Hekim Sagligi ve Radyasyon

1
Hekim Sagligi ve Radyasyon

• Dr. Suna Kiraç
• Pamukkale Ün. Tip Fakültesi, Nükleer Tip Anabilim
  Dali, Denizli

30 Kasim 2008
2
Sunum Plani

• Radyasyon kavrami
• Temel bilgiler
• Radyasyon Güvenlik Yönetmeligi
• Uygulamalr
• Radyasyondan korunma
• Denetleme

3

• 1895 yilinda Roentgen tarafindan X isinlarinin ve
  1900 yillarin basinda Curie tarafindan
  radyoaktivitenin kesfinden sonra radyasyon,
  radyasyonun etkileri ve korunma konularina ilgi
  artmistir.
• Ilk radyasyon hastaligi X-isininin kesfinden 6 ay
  sonra tanimlandi.
• Becquerel ve Curie akut radyasyon dermatitinden
  yakindilar, radyum yanigi olarak tanimladilar.
• Radyasyona bagli cilt kanseri gelisen ilk olgu
  1902de rapor edildi.
• Madam Curie kendisi aplastik anemiden öldü.
• Saat endüstrisi isçilerinde kemik kanserine bagli
  ölümler saptandi.

4
RADYASYON TIPLERI
Elektromanyetik spektrumdaki isinlar sahip
olduklari enerjiye göre iki gruba ayrilir.

1. IYONLASTIRICI RADYASYON Partiküler (alfa ve
   beta radyasyon) veya elektromanyetik dalgalar (X
   ve gama isinlari)
2. IYONLASTIRICI OLMAYAN RADYASYON Ortama
   iyonlastirici etki yapmayan mor ötesi (UV)
   isinlar, görünür isik ve kizilötesi (IR) isinlar
   ile mikro dalgalar ve radyo frekansi (RF)

5

• Her canli dogal (uranyum, toryum, radyum vb) veya
  insan yapimi radyoaktif maddeler ve tibbi
  uygulamalar (Teknesyum-99m, Kobalt-60 ve
  X-isinlari vb) nedeni ile yilda yaklasik 3.5 mSv
  radyasyona maruz kalmaktadir.
• Ancak, bu deger bölgelere ve kisilere göre
  farklilik gösterir. Dogal Radon açisindan zengin
  bölgelerde 10 mSv/yil olabilecegi gibi nükleer
  reaktör kazasi bölgesinde yasayan kisilerde 100
  mSv /yil gibi çok yüksek degere ulasabilir.

6
RADYASYONUN BIYOLOJIK ETKILERI

• Radyasyon, vücut dokularinda enerji depolanmasi
  yolu ile hücre hasari veya ölümüne dek uzanan
  olaylar zincirine neden olur.

• ALARA prensibi, tüm radyasyon dozlarinin mümkün
  oldugu kadar düsük tutulmasi gerektigini
  tanimlar.
• Bergonie ve Tribondeau, hizli bölünen ve
  undiferansiye hücrelerin radyasyona çok duyarli
  olduklarini tanimladilar (1906)

7
Dokularin Radyasyon Duyarliligi
Deri

• Çok duyarli
• Lenfoid doku
• Kemik iligi
• GIS epitel
• Gonadlar
• Embryonik dokular

• Az duyarli
• SSS
• Kaslar
• Kemik ve kikirdak
• Bag dokusu

Sinir sistemi
Kemik iligi

• Orta derecede duyarli
• Deri
• Vasküler endotel
• Akcigerler
• Böbrekler
• Karaciger
• Lens (göz)

8
RADYASYONUN BIYOLOJIK ETKILERI

• Radyasyon tipi, dokularin radyasyona maruz kalma
  hizi, dokularda absorbe edilen toplam enerji
  miktari ve doku özellikleri hücresel hasarin
  derecesini belirleyen önemli faktörlerdir.

