CANLILARIN%20SINIFLANDIRILMASI

1
CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI
2
GENEL ÖZELLIKLER

• Sistematikçilerin belli özellikleri dikkate
  alarak yeryüzündeki canlilari belli
• gruplara ayirmasi taksonomi (Siniflandirma)
  olarak adlandirilir.

• Bilimsel siniflandirmanin temel ilkeleri ilk defa
  C.Linnaes(1707-1778) tarafindan
• ortaya konmustur.
• Canlilarin köken benzerligi ,anatomik özellikleri
  ,biyokimyasal ve genetik özellikleri
• bilimsel siniflandirmanin en önemli
  kriterleridir.
• Sistematikte kullanilan en küçük birim
  Tür(Species) dür.Türler ortak bir atadan türemis
• anatomik benzerlikler gösteren ,birbirleriyle
  üreyip verimli döller olusturabilen
• bireyler toplulugudur.
• Türlerin bilimsel olarak iki isimle
  adlandirilir.Ilk isim canlinin ait oldugu
  cinsi(Genus)
• ikinci ismi ise canlinin kendi tür
  adidir.Örnegin Felis leo (Aslan) .Felis ismi cins
  adi
• leo ise tür adidir.
• Felis domesticus ise ev kedisidir.Aslan ile çok
  ortak özellikleri oldugu için ayni cins
• içinde degerlendirilir.

3
(Species) (Genus) (Family) (Order)
(Class) (Phylum) (Kingdom) (Domain)
Tür Cins Aile Takim Sinif Sube Alem
Bölüm
Ursus Americanus
Amerikan Kara ayisi
(Ursus)
(Ursidae)

• Siniflandirma birimlerin de
• tür den aleme dogru
• gidildikçe canli sayisi artar
• benzerlikler ise azalir.
• Türün alt birimi ise varyete ya da
• irkdir.Henüz türlesmemis bireyler
• olarakda adlandirilabilir.
• Türler sabit degildir.Yeni türler var olan
• türlerin degismesiyle olusur.

(Carnivora)
(Mammalia)
(Chordata)
(Animalia)
(Eukarya)
4

• Kelebek ile bir kus ayni sinifa girmez bu
  canlilarin kanatlari embriyonal ve
• anatomik olarak birbirlerinden farklidir.Bu tip
  görevleri ayni kökenleri farkli
• organlara analog organ denir ve bilimsel
  sistematikde önemleri yoktur.

Kus kanadi Kelebek kanadi
Insan Kedi Balina
Yarasa

• Bir yarasanin kanadi ile bir
• insanin kolu görevleri bakimindan
• birbirlerine benzemez fakat anatomik
• yönden organlar birbirlerine benzer
• ve homolog organlar adini alir.
• (Görevleri farkli kökenleri ayni)
• Bilimsel siniflandirmada bu veriler
• önemlidir.

5

• Canlilar arasindaki protein
• benzerligide siniflandirmada
• kullanilan bilimsel verilerden
• en önemlisidir.

6
YASAM TARIHI

• Dünya yaklasik 4.6 milyar yil evvel olusmustur.
• Ilk atmosfer ve yeryüzünde bulunan inorganik
  maddelerden organik maddelerin
• olusabilcegi yapilan deneylerle gösterilmistir.
• Organik moleküller den etrafi yag molekülleri ile
  kapli öncül hücreler meydana
• geldigi tahmin edilmektedir.
• RNA ilk olusan yönetici moleküldür.
• Ilk hücreler arasinda bir yasam savasi
  baslamistir.(Dogal seleksiyon)
• Ilk prokaryotlar yaklasik 3.5 milyar yil evvel
  olusmustur.
• Ilkel fotosentezde oksijen üretilmiyordu.Mavi
  yesil algler(Siyanobakteriler)
• ilk oksijen üreten fotosentezi
  gerçeklestirmislerdir.
• Ilk ökaryotik hücreler 2.1 milyar yil evvel
  olusmustur.
• Ökaryotik hücreler arasinda symbiotik iliskiler
  sonucu mitokondri ve kloroplast
• büyük hücrelere katilmistir.
• Çok hücreli ilk canlilar 1.2 milyar yil evvel
  olusmustur.(Koloniler)
• Yaklasik 500 milyon yil evvel karalar bitki
  hayvan ve mantarlar tarafindan
• istila edilmistir.

