BILIM Y

1
BILIM YÖNETIMI KONFERANS 40 MANTIGIN BILIMSEL
PARADIGMASI YAZILIM TASARIMI UYGULAMASI FREDE
RICK BETZ PORTLAND DEVLET ÜNIVERSITESI
2
Yazilim gelistirme, (1) yazilim yapisindaki
insanin tecrübesiyle iliskili mantiga, (2)
hesaplamali islemlerin mantigini açikça ifade
eden özellesmis dillere baglidir.
3
Yeni bir yazilimin gelistirilmesinde birinci
stratejik karar, yazilim için gerekli olan
mantiksal yapi çesitlerini belirlemektir - Gramer
, sonuca yönelik olma ve standartlar - Algilama
ve analiz, - Planlama ve islemler, - Tasarim ve
transformasyonlar, - Kontrol ve üretim. Tüm
yazilim tasarimlarinda uygun dil ve mantigin
kullanilmasina iliskin stratejilere gerek vardir.
4
Yazilim gelistirmede ikinci konu, yazilim dilinin
ne kadarinin su farkli aktiviteleri isleyecegine
baglidir sonuç çikarma, algilama, planlama,
tasarim, vb. Yazilim gelistirme, ilk olarak
önerilen yazilimin dil ve mantigi hakkinda
düsünen jenerik stratejilerle daha kolay sekle
getirilebilir. Yazilim dilinin ilke olarak
syntactic, semantik, kontrol ya da uygulama
seklinde siniflandirilabilecegini görmüstük
- Dili syntactic olan yazilimlar formlara
odaklanir. - Dili semantic olan yazilimlar
içerige odaklanir. - Dili kontrol olan yazilimlar
süreçlere odaklanir. - Dili uygulama olan
yazilimlar islere odaklanir.
5
Avrupa Teknoloji Platformlari ? Avrupa Yazilim ve
Servis Agi Girisimi - NESSI (http//cordis.europa
.eu/technology-platforms/individual_en.html)
NESSI (Avrupa Yazilim ve Servis Agi Girisimi)
Teknoloji Platformu, yazilim ve servis alaninda
küresel bir lider olmayi basarma konulu ortak
Avrupa stratejisinin gelistirilmesi ve
tamamlanmasi amaçli bir kamu/özel ortakliktir.
NESSI, Gridleri de içeren servis tasarimi ve
yazilim altyapisini gösteren bir Avrupa
arastirmasidir. Vatandaslarin güvenlik ve
emniyetini ve refahini artiracak yeni, açik,
endüstriyel çözümler ve toplumsal uygulamalar
tesvik ederek teknoloji gelistirecek, strateji
ve politikalar konuslandiracaktir. Resmi olarak
7 Eylül 2005 tarihinde kurulmustur.
6
Yazilim, Servis ve Sistemlerin Stratejik
Önemi Yazilim ve Servisler Endüstri ve Toplum
için stratejik yetenekler halina gelmistir. Web
servisleri, Grid teknolojileri yazilimi ve
haberlesme aglarindaki gelismeler Internet
wireless görsel-isitsel dünyalari
degistirmistir dünya çapinda bir platform
içinde dagitimli uygulamalar, servisler ve bilgi
olusturmak ve teslim etmek için. Egilim, Web
servislerinde kurulan talep üzerine servisler
için bir pazardir. Bu durumun varolan Bilgi
Teknolojileri (IT) is modelleri için büyük bir
etkisi olacaktir. Müsterilerin kullanima hazir
yazilimlara kendi süreçlerini adapte etmesinden
ziyade, direkt olarak kendi islerini destekleyen
ve islerinde bir adim gelismelerini saglayacak
digerine oranla daha ucuz, ismarlama sistemler
elde edebileceklerdir. Su anda Avrupa
pazarindaki IT servis payi yillik 135 Milyar EURO
degerindedir.
7
SANAYi-HÜKÜMET-ÜNIVERSITE STRATEJIK
ORTAKLIGI Yazilim ve servisler için artan talep
ile teknolojik ve ekonomik güçler kombinasyonu
sanayiyi etkileyerek yazilim ve servis sektöründe
bir atilim için büyük bir firsat sunmaktadir
Eger Avrupa ortak bir strateji etrafinda
birlesirse. Bu nedenle 13 lider sirket grubu,
gelecekte Ayrupa yazilim ve servis endüstrisinde
daha rekabetçi bir konuma gelmelerini saglayacak
ortak ilgi alanlarinin sorunlarini tespit etmek
için olasiliklari arastirmaya karar
verdiler Tartismalar, yazilim ve servis alaninda
Avrupa Teknoloji Platformu NESSI (Avrupa Yazilim
ve Servis Agi Girisimi)nin yaratilmasina yol
açmistir.
