Onderzoeksmethoden (vervolg)

1
Onderzoeksmethoden (vervolg)

• Stijn Hoppenbrouwers en Tom Heskes

2
Onderzoeksmethoden 1

• Operationaliseren
• Dataverzameling
• Data analyse
• Onderzoeksplan schrijven

3
Onderzoeksmethoden 2

• Specifieke onderzoeksmethoden die ingezet
  (kunnen) worden bij (wetenschappelijk)
  Informatiekunde onderzoek
• Doel
• ervaring opdoen met een specifieke methode
• inspiratie opdoen voor de master scriptie
  (beyond space talking)
• methodes kunnen positioneren t.o.v. elkaar
• kunnen beredeneren welke methode waarvoor en
  waarom

4
Onderzoekparadigmas

• Positivist
• Interpretivist
• Criticus (minder belangrijk voor IK)

5
Positivist

• Uitgangspunt
• Realiteit is objectief en meetbaar
• Kennisvergaring
• hypotheses testen, generaliseren
• Methoden
• vooral kwantitatief

6
Interpretivist

• Uitgangspunt
• Realiteit is subjectief, beeld bepaald door
  menselijke en sociale interacties
• Kennisvergaring
• Via begrip van de interacties
• Methoden
• Vooral kwalitatief

7
Methodologische classificatie

• Empirisch vs. niet-empirisch
• Kwantitatief vs. kwalitatief
• Cross-sectioneel vs. longitudinaal
• Gegevens uit Chen Hirschheim, Information
  Systems, 14197, 2004

8
Empirisch vs. niet-empirisch

• Empirisch
• observaties en data
• testen van theorie
• Niet-empirisch
• ideeën en concepten
• bouwen van theorie

9
Kwantitatief vs. kwalitatief

• Kwantitatief
• statistische of numerieke methoden
• Kwalitatief
• argumentatie

10
Cross-sectioneel vs. longitudinaal

• Cross-sectioneel
• snapshots, mogelijk meerdere
• Longitudinaal
• gedurende zekere tijd, nadruk op proces

11
Onderzoeksmethoden

• Enquetes (surveys)
• Gevalsstudies (case studies)
• Lab experimenten (laboratory experiments)
• Veldstudies (field experiments)
• Participatief onderzoek (action research)
• Overig

12
Trends in Informatiekunde onderzoek

• Positivistisch, kwantitatief, empirisch
  overheerst (want beter verkoopbaar)
• Interpretivist, kwalitatief, niet-empirisch
  langzaam in opkomst, met name in Europa

13
Onderzoekscyclus
14
Specifieke onderwerpen (1)

• Knowledge elicitation, engineering and collection
• Critical decision methodhttp//www.dsto.defence.g
  ov.au/research/page/3274/
• Field observations/ethnographic
  methodshttp//jthom.best.vwh.net/usability/fieldo
  bs.htm
• Protocol analysis think aloudhttp//en.wikipedia
  .org/wiki/Think_aloud_protocol
• Repertory gridhttp//en.wikipedia.org/wiki/Repert
  ory_grid
• Card sortinghttp//www.steptwo.com.au/papers/card
  sorting/index.html
• Wizard of Ozhttp//en.wikipedia.org/wiki/Wizard_o
  f_Oz_experiment
• (Common)KADShttp//www.commonkads.uva.nl/

15
Specifieke onderwerpen (2)

• Surveys
• Questionnaire constructionhttp//en.wikipedia.org
  /wiki/Questionnaire_construction
• Online surveyshttp//en.wikipedia.org/wiki/Statis
  tical_surveySurvey_methods
• Survey data analysishttp//www.ats.ucla.edu/stat/
  seminars/svy_intro/default.htm
• Case studies
• Descriptive (illustrative) case
  studieshttp//en.wikipedia.org/wiki/Case_studyIl
  lustrative_case_studies
• Prospective (exploratory) case studieshttp//en.w
  ikipedia.org/wiki/Case_studyExploratory_case_stud
  ies

16
Specifieke onderwerpen (3)

• Document analysis
• Content analysishttp//en.wikipedia.org/wiki/Cont
  ent_analysis
• Discourse analysis speech acthttp//en.wikipedia
  .org/wiki/Speech_acts
• Hermeneuticshttp//en.wikipedia.org/wiki/Hermeneu
  tics

17
Conceptuele modellen

• Domeinexpert
• Modelleur
• Gericht op mentale modellen i.p.v. technische
  modellen
• Vaak georiënteerd op natuurlijke taal
• Soms formeel