7
(No Transcript)
8
ARKEA

• Bakteriler gibi prokaryot olmalarina ragmen
  genetik açidan
• bakimindan onlardan farklidirlar.
• Asiri tuzlu ,asitli ve çok sicak ortamda
  yasayabilirler.Bu
• yüzden yeryüzünde ilk meydana gelmis canli
  örnekleri
• olarak kabule edilirler.

• Çekirdek zarlari yoktur ve DNA sitoplazma içinde
• dagilmis bir durumdadir.Hücre zarlari
  bilesikleri
• yönünden bakterilerden ayrilirlar.

9
MONERA ALEMI (BAKTERILER)
Kapsül Pili Plazma zari Ribozom Nükleoid Kamçi

• Dünyanin degisik bölgelerinde yasayabilen
  prokaryotik tek hücreli canlilardir.
• Ribozom disinda gelismis hücre organelleri yoktur
  , onlarin görevlerini yapabilen basit
• sistemlerine sahiptir.
• Bazi bakterilerde kamçi sil gibi hareketi
  saglayan yapilarla birlikte bazi bakterilerde
• hücre zarinin disinda bir koruyucu kapsüle
  sahiptir.

10

• Çubuk (Bacillus), yuvarlak(Coccos),spiral(Spirullu
  m), ve virgül(Vibrio) olmak üzere
• sekil yönünden 4 degisik biçime ayrilirlar.

• Gram boyasiyla boyanan bakteriler gram(Mavi,Mor)
  ,boyayla pembe renge
• boyananlar ise gram- olarak adlandirilir.Fark
  hücre çeperindeki polimerlerden
• kaynaklanir.
• Mezozom adi verilen mitokondri benzeri yapilar
  enerji sentezlemede kullanilirken
• bazi bakterilerde fotosentezden sorumlu
  pigmentler vardir.

11
ÜREME

• Bakteriler genelde bölünerek ürerler.
• Zor ortam sartlarina dayanabilmek için
• endospor olustururlar.Bakteri öldükten
• sonra ortam sartlari normale döndügünde
• spordan yeni bir bakteri olusur.
• Bakteri genetik yapisi çembersel yapida
• tek bir kromozomdur.Ayrica bazi bakteriler
• plazmid adi verilen ek genetik maddeler
• içerir bu yapilar çesitli antibiyotiklere
• karsi direnç genleri olabilir.

• Bakterilerin birbirlerine sitoplazmik bir köprü
  yardimiyla genetik madde aktarmalarina
• konjugasyon denir.Yeni özellikler bu yolla
  diger, ayni tür bakterilere yayilir.

12
BESLENME

• Saprofit bakteriler besinlerini çürümekte olan
  maddelerden saglarlar ve madde
• döngüsünü gerçeklestirirler.(Azot devrini
  gerçeklestiren bakteriler)
• Bir kisim bakteri parazit olarak baska canlilar
  üzerinden beslenir ve çesitli hastaliklarin
• kaynagidirlar.
• Anaerobik yasayan bakteriler oksijensiz ortamda
  yasarlar yan ürün olarak alkol
• laktik asit,sirke gibi maddeler
  olustururlar.(Fermantasyon yapan bakteriler)
• Besinlerini disaridan alan bakterilerin yanisira
  kendi besinlerini yapan bakterilerde
• vardir.Fotoototrof bakteriler enerji kaynagi
  olarak günesi kullanirken , kemoototrof
• bakterile enerji kaynagi olarak kimyasal
  maddelerin oksidasyonu ile açiga çikan
• enerjiyi kullanirlar.
• FeCO O H O
  Fe(OH) CO Enerji

3 2 2
3 2
Demir bakterileri
13
CYANOBAKTERIA (MAVI YESIL ALGLER)
Hücreler Sporlar

• Fotoototrof olan bu bakteriler fotosentez
• sonucu oksijen üretirler.Koloni halinde
  çogalarak
• durgun su birikintilerinin üstlerini kaplarlar.
• Bazi türleri azot baglayici özelliklere sahiptir.

14
PROTISTA

• Çogu tek hücrelidir.
• Zarla çevrili çekirdek ve diger organelleri
  vardir.
• Tam bitki ya da hayvan ayirimi yapilamaz.
• Protozoa lar , bir hücreli algler ve civik
  mantarlardan olusurlar.

15
PROTOZOA
Rhizopoda(Kök ayaklilar)

• Yalanci ayaklariyla aldiklari besinleri
• besin kofullariyla sindrirler.
• Kötü sartlarda kist olustururlar.Ortam sartlari
• düzelince kistler eski hallerine dönerler.
• Entamoeba coli insan bagirsaginda yasar
• genelde zararsizdir.

