FINANSAL EKONOMI Finansal Ekonomi Neden

1
FINANSAL EKONOMIFinansal Ekonomi Neden
Önemlidir?Para ve Sermaye PiyasalariPara ve
Sermaye Piyasalari Ekonominin Katalizörü Olma
Islevini Yerine Getirmektedir.

• Sermaye Piyasalari Tasarruflarin Etkin ve Verimli
  Yatirim Alanlarina Yönlendirilmesinde ve Ekonomik
  Kalkinmanin Hizlanmasinda Önemli Bir Görevi
  Yerine Getirmektedir.

2
Finansal Piyasalarin Ekonomiye Etkileri

• Gelir ve Refah Artisina Etki Kaynaklarin en
  verimli yerlere dagilimi,bireylerin daha verimli
  alanlara yatirim yapmalarina neden olarak refah
  ve kalkinma düzeyini arttiracaktir.
• Vade Ayarlama Etkisi Fon arz edenler ve fon
  talep edenler arasinda vade ayarlama görevini
  yerine getirir. Bu durum daha fazla yatirimin
  yapilmasina olanak saglar.
• Miktar Ayarlama Etkisi Küçük tasarruflar
  finansal piyasalarda bir araya getirilerek,büyük
  yatirimlarin finansmani saglanabilir.

3

• Risk Ayarlama EtkisiPiyasalarda alternatif
  menkul kiymetlerin olmasi yatirimci açisindan
  seçme sansi yaratacaktir ve bu durumda bir
  anlamda riski dagitilmasi anlamina gelmektedir.
• Büyük ölçekli Firmalarin Kurulmasi EtkisiFon
  transferinin etkin bir biçimde yerine getirilmesi
  büyük ölçekli profesyonel firmalarin kurulmasina
  yol açacaktir.
• Rekabet Artisi EtkisiGelisen mali piyasalar,mali
  kurumlar arasinda, menkul kiymetler arasinda
  yatirim danismanligi, yönetim,
• degerlendirme gibi çesitli fonksiyonlara
  arasinda rekabeti arttiracaktir. Bu durumda fon
  kullanma maliyetleri de düsecektir.

4

• Mülkiyetin Tabana Yayilmasi ve Daha Dengeli Bir
  Gelir Dagiliminin
• Saglanmasi EtkisiÖzellikle sermaye
  piyasalarinin gelismesi küçük tasarruf
  sahiplerinin de sermaye piyasalarina dahil
  edilmesi ve kar payi almasi anlamina gelmektedir
  ki bu durumda gelir dagiliminda adaletin
  saglanmasina önemli ölçüde katkida bulunacaktir.

5
Mali Piyasalarin Gelismisliginin Ölçüleri

• Mali Araçlarin Çesitliligi
• Vade,miktar ve risk ayarlama ile fon aktarma
  maliyetlerinin düsüklügü
• Tasarruflarin ve varliklarin finansal araçlara
  dönüsme orani

6
Fon Arz Edenlerle Fon Talep Edenler Arasinda
Baglanti Kuran Finansal Araci Kuruluslar

• 1. Para Yaratan Finansal Kurumlar
• -Merkez Bankasi
• -Kamu Mevduat Bankalari
• -Özel Mevduat Bankalari
• 2. Finansal Kurumlardan Fon Talep Edenler
• -Hane Halki
• -Isletmeler
• -Kamu Kesimi
• 3. Finansal Kurumlara Fon Arz Edenler
• -Hane Halki
• -Isletmeler
• -Kamu Kesimi

7

• 4.Para Yaratmayan Finansal Kurumlar
• -Yatirim ve Kalkinma Bankalari
• -Sosyal Güvenlik Kurumlari
• -Sigortalar
• -Kredi ve Kefalet Kooperatifleri
• 5.Sermaye Piyasasinda Hizmet Veren Kurumlar
• -Menkul Kiymetler Borsasi
• -Araci Kurumlar

