Uluslararasi Isletmecilik Kisim 1 B

1
Uluslararasi IsletmecilikKisim 1 Bölüm 1 -
Uluslararasi Isletmecilige Giris

• Doç. Dr. Sule Lokmanoglu Aker
• YONT. 308

2
Günümüzde Uluslararasi Isletmecilik

• Dünya üretiminin yarisi 500 uluslararasi sirket
  tarafindan yapilmaktadir. Bu 500 çokuluslu sirket
  ayni zamanda dünya gelirinin yarisini kontrol
  etmektedir.
• Dünya ticaretinin yarisi 500e yakin çokuluslu
  isletme tarafindan gerçeklestirilmektedir.
• Bir çok isletme artik faaliyetlerini ülkeleri
  disinda sürdürmektedir.
• ABDnin en büyük 100 isletmesinin yöneticilerinin
  79u uluslararasi isletmecilik konusunda egitim
  almislardir.

3
Küresellesme (Globalization)

• Birbirinden ayri milli sinirlari içinde isleyen
  sistemden çikmayi ve küresel bir pazar içinde
  faaliyetlerin sürdügü bir sistemi ifade
  etmektedir.
• Bu sistemde küresel sirketler basat oyunculardir.
  Küresel sirketler tarafindan üretilen mal ve
  hizmetler, teknoloji, isgücü ve sermaye küresel
  olarak entegre edilmistir.

4
Sule Lokmanoglu Aker Çinde
5
Baslica ihracat ve ithalat yapan ülkeler (2008)

• Mal ihracati Mal ithalati
• Degeri Payi Degeri Payi
• Almanya 1,112 9.2 ABD 1,919 15.5
• ABD 1.038 8.6 Almanya 909 7.3
• Çin 969 8.0 Çin 792 6.4
• Japonya 650 5.4 Ingiltere 619
  5.0
• Fransa 490 4.1 Japonya 580
  4.7
• Hollanda 462 3.8 Fransa 535 4.3
• Ingiltere 448 3.7 Italya 437
  3.5
• Italya 411 3.4 Hollanda 416 3.4

6
Baslica ihracat ve ithalat yapan ülkeler (2008)

• Hizmet ihracati Hizmet ithalati
• DegeriPayi DegeriPayi
• ABD 389 14.1 ABD 308 11.6
• Ingiltere 228 8.3 Almanya 219 8.3
• Almanya 169 6.1 Ingiltere 172 6.5
• Japonya 123 4.4 Japonya 144 5.4
• Fransa 115 4.2 Fransa 109 4.1
• Ispanya 106 3.8 Çin 100 3.8
• Italya 98 3.5 Italya 98 3.7
• Çin 91 3.3 Irlanda 78 3.0

7
Ilk 10 uluslararasi sirket (2008)

• Ülke Sektör Varliklar(trill.)
• HSBS Holdings Ingiltere Bankacilik 2,348.98
• General Electric ABD Çesitli 795.34
• Bank of America ABD Bankacilik 1,715.75
• JPMorgan Chase ABD Bankacilik 1,562.15
• ExxonMobil ABD Petrol ve Gaz 242.08
• Royal Dutch Shell Hollanda Petrol ve Gaz
  266.22
• BP Ingiltere Petrol ve Gaz 236.08
• Toyota Motor Japonya Dayanikli tüketim mallari
  276.38
• ING Group Hollanda Sigortacilik 1,932.15
• Berkshire Hathaway ABD Finans 273.16
• 10. Royal Bank of Ingiltere Bankacilik 3,807.5
  1
• Scotland

8
Küresellesmenin sonuçlari

• Güne baslarken Swatch saatinize bakiyorsunuz
• Sony TVnizden CNN Haberlerini dinliyorsunuz.
• Braun fön makinenizle saçlarinizi kurutup
  Nescafenizi içiyorsunuz.
• Lacoste gömleginizi giyip, Honda arabaniza
  biniyorsunuz.
• Intel bilgisayarinizi açip, Googlea
  baglaniyorsunuz.
• Öglen Coca Colanizi içip, McDonaldsdan
  getirttiginiz hamburgerinizi yiyorsunuz.

