Plazma Lipid D

1
Plazma Lipid Düzeyleri

• Doymus yag asitleri plazma kolesterol
  düzeylerini ateroskleroza neden olabilirler.
• Doymamis yag asitleri ise kolesterol emilimini
  ve sentezini azaltip plazma kolesterolünü normal
  sinirlarda tutarlar.
• Serum total kol. Genel olarak 200 mg/dL olmasi
  aterosklerotik kalp hastaligi için düsük riski,
  200-240 mg/dL orta riski, 250 mg/dLden olmasi
  yüksek riski ifade eder

2
Hiperkolesterolemi durumlarinda aterosklerozun
önlenmesi için

• Diyete doymus yag asitleri yerine doymamis yag
  asitleri konabilir
• Hipokolesterolemik ilaçlar alinabilir
• Kolestiramin safra tuzlarinin geri emilimini
  önleyerek feçes yoluyla atilimlarini arttirir
  ayrica LDL yikilimini arttirir.
• Kolestipol LDL yikilimini arttirir
• D-tiroksin kolesterol ve LDL yikilimini
  hizlandirir
• Probucol LDL ve HDLleri azaltir
• Mevinolin ve compactin HMG-KoA redüktazi inhibe
  ederek kolesterol sentezini azaltirlar

3

• Hiperlipoproteineminin hangi siniftan oldugunu
  anlamak için T Kol, ve TG düzeyleri daha sonra
  LDL-kolesterol düzeyleri ve son olarak da
  lipoprotein elektroforezi degerlendirilir

4
Hiperlipoproteinemiler

• Tip I Lipoprotein lipaz eksikliginde, nadir
  olarak ve 10 yasindan önce, ateroskleroz riski
  düsüktür
• Tip IIa Lipoprotein yikimi azligina
  baglanmaktadir. TG normaldir, kolesterol
  yükselmistir. Ateroskleroz riski yüksektir
• Tip IIb Lipoprotein sentezi artisina
  baglanmaktadir, çocuklukta görülür.Ateroskleroz
  riski yüksektir.

5

• Tip III Lipoprotein yikiliminin azalmasina
  baglanmaktadir. 40-50 yaslarinda görülür. TG ve
  kolesterol artmistir. Ateroskleroz riski vardir.
• Tip IV Lipoprotein sentezinde artma ve
  yikilisinda azalmaya baglanmaktadir. Nispeten sik
  ve eriskinlerde görülür. Klinik olarak sismanlik,
  K.H intoleransi, çogu kez Diabetes Mellitus
  saptanir.
• Tip V Silomikron yikiliminin azalmasi, VLDL
  sentezinin artip yikiliminin azalmasina
  baglanmaktadir. Sik olarak eriskinlerde görülür.
  Trigliserid düzeyi yüksektir. Kolesterol düzeyi
  normal veya yüksek olabilir. Klinik olarak
  sismanlik, hepatosplenomegali, K.H intoleransi ve
  sik olarak Diabetes Mellitus vardir.

6

• KOLESTEROL SENTEZI

7
Kolesterol 27 C atomunun tetrasiklik
perhidro-siklopentano-fenantren iskeleti seklinde
düzenlenmis oldugu steroiddir
8
Kolesterolün Özellikleri

• Kolesterol hemen hemen tüm hayvan hücre ve
  vücut sivilarinda bulunur.
• Kolesterol, organik çözücülerde, sicak alkolde,
  sivi ve kati yaglarda çözünür.
• Kolesterolün elektrik iletkenligi çok azdir.
• Kolesterol molekülünde 3 nolu karbondaki
  hidroksil grubu, yag asitleriyle esterlesir ve
  kolesterol esterlerini olusturur.
• Vit.D, steroid hormonlar ve safra asitleride
  dahil olmak üzere diger metabolik yollarin
  baslangiç noktasi oldugu için, kolesterolün
  içerdigi karbon atomlarinin numaralandirilma
  sisteminin bilinmesi önemlidir

9
KOLESTEROL METABOLIZMASI

• Kolesterol esterleri, kolesterolün çogu dokudaki
  depo halidir.
• Vücuttaki kolesterolün yaridan fazlasi sentezle,
  geri kalani ise ortalama bir diyetten saglanir.
• Insanda total sentezin 10u KCde diger 10u da
  barsaklarda gerçeklesmektedir.
• KC vücudun kolesterol dengesinin düzenlenmesinde
  merkezi bir role sahiptir.

