Chuong 4 M

1
Chuong 4Mô Hình Hoá Quá Trình X? Lý
Faculty of MIS
GV LÊ TH? QU?NH NGA
2
N?i Dung

• Mô hình hóa ti?n trình nghi?p v?
• So d? lu?ng DL (DFD)
• Xây d?ng so d? DFD DFD m?c ng? c?nh và m?c 0
• Các Qui T?c L?p So Ð? Lu?ng D? Li?u
• Phân rã DFD
• S? Cân c?a DFD
• 4 Lo?i DFD Khác Nhau
• Các Hu?ng D?n v? DFD
• S? D?ng DFD nhu công c? phân tích BPR

3
Moâ hình hoaù tieán trình nghieäp vuï

• Modeling business process là s? bi?u di?n so d?
  các ch?c nang c?a quá trình thu th?p, thao tác,
  luu tr? phân ph?i d? li?u gi?a các b? ph?n
  trong 1 HT nghi?p v? cung nhu gi?a HT môi
  tru?ng c?a nó

4
So Ð? Lu?ng D? Li?u(DFD)

• Là phuong pháp chính cho vi?c phân tích HT hu?ng
  c?u trúc
• DFD chú tr?ng logic n?m trong HT
• Nhà Ptích HT có th? trình bày b?ng hình ?nh s? di
  chuy?n d? li?u xuyên su?t trong t? ch?c

5
So Ð? Lu?ng D? Li?u (DFD)

• Ng? c?nh cho ph?m vi HT môi tru?ng c?a nó
• DFD v?t lý c?a HT hi?n th?i các cái vào, cái ra
  các công c?, phuong ti?n dang du?c s? d?ng d?
  th?c hi?n các ch?c nang
• DFD logic c?a HT hi?n th?i các ch?c nang x? lý
  d? li?u các d? li?u du?c th?c hi?n b? qua các
  y?u t? v?t ch?t d? th?c hi?n chúng

6
So Ð? Lu?ng D? Li?u (DFD)

• DFD logic c?a h? th?ng m?i các ch?c nang x? lý
  d? li?u và các d? li?u trong h? th?ng m?i mà chua
  tính d?n phuong ti?n v?t ch?t d? th?c hi?n chúng.
• DFD v?t lý c?a h? th?ng m?i là s?n ph?m thi?t
  k? c?n xây d?ng cho h? th?ng m?i.

7
Ký Pháp So Ð? Lu?ng D? Li?u (DFD Symbols)
8
Dòng d? li?u (Data Flow)

• Bi?u di?n d? li?u v? con ngu?i, noi ch?n hay s?
  v?t di chuy?n trong HT
• Hu?ng mui tên ch? hu?ng di d? li?u

9
Kho döõ lieäu (Data Stores)

• Kho d? li?u là 1 kho (noi) ch?a d? li?u.
• Thu?ng th?c hi?n ? d?ng t?p tin ho?c CSDL.
• Kho d? li?u là d? li?u tinh so v?i dòng d? li?u
  - là d? li?u d?ng
• Là 1 trong nh?ng d?ng sau
• Con ngu?i (ho?c nhóm ngu?i)
• Noi ch?n
• Các d?i tu?ng
• Các s? ki?n (v? d? li?u nào du?c n?m b?t)
• Kho d? li?u mô t? trong DFD, luu t?t c? các th?
  hi?n c?a các th?c th? d? li?u (du?c mô t? trong
  ERD)

10
Ti?n trình (Process)

• Th? hi?n
• Toàn b? HT
• 1 Ht con
• Công vi?c / ho?t d?ng

11
Caùc taùc nhaân beân ngoaøi (External Entities)

• Tác nhân bên ngoài 1 ngu?i, don v? t? ch?c,
  ho?c t? ch?c khác n?m ngoài t?m v?c c?a d? án,
  nhung tuong tác v?i HT dang du?c nghiên c?u.
• Các tác nhân bên ngoài d?nh nghia biên ho?c t?m
  v?c c?a 1 HT dang du?c mô hình hóa.
• Khi biên thay d?i, Các tác nhân bên ngoài có th?
  tr? thành các quá trình, và ngu?c l?i.

