylarin tanimlanmasi,siniflamsi
• Olaylar arasindaki iliskileri bulmak
• Olaylari anlamak ve açiklamak
• Olaylarin önceden tahmin edilmesi
• Olaylarin kontrolü
• Iliskilerin içindeki sebepleri incelemek

7
Baslica iki arastirma metodolojisi vardir

• niceliksel arastirma (quantitative research)
• niteliksel arastirma (qualitative research)

8

• Nitel arastirma Niçin? Nasil? Ne sekilde
  sorularina yanit arar.
• Nicel arastirma Ne kadar? Ne miktarda? Ne kadar
  sik, Ne kadar yaygin? sorularina yanit arar.

9
Bilgi edinme yollari

• Otoriteden bilgi almak
• Kisisel deneyimler sonucu bilgi edinmek
• Bilimsel yöntemle bilgi edinmek

10
Bilimsel yöntemin özellikleri

• Düzenlilik göstermesi gerekir
• Verilere dayali olmalidir
• Nesneldir
• Analitik olmalidir

11
Bilimsel yöntemin asamalari

• Güçlügün seçilmesi,
• Problemin tanimlanmasi
• Probleme iliskin olasi çözümlerin ortaya
  konulmasi (denenceler)
• Verilerin toplanmasi
• Verilerin çözümlenmesi
• Sonuç,yargi ve raporlastirma

12
ARASTIRMA

• problemlere güvenilir çözümler aramak amaci ile
  planli ve sistemli olarak verilerin toplanmasi
  çözümlenmesi, yorumlanarak degerlendirilmesi ve
  rapor edilmesi sürecidir.

13
Arastirmanin özellikleri

• Arastirma problem çözmeyi amaçlar
• Problemlere güvenilir çözümler bulmalidir
• Gözlenebilir, ölçülebilir verilere dayali
  olmalidir
• Yapilan gözlem ve tanimlar dogru olmalidir
• Yapilan arastirmada kisisel yanlilik yok
  edilmelidir.
• Arastirmalar kayit altina alinmalidir.

14
Arastirma Desenleri(modelleri)

• Arastirmanin alt problemlerine yanit aramak veya
  denenceleri test etmek için yapilan arastirma
  plani

15
Arastirma desenleriikiye ayrilir
Arastirma Desenleri
Tecrübi (empiric)
Belgesel (documantary)
16
Belgesel arastirmalar, arastirma problemi
hakkinda var olan kütüphane, arsiv veya Internet
kaynaklarindan derlenen verilere (yazi, resim vs)
dayali arastirmalardir.
17
Tecrübi arastirmalar, arastirma problemi
hakkinda gözlem, mülakat, anket, test ve diger
ölçme araçlariyla toplanan geçerli ve güvenilir
verilere dayanir.
18
Tecrübi arastirma desenleri deikiye ayrilir
Tecrübi Arastirma Desenleri
Deneysel arastirma desenleri (experimental
designs)
Tarama çalismalari
19
Tarama çalismalari, arastirmacinin bagimsiz
degiskenler üzerinde degisiklik yapmadigi,
bagimsiz degiskenler olan kisisel ve psikolojik
özelliklerle görüs, tutum ve performans
arasindaki iliskiyi arastirir.
20
Amaçlarina göre arastirmalar

• Temel arastirmalar (kuramsal)
• Uygulamali arastirmalar (bilgiyi kullanma ARGE)

21
Kontrol kullanip kullanmamaya bagli arastirmalar

• Geriye dönük arastirmalar ( Retrospektif)
• Ileriye dönük arastirmalar (Prospektif)

22
Yapildigi yere göre arastirmalar

• Kütüphane arastirmalari
• Alan arastirmalari
• Alan deneyleri
• Laboratuar deneyleri

23
Metoduna göre arastirmalar

• Betimsel arastirmalar
• Deneysel çalismalar

24
ARASTIRMANIN PLANLANMASI

• NE YAPILACAK
• NIÇIN YAPILACAK
• NASIL YAPILACAK
• (plan baskalarinca da anlasilir ve tekrar
  edilebilir olmalidir)

