FINANSAL PLANLAMA BASABAS NOKTASI ANALIZI FINANSAL DENETIM

1
FINANSAL PLANLAMABASABAS NOKTASI
ANALIZIFINANSAL DENETIM
Yard.Doç.Dr. Mehmet ERKAN
2
FINANSIN FONKSIYONLARI

• Finansal Analiz
• Finansal Planlama ve Denetim
• Fonlarin Saglanmasi
• Fonlarin Yatirimi

3
FINANSAL PLANLAMA

• Finansal planlama, isletmelerin faaliyeti
  sirasinda ortaya çikacak her türlü fon giris ve
  çikislarinin önceden bir programa baglanmasidir.
• Nakit giris ve çikislarinin hem tutar hem de
  zaman açisindan uyumlastirilmasidir.
• Finansal planlamanin amaci, optimal likiditenin
  olusturulmasidir.

4
Finansal Planlamanin Faydalari

• 1. Amaçlar ve gelecege yönelik hedefler,
  kantitatif hale dönüstürülür.
• 2. Faaliyetlerin degerlenmesinde, kontrolünde
  kullanilacak standartlarin belirlenmesini saglar.
• 3. Ekonomik hayatta karsilasilabilecek
  problemlerin önceden görülmesini mümkün kilar.
• 4. Isletmede çesitli bölümler arasinda
  koordinasyon saglanmasina yardimci olur.
• 5. Isletme amaç ve stratejilerinin anlasilmasinda
  ve faaliyetlerin yürütülmesinde yol gösterici
  olur.
• 6. Kaynaklarin daha etkin kullanilmasini saglar

5
Finansal Planlama Yapilirken

• Isletmenin uzun dönemli amaç ve hedefleri
• Isletmenin mevcut finansal yapisi
• Üretilen mamullerin özellikleri
• Üretilen ürünlerin pazarlanabilirligi
• Isletmenin pazarlik gücü vb. içsel unsurlar göz
  önünde bulundurulmalidir.

6
Finansal planlama yapilirken temel isletme
verileri yaninda, asagidaki unsurlar da gözönünde
bulundurulur.

• Genel ekonomik durum
• Iskolundaki rekabet
• Vergi uygulamalari
• Kredi kaynaklari
• Bireysel ve kurumsal yatirimci davranislari
• Talepteki olasi degismeler
• Saticilarin durumu

7
Etkili Bir Finansal Planlamanin Kosullari

• Gelecege yönelik dogru tahmin yapmak
• En uygun plansal planin seçimi
• Uygulanan finansal planin izlenmesi

8
Fon Açigi ve Fon Fazlaligi

• Pasif Toplami gt Aktif Toplami veya
• Nakit Girisi gt Nakit Çikisi ise
• Fon Fazlaligi vardir.
• Pasif Toplami lt Aktif Toplami veya
• Nakit Girisi lt Nakit Çikisi ise
• Fon Açigi vardir.

9
FINANSAL PLANLAMA SÜRECI
Isletme Amaç ve Hedefleri
Uzun Vadeli Planlar
Uzun Vadeli Satis Tahminleri
Ürün Karmasi Stratejisi
Kisa Vadeli Satis Tahminleri
Üretim Satinalma Pazarlama Finans Ar-Ge
Bütçesi Bütçesi Bütçesi Bütçesi
Bütçesi
Bütçelenmis Mali Tablolar
10
Bütçelenmis Mali Tablolar

• 1. Nakit Bütçesi
• 2. Proforma Bilanço
• 3. Proforma Gelir Tablosu
• 4. Proforma Fon Akim Tablosu

11
Finansal Planlama Araçlari

• Uzun vadeli finansal planlamalarda, proforma
  bilanço ve gelir tablosu kullanilir.
• Kisa vadeli finansal planlamalarda, nakit bütçesi
  kullanilir.

12
Proforma Bilanço

• Proforma bilanço, gelecekte belirli bir tarihte
  isletmenin olasi varlik, borç ve özsermaye
  durumunu tasnifli halde gösteren
  tablodur.
• Proforma bilanço, isletme amaçlari dogrultusunda
  alinan kararlarin, yapilan planlarin,
  isletmenin aktif ve pasif yapisini nasil
  etkileyecegini tahmin etmeye yarayan finansal
  tablodur.