Direkt etkiler radyasyonun birincil etkisi sonucu
olusur. Örnek moleküllerin iyonizasyonuyla DNA
zincirinin kirilmasidir. Indirekt etkiler
serbest radikallerin kimyasal reaksiyonlari ve
diger radyasyon ürünleri sonucu olusur. Örnek
OH radikalinin DNA sekerine saldirarak DNA
ipligini kirmasi.
9

• Maruz kalinan radyasyon dozunun kantitatif ölçümü
  risk degerlendirmek için gereklidir.
• Dozimetrik ölçümler, absorbe edilen doz (rad veya
  Gray) ve efektif doz (rem veya Sievert) ile
  tanimlanir.
• Insanlarda radyasyonun istenmeyen etkileri
  baslica iki gruba ayrilir.
• Deterministik (non-stokastik)etkiler
• Stokastik etkiler

10
DETERMINISTIK ETKILER (non-stokastik)

• Belli bir esik dozu vardir
• Esik dozundan yüksek dozlarda ortaya çikar
• Doz ile bireysel etkiler arasinda iliski vardir.
• Katarakt, deride eritem, sterilite ve fibrozis
  yüksek radyasyon dozlarinda olusan deterministik
  etkilere örnektir.

11
STOKASTIK ETKILER

• Istatistiksel bir yol izlerler.
• Esik deger yoktur.
• Doz artisi ile iliskili artar.
• Bulgularin siddeti radyasyon dozu ile bire bir
  iliskili degildir.
• Kanser bunlara örnektir.

12

• Radyasyon maruziyeti açisindan kritik gruplar
  radyasyon elemanlari, radyasyon uygulanan
  hastalar ve hasta çevresindeki kisilerdir.
• Radyasyonla ugrasan kisilerin radyasyonun olasi
  etkileri, bu etkilerin hangi kosullarda
  gelisecegini bilmesi ve zararli etkileri en aza
  indirmek için çalisma ortaminda radyasyon
  güvenligi kurallarina uymasi zorunludur.
• Uygulamalarda genellikle ICRP 1990 ve NCRP nin
  radyasyon elemanlari ve halk için önerdigi kabul
  edilebilir efektif doz sinirlari esas
  alinmaktadir.

13
A. Radyasyon çalisanlari için MPD degerleri
ETKININ TIPI ICRP (1990) ICRP (1990) NCRP
Stokastik etki (kanser ve kalitsal etki) için yillik efektif doz Ardisik 5 yillik ortalama 2 rem (20 mSv)/ yil, bir yilda 50 mSv asmamalidir 5 rem (50 mSv) 5 rem (50 mSv)
Stokastik etki için kümülatif efektif doz 1 rem x yas yil 10 mSv x yas yil 1 rem x yas yil 10 mSv x yas yil
Doku için yillik efektif doz (non-stokastik etki) Lens Diger tüm organlar (deri, eller vb) 15 rem (150 mSv) 50 rem (500 mSv) 15 rem (150 mSv) 50 rem (500 mSv) 15 rem (150 mSv) 50 rem (500 mSv)
18 yasindan küçükler radyasyon islerinde çalisamaz Gebe radyasyon elemani batin yüzeyine gebelik süresince 1 mSv radyasyon alabilir. Gözetimli alanlarda çalismalidir. 18 yasindan küçükler radyasyon islerinde çalisamaz Gebe radyasyon elemani batin yüzeyine gebelik süresince 1 mSv radyasyon alabilir. Gözetimli alanlarda çalismalidir. 18 yasindan küçükler radyasyon islerinde çalisamaz Gebe radyasyon elemani batin yüzeyine gebelik süresince 1 mSv radyasyon alabilir. Gözetimli alanlarda çalismalidir. 18 yasindan küçükler radyasyon islerinde çalisamaz Gebe radyasyon elemani batin yüzeyine gebelik süresince 1 mSv radyasyon alabilir. Gözetimli alanlarda çalismalidir.
14