9
Küresel strateji

• Uluslar arasi sirket, küresel olarak
  üretimlerini ve ürünlerini standardize eder ve
  entegre eder. Tercihen ürettigi mali tüm
  pazarlarda satmaya çalisir. Çünkü yapilacak her
  degisiklik arti bir harcama getirir. Dolayisiyla,
  sirket ayni mali küresel olarak satmak ister.
  Ancak, bazi durumlarda piyasaya girmek ve pazar
  payini arttirmak için sirket mecburen
  degisiklikler yapmak zorunda kalir.

10
Çoklu-yerel strateji

• Çokuluslu sirketler degisik ülkelerde
  uzantilarini kurarlar. Bu sirketler içinde
  bulunduklari pazarlarin tercihleri dogrultusunda
  stratejiler gelistirirler. Örnegin satilan
  mallarda küçük degisiklikler, yerel
  gereksinimlere uygun özellikler eklemeler, vb.

11
Bir küresel sirket örnegiProcter and Gamble

• Dünyada 5 milyar insana satis yapar
• 70ten fazla ülkede üretim yapar
• Mallarini 140tan fazla ülkede satar
• Dünyada degisik ülkelerden ve degisik ülkelerde
  103,000 kisi çalistirir.

12
Uluslararasi Isletmeciligin Kisa bir Tarihi

• Uluslarasi isletmecilik insanlik tarihi kadar
  eskidir. Örnegin, Fenikeliler Akdenizde ticaret
  yapan eski bir ulustu.
• Marco Polo ilk kez Çine gitmis ve Asya ve Avrupa
  arasinda Ipek Yolu ticaretini baslatmistir.
• 1600lerde East India Company Hindistanda
  faaliyetlerini baslatmis ve Hindistan ve
  Ingiltere arasinda sömürge düzenini kurmustur.
• 1920de Ford Motor Company kurulmus ve uluslar
  arasi satislara baslamistir.

13
Ilk McDonalds
FIRST McDonald's                                
                                                  
                            
14
Zaman Içinde Coca Cola
Evolution of the Coca Cola                      
                                                  
                                                  
                                                  
         
15
Google 1999da kuruldugu zaman
Google in 1999, when they started.
                                                  
                                                  
                                                  

16
Küresellesmenin itici güçleri

• Politik güçler
• Teknolojik gelismeler
• Pazar güçleri
• Maaliyet baskisi
• Rekabet kosullari

17
Politik güçler

• Ekonomik bloklarin kurulmasi ve yayginlasmasi.
  Örnegin, AB, NAFTA, ASEAN.
• Küresel entegrasyona yönelinmesi
• (a) GATT gibi uluslararasi anlasmalarin
  yapilmasi,
• (b) Hükümetlerin uluslararasi ticarete ve
  yabanci yatirimlara karsi engellemelerini
  azaltmasi,
• (c) Birçok kamu kuruluslarinin (KITlerin)
  özellestirilmesi. Hatta eski komunist blokundaki
  ülkeler bile özellestirmeye gitmistir.

18
(No Transcript)
19
Teknolojik Gelismeler

• Bilgisayar teknolojisinin kullanilmasi
• Cep telefonlarinin kullanilmasi
• Seri üretim tekniklerinin kullanilmasi
• Ulasim araçlarinin modernlesmesi ve hizlanmasi
• Yük tasiyicilarini yenilenmesi ve çogalmasi

20
(No Transcript)
21
Pazar Güçleri

• Tüketiciler daha çok uluslararasi nitelik
  kazanmaktadir.
• Tüketicilerin yasam tarzlari, begenileri,
  tercihleri, birbirine daha çok benzemektedir. Bu
  sekilde, küresel ürünler satan sirketlerin
  pazarlari genislemekte, yerel piyasalarda da
  Pazar paylari büyümektedir.

22
Maaliyet baskisi

• Büyük ölçekte üretim yapan küresel sirketler
  ölçek ekonomisinden yararlanmakta ve birimbasina
  maaliyetlerini düsürerek, birim basina karlarini
  arttirmaktadirlar.
• Ayni sekilde, küresel sirketler, üretim
  maaliyetlerinin daha düsük oldugu ülkelerde
  üretim yapabilmekte ve maaliyetlerini
  düsürebilmektedirler.

