Saldirgan/Psikiyatrik Hastada Triyaj

1
Saldirgan/Psikiyatrik Hastada Triyaj

• Yrd. Doç. Dr. Zerrin Defne DÜNDAR
• NEÜ Meram Tip Fakültesi Acil Tip AD

2

• Saldirgan hasta??
• Zor hasta??
• Psikiyatrik hasta??

3

• Saldirgan hasta
• Sözel ya da fiziksel siddet gösterme egilimindeki
  hasta
• Zor hasta
• Hekimin normal hasta-hekim iliskisini kurmasina
  engel olan hasta
• Psikiyatrik hasta
• Özgeçmisinde psikiyatrik hastalik öyküsü olan
  ve/veya acil servise psikiyatrik semptomlar ile
  basvuran hasta

4
(No Transcript)
5
(No Transcript)
6
(No Transcript)
7
(No Transcript)
8
(No Transcript)
9
NEDEN ACILDE SIDDET?

• 24 saat hizmet
• Yüksek stres düzeyi
• Uzamis bekleme süreleri
• Ayni anda bir çok hastaya hizmet verme
  zorunlulugu
• Iletisim problemleri
• Uyusturucu ilaçlarin/silahlarin temin mekani

10
(No Transcript)
11
(No Transcript)
12
(No Transcript)
13

• Ortamda gerilimin arttigi bir zaman dilimi
• Hastanin kizgin hale gelmesi
• Otoriteye karsi çikma
• Hastanin saldirganlasmasi

14
ILK DEGERLENDIRME

• Tahmin etme
• Potansiyel saldirgan hastayi tanima
• Kontrol
• Hastayi, olayi, taniyi kontrol altina alma
• Siddetin olasi organik nedenlerini tedavi etme
• Önleme
• Hastayi ve çalisanlari olasi zarar görmeden koruma

15
RISK DEGERLENDIRMESI

• Erkek cinsiyet
• Daha önce siddet olayina karismis olmak
• Madde veya alkol bagimliligi
• Etnik köken
• Sikayet/tani
• Yas
• Medeni durum
• Egitim seviyesi

16
RISK DEGERLENDIRMESI

• Hastanin
• Provokatif davranislari
• Asiri kizginlik hali
• Yüksek sesle veya bagirarak konusmasi
• Yerinde duramamasi
• Sik sik postürünü degistirmesi
• Herhangi bir cismi yere veya duvara atmasi

17
RISK DEGERLENDIRMESI

• Hastanin
• Provokatif davranislari
• Asiri kizginlik hali
• Yüksek sesle veya bagirarak konusmasi
• Yerinde duramamasi
• Sik sik postürünü degistirmesi
• Herhangi bir cismi yere veya duvara atmasi

Ancak siddet olayinin bazen aniden ve beklenmedik
bir zamanda olusabilecegi unutulmamali!!
18
TRIYAJ ODASI

• Sessiz ve diger hastalardan ayri bir oda olmali
• Odada bir güvenlik görevlisi mutlaka yer almali
• Kapi herhangi bir siddet olayinda kaçmayi mümkün
  kilmak için açik birakilmali
• Hasta devamli gözetim altinda tutulmali
• Hastanin gözlerinin içine uzun süreli bakilmamali
• Triyaj görevlisi hasta ve kapi arasinda bir yere
  oturmali

19
TRIYAJ ODASI

• Odada silah olarak kullanilabilecek kesici-delici
  ve agir cisimler olmamali
• Triyaj görevlisine ait küpe, kolye, gözlük, kemer
  ve steteskop gibi cisimlerin silah olarak
  kullanildigi unutulmamali
• Hastaya yaklasirken güvenli mesafe (en az bir kol
  boyu) korunmali
• Odada BEYAZ KODU aktive edecek panik butonu olmali

20
(No Transcript)
21
(No Transcript)
22
ILETISIM

• Hastayi sakinlestirmek ve kontrol altina almak
  için ilk önce sözel yöntemler denenmeli
• Sakin ve saygili bir ses tonu kullanilmali
• Acil servise gelis nedeni ögrenilmeli
• Hastaya rahat bir yer gösterip oturmasini
  söylemek, içecek veya yiyecek bir sey isteyip
  istemedigini sormak??
• Ancak hastaya sicak içecekler verilmemelidir

23

• Sözel yöntemlerin yetmedigi durumlarda hasta,
  fiziksel yöntemler ve ilaçlar ile kontrol altina
  alinmali

24
(No Transcript)
25
HASTANIN DEGERLENDIRILMESI

• Olasi organik nedenleri açisindan dikkatlice
  degerlendirilmeli
• 40 yasin üzerinde ilk defa psikiyatrik semptomlar
  sergileyen hastalar/yasli hastalar
• Altta yatan sebep muhtemelen organiktir
• Madde ve alkol bagimliligi öyküsü
• Asiri alim veya yoksunluk sendromu

26
ORGANIK NEDENLER ORGANIK NEDENLER
Klinik özellikler Deliryum Demans Psikiyatrik Nedenler
Baslangiç Akut Ilerleyici Ilerleyici
Baslangiç yasi Herhangi bir yas gt50 yas lt40 yas
Uyaniklik Alert Normal Normal/Alert
Oryantasyon Bozulmus Normal Normal
Halusinasyon Yaygin (görsel, isitsel veya taktil) Görülmez Sizofrenide isitsel, diger durumlarda nadiren
Semptom sikligi Fluaktasyon gösterir Stabil Stabil
Vital bulgular Anormal olabilir Normal Normal
Psikiyatrik öykü Yok Yok Var
27
ZOR HASTA