13
Proforma Gelir Tablosu

• Proforma gelir tablosu isletmenin tahmin edilen
  hesap döneminde elde edecegi gelirler ile
  yapmasi beklenen giderleri tasnifli bir
  sekilde gösteren ve söz konusu
  dönem faaliyetlerinin sonucunu kar ya da zarar
  olarak özetleyen tablodur.
• Proforma gelir tablosu isletmenin gelecek döneme
  iliskin gelir ve giderlerinin tahmin
  edilmesinde kullanilmaktadir.

14
Proforma Gelir Tablosunun Düzenlenmesi

• Ilk önce, satis tahmini yapilir.
• Satis tahminlerinden yararlanarak, üretilen malin
  maliyeti tahmin edilir. Genellikle, geçmis
  yillara ait satilan malin maliyetinin satislara
  orani ile satilan malin maliyeti tahmin edilir.
• Satislarla ilgili giderler ve yönetim giderleri
  tahmin edilir.
• Gelir ve giderler arasindaki fark, o dönemin
  kar/zararini olusturur.

15
Proforma Fon Akim Tablosu

• Proforma fon akim tablosu, isletmenin gelecek
  hesap dönemlerinde saglayacagi tahmin
  edilen kaynaklarla bunlarin olasi kullanim
  yerlerini gösteren bir tablodur.
• Proforma fon akim tablosu, proforma bilanço ve
  gelir tablosundan faydalanilarak düzenlenebilir.

16
Proforma Fon Akim Tablosu

• Isletmenin gelecek dönemde saglayabilecegi
  kaynaklari,
• Isletmenin, planin kapsadigi dönem içindeki fon
  gereksinmesini,
• Isletmenin yarattigi kaynaklarin gereksinimleri
  karsilayip karsilamayacagini,
• Yeterli degil ise, farkin hangi kaynaklardan
  karsilanabilecegini ortaya koymaktadir.

17
Proforma Bilanço Hazirlama Yöntemleri

• Yüzde Yöntemi
• - Günlük Satis Yöntemi
• - Satis Yüzdesi Yöntemi
• Rasyo Yöntemi
• Regresyon Yöntemi

18
Proforma Bilanço Hazirlama Asamalari

• 1. Satislara bagli olarak degisen her bilanço
  kalemine yapilacak yatirim tutari belirlenir.
• 2. Kendiliginden olusacak fon kaynaklari
  belirlenir.
• 3. Özsermaye tutari belirlenir.
• 4. Aktif ve pasif tutarlar dengelenir.

19
Satislardan Etkilenen Bilanço Kalemleri

• Kasa
• Banka
• Alacaklar
• Stoklar
• Maddi Duran Varliklar

• Ticari Borçlar
• Ödenecek Giderler
• Ödenecek Borçlar
• Ödenecek Vergiler
• Ödenecek Primler

20
Satislardan Etkilenmeyen Bilanço Kalemleri

• UV Banka Kredileri
• UV Diger Borçlar
• Tahviller
• Ipotekli Borç Senetleri
• Ödenmis Sermaye
• Pay Senetleri

• Istirakler

21
Günlük Satis Yöntemi

• Günlük satis yöntemi, satislarla ilgili bilanço
  kalemlerinin günlük satislar cinsinden ifade
  edilmesine dayanir.

22
Günlük Satis Yönteminin Asamalari

1. Geçmis yil satislari 360a bölünerek, günlük
   satislar bulunur.
2. Satislara bagli olarak degisen kalemler, günlük
   satislara bölünür.
3. Tahmini yillik satislar 360a bölünerek tahmini
   günlük satislar bulunur.
4. (2) ve (3) çarpilarak, bilanço kalemleri bulunur.
5. Satislarla ile ilgili olmayan kalemler
   aynen ilave edilir.
6. AktifgtPasif ise, fon açigi AktifltPasif ise fon
   fazlaligi vardir.

