ADLI KIMYA

1
ADLI KIMYA

• IZ DELILLERI

2
IZ DELILLERI

• Parmak Izi ve Avuç Izleri
• Ayak Izi
• Saç ve Iplik Izi
• Boya Izi
• Cam Izi
• Araç Lastik Izi
• Dis Izi
• Alet Izi
• Kulak Izi

3
PARMAK IZI

• Tek yumurta ikizleri de dahil olmak üzere her
  insanin parmak izinin farkli olusu, yillarca
  degismemesi dolayisi ile faillerin tespitinde
  yaygin olarak kullanilmaktadir.
• Bu izler parmaklarimizin birinci bogumdan
  baslayan ve tirnak dibine kadar olan bölgedeki
  papil hatlarinin üzerinden, vücutça salgilanan
  biyolojik sivinin çikmasi ve cisimler üzerine
  bulastirilmasiyla olusur.

4
Ninhidrin ve DFO

• Amonyak yada primer ve sekonder aminlerle
  reaksiyon veren ninhidrin, serbest aminlerle
  reaksiyona girdiginde Ruhemann moru olarak
  bilinen koyu mavi-mor renk meydana gelmektedir.
  Ninhidrin, parmak izinin belirlenmesinde en
  yaygin kullanilan kimyasaldir. aminoasit
  kalintisi olan parmak izindeki aminlerle
  reaksiyon verir. Renk degisiminin nedeni
  reaksiyon sonunda meydana gelen schiff bazidir.
  Amonyak ve primer aminde mavi-mor renk olusurken,
  sekonder aminlerle sari-turuncu renkli iminyum
  tuzu meydana gelir

5
DFO, gözenekli yüzeylerden parmak izi alinmasinda
kullanilan kimyasaldir. Parmak izindeki
aminoasitlerle reaksiyona girdiginde yüksek
floresans özellige sahip türevine dönüsmektedir.
470 nm de uyarilan bu madde, 570 nm de isima
yapmaktadir. Parmak iziyle etkilesmesi sonucunda
olusan mavi- yesil isigin sebebi budur.
6
LAWSONE Yeni Parmak Izi Belirteci

• Bu madde aminoasitlerle verdigi reaksiyonlari iyi
  bilinen naftakinon (naphthoquinone) grubuna ait
  bir bilesik. Kagit yüzeylerindeki parmak
  izleriyle  etkilestiginde mor-kahverengi kalinti
  biraktigi ve ayrica fotoluminesans özellige sahip
  oldugu rapor edilmistir.

7
LUMINOL

• Luminol maddesi, hidrojen peroksit ile birlikte
  kan oldugu tahmin edilen bölgeye sikilmak ve eger
  kan kalintilari varsa, kandaki hemoglobinin Fe2
  iyonlari, luminolun hidrojen peroksit ile
  yükseltgenmesi tepkimesini katalizleyip,
  luminolun, aminoftalat a yükseltgenmesini
  saglamaktadir.

8

• Yani, aslinda hidrojen peroksit ile luminol
  karisimi kendi kendine tepkimeye girmemekte ama
  bir metal katalizörüne ihtiyac duymaktadir. Kan
  kalintilarindaki gözle görülmeyen demir iyonlari
  bile bu is için yeterli olmakta ve bize
  mavi-yesil isik saçarak kanin varligini ispat
  etmektedir.

9
Avuç Izi

• Elin bilek kismindan baslayarak parmaklarin
  baslangiç kismi arasinda kalan (el ayasi) kismin,
  bir yüzeye temas etmesi sonucu, elin ayasinda
  bulunan papil hatlarinin o yüzey üzerinde
  olusturduklari izlere avuç izleri denir.

10
Ayak Izi

• Ayak izleri özellikle olay yerinin giris ve çikis
  noktalarinda bulunabilir. Olay yerlerinin
  özelligine göre ayak izleri, ayakkabili, çorapli
  veya çiplak olarak bulunabilir.

11
Ayak izi Tespit Yöntemleri

• Pürüzsüz ve parlak yüzeylerde ki tozlu ayak
  izlerinin tespiti için yüzeye paralel olarak
  yatay isik verilerek izin görünmesi saglanir.
• Kanli ayak izlerinin tespitinde iz kismen belli
  ise amido black ile boyama yapilarak iz daha
  belirgin hale getirilebilir.
• Görünmeyen kanli ayak izlerinin ortaya
  çikarilmasinda Luminol sivi uygulamasiyla izler
  görünür hale getirilebilir.

12
SAÇ VE IPLIK IZI

• Genelde bir kilin insana mi ait yoksa hayvana mi
  ait oldugu,insana aitse hangi bölgeye ait
  oldugu,cinsiyetinin ne oldugu,kilda herhangi bir
  uyusturucu madde olup olmadigi gibi tespitler
  yapilir.Mikroskobik yöntem,kimyasal yöntem ve
  biyolojik yöntem (DNA analizi için) siklikla
  kullanilir.