12
Caùc taùc nhaân beân ngoaøi (External Entities)

• Là 1 trong các thành ph?n sau
• Van phòng, phòng ban, b? ph?n bên trong doanh
  nghi?p nhung n?m ngoài t?m v?c c?a HT.
• 1 tác nhân ho?c t? ch?c bên ngoài.
• 1 HTTT khác ho?c 1 nghi?p v? khác.
• 1 trong các nhà QL ho?c ngu?i s? d?ng d?u cu?i
  c?a HT

13
improper use
proper use
14
Xaây döïng sô ñoà DFD

• DFD m?c ng? c?nh (Context DFD) mô t? T?ng quan
  v? HT t? ch?c. Cho th?y
• Ph?m vi (biên) c?a h? th?ng.
• Các tác nhân bên ngoài tuong tác v?i h? th?ng.
• Nh?ng dòng d? li?u chính gi?a các tác nhân v?i h?
  th?ng

15
So Ð? Ng? C?nh (Context Diagram)
Luu ý ch? có 1 ti?n trình, không cho th?y các
kho DL
16
Xaây döïng sô ñoà DFD

• DFD m?c 0 cho th?y các ti?n trình chính, dòng
  DL, kho DL ? m?c chi ti?t cao nh?t.
• Các ti?n trình du?c d?t tên là 1.0, 2.0 chúng s?
  du?c phân rã thành các so d? DFD ? các m?c th?p
  hon.

17
DFD m?c 0 (Level-0 DFD)
18
Các Qui T?c L?p So Ð? Lu?ng D? Li?u
Ti?n trình không th? ch? có output hay inputs
Các ti?n trình ph?i có c? output input
Tên Ti?n Trình là m?nh d? d?ng t?
19
Các Qui T?c L?p So Ð? Lu?ng D? Li?u
T?t c? các dòng DL di hay d?n kho DL ph?i d?n hay
di t? ti?n trình
Tên Kho DL ph?i là m?nh d? danh t?
20
Các Qui T?c L?p So Ð? Lu?ng D? Li?u
DL không th? di chuy?n tr?c ti?p gi?a các tác
nhân ngoài mà không thông qua ti?n trình Tuong
tác gi?a các tác nhân ngoài không có s? can thi?p
c?a các ti?n trình s? không trình bày trong DFD.
Tên c?a tác nhân ngoài là m?nh d? danh t?
21
Các Qui T?c L?p So Ð? Lu?ng D? Li?u
Dòng DL 2 chi?u gi?a ti?n trình kho DL du?c
bi?u di?n b?i 2 mui tên riêng
22
Các Qui T?c L?p So Ð? Lu?ng D? Li?u
Dòng DL không th? tr?c ti?p di t? 1 ti?n trình
d?n b?n thân nó
23
Các Qui T?c L?p So Ð? Lu?ng D? Li?u

• Dòng DL t? 1 ti?n trình d?n kho DL nghia là c?p
  nh?t (Chèn, h?y b? hay thay d?i).
• Dòng DL t? kho DL d?n ti?n trình nghia là l?y hay
  s? d?ng DL.
• Tên Dòng DL ph?i là m?nh d? danh t?.

24
Caùc loãi Quaù trình phoå bieán trong DFD
25
Caùc loãi Quaù trình phoå bieán trong DFD
26
Phân rã So Ð? DFD

• Quá trình phân rã là m?t quá trình l?p di l?p l?i
  vi?c chia nh? h? th?ng thành nh?ng m?c chi ti?t
  hon. Quá trình này s?
• t?o ra m?t t?p các bi?u d?, trong dó m?t ti?n
  trình trong m?t bi?u d? du?c gi?i thích ? m?c chi
  ti?t hon trong các bi?u d? khác.
• ti?p t?c cho d?n khi nào các ti?n trình con không
  th? phân rã thêm du?c n?a

27
Phân rã So Ð? DFD

• DFD m?c ng? c?nh (Context DFD)
• T?ng quan v? HT t? ch?c
• DFD m?c 0 (Level-0 DFD)
• Bi?u di?n các ti?n trình chính ? m?c cao nh?t
• DFD m?c 1 (Level-1 DFD)
• K?t qu? phân rã t? so d? m?c 0
• DFD m?c n (Level-n DFD)
• K?t qu? phân rã t? so d? m?c n-1

28
DFD m?c 0 (Level-0 DFD)
29
DFD m?c 1 c?a ti?n trình 1.0
30
DFD m?c 1 (Level-1 DFD)
DFD m?c 1 cho th?y các ti?n trình con c?a 1 trong
các ti?n trình trong DFD m?c 0. Ðây là DFD m?c 1
c?a ti?n trình 4.0.
Tên các ti?n trình là 4.1, 4.2... Chúng có th?
phân rã n?a trong các DFD m?c th?p hon n?u c?n.
31
DFD M?c n (Level-n DFD)
DFD m?c n cho th?y các ti?n trình con c?a 1 trong
các ti?n trình c?a DFD m?c n-1. Ðây là DFD m?c 2
c?a ti?n trình 4.3.
Tên các ti?n trình là 4.3.1, 4.3.2 ... N?u dây là
m?c th?p nh?t, nó du?c g?i là DFD nguyên th?y
(primitive DFD).
32
S? Cân c?a DFD (DFD Balancing)