Amoeba protus
16
BESLENME VE GELISME
Ciliata(Silliler)

• Plazma zarinin sertlesöesiyle
• olusan pelikulasindan siller
• çikar

• Kontraktil ve besin ve besin
• kofullari vardir.
• Paramecium,Vorticella,stentor
• en bilinen örnekleridir.

17
Sporozoa(Sporlular)

• Parazit tek hücrelilerdir.
• Hareket organelleri
• yoktur.
• Plazmodyum Malaria
• insanda sitma hastaligina
• neden olur.Insanda ve
• sivrisinekde hayat
• evresini tamamlar

18
Flagellata(Kamçililar)

• Tatli su ve denizlerde
• yasarlar , parazit
• çesitleri bulunmaktadir.
• Öglena bitkisel özellikde
• bir kamçilidir.Fotosentez
• yapar.
• Parazit kamçililar
• (Trypanosoma) çesitli
• hastaliklara sebep olur.
• (Uyku hastaligi)
• Kontraktil kofullariyla
• fazla suyu disari
• atarlar.

19
BASIT ALGLER

• Sularda yasarlar ,hücre çeperi ve kloroplasta
  sahiptirler.
• Eseyli ya da eseysiz olarak üreyebilirler.
• Bitkisel fitoplanktonlari olustururlar.
• Çok hücreli formlarida vardir.
• Bazi algler tek hücreli
• mantarlarla simbiyotik iliski
• kurarak likenleri olusturur.

Diatomlar
Kahverengi algler
20
BASIT MANTARLAR
Bir baligi çürüten su küfleri

• Çürümekte olan besinler üzerinde ya da
• parazit yasayan mantar benzeri canlilardir.
• Ipliksi uzantilari çok çekirdekli bir yapi
  gösterir.
• Salgiladiklari enzimler canlilari parçalar ve
• bunlardan beslenirler.

21
KOLONILER (Yesil algler)
Ana koloni Somatik hücreler Üreme hücreleri

• Yesil alg grubuna ait bazi tek hücreli
• protist canlilar bir araya gelerek koloniler
• olusturur.
• Koloni seklinde görülen ortak yasam
• çok hücreli canlilara bir geçis basamagi
• olusturur.
• Kolonide bulunan tek hücreli canlilar
• aralarinda bir is bölümü yaparak çevre
• sartlarina karsi dayanikli hale gelirler.

Volvox kolonisi
22
MANTARLAR

• Bütün mantarlar heterotrofdur.
• Hücre duvari ve birden çok
• çekirdek içerebilirler.
• Salgiladiklari enzimlerle
• parçaladiklari besinleri
• absorbe ederek beslenirler.
• Parazit , çürükçül ya da
• simbiyoz biçimde yasarlar.
• Miselyum adi verilen agsi
• bir yapidan olusur.Ipliksi
• hifler temel yapidir.
• Eseyli ya da eseysiz olarak
• çogalirlar.
• Küf mantarlari, maya ,pas ve

23
Yesil algler(Su yosunlari)
Damarsiz bitkiler(Kara yosunlari,Ciger otlari)
Damarsiz Damarli (420 myö)
Kara bitkileri (475 myö)
Damarli tohumsuz bitkiler(Egrelti ,kibrit
otlari,at kuyruklari)
Tohumsuz Tohumlu (360 myö)
Açik tohumlular(Kozalakli bitkiler)
BITKILER
Tek çenekliler Çift çenekliler
Kapali tohumlular

• Kara bitkileri yesil suyosunlarindan
  gelismistir.Genetik ve yapisal açidan onlarla
  benzer
• özelliklere sahiptir.
• Bitkiler ototrof canlilardir.Kloroplast tasirlar
  ,fotosentezi gerçeklestirirler.Kendilerine
• özgü depo maddesi genelde nisasta ve selülozdur.