25
Arastirmaya yönelik kavaramlar
26
Degisken
Degiskenler
Denek degiskenleri (yas, boy, cinsiyet, meslek,
gelir vs)
Çevre degiskenleri (pekistireç, deneme programi,
ilaç vs)
27
Kontrol sekline göre degiskenler
Degiskenler
Bagimsiz degisken Arastirma problemini ve kisi
özellikleri etkileyen, degismez çevre
Bagimli degisken Bagimsiz degiskenin etkisinin
arastirildigi, ona göre degisen özellikler
Ara degisken Gözlenebilir degiskenlerin
gerisinde kalan degiskenler
28
Ara degiskenler

• Evrene iliskin ara degiskenler
• Arastirma sürecine iliskin ara degiskenler
• Ölçüm aracina iliskin ara degiskenler
• Arastirma ortamina iliskin ara degiskenler

29
Aldigi degere göre degiskenler

• süreksiz degisken (limitlerden birini almak
  zorundadir erkek-bayan)
• Sürekli degisken (limitler arasinda yer
  alabilirlik)

30
Sayilti

• Dogrulugu pesinen kabul edilen, varsayilan,
  kanitlanmaya gerek olmayan

31
Denence (hipotez)

• Arastirma denencesi (arastirmacinin denencesiHo)
• Istatistiksel denence Arastirmanin denencesi H1

32
Iyi bir denencenin özellikleri

• 1- Kuramsal bir temele dayanmalidir
• Bilinenlerle ciddi çeliskisinin olmamasi gerekir
• Degiskenler arasindaki iliskiyi tanimlamalidir
• Test edilebilir olmalidir

33
Sinirlilik

• Arastirma çerçevesi

34
Tarama çalismalari, bagimli ve bagimsiz
degiskenler arasindaki iliskiyi ve iliski
derecesini arastirir deneysel çalismalar ise
degiskenler arasindaki neden-sonuç baglantisini
arar.
35
Tarama çalismalarinda, bagimsiz degiskenler
üzerinde hiçbir degisiklik yapilmazken deneysel
çalismalarda bagimsiz degiskenler kontrollü
olarak degistirilip bunun bagimli degisken
üzerindeki etkisi ölçülür.
36
Arastirma önerisi hazirlanmasi

• Arastirma planinin yazili dökümüne arastirma
  önerisi denir.
• arastirmanin adi
• Problem ve alt problemleri
• Arastirmanin amaci
• Arastirmanin önemi
• Varsayimlar (ön kabuller)
• Sinirliliklar
• Tanimlar
• Yöntem
• Süre ve olanaklar
• Ekler
• kaynakça

37
Deneysel arastirma desenleriüçe ayrilir
Deneysel arastirma desenleri
Deneme öncesi desenler
Yari deneysel desenler
Gerçek deneysel desenler
38
Deneme Öncesi Desenler

• Kontrol olasiligi oldukça zayiftir
• Guruba ve ölçümün niteligine iliskin bilgiler
  edinmek için uygulanir
• 1- Tek gurup sontest
• G1-D1-T1
• 2- Tek gurup öntest- sontest
• G1-T1-D-T2

39
Deney öncesi desenler

• 3- karsilastirmali statik model
• G1-D1-T1
• G2----- T1
• Guruplarin önceki durumlari göz önüne
  alinmamistir.

40
Gerçek Deney Desenleri

• Birden fazla gurup kullanilir
• Guruplar tek örneklemden seçilmistir
• Kontrol gurubu vardir
• Deney ve kontrol gurubunda eslesme vardir
• Kontrol edilemeyen degiskenler ortaktir

41
Gerçek Deney Desenleri

• Arastirmacinin yapmasi gerekenler
• 1-Istenmeyen karistirici degiskenlerin kontrolü
• 2-bagimsiz degiskenin deney gurubuna uygulanip
  kontrol gurubuna uygulanmamasi
• 3-guruplar arasi degisme ve gurup içi degisim
  hesaplanmalidir.
• 4-sanstan kaynaklanan fark olasiligini belirlemek
  için gurup içi ve guruplar arsi degisime
  bakilmalidir

42
Gerçek Deney Desenleri

• T1 T3
• T2 T4

43
Gerçek Deney Guruplarinin Çesitleri

• Randomize
• G1 R- D T1
• G2 R- - T2
• Öntest-sontest Kontrol guruplu model
• G1 R- T1- D- T3
• G2 R- T2-- --- T4

Handikap ögrenmenin etkisi
44
Gerçek Deney Guruplarinin Çesitleri

• Dörtlü gurup desenler
• G1 R- T1- D- T3
• G2 R- T2- - T4
• G3 R - - - T5
• G4 R- - D T6

ögrenmenin etkisi kontrol altina alinmistir
45
Yari Deneysel desenler

• Deneysel desenlerin uygulanamadigi durmlarda
  uygulanan modellerdir.