23

• ÖRNEK ABC A.S.nin 31.12.2001 tarihli bilançosu
  asagidaki gibidir. Isletmenin 2001 yili satislari
  270 milyar TL olarak gerçeklesmis, 2002 yili
  satislarinin ise 432 milyar TL olacagi tahmin
  edilmektedir. Satislardaki bu artisi karsilamak
  için, isletmenin 2002 yilinda, ne kadar ek fona
  gereksinim duyacagini, günlük satis yöntemine
  göre hesaplayiniz.
• 31.12.2001 Tarihli Bilanço
  (Milyar TL)
• Kasa 15 Kisa V.Krediler 45
• Bankalar 30 Satici Kredileri 30
• Alacaklar 45 Öd.Vergiler 15
• Stoklar 60 U. Vad. Borçlar 50
• Sabit Deg. 90 Özsermaye 100
• TOPLAM 240 TOPLAM 240
•  

24

• 1. Geçmis yil satislari 360a bölünerek, günlük
  satislar bulunur.
• 270 milyar/360750 milyon TL
• 2. Satislara bagli olarak degisen bilanço
  kalemleri, günlük satislara bölünür.
• Kasa 15 milyar /750 milyon20
• Bankalar 30 milyar / 750 milyon 40
• 3. Tahmini satislar 360a bölünür.
• 432 milyar /360 1.2 milyar
• 4. (2) ve (3) çarpilarak, bilanço kalemleri
  bulunur.
• Kasa 24 milyar (20 1.2 milyar TL)
• Bankalar 48 milyar (40 1.2 milyar)

25

• Tah. Bilanço (Milyar)
• Kasa 24 KVB 72
• Bank. 48 Saticilar 48
• Al. 72 Öd.Ver. 24
• Stok 96 UVB 50
• S.Deg. 144 Özser. 100
• Top. 384 Top. 294
• Fon Gereksinimi 90
• Top. 384

• Kasa 20 KVB 60
• Bank. 40 Saticilar 40
• Al. 60 Öd.Ver. 20
• Stok 80 UVB --
• S.Deg. 120 Özser. --

26
Satis Yüzdesi Yöntemi

• Satis yüzdesi yönteminde, satis hacmindeki
  degisikliklerin etkisi altinda olan kalemlerin
  satislarla iliskileri yüzde cinsinden ifade
  edilmektedir.
• Aktif kalemlere ait yüzdeler toplami ile, pasif
  kalemlere ait yüzdeler toplami arasindaki fark,
  tahmini satis artisi ile çapilarak bilanço
  kalemleri tek tek belirlenmektedir.
• Kisa vadeli finansman ihtiyacinin
  belirlenmesinde olumlu sonuçlar verirken, uzun
  vadede güvenilirligi azalabilmektedir.

27
Satis Yüzdesi Yönteminin Asamalari

1. Satislara bagli olarak degisen aktif ve pasif
   kalemlerin satislara göre yüzdesi bulunur.
2. Aktif kalemlerin yüzdeler toplami ile pasif
   kalemlerin yüzdeler toplami arasindaki fark,
   tahmini satis artisi (geçmis yil satisi -
   gelecek yil tahmini) ile çarpilarak fon
   açigi/fazlaligi bulunur.

28
Örnek Bir isletmenin bilançosu satislarin
yüzdesi olarak asagidaki gibidir
29

• Isletmenin geçmis yil satislari, 150 milyar TL,
  gelecek yil satis tahmini 230 milyar TL ise
• Geçmis yil satislari ile tahmini satislar
  arasindaki fark, aktif ve pasif yüzdeler
  arasindaki fark ile çarpilir.
• 230-150 80 milyar TL
• 80 milyar TL 55 44 milyar TL fon açigi
  vardir.

30

• ÖRNEK 2 X A.S.nin 2001 yili satislari 25 milyar
  TLdir. 2002 yili satislarinin ise 40 milyar TL
  olacagi tahmin edilmektedir. Isletmenin 2001 yili
  bilançosunda satislara bagli olarak degisen
  bilanço kalemlerinin yüzde cinsinden degeri 0.70,
  pasif kalemlerin yüzde cinsinden degeri 0.40dir.
  Isletmenin 2002 yilindaki fon açigini veya
  fazlaligini hesaplayiniz.