8
Elde Tutulan LikiditeninYönetimiPortföy ve
Portföy Yönetimi
Portföy kelime anlami cüzdan demektir. Menkul
kiymetler açisindan portföy,menkul kiymetlerden
olusan bir toplulugu ifade etmektedir. Portföy
bir baska genis bir ifadeyle,belirli amaçlari
gerçeklestirmek isteyen yatirimcilarin,sahip
oldugu birbirleriyle iliskisi olan ve kendine öz
ölçülebilir nitelikleri olan yeni bir finansal
varliktir.
9
Portföy Yönetimi ve Yasal Düzenlemeler

• Portföyden hangi menkul kiymetlerin ne zaman
  satilacagi ve yerlerine hangi menkul kiymetlerin
  ne zaman alinacagina karar vermek uzmanlik ve
  sorumluluk isteyen bir istir. Bu nedenle portföy
  yönetimi genellikle bankalar ve uzman kuruluslar
  tarafindan yapilmaktadir.Türkiyede SPK portföy
  yönetimi ve yatirim danismanligi konusunda yasal
  bir çerçeve olusturmustur.

10
Portföy Yönetim Süreci

• Portföy Yönetimi Sistemi,dinamik bir sistem olup
  5 asamada olusmaktadir.
• 1. Portföy Planlamasi
• 2. Yatirim Analizi
• 3. Portföy Seçimi
• 4. Portföy Degerlemesi
• 5. Portföy Revizyonudur.

11
Bu Süreçler Asagida Gösterilmektedir.

• Portföy Planlamasi
• -Yatirimcinin durumu
• -Yöneticinin durumu
• -Yatirim Ölçütleri
• Yatirimcinin durumu incelenirken,Yatirim
• süresinin açiklanmasi,yatirimcinin istek ve
• Amaçlarinin belirtilmesi,yatirim sürecinde
• meydana gelecek fon hareketlerinin tahmini
• gerekmektedir.

12

• 2. Yatirim Analizi
• -Ekonomi Analizi
• -Sektör Analizi
• - Ilk Seçim
• -Tahmin Analizi
• Portföye girmeye aday menkul kiymetlerin
• niteliklerinin incelenmesi,ölçülmesi belirli
• bir süre içinde degisik menkul kiymetlerin
  performanslarinin ne olabileceginin nicel olarak
  tahmin edilmesidir.
• Bu analizde önemli olan sadece yatirim
  yapilabilecek finansal varliklarin geçmis
  performanslarinin incelenmesi ve
  degerlendirilmesi degildir. Ayrica çesitli
  bilgilerden yararlanilarak ileriye dönük açik ve
  matematiksel tahminlerin yapilabilmesi
  gerekmektedir.

13
Yatirim Analizinin Ilk Asamasi Ekonomi Analizi

• Isletmelerin karli olmasi dolayisiyla dagitilacak
  temettülerin artmasi içinde bulunduklari
  ekonomini gidisiyle ilgilidir. Çünkü ekonomi
  sürekli büyüme gösteriyor ise isletmelerde bu
  büyümeden paylarini alacaklardir. Eger ekonomi
  durgunluk döneminde ise isletmelerde bu durumda
  küçüleceklerdir. Genel olarak ekonominin durumu
  öngörmek için çesitli verilerden yararlanabiliriz.

14
Ekonominin Genel Durumunu Analiz Etmekte
Yararlanilacak Bazi Göstergeler.

• -GSMH
• -Kisi Basina Düsen Milli Gelir
• -Para ve Kredi Arzi
• -Faiz Oranlari
• -Istihdam Düzeyi
• -Fiyatlar Genel Düzeyi
• -Ödemeler Dengesi
• -Kamu ve Özel Kesim Harcamalari
• -Sinai,Tarim ve Hizmet Üretimleri
• -Insaat Endüstrisindeki Gelismeler
• -Para ve Maliye Politikalari
• -Ücret Düzeyleridir.

