MEME KANSERI

1
MEMEKANSERI
Il Saglik Müdürlügü Kanser Kontrol Birimi
2
Dünyada Kanser (WHO 2008, IARC, 20062008)

3
Türkiyede kanser

• 2006 yilinda Türkiye kanser tedavisine
  2.8 milyar TL.harcadi.
• Ayni hizla artarsa ve önlem almaz isek 2020
  yilinda bu sayi 4 misli artarak
• 11.2 milyar TL.olacak

SAGLIK BAKANLIGI
4
Kanser kontrol programi

• Etkin koruma yöntemleri uygulayarak kanser
  insidansini azaltmak
• Kanser mortalitesini azaltmak
• Yasayan hastalarin hayat kalitesini yükseltmek

SAGLIK BAKANLIGI
5
Türkiyede Kanser (2004 -2006)

• Erkekler

• Kadinlar

• Akciger
• Prostat
• Mesane
• Kolorektal
• Mide
• Larinks
• Non- Hodgkin Lenfoma
• Beyin, Sinir Sistemi
• Böbrek
• Pankreas

• Meme
• Kolorektal
• Tiroid
• Uterus Korpusu
• Akciger
• Mide
• Over
• Uterus Serviksi
• Non- Hodgkin Lenfoma
• Beyin, Sinir Sistemi

6
Ulusal Meme Kanseri Tarama Standardlari

• Baslangiç yasi
• 50-69 yas
• Tarama araligi
• 2 yilda bir mammografi ile
• Tarama sonlanmasi
• 69 yas

SAGLIK BAKANLIGI
7
Ulusal Serviks Kanseri Tarama Standardlari

• Baslangiç yasi
• 30 yas
• Tarama araligi
• 5 yilda bir kez
• Tarama sonlanmasi
• 65 yas, son iki test negatif ise

SAGLIK BAKANLIGI
8
Ulusal Kolo-rektal Kanserler Tarama Standartlari

• Tüm erkek ve kadinlarda
• Baslama yasi 50
• Bitis Yasi 70
• Yilda bir Gaitada Gizli Kan
• 10 yilda bir kolonoskopi

SAGLIK BAKANLIGI
9
(No Transcript)
10
Meme Kanseri
11
MEME ANATOMISI
IÇTEN GÖRÜNÜM
ÖNDEN GÖRÜNÜM ve LENF NODLARI
LENF NODLARI
GÖGÜS DUVARI
CILT
YAG
KOTLAR
LOBULLER
DUKTUS
AEROLA
MAJÖR PEKTORAL KAS
MEMA BASI
BAG DOKU
DUKTUS IÇINDEKI NORMAL HÜCRELER
12
Doktora gelis nedenleri

• Kitle
• Nodularite
• Agri
• Meme basi akintisi
• Cilt degisiklikleri

13
Yasla beraber kanser riski artmaktadir.
14
Meme Kanseri

• Kadinlarda en sik görülen kanser (22)
• Kadinlarda kanser ölümlerinde 2.sirada (15)
• Meme kanserinin dünyada yillik yeni vaka sayisi
  1milyon

15
FIZIK MUAYENE

• Asemptomatik kadinlarda erken kanser tanisinda
  katkisi sinirli olsa da, mammografinin
  saptayamadigi bazi kanserleri FM ile saptamak
  mümkündür.
• Tarama programi olmayan, düzenli mammografi
  çektirilemeyen yerlerde önemi daha fazladir.
• Ayrica FM, bu isle ugrasan kisilere, kadinlara
• meme kanseri, bulgulari, risk faktörleri, erken
  tani ve önemi konularinda egitim verebilme ve,
• kendi kendine muayeneyi anlatabilme ve ögretme
  firsati verir

16
FIZIK MUAYENE

• Klinik Meme Muayenesi ve mamografi,
• 50-69 yas arasi kadinlarda Meme Kanseri
  mortalitesini 25 azaltiyor
• Kirkli yaslardakilerde ise 18 azaltiyor
• Anormal KMM si olan kadinlarin 4 ünde sonradan
  Meme Kanseri çikmaktadir.