18
Voorbeelden van conceptuele modellen (1)
19
Voorbeelden van conceptuele modellen (2)
20
Specifieke onderwerpen (4)

• Conceptual modeling (1)
• Conceptual graphshttp//en.wikipedia.org/wiki/Con
  ceptual_graphs
• Data flow modelinghttp//en.wikipedia.org/wiki/Da
  ta_flow_diagram
• Entity-relationship modeling en object-role
  modelinghttp//en.wikipedia.org/wiki/Entity-relat
  ionship_model
• Entity life modelinghttp//www.ferg.org/papers/en
  tity_event_modelling/

21
Specifieke onderwerpen (5)

• Conceptual modeling (2)
• Object oriented modelinghttp//en.wikipedia.org/w
  iki/Object-Oriented_Modeling
• Semantic networkshttp//en.wikipedia.org/wiki/Sem
  antic_network
• IDEF modelinghttp//en.wikipedia.org/wiki/IDEF
• Petri netshttp//en.wikipedia.org/wiki/Petri_nets
  
• Decision analysishttp//home.ubalt.edu/ntsbarsh/o
  pre640a/partIX.htm

22
Wat is de bedoeling?

• Per groep van 2 ga je één specifieke methode
  beschouwen
• Je geeft hierover (samen) een college van 45
  minuten
• Je schrijft hierover een diktaat van ongeveer
  5-10 paginas
• Je past de methode toe in een case study,
  beschrijft het resultaat en reflecteert daarop
• Het diktaat vormt (na screening) de stof voor het
  tentamen

23
Wat moet aan de orde komen in diktaat/college? (1)

• Beschrijf in het kort de methode/techniek.
• Uit welk(e) kennisgebied(en) komt de methode?
• Hoe zou je het onderzoek classificeren?
  Kwantitatief/kwalitatief empirisch/niet-empirisch
  positivist/interpretivist cross-sectioneel/long
  itudinaal.
• Hoeveel vraagt deze methode aan mensen,
  materialen, tijd, geld?
• Wat is de input wat voor gegevens/documentatie
  heb je nodig, in welke vorm, hoe kom je aan die
  bronnen?
• Wat is de output, d.w.z., wat zijn de
  deliverable(s) en wat is de aard van deze
  deliverables (ook tussenproducten!!)?

24
Wat moet aan de orde komen in diktaat/college? (2)

• In welke onderzoeksfase(s) uit de
  onderzoekscyclus hoort deze methode thuis?
• In welke omstandigheden kun je deze
  onderzoeksmethode goed of juist beter niet
  inzetten?
• Hoe betrouwbaar en herhaalbaar acht je deze
  methode? Wat zijn sterke/zwakke punten wat dit
  betreft?
• Geef voorbeelden (bibliotheek, google scholar)
  van wetenschappelijke publicaties, waar mogelijk
  betrekking hebbend op de informatiekunde, die
  resultaten presenteren gebaseerd op de methode.
• Beschrijf beschikbare hulpmiddelen
  (softwarepakketten, websites, ).

25
De case study

• Pas de methode toe op een concreet geval.
• Voorbeelden
• Een interview afnemen aan de hand van de
  onderzochte kenniselicitatiemethode.
• Een conceptueel model bouwen van een domein
  m.b.v. de bestudeerde modelleertechniek en dit
  model valideren.
• Bestaande survey data analyseren met een gevonden
  softwarepakket.

26
Werkwijze

• Nu t/m het door jou verzorgde college
• Bestuderen methode.
• Voorbereiden college.
• Concept maken van diktaat.
• Case study bedenken.
• Eind oktober t/m eind november
• Colleges volgen op maandag en woensdag (minimaal
  80).
• Tot uiterlijk 15 december (HARDE deadline!)
• case study uitvoeren, verslag (diktaat
  beschrijving case study) schrijven.
• Van 22 december t/m 15 januari (tentamendatum)
  tentamenstof bestuderen.

27
Nu

• Stuur voor het einde van deze week een lijst met
  3 onderwerpen die je zou willen bestuderen, in
  volgorde van voorkeur naar tomh_at_cs.ru.nl.
• Wij verdelen de onderwerpen zo eerlijk mogelijk
• Je mag ook zelf met een (1) suggestie komen!
• De lijst met groepen, onderwerpen, begeleiders en
  college data staat vanaf dinsdag 3 oktober op de
  website http//www.cs.ru.nl/tomh/onderwijs/om2/.