15
Sektör Analizi

• Sektör analizleri menkul kiymet analizlerinin
  baslica ugras alani olmaktadir.
• Yatirim yapilmasi düsünülen isletmenin,faaliyet
  sonuçlarina göre sektörlerdeki gelisme ve
  büyümeyi görmek ve sektör büyüklükleri ile
  karsilastirma yapilarak yatirim yapmak sözkonusu
  olabilir.
• ÖrnekOtomotiv ve insaat gibi bazi sektörler
  ekonomik dalgalanmalara karsi oldukça
  hassastir.Ilaç ve gida gibi bazi sektörler ise
  konjonktürel dalgalanmalara karsi daha az
  duyarlidir.
• (Sektörlerin talep esnekliklerinden Yararlanmak
  dogru saptama için önemlidir.)

16
Ilk Seçim

• Menkul kiymetler arasinda ilk seçim yapilirken
  ekonomi ve sektör analizi sonunda ,portföye
  girmeye aday olabilecek menkul kiymetler
  belirlenir.
• Örnek
• Birçok isletmenin cirolari, yillik karlari,son
• birkaç yil karlarindaki degismeler gözönüne
  alinarakilk ayrim yapilabilir.

17
Yatirim Analizinin Son AsamasiTahmin Analizi

• Yatirim uzmani bir menkul kiymetin performansi
  hakkinda nicel tahminlerde bulunmaya çalisir. Bu
  Tahminler
• -Her yilin sonunda kar,temettü,faiz ve piyasa
  degerleri hakkinda tahminler
• -Bu tahminlerdeki olasi sapmalar
• -Menkul kiymetler arasi iliskiler
• Menkul kiymetler arasindaki iliskilerin tesbit
  edilmesinde korelasyon katsayisi
  kullanilmakatadir.

18
3.Portföy Seçimi

• Portföy seçimi,öncelikle her yatirim kategorisine
  yapilacak yatirim tutarinin saptanmasini içerir.
  Daha sonra,bu kategori içinde degisik menkul
  kiymetlere yapilacak yatirim tutarinin
  saptanmasini gerektirir.
• Bu asama yatirim uzmaninin yatirimci adina
  girisimde bulundugu ilk adimdir.
• Portföy seçiminde önce, portföyün hangi
  varliklardan olusacagi saptanmaktadir.Yani
  portföyün genel kompozisyonu hakkinda karar
  verilmektedir.Çünkü yatirim analizi, ekonomi
  analizi, sektör analizi, ilk ayrim,tahmini analiz
  ve genel kompozisyon kararlari bu seçime yönelik
  ön çalismalari olusturmaktadir. Tüm bu
  çalismalar, portföy yöneticisinin yatirim
  kararlarina netlik getirebilmekte ve
  karsilasilmasi muhtemel riskleri düsürmektedir.

19
4.Portföy Degerlendirmesi

• Portföy yönetimi sürecinde 4.asama portföy
  degerlendirmesidir. Portföy dinamik bir yapi
  tasimasindan dolayi belirli zaman araliklarinda
  degerlendirilmesi gerekmektedir. Burada zaman
  içerisinde portföyün verimi ve degerinde olan
  degisiklikler incelenir.Bunlarin yatirim
  süresinin basinda saptanan yatirimcinin amaçlari
  ve yatirim ölçütleri ile uyumu degerlendirilerek
  bir sonuca ulasilir.

20
Portföy Degerlemesi 2 Asamada Uygulanabilir

• 1. Performans ölçülerinin hesaplanmasi
• 2. Performans karsilastirmalarinin yapilmasi
• -Performansin ölçülmesi, tek tek varliklarin
  performanslarinin ölçülmesi düzeyinde olacagi
  gibi potföyün bir bütün olarak yarattigi
  sonuçlarin degerlendirilmesi seklinde de olabilir
• -Karsilastirma asamasinda,portföy yöneticisinin
  hesaplarinda ve karar verme servislerinde ne
  denli basarili oldugu arastirilir.
• -Karsilastirma alternatif portföylerle
  yapilabilecegi gibi bazi standartlara göre de
  yapilabilir.