17
FIZIK MUAYENE
18
FIZIK MUAYENE
19
FIZIK MUAYENE
20
FIZIK MUAYENE
21
FIZIK MUAYENE
22
FIZIK MUAYENE
23
FIZIK MUAYENE
Meme Palpasyon Teknikleri
Meme basindan Veya Meme basina Isinsal
Vertikal seritler
Halkasal
24
KENDI KENDINI MUAYENE
25
KENDI KENDINI MUAYENE
26
KENDI KENDINI MUAYENE
27
KENDI KENDINI MUAYENE
28
FIZIK MUAYENE

• Kitlelerin benin ve malin klinik
  karakteristikleri kesin olarak ortaya
  konulamadigi için, tek basina kullanilmasi
  60-85 dogruluga sahiptir.
• Bu özellikle lt40 yas kadinlar için dogrudur.
• Ayrica, aksiller lenf nodlarinin klinik
  degerlendirmesi de genellikle dogru degildir.
• Meme yakinmasi olmayan kadinlarin 30unda ele
  gelen lenf nodu,
• Meme kanserli kadinlarin 40inda normal aksiller
  muayene

29
Patogenez

• 1 cm çap en az 1-2 yil (30 bölünme)
• 1 cm tm yaklasik 1 g
• 130 mg iken MMG de görülebilir.
• Tm bölünme zamani 100 gün olan bir meme Ca ort. 8
  yilda klinik olarak farkedilir

30
(No Transcript)
31
MEME PATOLOJISI
Duktal Karsinoma in situ Süt ductusunu
çevreleyen hücreler sayi ve büyüklük olarak
anormal arttiginda olusur. DCIS da duktus
içerisinde normal görünümlü olmayan pek çok
hücre gözlenir. Bu hücreler süt Duktusunun içinde
kalir
Normal Hücreler Meme dokusunu olusturan bu
hücrelerin Hepsinin kendine ait DNA si vardir
büyümeleri normal ilerler
Lobuler Karsinoma in situ (LCIS) Süt lobülünün
içindeki hücreler in anormal sayi ve büyüklük
artisinda olusur. LCIS da lobül Içinde normal
görünümde olmayan pek çok hücre gözlenir ve bu
hucreler süt lobülünün içinde kalir
Invziv veya infiltratiif Karsinoma DCIS veya
LCIS da bulunan hücreler duktusun veya lobulun
disina yayildiginda olusur.Diger vücüt
organlarina yayilim oldugu anlamini tasimaz
32
MEME KANSERI ETYOLOJISI
AILESEL MEME KANSERI
SPORADIK MEME KANSERI
HEREDITER MEME KANSERI
Diger Genler
33
Düsük penetran genler
Yüksek penetran genler
Degistirilemez risk faktörleri
yaslanma
Fetal genlerin re-ekspresyonu
radyosensitivite
Genomik instabilite
dansite
tümörogenezis
östrojen
erken menars
inflamasyon
Geç menapoz
obezite
Geç 1. gebelik Gebelik yok
Degistirilebilir risk faktörleri
HRT
Selektif östrojen rec. modulatörü
ooferaktomi
saglikli diyet
alkol
egzersiz
ATM, ataxia telangiectasia mutated CAFs, cancer
associated fibroblasts CHEK2, CHK2 checkpoint
homolog
yas
Nature Clinical Practice Oncology (2005) 2,
635-646
34
Risk faktörleri

• Yas ve cinsiyet
• Irk
• Benign Meme Hastaliklari
• Meme Ca öyküsü
• Yasam biçimi ve beslenme
• Hormonal faktörler ve Dogum
• Aile öyküsü ve genetik faktörler
• Radyasyon
• Çevresel faktörler

35
Cinsiyet
36
Yas
Yas Risk
gt30 1/2212
30-40 1/235
40-50 1/54
50-60 1/23
60-70 1/14
70-80 1/10
Yasam boyu 1/8
37
RR Rölatif Risk
38
Genetik

• Meme kanserlerinin
• 5-10u genetik geçisli
• BRCA1, BRCA2 (RR10)
• p53, Li-fraumeni RR18
• PTEN (Cowden) hayat boyun risk 25-50
• Düsük penetrans genler endojen ve eksojen risk
  faktörleri sporadik meme kanserleri

39
Aile Hikayesi

• Meme kanserlerinin
• 12 sinde 1 birinci derece akraba meme ca
• 1 inde 2 veya daha fazla akrabada meme ca
• Genetik geçis henüz gösterilememis.
• Genetik Çevre
• 1 birinci derece akrabada
• meme ca - RR1.8
• 2 birinci derece akrabada
• meme ca- RR 2,9
• 3 birinci derece akrabada
• meme ca-RR3,9
• Familial breast cancer collaborative reanalysis
  Lancet 2001

40
Reprodüktif faktörler

• Menars lt12 yas gt14 yas risk 10-20 artiyor
• Ilk menstruasyon 12 y. önce (RR 1.5)
• Menopoz 55 y. sonra (RR 2.0)
• her yil risk 3 artiyor