13

• ABDde Utah Üniversitesinden bir grup
  arastirmacinin ülkedeki kuaför salonlarindan
  topladiklari saç örnekleri ve ayni bölgelerdeki
  musluk suyu örnekleri üzerinde yaptiklari
  çalismalar kriminal laboratuvarlarini ve adli
  bilimcileri yakindan ilgilendiren sonuçlar ortaya
  çikardi. Saç numunelerinin oksijen ve hidrojen
  izotopu içerigindeki farkliliklarin 85'inin içme
  suyu bilesenlerinin farkindan kaynaklandigi bu
  sekilde bir çalismayla farkli cografi bölgelere
  ve saç numunelerine iliskin yapilacak sistematik
  bir çalisma ile kisilerin yasadiklari yerin
  belirlenmesini saglayacak bilgilere
  ulasilabilecegi belirtiliyor.

14

• Olay yerinden alinin iplik veya tekstil parçalari
  izlerindeyse mikroskobik karsilastirmalar
  yapilarak o parçanin nereye ait olduguna dair
  kanit aranir.Ipligin karakteristik
  özelligi(koton,yün vs.) ve ipligin üzerindeki
  boya maddesi tespit etmede en önemli
  etkendir.Özellikle boya maddesi, genellikle diger
  ipliklerden ayirim yapmada kullanilan tek
  ölçüttür.Spektrofotometre, kromotografi gibi
  yöntemlerle karsilastirilmasi yapilir ve
  karsilastirilanla eslesip eslesmedigi incelenir.

15
BOYA IZI

• Özellikle trafik kazalarinda olayin
  aydinlatilmasi açisindan en yararli ve en sik
  aranilan delillerdir.Bunun disinda dokümanlarin
  ayni kalem tarafindan yazilip yazilmadigi bir
  kadina saldiran adamin giysisi üzerine bulasan
  dudak boyalari ile bardak, sigara izmariti, kagit
  mendil vb. üzerine transfer olan çesitli boyalar
  bunun yaygin örnekleridir. Boya analizinde
  kullanilan yöntemler genellikle görünür isik
  mikroskopi, scanning electron mikroskopi, X-ray
  spektrometri ve FTIR spektroskopidir.

16
CAM IZI

• Çesitli olaylarda (trafik kazasi, hirsizlik,
  cinayet, vb.), olay yerinden elde edilen cam
  parçalari ile süpheli sahis, araç veya yerlerden
  elde edilen cam parçalarinin analiz ve
  incelemeler yoluyla karsilastirilarak aralarinda
  iliski olup olmadiginin belirlenmesi için cam
  analizi yapilir.Ayni zamanda atesli silah
  kullanildiginda ne taraftan ates edildigi gibi
  bilgilerin izinin sürülmesinde ve olay anini
  canlandirarak suçluya ulasilmasinda yardimci
  olur. Cam analizinde kullanilan yöntemler
  genellikle AAS, ICP , MAS, IR, MS ve geleneksel
  kimyasal analizlerdir.

17
Araç Lastik Izleri

• Araçlarin kullanildigi olaylarda olay yerlerinde
  özellikle buraya gelis ve gidis yollari üzerinde
  incelenmesi gereken izlerdir. Bu tür izlerin
  tespiti ve transferinde uygulanacak yöntemler
  ayak izinin tespit ve transfer yöntemleri ile
  aynidir.

18
Alet Izleri

• Olay yerinde bulunabilecek iz delillerden birisi
  de suç aletlerinin temas ettigi, baski yaptigi
  zeminlerde kalan izleridir. Aletlerin bu tür
  özelliklerinde faydalanilarak olay yerlerinde
  bulunan alet izleri olayi aydinlatmaya ve suç
  aletini tespit etmeye yarayabilir. Alet izleri,
  kalip alma ve fotograflama sureti ile veya
  nesnenin kendisinin dogrudan alinmasi ile
  transfer edilir.

19
Kulak Izi

• Kulak izleri genellikle bir suç isleme düsüncesi
  ile kapali bir yeri dinlemek amaciyla (kapi veya
  pencere gibi yerler) kulaklarini dayamalari
  sonucu kalir. Bu tür izlerde kisilere özgü
  özellikler tasidigindan olay yerlerinde aranmasi
  gereken izlerdendir. Bu tür izler kapi pencere
  gibi yerlerde aranmalidir.

20

• Kulagin biçimini tam olarak veren bir resmin elde
  edilmesi ile yeterli bir veri olusturulmaktadir.
  Aydinlik duyarliligi da yüze göre daha azdir.
  Yüzde karsilasilan poz, mimik degisikligi gibi
  problemlerle kulak tanimada karsilasilmaz.
  Yaslanma, kilo alip verme sonucu kulakta olusan
  deformasyonlarin yüzle karsilastirildiginda ihmal
  edilebilecek kadar küçük oldugu görülmektedir.
  Kulak biyometrisi en az degisime ugrayan
  biyometrilerden biridir. Statik yapisi nedeniyle
  uzun dönemli tanima çalismalari için de uygundur.