• B. Toplumdaki kisiler için MPD degerleri

ETKININ TIPI ICRP (1990) NCRP
Stokastik etki için yillik efektif doz Sürekli veya sik Nadir maruziyet 0.1 rem (1 mSv) 0.1 rem (1 mSv) 0.5 rem (5 mSv)
Egitim sirasinda 0.1 rem (1 mSv)
Doku için yillik efektif doz (non-stokastik etki) Lens Ekstremiteler 1.5 rem (15 mSv) 5 rem (50 mSv) 5 rem (50 mSv) 5 rem (50 mSv)
C. Fötüs için MPD degerleri C. Fötüs için MPD degerleri C. Fötüs için MPD degerleri
Total etki Stokastik etki için doz Bir aylik efektif doz 0.2 rem (2 mSv) 0.5 rem (5 mSv) 0.5 rem (5 mSv)
15

• Son yillarda teknolojik gelismelerle birlikte
  radyolojik yöntemlerin tanisal görüntüleme yani
  sira çesitli hastaliklarin tedavisinde
  kullanilmaya baslamasi radyasyondan korunma
  kurallarinin önemini daha da artirmistir.
• Özellikle, radyasyon kullanilan yöntemlerin
  (floroskopi, anjiyografi, radyofrekans ablasyon
  vb) radyasyon ve radyasyondan korunma konusunda
  yeterli egitim almayan kisilerce bilinçsiz
  sekilde kullanilmasi islemi yapan hekim,
  teknisyen yani sira hasta ve çalismaya yardimci
  personelin de risk almasina neden olmaktadir.

16
RADYASYON GÜVENLIGI YÖNETMELIGI(24.03.2000 /
23999)

• Radyasyon alanlarinin siniflandirilmasi
• Madde 15 - Maruz kalinacak yillik dozun 1 mSv
  degerini geçme olasiligi bulunan alanlar
  radyasyon alani olarak nitelendirilir ve
  radyasyon alanlari radyasyon düzeylerine göre
  asagidaki sekilde siniflandirilir
• a) Denetimli Alanlar Radyasyon görevlilerinin
  giris ve çikislarinin özel denetime,
  çalismalarinin radyasyon korunmasi bakimindan
  özel kurallara bagli oldugu ve görevi geregi
  radyasyon ile çalisan kisilerin ardisik bes yilin
  ortalama yillik doz sinirlarinin 3/10'undan fazla
  radyasyon dozuna maruz kalabilecekleri
  alanlardir.
• b) Gözetimli Alanlar Radyasyon görevlileri için
  yillik doz sinirlarinin 1/20'sinin asilma
  olasiligi olup, 3/10'unun asilmasi beklenmeyen,
  kisisel doz ölçümünü gerektirmeyen fakat çevresel
  radyasyonun izlenmesini gerektiren alanlardir.

17
RADYASYON GÜVENLIGI YÖNETMELIGI(24.03.2000 /
23999)

• Denetimli alanlarin girislerinde ve bu alanlarda
  asagida belirtilen radyasyon uyari levhalari
  bulunmasi zorunludur
• 1) Radyasyon alani oldugunu gösteren temel
  radyasyon simgeleri
• 2) Radyasyona maruz kalma tehlikesinin
  büyüklügünü ve özelliklerini anlasilabilir
  sekilde göstermek üzere gerekli bilgi, simge ve
  renkleri tasiyan isaretler,
• 3) Denetimli alanlar içinde radyasyon ve bulasma
  tehlikesi bulunan bölgelerde geçirilecek sürenin
  sinirlandirilmasi ile koruyucu giysi ve araçlar
  kullanilmasi gerekliligini gösteren uyari
  isaretleri.

18
RADYASYON GÜVENLIGI YÖNETMELIGI(24.03.2000 /
23999)

• Çalisma kosullari
• Madde 20 - Görevleri geregi radyasyona maruz
  kalan kisilerin çalisma kosullari asagidaki
  sekilde siniflandirilir
• Çalisma Kosulu A Yilda 6 mSv'den daha fazla
  etkin doza veya göz mercegi, cilt, el ve ayaklar
  için yillik esdeger doz sinirlarinin 3/10'undan
  daha fazla doza maruz kalma olasiligi bulunan
  çalisma kosuludur.
• Çalisma Kosulu B Çalisma Kosulu A'da verilen
  degerleri asmayacak sekilde radyasyon dozuna
  maruz kalma olasiligi bulunan çalisma kosuludur.