23
Rekabet Kosullari

• Küresel sirketler birbirleriyle çok sert rekabet
  ederler. Son yillarda gelismekte olan ülkelerden
  gelen sirketler de bu rekabete katilmis ve
  gelismis ülkelerden gelen sirketler üzerinde
  önemli baski olusturmuslardir.
• Küresel sirketler, küresel rekabette ayakta
  durabilmek için düsük fiyatli ve yüksek kaliteli
  mallar üretmek zorundadirlar. Bu rekabet onlari
  daha büyük, daha iyi ve daha güçlü olmaya iter.

24
Küresel sirketleri etkileyen kosullar

• Kontrol edilebilen kosullar
• Sirketin iç yapisinda olusan kosullardir ve
  yöneticiler bunlari kontrol edebilir. Maaslar,
  çalisma saatleri, ek mesailer, gibi.
• Kontrol edilemeyen kosullar
• Sirketin disinda olusan kosullardir. Sirket
  yöneticileri bunlarin bazilarini etkileyebilir,
  ama genellikle, bu kosullar sirketin disinda
  olusan kosullardir ve sirket yöneticileri bunlari
  dikkate alarak strateji gelistirmek
  durumundadirlar

25
Kontrol edilemeyen kosullar

1. Rekabet Rakip sirketlerin alani, sayilari,
   faaliyetleri
2. Dagitim Uluslararasi ve yerel dagitim
   sirketleri
3. Ekonomik GSMH, ücretler, ortalama harcanabilir
   gelir
4. Sosyoekonomik Toplumun özellikleri ve dagilimi
5. Finansal Faizler, enflasyon, vergiler
6. Yasal Uluslararasi sirketlerin uymasi gereken
   yasalar
7. Fiziki Ülkenin dogal durumu iklimi,
   topografisi, dogal kaynaklari
8. Politik Milliyetçilik, hükümet sekli,
   uluslararasi organizasyonlar
9. Sosyokültürel Kültürel faktörler yaklasimlar,
   inançlar, fikirler
10. Isgücü isgücünün yetenekleri, egitimleri,
    yaklasimlari
11. Teknolojik Kaynaklari ürüne dönüstürmekte
    kullanilan teknik bilgiler ve malzemeler

26
Uluslararasi isletmecilik Faaliyetler ve etkiler

• Dissal etkiler
• Fiziksel ve toplumsal faktörler
• Siyasi politikalar ve yasal uygulamalar
• Degerler, tutumlar ve inançlar
• Ekonomik güçler
• Cografi etkiler
• Rekabet çevresi
• Fiyat, pazarlama, yenilik ve diger faktörler
• Rakiplerin sayisi ve göreceli yetenekleri
• Bölgesel rekabet farkliliklari

• Faaliyetler
• Hedefler
• Satislari büyütme
• Kaynak edinme
• Çesitlendirme
• Rekabet riskini en aza indirme
• Strateji
• Rekabet çevresi
• Usuller Fonksiyonlar Belirleyici
  taktik seçenekler
• ?Ithalat ve ?Pazarlama
  Ülke seçimi
• Ihracat ?Üretim
  Organizasyon
• ?Turizm ve ?Muhasebe ve
  kontrol
• Tasimacilik ?Finans
  mekanizmalari
• ?Lisans ve ?Insan kaynaklari
  Ülke
• franchise faaliyetleri
• ?Anahtar teslim arasindaki
• ?Yönetim bütünlesme
• Sözlesmeleri derecesi

27
Uluslararasi Isletmeciligin Tanimlanmasi ve
Terminolojisi

• Kendi ülkesi disinda en az bir ülkede herhangi
  bir ticari faaliyet yürüten isletmeler
  uluslararasi isletmecilige baslamis demektir.
• Uluslararasi Is (International Business) Ulusal
  sinirlarin disinda yürütülen faaliyetlerin
  bütünüdür (uluslararasi ticaret, uluslararasi
  bankacilik, reklamcilik, turizm, vs).
• Uluslararasi Isletmecilik (International
  Business) Iki veya daha çok bagimsiz ülke
  içinde ya da arasinda yer alan her türlü isletme
  faaliyetleridir.

28
devami......