31

• 2001 yili satislari 25 milyar TL
• 2002 yili satislari 40 milyar TL
• Aktif yüzde toplami 0,70
• Pasif yüzde toplami 0,40
• Fon Açigi/Fazlaligi (40 milyar-25 milyar)
  (0,70 0,40)
• 4.5 milyar TL fon açigi

32
Rasyo/Oran Yöntemi

• Bu yöntem, daha çok yeni kurulmus isletmeler
  tarafindan tercih edilmektedir.
• Yöntemin uygulanabilmesi için, isletmenin
  faaliyette bulundugu sektöre ait oranlarin ve
  tahmini satis hacminin bilinmesi gereklidir.
• Sektör oranlarindan hareketle isletmenin proforma
  bilançosu olusturulur.

33
Regresyon Yöntemi

• Regresyon yöntemi, isletmeye ait yeterli sayida
  geçmis yillara ait finansal tablolar mevcutsa
  kullanilabilir.
• Satislar ve satislara bagli bilanço kalemleri
  arasindaki iliski serpilme grafikleri ile
  gösterilerek, bunlar arasindaki iliskiyi en
  iyi sekilde ifade edecek fonksiyon belirlenmeye
  çalisilir.

34
Regresyon Yöntemi

• Regresyon yönteminde, satislar (X) bagimsiz
  degisken, ilgili bilanço kalemi ( Y)
  bagimli degiskendir.
• Sözkonusu iliski dogrusal ya da egrisel olabilir.
• Iliski dogrusal ise YabX fonksiyonu
  kullanilir.
• a Sifir satis düzeyinde bilanço kaleminin
• alacagi deger
• b Regresyon Katsayisi (Satislardaki bir
  birimlik
• degisme karsisinda bilanço
  kalemindeki
• degisme)

35
Nakit Bütçesi

• Nakit bütçeleri, isletmelerin nakit giris ve
  çikislarinin miktar ve zaman bakimindan
  uyumlastirilmasini saglayan kisa vadeli
  planlardir.
• Nakit bütçeleri, günlük, haftalik, aylik, üç
  ya da alti aylik dönemler için
  hazirlanabilir.

36
Neden nakit bütçesi düzenlenir?

• Isletmelerin nakit ihtiyaçlarini zamaninda
  belirlemek
• Nakit fazlaliklarini önceden belirlemek ve kisa
  süreli yatirimlara yönlendirmek (repo, hazine
  bonosu, hisse senedi ve tahvil alimi vb.)
• Elde yeterli nakit bulundurarak, nakit
  iskontolarindan faydalanmak
• Borçlarin, tahvillerin vadesinde, herhangi bir
  gecikme olmaksizin ödenmesinin saglanmak
• Hammadde fiyatlarinda meydana gelebilecek
  dalgalanmalardan korunarak, üretimde istikrari
  saglanmak

37
Nakit Bütçesi Düzenleme Asamalari

• 1. Bütçenin kapsayacagi süre belirlenir.
• 2. Nakit girisleri tahmin edilir.
• 3. Nakit çikislari tahmin edilir.
• 4. Net nakit akisi saglanir ve nakit dengesi
  kurulur.

38
Isletmede nakit giris ve çikislari nelerdir?

• NAKIT GIRISLERI
• (Satislar tahmin edilir)
• -Pesin ve kredili satis hasilati
• -Pay senedi, tahvil satisi
• -Bina, arazi, tasitlarin vb. satilmasi

• NAKIT ÇIKISLARI
• (Satislardan hareketle üretim miktari hesaplanir)
• -Hammadde giderleri
• -Isçilik giderleri
• -Maas ve ücretler
• -Kar payi ödemeleri
• -Faiz ve komisyon
• Yatirim giderleri