19
RADYASYON GÜVENLIGI YÖNETMELIGI(24.03.2000 /
23999)

• Kisisel dozimetre zorunlulugu
• Madde 21 - (29 Eylül 2004 tarih ve 25598 sayili
  Resmi Gazete'de yayimlanan Radyasyon Güvenligi
  Yönetmeliginde Degisiklik Yapilmasina Dair
  Yönetmelik ile degistirilmistir) Yillik dozun,
  izin verilen düzeyin 3/10'unu asma olasiligi
  bulunan Çalisma Kosulu A durumunda görev yapan
  kisilerin, kisisel dozimetre kullanmasi
  zorunludur.
• ..
• Koruyucu giysi ve teçhizat
• Madde 22 - Yapilan isin niteligine uygun koruyucu
  giysi ve teçhizat kullanilir

20
RADYASYON GÜVENLIGI YÖNETMELIGI(24.03.2000 /
23999)

• Sürekli isinlanmalar
• Madde 49 - Sürekli isinlanmanin mevcut oldugu
  durumlarda asagidaki eylem düzeyleri uygulanir.
• Sürekli Isinlanmalar Için Eylem Düzeyleri
• Organ veya doku Esdeger doz hizi, (Gy/yil)
  Gonadlar 0.2
• Göz mercegi 0.1
• Kemik iligi 0.4

21
UYGULAMALAR
22
Konvansiyonel Radyolojik Islemler

• Radyografi teknisyenleri kursun paravan arkasinda
  çalistiklari için radyasyon maruziyet dozu lt1
  mikroSv/islem dir.
• Mobil unitlerde zirhlama olmayacagi için
  maruziyet dozu artar.
• Bilgisayarli tomografi ile görüntüleme sirasinda
  hastanin maruz kalacagi doz oldukça yüksek
  olmakla birlikte çalisanin alacagi doz düsüktür,
  çünkü primer isinlar iyi kolimedir ve saçilma
  azdir.

23
Pediatrik Radyolojik Uygulamalar

• Pediatrik floroskopik uygulamalar ve BT sirasinda
  görevli personel ekstremitesinin maruz kaldigi
  doz rutin radyolojik islemlerden yüksektir.
• Islem süresi eriskine göre daha uzun
• Kollar primer isinlara dogrudan maruz kalmakta
• Ancak, daha önceki çalismalarda personelin
  ekstremite efektif dozunun yillik kabul edilir
  dozu asmadigi (lt 500 mSv/yil) gösterilmistir

Br J Radiol 2002 75 249
24
Nükleer Tip Uygulamalari

• Radyonüklidlerin hastaya tani ve tedavi amaçli
  uygulandigi nükleer tip bölümünde çalisan
  personel açik radyasyon kaynagindan sürekli
  maruziyet riski altindadir.
• Radyofarmasötiklerin hazirlanmasinda görevli
  personelin yillik tüm vücut efektif dozu 5 mSva
  ulasabilir.
• Eller ve parmaklar için bu deger, maksimum kabul
  edilir sinira (500 mSv) dek çikabilir.
• Ekstremitelerin radyasyon maruziyeti uygun
  zirhlama ve radyoaktif madde hazirlama süresinin
  kisaltilmasi ile belirgin azalacaktir.