8
Yazilim ve servis için istenilen durum,
belirlenmis kapsamda, kullanici tarafindan
yönlendirilen, dinamik olarak olusturulmus üçüncü
nesil servislerin olmasidir. belirlenmis
kapsam -- algilama ve analiz, kullanici
tarafindan yönlendirilen -- planlama ve
islemler, dinamik -- tasarim ve
dönüsümler Servis yönetiminin baslangiç
düzeyinde belirgin bir yükselis olmali bu
alandaki heterojen isletmeler arasinda kalite,
güvenilirlik, birlikte islerlik, güvenlik ve
güven. servis yönetimi -- planlama
ve islemler, -- kontrol ve üretim.
9
Servis, bir yazilim sistemi tarafindan sunulan
özel bir kaynaktir. Servisin bir servis tanimi
vardir -- Servis Spesifikasyonu (Servis
saglayici tarafindan kurulan) -- Servis Kalite
Bilgisi (Servisten yararlanan kullanicilarca
saglanan) Kalite, performans, yönetim,
mühendislik, nitelik, entegrasyon, betimleme,
kesif, dagitim ve benzeri unsurlari içerir.
- algilama ve analiz, - kontrol
ve üretim.
10
Yazilim ve Servis Çagrisi Yazilim, Grid,
Güvenlik ve Güvenilirlik alaninda Teknoloji
ortakliginin hazirlanmasina destek 7. Çerçeve
Programi -- 30 Haziran 2006
E-Servislerinin yayilmasi ve yayginlastirilmasi,
Avrupa halki tarafindan Bilgi Toplumunun
yararlarinin görülmesi açisindan önemli bir unsur
olacaktir. Sözkonusu servisler ayrintili bir
sekilde gelistirilen yazilimlarla mümkün
olabilecektir. Gelecekteki e-Servisler temelde
yatan karmasikligi kullanicilardan gizliyorken,
ayni zamanda network sistemlerindeki çok genis
hesaplama gücünü çalisir konumuna getirecek.
Yaygin bilgisayar, hesap makinelerinin çok büyük
sayida sundugu artan mobilite ve baglanirlik,
agsiz iletisim kanallarinin erisebilirligi ile
birlikte, yazilim ve servise, Avrupanin dünyanin
en dinamik ve rekabetçi, bilgiye dayali
ekonomisine dönüsmesinde aktif bir role sahip
olmasi imkanini verecektir.
11

• NESSI Stratejik Arastirma Ajandasi
• 1. Servis Bilimi
• 2. Yazilim Mühendisligi
• 3. Isbirligi
• 4. Karmasik Sistemler
• 5. Is Yasamina Iliskin Modeller
• (ftp//ftp.cordis.europa.eu/pub/ist/docs/directora
  te_d/st-ds/fp7-report_en.pdf)

BILIMSEL BILIMSEL
YÖNTEM IÇERIK (STRATEJI) (PARADIGMA)
BILIMSEL BILIMSEL YÖNETIM
UYGULAMA (ARASTIRMA) (TEKNOLOJI)
12
1. Servis Bilimi Üçüncü nesil servislerin
kendine özgü karmasikligi çok disiplinli bir
bakis açisi gerektirmektedir servis biliminde
isaret edildigi gibi. Çogunlukla kullanicilarin
servisleri kolayca talep edecekleri ve dinamik
servis bilesenlerini yönlendirecekleri kabul
edilir. Ama, temel konulari anlamakta güçlük
çekiyoruz kullanicilarin isteyecekleri servis
çesitleri ve kullanici gereksinimleri arkasinda
yatan motivasyon (aslinda bu sosyolojik bir
güçlüktür) gibi. Ayni zamanda bu gibi servislerin
nasil ücretlendirildigi ve katki bulunanlar
tarafindan ödül isbirligi konularinda is
sorunlari vardir. Bu konulara deginmek sosyoloji,
ekonomi, hukuk, isletme ve pazarlamayi içine alan
çok disiplinli bir bakis açisi gerektirir.