39

• ÖrnekBir isletmenin Ocak, Subat ve Mart aylarina
  ait satis tahminleri sirasiyla 6.000.000TL,
  5.000.000TL ve 4.000.000TLdir. Geçmis Kasim ve
  Aralik aylarina ait satis tutarlari
  1.000.000TLdir. Satislarin 50'si pesin,
  50'si kredi ile yapilmaktadir. Kredili satislarin
  80'ine bir ay, 20'sine iki ay vade
  taninmaktadir. Aylik hammadde alisi
  3.000.000TLdir. Kasim ayinda 1.500.000TL pesin
  ödenerek alinan 4.500.000TL'lik makinenin geri
  kalan tutari iki esit taksitte Ocak ve Mart
  aylarinda ödenecektir. Maas ve ücretler, Ocak
  ayinda 2.000.000TL, Subat ayinda 1.500.000TL,
  Mart ayinda ise, 1.500.000 TL. dir. Her ay
  200.000TL kira ödenmektedir.Diger giderler
  hesabinin, aylik satislarin 5'ine ulasacagi
  tahmin edilmektedir.Mart ayinda 1.100.000TL.gelir
  vergisi ödenecektir. Isletmenin yilbasi nakit
  mevcudu 800.000TL. dir. Minimum nakit gereksinimi
  400.000.- TL. olarak saptanmistir. Isletmenin
  O-S-M dönemine iliskin Nakit Bütçesini
  düzenleyiniz.

40
NAKIT BÜTÇESI
41
Finansal Plan Türleri

• Finansal planlar genel olarak ikiye ayrilabilir.
• 1. Normal finansal planlar,
• 2. Olaganüstü finansal planlar

42
Normal (Olagan) Finansal Planlar

• Isletmelerin olagan faaliyetlerini
  sürdürebilmek için yaptiklari finansal
  planlardir.
• Nakit bütçesi ve proforma tablolar normal
  finansal tablolardir. Isletme faaliyetleri
  süresince sik sik hazirlanan planlardir.

43
Olaganüstü Finansal Planlar

• Isletme yasami süresince bir ya da birkaç
  kez hazirlanan finansal planlardir.
• Yatirim planlari ve fizibilite etüdleri, kisaca
  sermaye bütçeleri bu sinifta yer alan finansal
  planlardir.

44
Proforma Tablolarin Hazirlanmasinda
Karsilasilan Güçlükler

• Para ve sermaye piyasalarindaki istikrarsizlik-
  larin planlamayi zorlastirmasi
• Enflasyon
• Degisen hükümet politikalari (Isletmelerin
  satis hacmini etkiler)
• Satis tahminlerinde gerçekçi varsayimlar
  kullanilmamasi (Asiri iyimser-Asiri kötümser)
• Yöneticilerin ve ortaklarin, tablolarin
  gerekliligine inanmamalari veya gerekli
  bilgi ve tecrübeye sahip olmamalari

45
BASABAS ANALIZI
46
FAALIYET BASABAS ANALIZI

• Faaliyet basabas analizi, satis geliri, maliyet
  ve kar arasindaki iliskileri inceleyen analitik
  bir yöntemdir.
• Faaliyet basabas noktasi, toplam gelirler ile
  toplam maliyetlerin birbirine esit oldugu
  noktadir.
• KarTop. Gelir Top. Maliyet
• Top. Gelir Top. Maliyet (BB Noktasidir)

47
Basabas Noktasi Grafigi
Maliyet, Kar
Top. Gelir
BBN
Top. Maliyet
Sabit Maliyet
Üretim Miktari
48
Basabas Analizinin Varsayimlari

• Giderler, sabit ve degisken olarak ikiye
  ayrilmaktadir.
• Degisken giderler, üretim hacmi ile ayni oranda
  artip, azalmaktadir.
• Birim satis fiyati sabittir.
• Isletmenin tek bir ürün ürettigi kabul
  edilmektedir.
• Sabit giderler, çesitli üretim seviyelerinde ayni
  kalmaktadir.