25

• Örn, nükleer tip teknisyeni sicak laboratuvarda
  çalismaya ilk basladiginda 3 aylik dönem için
  ölçülen tüm vücut EDE 0.15 mSv, egitim alinca 0.1
  mSvdan düsük
• Yilda 0.15x4 0.6 mSv ltlt 50 mSv
• Maruziyet MPD deüerinden çok düsüktür. Egitim ile
  sürenin kisalmasi ve radyasyondan korunma
  prensiplerinin ögrenilmesi radyasyon
  maruziyetinin anlamli düzeyde azaltmaktadir.
• Diger bir yaklasimda aylik kabul edilen doz 1.6
  mSv olup ölçümler bunun altindadir.
• Ancak ölçülen deger 1.6 mSv/ay düzeyini asarsa
  dikkat!!!
• Yillik alinan doz 50 mSv/yil asarsa sonraki 4 yil
  dikkat!!! (5 yillik ortalama 20 mSv /yil degerini
  asamaz.)

26

• Nükleer tip birimlerinde kaynak açik odugu için
  daha yüksek maruziyet beklenirken radyasyon
  güvenligi önlemleri alindigi ve bu konuda
  egitimli kisiler çalistigi için
  radyofarmasistlerin yillik efektif dozu lt 1 mSv
  dir.
• Ülkemizde nükleer tip çalisanlarinin aldigi
  ortalama yillik doz ise 5 mSvi asmaz.
• Nükleer tip biriminde PET/BT ve SPECT
  görüntülemede dönüsümlü olarak çalisan
  teknisyenlerin radyasyon maruziyetlerinin
  incelendigi bir çalismada
• Günlük ort. PET/BT hasta sayisi 6.8 ve tüm vücut
  radyasyon maruziyeti 4.5 mikroSv /çalisma (31
  mikroSv/gün) olarak bildirilmektedir. 31x20620
  mikroSv/ay ve 620x12 7440 mikroSv/yil 7.5
  mSv/yil ltlt 50 mSv

Health Physics Society 2005 88 S17-S21
27
Girisimsel Radyoloji

• Radyasyon maruziyeti biraz daha yüksek olmakla
  birlikte tüm vücut maruziyet dozu kabul edilir
  sinirlar içindedir.
• Hastadan saçilan isinlar baslica radyasyon
  kaynagidir ve tam zirhlama mümkün degildir.
• Hekimin ve diger yardimci personelin radyasyon
  maruziyeti floroskopi islem süresi ve durduklari
  yer ile iliskilidir.
• Floroskopi odasinda bulunan personelin radyasyon
  maruziyet hizi 2 mGy/saat veya daha fazla
  olabilir.

28
Floroskopik Uygulamalarda Radyasyon Maruziyeti

• ERCP, girisimsel kardiyak ve nörolojik islemler
  gibi floroskopik uygulamalar sirasinda operatörün
  en çok bas ve gözleri radyasyona maruz kalir.
• Radyasyon maruziyet dozu
• göz lensi için 0,13 mGy/islem,
• tiroid için 0,10 mGy/islem ve
• ellerde 0,44 mGy/islem
• 0,35 mm kursun önlük kullanildigi zaman
  operatörün tüm vücut efektif doz esdegeri 6.7
  mikroSv /islem (yaklasik 1/3 oraninda azalma var)

Br J Radiol. 200275435-443 , Radiology.
2008248945-953
29

• Kardiyologlar için ortalama yillik tüm vücut
  efektif doz 0.4 mSv
• Az olmayan bir kisminda ise 1 mSvdan daha fazla
• Koroner anjiyografi sirasinda operatörün
  radyasyon maruziyeti
• 13-29 mikroSv/islem
• Perkütan koroner girisimler için 41-69.5
  mikroSv/islem

• Kalici pacemaker implantasyonu islemi sirasinda
  median maruziyet dozlari gözler için 0,03 ve
  eller için 0,21 mGy

Eur Heart J 20082963 , Health Phys. 200894211
30

• Lat projeksiyonda en yüksek radyasyon maruziyet

• Degerlendirme için yeterli ise ant, tilt
  olmaksizin LAO pozisyonlarinda görüntü alinmali.