46
Deneysel çalismalarin bir diger temel kavrami da
varyanstir.
47
Varyans, bagimli degiskende meydana gelen
degismelerdir.
48
Deneysel çalismalarda, bagimsiz degiskendeki bir
degisme bagimli degiskende bir degisiklige neden
olur fikri test edilir.
49
Deneysel arastirma desenleri, denek sayisi
bakimindan tek denekli (küçük grup) desenler ve
çok denekli desenler olarak da ikiye ayrilir.
50
Deneysel arastirma desenleri, bagimli degisken
üzerinde etkili olan faktör sayisi bakimindan tek
faktörlü desenler ve çok faktörlü desenler olarak
da ikiye ayrilir.
51
Tek faktörlü desenler (one factor design),
bagimli degisken üzerinde tek bir bagimsiz
degiskenin etkisini arastirir.
52
Çok faktörlü desenler (faktöryel desen) iki veya
daha fazla degiskenin bagimli degisken üzerindeki
tek tek ve eszamanli etkilerini inceler.
53
Deneysel arastirma desenlerinin bir baska
siniflandirmasi.
Denekleriçi / gruplariçi desen (completely
randomized design) Ayni deneklerin farkli
kosullarda karsilastirilmasi. Tekrarli ölçümler
yapilir.
Deneklerarasi / gruplararasi desen (randomized
block design) Farkli deneklerin farkli deneme
sartlarinda karsilastirilmasi
Karisik desenler (mixed design) Denekleriçi ve
deneklerarasi desenlerin karma yapilmasi. Öntest
sontest kontrol gruplu desen
54
Arastirma desenlerinde iç geçerlik ve dis
geçerlik kavramlari da önemlidir.
55
Iç geçerlik (internal validity), bagimli
degiskendeki farklilasmanin bagimsiz
degiskenlerle açiklanma derecesidir.
56
Dis geçerlik (external validity), bir örneklem
üzerinde elde edilen arastirma sonuçlarinin daha
büyük gruplara ve evrene genellenme derecesi.
57
Beden egitiminde ana arastirma konulari

• Hareket ve antrenman bilimi
• Antrenman yöntemleri
• Beslenme
• Biomekanik
• Spor fizyolojisi
• Kinesyoloji
• Ergojenler vb.

58
Beden egitiminde ana arastirma konulari

• Sporda sosyal alanlar
• Yönetim organizasyon
• Rekreasyon
• Spor sosyolojisi
• Spor psikolojisi
• Spor tarihi
• Beden egitimi ve spor vb.

59
(No Transcript)
60
(No Transcript)
61
(No Transcript)
62
(No Transcript)
63
ARASTIRMALARDA KAYNAK GÖSTERME TEKNIKLERI
64

• Alinti Yapilirken Dikkat Edilecek Hususlar
• Kaynak Göstermenin Zorunlu Oldugu/Olmadigi
  Durumlar
• Metin Içerisinde Kaynak Gösterme
• Kaynakça Listesini Siralama veya Gruplama
• Kaynakça Gösterme Yöntemleri

65
GIRIS

• Niçin kaynak gösterilmeli?
• Baskalarinin emegine saygi
• Atifta bulunacak diger arastirmacilari yanlis
  yönlendirme
• Yasal zorunluluklar

66
ALINTI YAPILIRKEN DIKKAT EDILECEK HUSUSLAR

• Dogrudan Alintilar
• Kelimesi kelimesine aynen yapilan alintilardir ve
  çift tirnak ( ...... ) isareti içerisine metin
  yazilir.
• Örnek Yildirim (1966, 21)a göre, hipotez
  arastirmaciya bir nevi isik tutma niteligi
  tasiyorsa degerli sayilmalidir.
• Dolayli Alintilar
• Alinti yapilan metin eger birebir kaynakla ayni
  degilse, yazar kendi cümleleriyle ifade ediyorsa,
  alinti yapilan kisim tirnak içine alinmaz ya da
  sikistirilmis paragraf gibi özel biçimler
  kullanilmaz ancak kaynak göstermek zorunludur.