10
Kolesterolün biyofonksiyonlari

• Kolesterol, impulslarin olustugu ve tasindigi
  beyin ve sinir sisteminde yaliticilik görevi
  görür.
• Kolesterol, insan ve hayvanlarda hücre
  membranlari ve subsellüler partiküllerin yapisal
  elemanlarindandir.
• Kolesterol, hayvansal dokularda en çok beyin,
  sinir dokusu, adrenal bezler ve yumurta sarisinda
  hem serbest halde hem de esterlesmis halde
  bulunur.

11
KOLESTEROL METABOLIZMASI

• Kolesterol oksitlenir ve konjuge çift bag
  içerirse deride bulunan 7-dehidroksikolesterol
  meydana gelir.
• 7-dehidroksikolesterol UV isiga maruz kalirsa
  kolekalsiferol (vitamin D3) olusur.

12
KOLESTEROL METABOLIZMASI

• Kolesterol, steroid hormonlarin ve safra
  asitlerinin ön maddesidir.

13
Kolesterol Biyosentezi

• Diyet ile alinan 0,3-0,9 g kadar kolesterolün
  yani sira günde 1,5-2,0 g kadar kolesterol
  endojen olarak kazanilir.
• Endojen kolesterolün 1-1,5 g kadari
  karacigerde 0,5 g kadari da bagirsaklar, adrenal
  korteks, deri, testis, aort gibi organlarda
  sentez edilir.
• Sentez hem sitozol hem de ERda bulunan
  enzimlerle beraber sitozolde gerçeklesir.

14
Kolesterol Sentezi

• Kolesterol biyosentezi mitokondri disinda olur
  ve prekürsör madde asetil KoA dir.
• Kolesterol biyosentezinde prensip, aktif
  izoprenlerin metil dalli doymamis hidrokarbonlara
  polimerizasyonu ve sonra kapanarak halka
  sistemine dönüsümüdür.

15
Kolesterol Sentezi

• Asetil KoAdan kolesterol olusumu dört evrede
  gerçeklesir
• Üç asetat ünitesinin 6 karbonlu ara ürün olan
  mevalonat sekline kondense olmasi. (NADPH
  kullanilir)
• Mevalonatin aktif izopren ünitelerine dönüsmesi.
  (Mg, ATP kullanilir).
• Alti adet 5 karbonlu izopren ünitesinin 30
  karbonlu linear squalen haline polimerize olmasi
  ve lanosterole dönüsmesi (NADPH,FADH2 ve O2
  kullanilir ve lanesterol kolesterol sentezinde
  ilk ortaya çikan steroid bilesiktir). -
  Lanosterol, bir dizi degisiklikten sonra
  kolesterol olusmasi.

16
Kolesterol Sentezi

• Kolesterol biyosentezinin düzenlenmesinde hiz
  sinirlayici basamak, HMG-KoA redüktaz tarafindan
  katalizlenen, HMG-KoAnin mevalonata dönüsümü
  basamagidir.
• HMG-KoA redüktaz, henüz tanimlanmamis kolesterol
  türevleri ve mevalonat tarafindan allosterik
  olarak inhibe edilir.
• Yüksek intrasellüler kolesterol, HMG-KoA
  redüktazi inhibe eder ve ayni zamanda yeni enzim
  moleküllerinin sentezini yavaslatir.