24
ALGLER(Su yosunlari)

• Genelde tropik bölgelerde birçok çesidi bulunan
• gerçek kök ,gövde gibi yapilara sahip olmayan
• fotosentez yapabilen canlilardir.Yesil , kirmizi
• kahverengi ,esmer agler olarak ayrilirlar.
• Tatli sularda ve denizlerde yasarlar tek hücreli
• formlarida bulunur.
• Üremeleri vejetatif, sporla ya da eseylidir.
• Üremelerinde döl almasi görülür.Yani hayat
• evrelerinde eseysiz ve eseyli üreme düzenli
• olarak birbirini takip eder.
• Üreme hücreleri birbirlerine esit büyüklüktedir.
• (Izogami)

Kirmizi algler. Bossiella orbigniana
Yesil algler. Ulva lactuca
25
KARAYOSUNLARI

• Damarsiz bitkilerdir.Nemli yerlerde
• yasarlar.Hayat evrelerinde döl
• almasi(Metagenez) görülür.
• Gerçek yapraklari yoktur.Rizoid
• leri ile topraga tutunurlar.
• Fotosentez yaparak beslenirler.

26
EGRELTI OTLARI

• Ilk damarli kara bitkileridir.Döl almasi ile
  ürerler.Karayosunlarina göre sporofit evre
• daha gelismistir.

27
AÇIK TOHUMLULAR

• Her zaman yesil kalan çogu
• igne yaprakli çok yillik
• bitkilerdir.
• Tohum taslaklari ovaryum
• tarafindan örtülmemistir.
• Erkek ve disi organ genellikle
• farkli çiçeklerde bulunur.
• Endosperm ise döllenme
• olmadan gelisir ve haploid
• kromozomludur.

28
KAPALI TOHUMLULAR

• Tohumlari meyva içinde
• bulunur ve ovaryum
• tarafindan örtülmüstür.
• Otsu ve odunsu çesitleri
• vardir.
• Tek ve çift çenekli olmak
• üzere iki gruba ayrilirlar.
• Tek çenekli bitkilerin otsu
• gövdelerinde kambiyum
• dokusu bulunmaz.
• Çift çenekli bitkilerin çogu
• odunsu ve çok yillikdir.
• Odunsu gövde kambiyum
• tarafindan olusturulur.

29
(No Transcript)
30
HAYVANLAR

• Çok hücreli heterotrof canlilardir.
• Hücrelerinde çeper bulunmaz , kloroplast ve
  klorofil tasimazlar.
• Sünger ve mercanlar grubu disindaki hayvanlar
  aktif olarak hareket ederler.
• Büyüme ve gelismeleri sinirlidir.
• Iskelet yapilarina göre omurgasizlar ve
  omurgalilar olmak üzere iki bölüme
• ayrilirlar.
• Yaklasik 1.3 milyon hayvan türü vardir.

31
OMURGASIZ HAYVANLAR
SÜNGERLER

• Tatli sularda ve denizlerde
• yasarlar.
• Gerçek doku ve organlari
• yoktur.
• Porlardan giren su süzülür
• ve osculumdan disari
• atilir.Besinler kamçili
• hücreler tarafindan yakalanir
• ve sindirilir.
• Minerallerden olusan sert
• spikül igneleri süngerlere
• sertlik saglar.
• Hermafrodit canlilardir yumurta ve sperm ayni
• canli tarafindan meydana getirilir.

32
SÖLENTERLER

• Deniz anasi ,hidra ve mercanlar bu grubu
  olusturur.Agiz ve anüs tek bir açikliktir.
• Vücut dokusu iki sira hücre tabakasindan
  olusur.Yakici kapsüllere sahiptir.Eseyli ve
• eseysiz üreme (metagenez) özelliklerine
  sahiplerdir.

33
SOLUCANLAR

• Sularda ve nemli kara ortamlarinda
• yasarlar
• Yassi , yuvarlak ve halkali olmak
• üzere üç sinifa ayrilirlar.
• Yassi solucanlardan planaria
• karaciger kelebegi ve tenyalar
• parazit olarak yasarlar ,hermafrodit
• canlilardir.
• Yuvarlak solucanlar olan bagirsak
• solucani , kancali kurt parazit
• canlilardir.
• Halkali solucanlar olan toprak
• solucani ve sülük de kapali
• dolasim sistemi görülür.Sindirim
• sistemi gelismistir.

Halkali toprak solucani
34
YUMUSAKÇALAR

• Sularda ve karalarda yasarlar.Salyangoz,midye,müre
  kkep baligi ve ahtopot bu sinifa girer.
• Bas , kasli yapida bir ayak ve iç organlar
  kütlesinden olusmus bir yapi gösterirler.Disli
  bir
• radula ile sindirim sistemleri baslar.Dolasim
  sistemi açiktir.
• Iç organlar kütlesi manto adi verilen bir örtü
  tasir.Solungaçlar sindirim ve bosaltim kanali
• manto bosluguna açilir.