21
5. Portföy Revizyonu

• Bu asamada portföyün performansi ölçüldükten
  sonra alinmasi gereken önlemler saptanmakta ve
  gerekli girisimler yapilmaktadir.
• Portföy revizyonun amaci,belirli bir risk
  seviyesinde portföyün getirisini maksimize
  etmektir.
• Portföy revizyonu ile portföy planlamasi
  arasindaki iliski belirli zamanlarda alinan
  sonuçlarin, yatirimcinin amaçlarini ve yatirim
  profilini etkileme seklinde açiklanabilir.
• Portföy revizyonu ile portföy degerlendirmesi
  arasindaki iliski portföy yatirimlarinin sürekli
  degerlendirilmesi gerekiyorsa degisiklikler
  yapilmasi ve bu degisikliklerin ortaya çikaracagi
  sonuçlarin degerlendirilmesidir.

22
PORTFÖY ÇESITLERI

• Farkli menkul kiymetler bir araya getirilerek çok
  sayida portföy alternatifi olusturulabilir.
• Ancak olaya hisse senedi ve tahvil gibi
  geleneksel menkul kiymetler açisindan
  bakildiginda 3 farkli portföyden söz edebiliriz.
• 1.Olusumlarina göre portföy çesitleri
• -Yalniz tahvillerden olusan portföyler
• -Yalniz hisse senetlerinden olusan portföyler
• -Karma portföyler
• -Bunun disinda diger yatirim araçlarindan da
  olusan portföyler bulunmaktadir.

23
Portföy Çesitleri

• Tamami tahvillerden olusan portföyler
• Hisse senedi ve tahvillerden olusan portföyler
• Tamami hisse senetlerinden olusan portföyler
• Kisa vadede prim yapabilecek hisse senetleri
• Uzun vadede prim yapabilecek hisse senetleri

24
Diger Yatirim Araçlarindan Olusan Portföyler

• Diger yatirim araçlarindan olusan portföyler
• -Varliga Dayali Menkul Kiymet
• -Finansman Bonolari
• -Hazine Bonosu
• -Gelir Ortakligi Senetleri
• -Banka Bonolari ve Banka Garantili Bonolar
• -Repo
• -Döviz ve döviz tevdiat hesaplari
• -Altin

25
1.VDMK

• Menkul kiymetlestirme uygulamasinin alacaklara
  dayali bir versiyonu olarak türetilen VDMK lar
  Temmuz 1992 de düzenlenmis ve Türk sermaye
  piyasasina kazandirilmistir.
• Ihraç edilecek VDMK larin konusunu
  olusturabilecek Alacak Türleri
• -Tüketici kredileri
• -Konut kredileri
• -Finansal kiralama sözlesmesinden dogan alacaklar
• -Ihracat islemlerinden dogan alacaklar
• -Tarim kredi kooperatifleri kanaliyla verilen
  bireysel kredilerin TC. Ziraat bankasi nezninde
  senede baglandigi alacaklar
• -TC. Halk bankasi tarafindan esnaf ve
  sanatkarlarla küçük isletmelere açilan ihtisas
  kredileri

26
VDMK Ihraç Edebilecek Kurumlar

• Bankalar
• Finansal Kiralamaya Yetkili Kuruluslar
• Genel Finans Ortakliklari
• Finansman Sirketleri
• Gayrimenkul Yatirim Ortakliklari
• GMYO (Sermaye Piyasasi Kanunu çerçevesinde,
  Sermaye Piyasasi Kurulu tarafindan düzenlenen
  gayrimenkul yatirim ortakliklari gayrimenkullere,
  gayrimenkule dayali projelere ve gayrimenkule
  dayali sermaye piyasasi araçlarina yatirim yapmak
  suretiyle faaliyet gösteren özel bir portföy
  yönetim sirketi tipidir olarak ifade edilebilir.