• Uluslararasi Yönetim (International Management)
  Kurulusun maddi ve insan kaynaklarinin tedarik,
  dagitim ve kullanimini etkili bir sekilde
  koordine ederek, kurulusun küresel amaçlarina
  ulasmasi sürecinin yönetilmesi.
• Uluslararasi Isletme (International Company)
  Kendi ülkesi disinda bir veya daha fazla ülkede
  faaliyet gösteren isletmelerdir.

29
devami.....

• Çokuluslu Isletme (Multinational Company) Iki
  veya daha fazla ülkede mülkiyeti kismen veya
  tamamen kendisine ait olarak üretim ve pazarlama
  faaliyetleri yürüten, kendisine ait isletme
  stratejileri olan ve bu stratejileri tüm bagli
  kuruluslari veya subelerinde uygulayan
  isletmelerdir.
• Küresel (Global) Isletme Faaliyetlerini dünya
  çapinda sürdüren, yüksek teknoloji kullanan,
  küresel ürün, fiyat vb politikalar yürüten, dünya
  vatandasi yöneticiler tarafindan yönetilen
  isletmelerdir.

30
Uluslararasi Isletmecilik Kavramlari

• Uluslarötesi Isletme (Transnational Corporation)
  Ülkelerarasi sinirlarin ötesine geçebilen
  isletmelerdir. Bu isletmelerin politik, ekonomik,
  hatta ideolojik sinirlamalari yoktur.
• Uluslarüstü Isletme (Supranational Corporation)
  Uluslararsi bir anlasma ile kurulan, uluslararasi
  bir organ tarafindan tescil ve kontrol edilen ve
  bu organa vergi ödemek suretiyle varligini
  sürdüren, gerektiginde hukuki olarak milliyetini
  ortadan kaldiran isletmelerdir.
• Çokuluslu Tesebbüs (Multinational Enterprise)
  Hem yerel, hem denizasiri operasyonlari kapsayan
  bütünlestirilmis bir küresel felsefeye sahip
  isletmelerdir.

31
Çokulusluluk

• Objektif Kriterler
• ? Yapisal Kriterler
• ?Yabanci faaliyet sayisi
• ?Ana merkez ve evsahibi ülkedeki subelerin
  mülkiyeti
• ?Örgüt yapisinin sekli
• ?Üst yönetimin uyrugu
• ?Diger degiskenler
• ? Faaliyet kriterleri
• ?Tamamiyla ülke disindan saglanan kazançlar,
  satislar, çalisanlarin sayisi
• ?Dolayli ülke disi satislar, yabanci uyruklu
  çalisanlarin sayisi (toplam kazanç ve satislarin
  yüzdesi olarak)
• ?Diger degiskenler
• Subjektif Kriterler
• ? Davranissal Kriterler
• ? Ana merkezin etkisinde kaldiklari kadrolama
  yaklasimlari etnosentrik, polisentrik,
  regiosentrik, geosentrik davranislar
• ? Diger degiskenler

32
Terminoloji

• Ana Ülke (Parent Company) Çokuluslu isletmenin
  menseinin bulundugu ülkedir.
• Evsahibi Ülke (Host Country) Çokuluslu
  isletmenin yatirim yaptigi ülkeye verilen addir.
• Üçüncü Ülke (Third Country) Ana ülke ve
  evsahibi ülke disinda kalan ve çokuluslu
  isletmelerin faaliyetlerine çesitli sekilde
  katilan ülkedir. Bu katilim üretim faktörlerinden
  birisinin tedariki seklinde olabilecegi gibi,
  bilgi ve yönetici transferi seklinde de olabilir.

33
Mikro-küresel sirketler

• Sonradan küresel sirket olan küçük ve orta boy
  isletmelerdir. Özellikleri
• Yillik satislari 600 milyon civarindadir ve çok
  hizli büyürler (yilda 20 gibi)
• Uluslararasi satislari tüm satislarinin 40-50
  kadardir.
• Ürettkleri ürünler sekli, teknolojisi veya fiyati
  açisindan özeldir.
• Hitab ettikleri hedef tüketici kitlesi
  belirgindir.
• Çok hizli karar alirlar. Bürokrasileri küçüktür
  ve üretim alanlari sadece bir kaç tanedir.
• Arastirmaya önem veirirler.
• Yabanci ülkelerde ve merkezde yabanci isçi ve
  yönetici çalistirirlar.