• Radyasyon maruziyeti olan invazif
  kardiyovasküler islemlerde önemli düzeyde somatik
  DNA hasari gelistigi gösterilmistir (EHJ
  2007282195)

31

• Bizim yaptigimiz çalismada islem sirasinda
  operatorun nonpenetran deri radyasyon maruziyet
  ölçümleri Geiger Müller aleti (Model 14C ) ile
  mR/saat cinsinden elde edildi.

Aktivite (mCi) Ort doz hizi (mR/h) Maks (mR/h) Min (mR/h)
Koroner anjiyografi (n17) - 23,69 81,9 1,14
Tc-99m tetro (n33) 20 12,62 19 3.5
Tc-99m MIBI (n39 20 15,71 22 10
TNTD Kongresi 2006 poster
32
Intraoperatif Floroskopi Uygulamasi

• Periasetabuler osteotomi islemi sirasinda
  ortopedistlerin aldigi efektif doz 8 mikroSv
  tiroid bezi için ortalama absorbe edilen doz 9
  mikroSv ve eller için 39-45 mikroSv arasindadir.
• Kursun boyunluk kullanilmasi tiroidin radyasyon
  maruziyetini azaltirken kursun eldiven giyilmesi
  cerrahin el parmaklarinin radyasyondan
  korunmasini tam olarak saglayamaz

33

• Floroskopi esliginde idiopatik skolyoz cerrahisi
  sirasinda cerrahin efektif doz esdegeri tüm vücut
  için 13,49 mSv/yil ve tiroid için 4,31 mSv/yil
  (Spine. 2006 312516-2520)
• Endoüroloji floroskopi esliginde yapilan islem
  olup sik olarak üroloji pratiginde yer
  almaktadir.
• 78 saniyelik bir islemde cerrah
• En yüksek dozu alt ekstremitelerine almaktadir
  (11.6 /- 2.7 microGy/islem)
• Gözler için ölçülen deger (1.9 /- 0.5
  microGy/islem)
• Eller için (2.7 /- 0.7 microGy/islem ). (J Urol.
  2005174948-52)
• (Çalisma kosulu A)

34
Radyasyonla ugrasan personelin ortalama yillik
tüm vücut efektif doz degerleri (Council
Directive 97/43 )
Radyasyona Maruz Kalan Ortalama yillik efektif doz (mSv)
Radyografi teknisyenleri 0,05-0,07
Radiologlar 0,18
Nükleer tip 1,4
Radyoterapist 1,3
Kapli kaynak teknisyeni 0,12
Radyoterapi hemsiresi 0,28
Brakiterapi hemsiresi 0,10
Radyasyona Maruz Kalan Ortalama yillik efektif doz (mSv)
Kardiyologlar 0,44
Spinal cerrahlar 13,49
Diger klinisyenler 0,09
Hemsireler 0,08-0,24
Teknisyenler 0,06-0,08
Diger 0,06
35
(No Transcript)
36
RADYASYONDAN KORUNMA

• Radyasyon ile ugrasan elemanlarin radyasyon
  güvenligi egitimi almasi radyasyondan korunmada
  en önemli konudur.
• Kursun önlük, gözlük ve boyunluk kullanilmasi,
  zirhlamaya dikkat edilmesi , gerektiginde kursun
  eldiven giyilmesi ve özellikle floroskopik
  çalismalarda radyasyona mümkün oldugu kadar kisa
  süreli maruz kalinmasi total vücut ve spesifik
  organ radyasyon maruz dozunu azaltacaktir.

37
RADYASYONDAN KORUNMA
ÖRNEK
Zirhlama
Mesafe
Zaman
Kursun paravan etkisi
Uzaklik etkisi
Çekim sirasinda Çekim sirasinda Çekim sirasinda Çekim sirasinda
0 m 1 m 2 m Kursun paravan
Tc-99m tetro 12,52 0,71 0,25 0,0046
Tc-99m MIBI 15,99 0,75 0,26 0,0047
Enjeksiyondan sonra Enjeksiyondan sonra Enjeksiyondan sonra
0 m 1 m 2 m
Tc-99m tetro 12,62 0,94 0,33
Tc-99m MIBI 15,71 1,13 0,36

• Hasta ile personel arasindaki uzaklik arttikça ve
  kursun paravan kullanilmasi ile doz hizi
  ölçümlerinde anlamli azalma saptandi (plt 0.05).