• Hekimin normal hasta-hekim iliskisini kurmasina
  engel olan hasta
• Hasta açisindan
• Problem ortaya net olarak konulamaz
• Yanlis teshis alabilir
• Erken taburcu olabilir

28
ZOR HASTA

• Hekim açisindan
• Basarisizlik hissi
• Korku
• Negatif kisilik olusmasi
• Sikayetler/Davalar
• Tükenmislik sendromu

29
GENEL STRATEJILER

• Destekçi olun
• Konusmayi siz yönlendirin
• Kurallari belirleyin
• Tepkilerinizi paylasin
• Konusmayi hedefe yönlendirin
• Takim çalismasini deneyin
• Gerekiyorsa bir süreligine ortamdan uzaklasin

30
NEGATIF DUYGULARLA BASETME

• Duygusal mesafenizi koruyun
• Alternatif duygular gelistirmeye çalisin
• Hastanin davranisini semptom olarak görün
• Akil karismasi belirtilerini iyi gözlemleyin
• Organik neden varsa uygun tedavi verin
• Negatif reaksiyonlari kisisellestirmeyin

31
PSIKIYATRIK HASTA

• Kendisi/aile bireyi/ambulans/kolluk kuvvetleri
• Psikotik atak
• Depresif atak
• Panik atak
• Intihara veya cinayete tesebbüs
• Anksiyete
• Ilaçlara/uyusturuculara bagli tablolar
• Konversif bozukluk

32
Görünüs

• Hasta daginik/derbeder/düzenli mi görünüyor?
• Mevsime uygun giysiler giymis mi?
• Beslenme yetersizligi düsündürecek bulgu var mi?
• Görünen yaralanmasi/kendine zarar verme bulgusu
  var mi?
• Postürü ve yüz ifadesi nasil?

33
Duygu durum

• Hasta durgun/aglamakli/kederli/ stresli görünüyor
  mu?
• Duygulari ve yüz ifadesi hizlica degisiyor mu?
• Duygulari ve yüz ifadesi bahsedilen durumla
  uyusuyor mu?
• Asiri hareketli/mutlu mu görünüyor?

34
Davranis

• Hasta huzursuz/ajite/hiperventile görünüyor mu?
• Hasta etrafiyla ilgili mi?
• Tepkileri kizgin/düsmanca/kooperasyonu
  kisitli/süpheci/savunmaci/korku dolu mu?
• Olmayan sesler duyuyor mu? Olmayan kisiler
  görüyor mu?

35
Konusma

• Konusma içerigi duruma uygun mu?
• Konusma sesi bagirarak/fisildayarak/normal mi?
• Konusmasi öfke/korku/endise yansitiyor mu?
• Konusmasi muhtemel isitsel halusinasyonlarla
  kesiliyor mu?
• Hasta nerede ve hangi günde oldugunu biliyor mu?

36
Örnek sorular

• Bu durum seni strese sokuyor olmali. Bana neler
  oldugunu anlatabilir misin?
• Çok endiseli oldugunu görüyorum. Kendini güvende
  hissediyor musun?
• Çok kizgin oldugunu görüyorum. Bana neden kizgin
  oldugunu söyleyebilir misin?
• Herhangi bir ilaç kullaniyor musun?
• Her sey için kendini ümitsiz mi hissediyorsun?

37
Örnek sorular

• Birileri sana bu davranislari yapmani mi
  söylüyor?
• Kendine ya da baskasina zarar verecegini
  düsünüyor musun?
• Bunu ne siklikla düsünüyorsun?
• Kendine ya da baskasina zarar vermek için bir
  planin var mi?

38
ESIye GÖRE DEGERLENDIRME
39

• Psikiyatrik hastalik öyküsü olan hastalar, hayat
  kurtarici herhangi bir müdahaleye ihtiyaç var ise
  ESI Sinif 1

40

• ESI Sinif 1'e girmeyen hastalarda ikinci cevap
  verilmesi gereken soru
• Hasta bekleyebilir mi?
• Yüksek riskli bir durum var mi?
• Hasta konfüze/letarjik/dezoryante mi?
• Hasta siddetli agri çekiyor mu/agir stres altinda
  mi?
• Herhangi biri varsa ESI Sinif 2

41
YÜKSEK RISKLI/AGIR STRESLI

• Intihar düsüncesi olan
• Cinayet isleme düsüncesi olan
• Psikotik/manik atakta olan
• Saldirgan davranis gösteren
• Acil servisten kaçma riski olan
• Cinsel saldiriya ugramis olan
• Triyaj alaninda davranissal patlamalar yasayan
• Ev içi siddet magduru olan
• Akut yas veren olay yasamis olan

42

• ESI Sinif 2'ye girmeyen hastalar gerekli
  kaynaklar ve vital bulgular göz önüne alinarak
  ileri degerlendirmeye alinir
• Bu degerlendirme süreci diger hasta gruplariyla
  ayni sekilde yürütülür