Servis bilimi bilgi alaninin yaratilmasi
yararli yüksek seviye bir girisim olabilir.
BILIMSEL BILIMSEL
YÖNTEM IÇERIK (STRATEJI) (PARADIGMA)
BILIMSEL BILIMSEL YÖNETIM
UYGULAMA (ARASTIRMA) (TEKNOLOJI)
Servis Bilimi - algilama analiz -
planlama islemler
13
2. Yazilim Mühendisligi Günümüzde kullanilan
çogu yazilim gelistirme metotlari, özellikle
1967-1972 arasindaki on yillik verimli dönemde
arastirma literatüründe ortaya çikan temel
kavramlara dayanmaktadir. (nesneye dayali,
yazilim gelistirme yasam döngüsü, kullanici
katilimi, bilgi saklama, fonksiyonel ayristirma,
prototip olusturma, yapisal uygulama). However,
the current software development context is
radically different from that faced in that
period Ama, su anki yazilim gelistirme içerigi
radikal bir sekilde o dönemde ortaya çikandan
farklidir- simdi, yazilim ve servisler için
globallesmis içerik ile ilgili yazilim gelistirme
metot kavramlari ve konulari gereklidir. Ortaya
çikan yaklasimlar görünüme dayali gelistirme
(AOD) ve modele dayali gelistirmedir (MDD). Ayni
zamanda, açik kaynak gelistirme modeli geleneksel
yazilim gelistirmenin iç kaynak modeline dahil
edilebilecek dersler saglar. Müsterilerin
ihtiyaçlarini uygun servis mimarilerine esleyecek
mühendislik teknikleri için yeni gereksinimler
var. nesneye dayali gramer, çikarim
(syntactic dil) yazilim gelistirme
yasam-döngüsü kontrol üretim (kontrol
dili) görünüme dayali gelistirme -- syntactic
? modele dayali gelistirme -- - algilama
analiz -- kontrol üretim açik-kaynak
standartlar - kontrol üretim. müsterileri
ihtiyaçlarini uygun servis mimarilerine esleme
-- algilama analiz
14
3. Isbirligi Açik standartlarin birçok önemli
faydasi vardir. . . Açik kaynakli yazilim açik
standartlar ile baglantilidir. - gramer, sonuca
yönelik olma ve standartlar Karmasik is
süreçlerini uygulamak ve yayilmasini saglamak
için, süreçlerin hizmetlerin ve hizmet bilesimi
ve bulusunda kullanmak üzere olusturulan ilgili
bilgilerin tanimina ihtiyaç vardir. - algilama
ve analiz - planlama ve islemler Anlam bilimi
ayrica müsterileri sorunun sartlarini anlama
konusunda da güçlenmesini saglar. Tanim, sartlari
ve kültürü hesaba katmalidir. - algilama ve
analiz (Anlam bilimi dili)
15
4. Karmasik Sistemler Hizmet temelli
uygulmalarin zaman içinde gelisen bir çok alt
hizmeti içeren kompleks uygulamalar oldugu
beklenebilir. Bu gibi uygulamalar merkezi bir
tasarimi olmayan kompleks ag uygulamalari olarak
düsünülebilir. Bunun yaninda bu hizmetler, esas
hizmet degisimlerinin karmasikligi ve miktarini
hesaba katmaksizin son kullanicilara sürekli
olarak saglanirlar. karmasik - algilama
ve analiz, sürekli saglanan - planlama
ve islemler - tasarim ve dönüsümler
- kontrol ve üretim Üçüncü nesil
hizmetlere hareket etmek, indirgeme temelli
bir yaklasimdan olusturmacilik temelli bir
yaklasima geçmeyi gerektirir. Gerçek dünya
hizmetlerinin yönetimi ve tasarimi, bireysel
arastirma alaninin indirgemeci sinirlarini
gözetmeyen karmasik sistemleri temsil eder.