38
Çalisma Ortami

• Radyasyon alanlarinin uygun havalandirma sistemi
  bulunmali
• Radyoloji birimlerinde tabana yakin,nükleer tipta
  tavana yakin ve sirkülasyon hizi yüksek
• Hastane genel havalandirma sisteminden ayri

39
RADYASYONDAN KORUNMA

• Kisisel dozimetriler mutlaka kullanilmalidir.
• Genel olarak konvansiyonel radyolojik islemler
  sirasinda tek dozimetri kursun önlük altina gögüs
  hizasina takilir.
• Ancak, invazif radyolojik islemler sirasinda tek
  dozimetri kullanilmasi operatörün gerçek
  radyasyon maruziyetini vermeyecektir. Maruz
  kalinan doz
• Dozimetri apron altinda kullanildigi zaman
  oldugundan düsük
• Apron üstünde kullanildigi zaman yüksek
  ölçülecektir.
• Tanisal ve girisimsel floroskopik islemler
  sirasinda çift dozimetri (boyun ve bel hizasinda)
  kullanilmali

40
RADYASYONDAN KORUNMA

• Floroskopik girisimsel islemler sirasinda
  steril, disposable, kursunsuz radyasyon koruyucu
  örtüler(Vinytol material) operatör ve X-isini
  tüpü arasina yerlestirildiginde peratörün maruz
  kaldigi doz 10-30 kat azalacaktir.

Koruyucu örtülü ve örtüsüz radyasyon maruziyet
düzeyi (mGy)
Koruyucu örtü Kaynak 1 m uzaklikta Nonpenetran deri dozu
Yok 19,68 19,51
Yok 19,07 18,48
Var 4,83 4,82

AJR 2002 178153-157
41
RADYASYONDAN KORUNMA
Göz Lensinin Korunmasi

• Gözlerin radyasyon maruziyetini azaltmak için
  X-isini saçiliminin yönü degistirilmeli

42
RADYASYONDAN KORUNMA
X-ray Tüpünün Pozisyonu

• Floroskopi uygulamasi sirasinda X-isini tüpü
  yatagin altinda ve hastaya mümkün oldugu kadar
  yakin olmali
• Hem hasta hem hekimin radyasyon maruziyeti azalir
• Görüntü kalitesi düzelir (hava etkisi yok)

43
RADYASYONDAN KORUNMA
Yardimci Personelin Korunmasi

• Yardimci personel egitilmeli
• Floroskopik görüntüleme aninda, özellikle yüksek
  doz hizi modlarinda, yardimci personel masadan
  uzaklastirilmali
• Intermitant etkilesim ile maruz kaldigi doz
  azaltilmalidir.

44
RADYASYONDAN KORUNMA
Zirhlamanin Etkisi

• Hareketli kursun zirh kullanilmali

• Zirh mümkün oldugu kadar hastaya yakin
  yerlestirilmeli
• Operatörün konumuna göre zirh pozisyonu
  ayarlanmali
• Operatör maruziyeti 90 dan fazla azalir

45
Denetleme

• Radyasyon güvenlik sorumlusu
• Radyasyon güvenlik komitesi
• TAEK(Türkiye Atom Enerjisi Kurumu)
• IAEA(Uluslararasi Atom Enerjsi Kurumu)

46
Sonuç

• Hastanelerde radtyayson Güvenlik Komitesi
  kurulmali
• Komitenin düzenli ve etkin çalismasi saglanmali
• Radyasyonla ugrasan personele periodik olarak
  radyasyon güvenligi egitimi verilmeli
• Radyasyon maruziyetleri yakindan izlenmeli
• Radyasyon güvenlik kurallarina uygun çalisilmasi
  saglanmali

47
Aliaga,2008
Ilginize tesekkür ederim...