27
2.Finansman Bonolari

• Kisa vadeli para piyasasinda isleme konu olan
  iskonto esasina göre degerlemeye tabi tutulan ve
  vadeleri en az 60 en fazla 720 gün olan borçlanma
  araçlaridir.
• Ikincil piyasalari vardir.

28
Diger Menkul Kiymetler

• -Hazine Bonosu
• -Gelir Ortakligi Senetleri
• -Banka Bonolari ve Banka Garantili Bonolar
• -Repo
• -Döviz ve döviz tevdiat hesaplari
• -Altin
• -Türev Ürünler
• -Hisse Senetleri
• -Tahviller

29
Sabit Ve Degisken Getirili Menkul Kiymetlerin
Risk Farkliliklari NedeniyleYatirimcinin
Tercihlerine Göre Siniflandirma

• Portföydeki Menkul Kiymet Oranlari
• A- 100 Tahvil
• B-50 Tahvil,50 Klasik Hisse Senedi
• C-75 Klasik Hisse Senedi,25 Tahvil
• D-100 Klasik ve Deger Artisi Saglayan Hisse
  Senetleri
• E-100 Hizli Deger Artisi Saglayan Hisse Senetleri

• Yatirimcinin Tercihleri
• Verim Emniyet
• Verim-Deger Artisi
• Deger Artisi,VerimAz Risk
• Sinirli Riskle Deger Artisi
• Fazla Riskle,Fazla Deger Artisi

30
BELIRSIZLIK KOSULLARI ALTINDA YATIRIM KARARI

• Gelecekle ilgili saglikli analizler yapabilmek
  için,tasarruf sahiplerinin ve yatirimcilarin,
  bekleyislerini, belirlilik,risk ve belirsizlik
  olmak üzere üç farkli sekilde incelemekte yarar
  vardir.
• Belirlilik
• Gelecekle ilgili kararlar verirken, belirsizlik
  kosullarinin tamamen ortadan kalkmasi mümkün
  degildir. Bu nedenle yatirimcilar gelecege
  iliskin kararlar verirken az veya çok belirsizlik
  sartlarinda karar vermek zorundadirlar.
• Portföy kurami açisindan, yatirimci
  bekleyislerinin oldukça dar bir alana yayilmasi,
  belirlilik olarak degerlendirilebilir.

31
RISK

• Finansal açidan risk, beklenen getirinin
  gerçeklesen getiriden sapma olasiligidir.
• ÖRNEK Bir menkul kiymetin gerçeklesen getirisi,
  beklenen,tahmin edilen getiriden ne kadar büyük
  farklilik veya sapma gösteriyorsa, sözkonusu
  menkul kiymetin riskinin o kadar büyük oldugu
  söylenebilir.
• Risk ve Getiri yatirim kararini belirleyen
• Iki faktördür.

32
Portföy Yönetiminin Temel Varsayimlari

• 1.Risk ve Getiri arasinda dogrusal bir iliski
  vardir. Yani getiri artarsa, risk de artar.
• 2. Yatirimin süresi arttikça,riski de artar.
• Portföy Yönetiminde Risk Ölçüsü Standart Sapma
  ve Varyanstir.

33
BELIRSIZLIK

• Belirsizlik, menkul kiymetlere yapilan yatirimin
  getirilerinin gerçeklesme olasiliklari hakkinda
  yeterli bilginin olmamasidir.
• Belirsizlik ve Risk arasinda ince bir ayrim
  vardir
• ÖRNEKBelirli bir bölgede petrol arayan bir
  sirketin petrol bulma sansi belirsizlik
  kavramiyla ifade edilebilir. Buna karsin ayni
  bölgede pek çok arastirma yapmis ve elinde
  bölgeyle ilgili geçmis veriler olan sirketin
  petrol olma olasiligi ise risk kavramiyla
  açiklanabilir.