BILIMSEL BILIMSEL
YÖNTEM IÇERIK (STRATEJI) (PARADIGMA)
BILIMSEL BILIMSEL YÖNETIM
UYGULAMA (ARASTIRMA) (TEKNOLOJI)
16
5. Is Yasamina Iliskin Modeller Uzun vadede,
birçok kisi hizmet temelli pazarlarin ortaya
çikacagina ve gelecek dijital ekonomimizde önemli
bir rol oynayacagina inanabilirler. Eger bu
gerçeklesirse, bu pazarlar hizmet saglayanlarin
rekabetçi bir sekilde hizmet sunmalari ve
kullanicilarin ihtiyaç duyduklari hizmetleri
almalarini saglamak için açik ve global
olmalidir. Kullanicilar bu pazardan ihtiyaçlarini
en iyi karsilayacak hizmetleri arayabilmeli,
karsilastirabilmeli, alip kullanabilmelidirler.
Bu gibi pazarlara erisim her çesit kullanici için
ayni sekilde olmalidir.
hizmet temelli pazarlar - gramer, sonuca
yönelik olma ve standartlar - algilama
ve analiz (is yasaminin
anlam bilimi dili)
17
Internet üzerinden saglanan is yasamina iliskin
ve profesyonel 3. nesil servisler için pek çok
karmasik arastirma zorlugu oldugunu görebiliriz.
Bütün bu zorluklar için Mantik paradigmasinin
önemli bir rol oynadigini da görebiliriz. 1.
Servis Bilimi - algilama ve analiz - planlama
ve islemler 2. Yazilim Mühendisligi - gramer,
sonuca yönelik olma ve standartlar - tasarim ve
dönüsümler 3. Isbirligi - gramer, sonuca
yönelik olma ve standartlar 4. Karmasik
Sistemler - algilama ve analiz - planlama ve
islemler - tasarim ve dönüsümler 5. Is
Yasamina Iliskin Modeller - planlama ve
islemler - kontrol ve üretim
18
Avrupa Teknoloji Platformlari Teknoloji
Platformlarinin Avrupanin arastirma,
teknolojik gelisme ve yenilik çalismalarini
hareketlendirmede çok önemli bir rol oynamasi
beklenmektedir. Bu platformlar paydaslari
(endüstri, ulusal ve Avrupali kamu otoriteleri,
akademik topluluklar, finans topluluklari,
tüketiciler ve kullanicilar) sözkonusu
teknolojilerin gelisimi için ortak bir vizyon
etrafinda bir araya getirmektedirler. Ana
amaçlari orta-uzun vadeli Stratejik Arastirma
Gündemini tanimlamak ve uygulamalar için gerekli
efektif kamu-özel ortakliklari kurmaktir.
19
Avrupa Teknoloji Platformlari Teknoloji
Platformlarinin Avrupanin arastirma,
teknolojik gelisme ve yenilik çalismalarini
hareketlendirmede çok önemli bir rol oynamasi
beklenmektedir. Bu platformlar paydaslari
(endüstri, ulusal ve Avrupali kamu otoriteleri,
akademik topluluklar, finans topluluklari,
tüketiciler ve kullanicilar) sözkonusu
teknolojilerin gelisimi için ortak bir vizyon
etrafinda bir araya getirmektedirler. Ana
amaçlari orta-uzun vadeli Stratejik Arastirma
Gündemini tanimlamak ve uygulamalar için gerekli
efektif kamu-özel ortakliklari kurmaktir.
2
1
BILIMSEL BILIMSEL
YÖNTEM IÇERIK (STRATEJI) (PARADIGMA)
BILIMSEL BILIMSEL YÖNETIM
UYGULAMA (ARASTIRMA) (TEKNOLOJI)
BILIMSEL BILIMSEL
YÖNTEM IÇERIK (STRATEJI) (PARADIGMA)
BILIMSEL BILIMSEL YÖNETIM
UYGULAMA (ARASTIRMA) (TEKNOLOJI)
BILIMSEL BILIMSEL
YÖNTEM IÇERIK (STRATEJI) (PARADIGMA)
BILIMSEL BILIMSEL YÖNETIM
UYGULAMA (ARASTIRMA) (TEKNOLOJI)
BILIMSEL BILIMSEL
YÖNTEM IÇERIK (STRATEJI) (PARADIGMA)
BILIMSEL BILIMSEL YÖNETIM
UYGULAMA (ARASTIRMA) (TEKNOLOJI)
3
4
20
BILGI TEKNOLOJISI SAYESINDE TASARIM YAPARAK VE
GERI DÖNÜSÜMDE AKIL KAZANARAK INSANLIK SIMDI
EVRENDE DOGA ILE ETKILESIM IÇINDEDIR