67
KAYNAK GÖSTERMENIN ZORUNLU OLDUGU DURUMLAR

• Baskasinin eserinden bir aktarma yapilmis ise,
• Baskasinin buldugu yöntem, sonuç veya amaçtan
  faydalanilmis ise,
• Baskasinin eserinden rakam, katsayi, sekil,
  grafik, resim vb. alinarak kullanilmis ise,
• Az veya çok baskasinin eserinden esinlenilmis
  ise,
• Yukaridakilerin disinda baskasinin eserinden
  dogrudan ve dolayli olarak faydalanilmis ise
  yararlanilan kaynaklarin bildirilmesi zorunludur.

68
KAYNAK GÖSTERMEYI GEREKTIRMEYEN DURUMLAR

• Genel kurallar, prensipler veya uygulamalar
  konusunda kaynak göstermeye gerek yoktur.
• Örnegin, yardimseverlik bir erdemdir ifadesinde
  kaynak göstermeye gerek yoktur.
• Herkesin bildigi, açik ve seçik olarak fark
  edilen bilgiler için kaynak göstermeye gerek
  yoktur.
• Örnegin, Almanya Avrupa Birliginin en güçlü
  ekonomisine sahip ülkelerinden biridir
  ifadesinde kaynak göstermeye gerek yoktur.

69
KAYNAK NEREDE GÖSTERILIR?

• DIPNOTU seklinde ayni sayfanin sonunda
• Cümle içerisinde veya cümle sonunda
• Kitap veya makalenin sonunda
• Bölüm sonlarinda Kaynakça Listesi
• Kitap veya makalenin sonunda Kaynakça Listesi
• Bu alternatiflerden bir veya bir kaçi yazinin
  yayinlanacagi derginin veya kitabin yayin
  politikalarina veya ödevlerde ise ögretmenin
  tercihleri dogrultusunda yapilir.

70
METIN IÇERISINDE KAYNAK GÖSTERME SEKILLERI

• Dipnotu Yöntemi
• Soyadi, Tarih ve Sayfa Yöntemi
• Soyadi ve Tarih Yöntemi
• Numaralama Yöntemi

71
Dipnotu Halinde Kaynak Gösterme Yöntemi

• Dipnotu halinde kaynak gösterirken, ilgili kisma
  veya cümle sonuna parantez içerisinde bir rakam
  yazilir ve asagida sayfanin en altina çizgi ile
  ayrilmis bölgeye metinde verilen numaranin aynisi
  eklenerek yazarin soyadi, adi, kitap/makale
  basligi, yayinci, yayin yeri, yayin tarihi ve
  sayfa numarasi gibi tüm bilgiler verilir1.
• Örnek 1 Arikan, Rauf, (2005), Arastirma
  Teknikleri ve Rapor Hazirlama, Asil Yayin
  Dagitim, 5. Baski, Ankara.

72

• Soyadi, Tarih ve Sayfa Yöntemi
• Örnek Hipotez arastirmaciya bir nevi isik tutma
  niteligi tasiyorsa degerli sayilmalidir
  (Yildirim,1966,21).
• Soyadi ve Tarih Yöntemi
• Örnek Hipotez arastirmaciya bir nevi isik tutma
  niteligi tasiyorsa degerli sayilmalidir
  (Yildirim,1966).
• Numaralama Yöntemi
• Örnek Anket sorularinin düzenlenmesinde soru
  sayisi kadar soru sirasi da önemlidir (34)

73
KAYNAKÇA LISTESINI SIRALAMA VEYA GRUPLAMA

1. Yazarin Soyadina Göre Siralama
2. Kaynak Türlerine Göre Siralama (Kitaplar,
   Dergiler, Tezler vb. seklinde)

74
KAYNAKÇA LISTESI

• Nerede yer alir?
• Yazinin metin kismindan hemen sonra Ekler
  kismindan hemen önce yer alir.
• Kaynagin türüne göre bir gösterim sekli vardir.
• Ancak bazi yayinci kuruluslar Kaynakça Listesinde
  ayri bir gösterim sekli isteyebilir.

75
SONUÇ

• HAZIRLADIGINIZ ÇALISMALARDA BILGIYI NEREDEN
  ALDIGINIZI MUTLAKA YAZINIZ.
• BU SEKILDE DAVRANMANIZ, ÖDEVINIZIN DEGERINI
  AZALTMAYACAK, TAM TERSINE ÖDEVINIZI DAHA DA
  DEGERLI KILACAKTIR.