34
YATIRIMLARLA ILGILI RISKLER VE TOPLAM KAYNAKLARI

• Toplam Risk Sistematik ve sistematik olmayan
  risk olarak 2 ana gruba ayrilmaktadir.
• RISK KAYNAKLARI
• Sistematik Risk
• Satin Alma Gücü Riski (Enflasyona bagli)
• Faiz Orani Riski
• Piyasa Riski
• Politik Risk
• Kur Riski

35
ÖDEV

• Türkiye ekonomisinin içinde bulundugu temel makro
  ekonomik istikrar durumunu dikkate alarak olasi
  sistematik risk kaynaklarinin neler oldugunu ve
• Sistematik risk gruplarinin bir portföy olusum
  sürecinde nasil etkiler doguracagini tartisiniz.

36
Sistematik Olmayan Risk

• Finansal Risk
• Yönetim Riski
• Is ve Endüstri Riski
• Toplam Risk Asagidaki Biçimde Gösterilebilir
  

37

• Formülde
• Yatirim Yapilan Menkul
• Kiymetin Toplam Riskini
• Menkul Kiymetin Sistematik Riske Karsi
  Duyarliligini
• Sistematik Risk
• Menkul Kiymetin Kendisine Özgü Olan
• Sistematik Olmayan Riski Ifade Eder

38
Portföy Kuraminda Çesitlendirme Ile Portföy Riski
Arasinda Bir Iliski Oldugu Varsayilir.

• Çesitlendirme de amaç riski azaltmaktir.
• Yani Yumurtalarin Ayni Sepete Konmamasi
• Çesitlendirme ile portföy riskinin azaltilip
  azaltilamayacagi asagida grafikle
  gösterilmektedir.

Portföy Riski
Sistematik Olmayan Risk
Sistematik Risk
Menkul Kiymet Sayisi
RISK BILESENLERI
39

• Sistematik Risk, yatay eksene paralel bir dogru
  ile gösterilmistir.
• Bunun anlami portföy ne kadar çesitlendirilirse
  çesitlensin bu riskin ayni düzeyde kalacagidir.
• Ancak sistematik risk her zaman sabit degildir
• Olusturulan bazi portföylerde risk düzeyi daha
  asagi veya daha yüksek bir düzeyde olusabilir
• ÖrnekUluslar arasi bir sermaye piyasasinda
  olusan bir portföyle tek bir ülkede olusan bir
  portföyün sistematik riski ayni seviyede
  degildir. (Neden? Tartisiniz?)
• Sistematik Olmayan Risk Iyi bir çesitlendirme
  ile sistematik risk seviyesine indirilebilir.

40
Sistematik Riskin Kaynaklari

• Sosyal,ekonomik ve politik çevredeki
  degismelerdir. Sözkonusu degismeler menkul kiymet
  pazarini da etkilemektedir.
• Bu degismelerin etkileri menkul kiymetler
  arasinda farklilik göstermektedir. ÖDEV (NEDEN?
  TARTISINIZ)
• Genel olarak temel endüstriyel maddeler üreten
  isletmelerde ve dolayisiyla söz konusu
  isletmelerin hisse senetleri üzerinde Sistematik
  Riskin daha yüksek oldugu gözlemlenmistir. ÖDEV
  (NEDEN ? TARTISINIZ)

41

• Sistematik Risk, Sermaye Piyasasi Gelistikçe
  Azalma Trendine Girmektedir.
• ÖRNEK 1987 yilinda IMKBye kote olmus ve islem
  gören 28 sirket üzerinde yapilan bir incelemede,
  sistematik risk yüzdesi 65,5 olarak bulunmustur.
  ABDde NYSEde 63 firmanin hisse senetleri
  üzerinde yapilan bir baska arastirmada ise
  ,sistematik riskin yaklasik 33 oldugu tesbit
  edilmistir.

42
ÖDEV

• Sistematik risk neden sermaye piyasalari
  gelistikçe azalma trendine girmektedir?
  Tartisiniz.

43
.

• Bir Sonraki Ders Portföye dahil edilebilecek
  alternatif menkul kiymetler