49
Basabas Noktasinin Bulunmasi

• Üretim Miktarina göre,
• BBN Top. Sabit Maliyet/(Birim Satis Fiyati
  Birim Degisken Maliyet)
• Satis Tutarina göre,
• BBN Top.Sabit Maliyet/1-(Top.Degisir Maliyet /
  Top. Satislar)

50
Örnek

• A Isletmesinin Toplan Sabit Maliyetleri 60 milyar
  TL, Birim Satis fiyati 1.200.000 TL ve Birim
  Degisken Giderleri 800.000 TL ise, A Isletmesi,
  hangi üretim miktarinda basabas noktasina ulasir?
• BBN60 Milyar / (1.200.000 800.000)
• 150.000 adet

51
Örnek

• A isletmesinin Toplam Sabit Giderleri 24 milyar
  TL, Toplam Degisir Giderleri 40milyar TLdir.
  Isletmenin toplam satislari 100 milyar TL
  olduguna göre , satis tutarina göre BBNni
  hesaplayiniz.
• BBN 24 milyar TL/1-(40 milyar TL/100 milyar
  TL)
• BBN 40 milyar TLdir.

52
NAKIT BASABAS ANALIZI

• Sabit maliyetlerden, nakit çikisi gerektirmeyen
  giderlerin düsülmesiyle, nakit basabas noktasi
  bulunur.
• Nakit BBN(Top. Sabit Maliyet- Nakit Çikisi
  Gerektirmeyen Giderler) / (Birim Satis Fiyati
  Birim Degisken Maliyet)

53
Faaliyet Kaldiraci

• Faaliyet kaldiraci, satislar ile faaliyet
  gelirleri arasindaki iliskiyi gösterir.
• Faaliyet kaldiraci, belli bir satis düzeyinde,
  satislardaki 1lik degisimin, faiz ve vergi
  öncesi karda kaçlik bir degisime yol açtigini
  gösterir.
• Bir isletmede toplam sabit maliyetler arttikça,
  faaliyet kaldiraç degeri de yükselir.
• FKD FVÖK Degisim / Satislardaki Degisim

54
FINANSAL BASABAS ANALIZI

• Finansal basabas analizi, isletmenin finans
  maliyetlerini karsilamak için gerekli net
  faaliyet gelirinin tesbit edilmesini saglar.
• Finansal basabas noktasi, net faaliyet gelirinin,
  finans maliyetine esit oldugu noktadir.
• Finansal basabas noktasinda, adi hisse senedi
  basina düsen gelir, sifirdir.
• Hisse Senedi Basina Kar(FVÖK- Faiz) (1-
  Vergi Orani)-Imtiyazli Hisse Senedi Kar Paylari)
  / Adi Hisse Senedi Sayisi

55
Finansal Kaldiraç

• Finansal kaldiraç, FVÖKda meydana gelecek bir
  degisikligin, adi hisse senedi basina düsen
  kazanci nasil etkileyecegini belirlemekte
  kullanilir.
• Finansal kaldiraç, belli bir satis düzeyinde,
  FVÖKdaki 1lik degisimin, hisse senedi basina
  düsen karda kaçlik bir degisime yol açacagini
  gösterir.
• FKD Adi Hisse senedi Basina Düsen Karda
  Degisim / FVÖKdaki Degisim

56
FINANSAL DENETIM
57
Finansal Denetim

• Finansal Denetim, planlarda saptanan hedeflerle,
  gerçeklesen rakamlarin karsilastirilmasi ve sapma
  varsa, gerekli önlemlerin alinmasidir.
• Finansal denetimin ön sarti, finansal
  planlamadir.
• Finansal denetimde kullanilan araçlar, tahmini
  bilanço ve gelir tablosu, nakit ve yatirim
  bütçeleri ve yillik finansal raporlardir.

58
Du Pont Denetim Sistemi

• ABDde Du Pont firmasi tarafindan gelistirilen
  bir finansal denetim aracidir.
• Kar marji ve aktif devir hizinin bir araya
  getirilmesiyle, varliklarin karliligi
  ölçülmektedir.
• Isletmenin bütünü için kullanilabilecegi gibi,
  departmanlar bazinda da kullanilabilir.
• Bölümlerin karliligina göre, bölümler arasinda
  fonlarin tahsis edilmesinde de kullanilabilir.

59
Du Pont Denetim Sistemi
60
Gelecek Haftanin Konusu

• KISA VADELI FON KAYNAKLARI