41
Meme doku degisiklikleri

• Meme biyopsisi
• Histolojik sonuca bagli olmadan meme kanseri
  riskini artirmakta RR 1.5-1.8
• Önceden meme kanseri hikayesi
• Ikinci meme kanseri gelisme riskini 3-4 kat
  artirir.In-situ lezyonlarda karsi memede risk 10
  yilda 5
• Invaziv kanserde her yil için premenopozal
  dönemde 1 post-menopozal dönemde 0.5
• Bazi benign meme hastaliklari
• Siddetli atipik hiperplazi AMK (-) RR3.5
• AMK ()
  RR8.9
• LCIS (lobular carcinoma in situ) RR8-10

Amstrong et al. 2000 Dupont Page 1985 Hartmann
et al. N Engl J Med. 2005
42
Sitolojik atipi

• Meme basi aspirasyon sivisi (NAF)
• Naf sitolojik atipi RR2
• Wrensch et al. J.Natl. Cancer Inst. 2001.
• Random IIAB (rFNA)
• Sitolojik atipi RR 5
• Fabian et al. J.Natl. Cancer Inst. 2001.
• Duktal lavaj
• Sitolojik atipi RR 2-5
• Newman et al. Cancer Control 2002.

43
Mamografik dansite

• Meme dansitesi 75 ile 5 farki RR5
• Nullipar dens meme RR7

44
Hormon replasman tedavisi

• 5 yildan fazla (RR 1.2-1.4)
• Sadece östrojen 5 yilda riski 10
• Östrojen progesteron 30 artirir

Nathan J Coombs, BMJ 2005 Colloborative group on
hormonal factors in breast cancer. Lancet 1997
45
Oral kontraseptif kullanimi

• Halen kullananlarda risk 24 artiyor
• Erken yasta kullanim riski daha yüksek.
• Premenapozal kadinlarda meme kanseri riskini
  artiriyor.

Kahlenborn C Mayo Clin Proc. 2006
46
Alkol Kullanimi

• Alkol içmek riski 22 artiriyor.
• Her 10 g etanol/gün riski 10.
• Günlük alkol kullanimi
• arttikça risk artiyor.
• 
  

Key J Cancer Causes Control (2006)
17759770 British Journal of Cancer 2002 87
1234-01245.
47
Diyet

• Oksijen radikalleri içeren yiyecekler
• Çok çok pismis et
• Fazla unsatüre yag tüketimi
• meme ca riskini artiriyor
• Polisatüre yag Omega 3
• Sebze meyve
• Meme ca riskini azaltiyor

48
Sismanlik

• Menapozdan sonra sismanlik meme kanseri riskini
  artiriyor.
• HRT almayan obez kadinlarda RR2
• Her 5 kg artis riski 8 artiriyor.
• Sebep yagdokusu kaynakli östrojen
• Premenapozal kadinlarda sismanlik riski azaltiyor.

49
Relatif Risk Faktör
gt4.0 Yas gt50 y. vs. lt50 y. (80 y. kadar tüm yaslarda artis olmasina ragmen) Ailesel genetik mutasyonlar (BRCA1 ve/veya BRCA2) Erken yasta 1akrabada bilateral meme ca Dogulan bölge Kuzey amerika avrupa / asya afrika Özgeçmiste meme kanseri hikayesi Meme basi aspiratinda atipik hücre bulunmasi Atipik hiperplazi Lobular karsinoma in situ
2.1-4.0 1 birinci dereceden akrabada meme kanseri Biyopsi ile tanimlanmis proliferatif meme patolojisi Gögüse yüksek doz isinlama Meme basi aspiratinda atipisiz hiperplastik hücre bulunmasi Yüksek mamografi dansitesi Artmis kemik yogunlugu (postmenapozal)
Hulka et al., 2001 (modifiye)
50
Relatif Risk Faktör
1.1-2.0
Reproduktif Faktörler Dogumla sonuçlanan ilk hamileligin geç yasta olmasi (gt30 y.) Erken menars (lt12 y.) Geç menapoz (gt55 y.) Miyada ulasmayan gebelik Hiç evlenmemis / evlenmis Emzirmeme
Hormonal Faktörler Oral kontraseptif kullanimi Uzun süreli HRT kullanimi Obesite (postmenapozal)
Diger Faktörler Endometriyum, over veya kolon kanseri hikayesi Alkol kullanimi Uzun boylu Yüksek sosyoekonomik durum Sehirde yasama / kirsalda yasama
Hulka et al., 2001 (modifiye)
51
Meme Kanseri Riskini Azaltmak için

• Post-menopozal HRT en aza indirilmeli
• Ilk dogumu erken yasta (lt35) yapmak
• En az 6 ay emzirmek
• Post-menopozal kilo almamak
• Alkol alimini azaltmak
• Düzenli egzersiz önerilmelidir.
• Düzenli MMG taramalari ölüm oranini 25-40
  azaltir
• Yüksek riskli olgulara Tx/Raloksifen