35
EKLEMBACAKLILAR
Anüs Ag bezleri Yumurta Sperm kanali

• Vücutlari bas , gövde ve karindan
  olusur.Bacaklari eklemlidir.Dolasim sistemi
  açiktir.
• Erkek ve disileri ayridir.Trake solunumu
  gerçeklestirirler.Vücut yüzeyi kitin adi verilen
• sert bir kabukla örtülüdür.
• Böcekler,örrümcekler ,kabuklular ve çok ayaklilar
  olmak üzere dört sinifa ayrilirlar.

36
DERISIDIKENLILER

• Tümü denizlerde yasarlar.
• Su borulari sistemi ile
• madreporlardan aldiklari suyu
• vücutlarinda dosaltirirlar ve
• hareketi tüp ayaklarla saglarlar.
• Kalker plaklardan olusan
• dermal iç iskeletleri vardir.
• Ayri eseylidirler.
• Solunumlari solungaç ve
• keselerle saglanir.
• Deniz yildizi ,deniz lalesi
• Deniz kestanesi, deniz hiyari
• gibi siniflara ayrilirlar.

37
ILKEL OMURGALILAR

• Denizlerde serbest veya bagli olarak
• yasarlar.Tulumlu canlilar da tunica
• adi verilen bir manto ile vücutlari
• çevrilidir.
• Sirt ipligi adi verilen (Notokord) bir
• yapi iç iskelet görevi görür, yüksek
• omurgalilarda bu yapi kaybolur
• yerine omurga gelisir.
• Amphioxus deniz kiyilarinda yasar.
• Barsagin ön kismi solunuma yarar.
• Sinir kordonu ile notokorda ergin
• bireyde devamli kalir ve iç iskelet
• görevi görür.
• Ayri eseyli canlilardir.

Amphioxus
38
OMURGALILAR
BALIKLAR

• Omurgali hayvanlarin gelismis iç iskeletleri
  vardir.Sirtta sinir kordonu bulunur.
• Dolasimlari kapalidir.Solunum organlari yutak ile
  baglantilidir.Ayri eseyli canlilardir.
• Baliklar iskeletlerine göre kikirdakli
  baliklar(Köpek baligi,vatos) ve kemikli baliklar
• olmak üzere iki gruba ayrilirlar.
• Üyeleri yüzgeç halinde olup , vücutlari pullarla
  örtülüdür.Kalpleri iki odaciklidir.
• Dis döllenme ile çogalirlar.

39
KURBAGALAR
Kuyruklu kurbagalar (Salamander)
Kuyruksuz kurbagalar

• Hem karada hem suda yasarlar.Baskalasim
  geçirirler.Larva döneminde solungaç ergin
• halde ise akciger ve deri solunumu
  yaparlar.Kalpleri 3 odacikli ve sogukkanli
  canlilardir.
• Derilerinde salgi bezleri vardir.Kuyruklu ve
  kuyruksuz kurbagalar olarak iki gruba
• ayrilirlar.

40
SÜRÜNGENLER

• Vücutlari keratinli
• pullarla örtülü olup
• derileri pulludur.
• Sogukkanli canlilardir.
• Timsahlar disindaki
• gruplarin kalpleri 4
• odaciklidir.
• Iç döllenme görülür.

41
KUSLAR

• Sicakkanli canlilardir.Kalpleri 4
  odaciklidir.Akcigerleri uçmayi kolaylastiran hava
  keseleri
• ile baglantilidir.
• Yumurta ile çogalirlar.Vücutlari tüylü olup
  kanatlari bulunmaktadir.

42
MEMELILER
Gagali Memeliler Süt bezlerinden süt
salgilamalarina karsin yumurtlayarak
ürerler. Avustralya ve yeni ginede yasarlar.
43
Keseli Memeliler

• Keseli memelilerde yavru anne karnindan
  gelismeden dogar ve gelisimini kese
• sütle beslenerek tamamlar.Örnek Kanguru,koala ve
  tasmanya seytani.

44
Plasentali Memeliler

• Sicakkanli canlilardir.Dört odacikli bir kalbe
  sahiptirler.
• Akciger solunumu yaparlar. Yavrularini sütle
  beslerler.
• Diyafram kasi ve kulak kepçesine sahiptirler.
• Yavrular anne karninda gelisir. Iç döllenme
  görülür.