• Tính b?o toàn S? input output c?a 1 ti?n trình
  s? du?c chuy?n vào so d? DFD ? m?c th?p hon khi
  nó du?c phân rã
• Cân có nghia là
• S? input c?a DFD m?c th?p b?ng s? input c?a ti?n
  trình có liên quan thu?c m?c cao
• S? output c?a DFD m?c th?p b?ng s? output c?a
  ti?n trình có liên quan thu?c m?c cao

33
DFD không cân (Unbalanced DFD)
Không cân vì ti?n trình c?a so d? ng? c?nh ch? có
1 input nhung so d? m?c 0 có 2 input.
1 input 1 output
2 inputs 1 output
34
DFD cân (Balanced DFD)
1 input 2 outputs
Cân vì s? input out put c?a so d? ng? c?nh b?ng
v?i s? input output trong so d? m?c 0.
35
DFD cân (Balanced DFD)
Cân vì s? input output c?a ti?n trình 1.0 trong
DFD m?c 0 b?ng s? input output trong so d? m?c
1.
1 input 4 outputs
36
Phân Chia Dòng DL
Dòng DL ? m?c cao có th? du?c phân chia n?u các
ph?n khác nhau di d?n các ti?n trình khác nhau
trong DFD m?c th?p hon.
Cân vì DL du?c chia thành 2 ph?n.
37
M?t S? qui t?c DFD n?a
38
4 Lo?i DFD Khác Nhau

• V?t lý hi?n hành (Current Physical)
• Tên ti?n trình xác d?nh công ngh? (con ngu?i
  HT) du?c dùng d? x? lý DL.
• Dòng DL kho DL ch? tên th?c s? c?a phuong ti?n
  v?t lý.
• Logic hi?n hành (Current Logical)
• Các khía c?nh v?t lý c?a HT du?c b? qua.
• HT hi?n hành bao g?m các dòng DL các ti?n trình
  chuy?n d?i DL.

39
4 Lo?i DFD Khác Nhau

• Logic m?i
• Thêm 1 s? ch?c nang
• Các ch?c nang l?i th?i du?c xóa b?
• Các dòng DL không hi?u qu? du?c t? ch?c l?i
• V?t Lý m?i
• Bi?u di?n các th?c hi?n v?t lý c?a HT m?i

40
Các Hu?ng D?n v? DFD

• Ð?y d? (Completeness)
• DFD ph?i g?m t?t c? các thành ph?n c?n thi?t cho
  HT.
• M?i thành ph?n ph?i du?c mô t? d?y d? trong t?
  di?n d? án hay kho ch?a c?a công c? h? tr? b?i
  máy tính (CASE repository).
• Th?ng nh?t (Consistency)
• Thông tin có trong 1 m?c c?a DFD cung có trong
  DFD ? các m?c khác.

41
Các Hu?ng D?n v? DFD

• Th?i gian (Timing)
• Th?i gian không du?c bi?u di?n rõ trong DFD.
• T?t nh?t là v? DFD nhu HT không có di?m b?t d?u
  k?t thúc.
• Phát tri?n l?p (Iterative Development)
• Nhà phân tích nên mong d?i s? v? DFD l?p l?i
  nhi?u l?n tru?c khi d?t du?c HT mô hình g?n v?i
  HT nh?t.

42
Các Hu?ng D?n v? DFD

• DFD nguyên th?y (Primitive DFDs)
• M?c logic th?p nh?t c?a vi?c phân rã
• Quy?t d?nh d?ng phân rã

43
Các Hu?ng D?n v? DFD

• Các qui t?c ng?ng phân rã
• Khi m?i ti?n trình là 1 quy?t d?nh don gi?n, 1
  thao tác trên CSDL hay phép tính
• Khi m?i kho DL bi?u di?n DL v? 1 th?c th? don
• Khi ngu?i dùng HT không quan tâm d?n m?c chi ti?t
  hon

44
Các Hu?ng D?n v? DFD

• Các qui t?c ng?ng phân rã
• Khi m?i dòng DL không c?n chia ra n?a d? cho th?y
  DL du?c ki?m soát theo nhi?u cách
• Khi b?n tin là có 1 ti?n trình phân bi?t cho m?i
  l?a ch?n trên t?t c? các tùy ch?n c?a menu m?c
  th?p nh?t

45
S? D?ng DFD nhu công c? phân tích

• Phân tích kho?ng cách (Gap Analysis)
• Ti?n trình phát hi?n s? d? bi?t gi?a 2 hay nhi?u
  b? so d? DFD hay s? d? bi?t trong 1 DFD
• Tính không hi?u qu? trong HT có th? xác d?nh
  thông qua DFD.

46
S? d?ng DFD trong Business Process Reengineering
Sau Ti?n trình có th? th?c hi?n 100 giao d?ch
trong cùng lúc
Tru?c Ti?n trình dòi h?i 6 ngày
47
S? d?ng DFD trong Business Process Reengineering
48
S? d?ng DFD trong Business Process Reengineering