21
Kulak tanima islemleri için 3 degisik yöntem
bulunmaktadir.

• Kulagin fotografini çekmek Kulagin fotografini
  çekmek arastirmada en sik kullanilan yöntemdir.
  Kulagin fotografi çekildikten sonra daha önce
  çekilen fotograflardan yararlanilarak kisinin
  taninmasinda kullanilir.
• Bir cam yüzeye kulagi bastirarak kulak izini
  almak Kulak izi, suçlu belirlemek için bazi
  mahkemelerde kullanilsa da su anda bir delil
  olarak kabul edilmemektedir.
• Kulagin isiya duyarli (termogram) resmini çekmek
  Isiya duyarli resimler, sapka ve saçla kapatilmis
  kulaklarin taninmasinda kullanilir.

22
Dis Izleri

• Adli Dis Hekimlerine göre kisilerin dis dizisi,
  dislerin sayilari, açilanmalari ve çenelerinin
  kapanis iliskileri parmak izi kadar kisiye
  özgündür. Iki agiz dental yapisi hiçbir zaman tam
  olarak birbirine uymaz. Bu nedenle de kisileri
  dislerinden tespit etmek mümkündür. Özellikle
  tecavüz ve öldürme olaylarinda, failin
  magdur/maktul vücudu üzerinde, elma, peynir,
  sakiz, çikolata gibi gidalar üzerinde bulunur. Bu
  izlere isirma izleri adi verilir. Bu tür izler
  kalip alma, fotograflama ve röntgen çekmek sureti
  ile transfer edilir.

23

• Insan disleri yasam boyu degisime ugrasa da,
  ölümden sonra diger vücut dokularindan daha çok
  dayanirlar.
• Dental restorasyonlar ve protezler fiziksel ve
  kimyasal bozulmalara asiri dayanikli olurlar.
• Oral muayenede görülebilen 160 dis yüzeyinde
  restorasyon, protez, kayip disler ve çürüklerin
  sonsuz sayida olasi kombinasyonu vardir. Böylece
  belirli bir dis paterni çogunlukla essizdir.
• Dislerin ve çenelerin radyolojik incelenmesi
  sinüs sinirlari, trabeküller, dizilim, dislerin
  anatomik özellikleri ile birlikte, restorasyon
  morfolojisi, kök kanal dolgulari ve patolojik
  süreçler hakkinda objektif veriler saglar.
  Böylece dental kimliklendirmenin özgünlügünü
  artirir.

24
Kimliklendirmede adli dis hekimliginin boyutu

• Dogum belgesinin bulunmadigi veya süpheli dogum
  belgelerinin var oldugu durumlarda yasin
  belirlenmesi gerekebilir. Bazen çocugun ceza
  sorumlulugu yasina ulasip ulasmadigina karar
  vermek için yargi organlarinin istemleriyle de
  karsilasilabilir.

25
Saglikli bir belirleme için kisiden

• Dental ve tibbi geçmisin tamami,
• Her dental anomali ve restorasyonun tamamlanmis
  bir semasi ile dislerin klinik muayenesi,
• Çalisma modelleri,
• Dis fotograflari,
• Radyografi (yas tayininde kullanilan dis gelisim
  arastirmalari ile karsilastirma için)

26
Adli dis hekimligi

• Adli dis hekimliginin 4 ana kullanim alani
  vardir.
• Çeneler, disler ve agiz içi yumusak dokularinin
  teshisi, tedavisi, muayenesi ve
  degerlendirilmesi,
• Kisilerin kimliklendirilmesi, özellikle kriminal
  arastirmalara konu olanlar ve/veya kitle kazalari
  kurbanlari,
• Isirik izlerinin tanimlanmasi, incelenmesi ve
  degerlendirilmesi, siklikla. a. Cinsel
  saldirilarda, b. Çocuk istismari olgularinda
  c. Kisisel savunma durumlarinda görülür.
• Yas belirlenmesi

27
KAYNAKLAR

• http//www.oyibursa.pol.tr/izdelil.html
• http//www.dentalturk.com/dental_makaleler.asp?mak
  aleid72
• Forensic evidence science and the criminal law
  (Terrence F. Kiely)
• www.sucbilimi.org
• http//www.oyibursa.pol.tr/delil2.html
• Trace Evidence Analysis more cases in mute
  witnesses (Max M.Houck)
• http//www.eskisehir.pol.tr/subeler/olayyeri/oku.a
  sp?id253
• www.kriminal.org
• Forensic examination of glass and paint analysis
  and interpretation (Brian Caddy)
• Forensic Dentistry (Paul G. Stimson - Curtis A.
  Mertz)

28
TESEKKÜRLER