17

• HMG-KoA redüktaz, hormonal olarak da düzenlenir.
• glukagon, fosforilasyon suretiyle HMG-KoA
  redüktazin inaktivasyonunu uyarir.
• Insülin ise defosforilasyon suretiyle HMG-KoA
  redüktazin aktivasyonuna yardim eder.

18

• Düzenlenmemis kolesterol sentezi, ciddi hastaliga
  yol açabilir.
• Insanlarda sentezlenen ve diyetle alinan
  kolesterolün toplami membranlarin, safra
  tuzlarinin ve steroidlerin sentezi için
  gerekenden fazla olursa kan damarlarinda
  aterosklerotik plaklar olarak tanimlanan
  patolojik kolesterol birikimi olabilir. Bu durum,
  klinik olarak ateroskleroz olarak tanimlanir

19
Kolesterol yikimi

• Kolesterol halka yapisi insanlarda CO2 ve H2Oya
  yikilamaz. Daha ziyade bütün sterol halkasi
  olarak vücuttan su sekilde uzaklastirilir
• Feçesle atilan safra asitlerine dönüsür
• Safra içine salgilanir, böylece kolesterol
  atilmak üzere barsaga tasinir. Barsaktaki
  kolesterolün bir kismi atilmadan barsaktaki
  bakterilerce degistirilir ve kolesterolün
  indirgenmis türevleri olan koprostanol ve
  kolestanol olusur.

20
Safra asitleri ve safra tuzlari

• Safra asitleri 24 karbonlu steroid
  bilesikleridir. Safra asitleri karacigerde
  kolesterolden sentezlenir.
• Sentezlenen primer safra asitleri
• kolik asit ve kenodeoksikolisasit tir ve
  bunlar en fazla rastlanilan safra asitleridir.

21
SAFRA ASITLERI

• Safra asitlerinin sentezinde Hiz kisitlayici
  basamak 7-?hidroksilaz tarafindan steroid
  halkasinin 7.karbonuna 1 OH grubu baglanmasidir.
  Bu enzim kolik asitle inhibe edilir.
  7?-hidroksilaz enzimi NADPH, O2, sitokrom P450 ve
  NADPHsitokrom P450 redüktaz gerektirir. KOENZIM
  ASKORBIK ASITTIR

22
Safra asitlerinin yapisi

• Safra asitleri amfipatiktir.
• Barsakta emülsifiye edici ajanlar olarak islev
  görürler.
• Safra tuzlari kolesterol atilimi için önemli olan
  tek mekanizmayi olusturur. Kolesterol atilimini
  iki sekilde saglar
• hem kolesterolün metabolik bir ürünü olarak,
• hem de kolesterolün safraya atilimi için
  gerekli esas çözücü olarak
• Barsak florasi safraya baglidir

23
Safra tuzlarinin sentezi

• Safra asitleri karacigerden uzaklasmadan önce 1
  molekül glisin veya taurinle konjuge edilir.
  Olusan bu yeni bilesikler safra tuzlaridir.
• Primer safra tuzlari
• Glikokolik asit
• Glikokenodeoksikolik asit
• Taurokolik asit
• Taurokenodeoksikolik asit
• Safrada glisin formunun taurin formuna orani
  3/1dür.
• Safra tuzlari artmis amfipatik özelliklerinden
  dolayi safra asitlerinden daha etkili
  deterjanlardir. Bu nedenle sadece konjuge
  formlari (yani safra tuzlari) safrada yer alir.

24

• Taurin Sistein katabolizmasinin son ürünüdür.
  Retina ve merkezi sinir sisteminde bolca bulunur.
  Ayrica karaciger dahil tüm dokularda da
  bulunmaktadir.
• Barsakta bakterilerce glisin ve taurin
  ayrilabilir. Ayrica primer safra asitlerinden bir
  kisminda OH grubu çikartilarak sekonder safra
  asitleri olusabilir (özellikle kalin
  barsaklarda).
• Olusan sekonder safra asitleri
• Kolik asidden ? Deoksikolik asid
• Kenodeoksikolik asidden ? Litokolik asid olusur.