Islam D - PowerPoint PPT Presentation

1 / 46
About This Presentation
Title:

Islam D

Description:

slam D nyas nda Bilim Cezeri Hava, bo luk, denge ve hidrostatik konular nda al arak pek ok ara yapt , Otomat yap m zerine al t , Fil su ... – PowerPoint PPT presentation

Number of Views:99
Avg rating:3.0/5.0
Slides: 47
Provided by: Ahmet66
Category:
Tags: fizik | islam

less

Transcript and Presenter's Notes

Title: Islam D


1
Islam Dünyasinda Bilim
2
Genel bakis
  • Bati Roma Imparatorlugunun çöküsü
  • Bilim merkezi Iskenderiyenin Müslümanlarin eline
    geçmesi (642)
  • Islam topraklarinin genislemesi
  • Sanskritçe ve Yunancadan Arapçaya çeviriler
  • Geometri, cebir ve trigonometri
  • Astronomi
  • Fizik
  • Tip ve biyoloji
  • Cografya
  • Mekanik

3
Genel bakis
  • Fetihler neticesinde Bizanslilarla ve Perslerle
    karsilasan ve kendilerinden önceki medeniyetlerin
    yarattigi eserlerden yararlanmak gerektigi inanci
    hakim olmustur.
  • Özellikle Abbasîler döneminde yogun bir çeviri
    faaliyetine giriserek, bilim ve felsefe
    alanlarinda ataga kalkmislar ve önce var olan
    birikimi anlamaya ve daha sonra da gelistirmeye
    çalismislardir.

4
Genel bakis
4
  • Yunanca'dan tercüme edilen eserler arasinda
  • Hipokrates'in Aforizmalar,
  • Platon'un Devlet ve Kanun,
  • Aristoteles'in Organon, Siir Sanati, Olus ve
    Bozulus, Gök Olaylari, Hayvanlar, Ruh,
  • Eukleides'in Elementler,
  • Ptolemaios'un Almagest, Cografya, Optik,
    Tetrabiblos,
  • Galenos'un Canli Hayvan Tesrihi, Ölü Hayvan
    Tesrihi, Organlarin Yararlari, ilaçlarin Terkibi,
    Ruh Hastaliklari adli eserleri ile birlikte diger
    ünlülere ait birçok ilmî ve felsefî eser de
    bulunmaktadir.

5
Genel bakis
  • Hint bilimi de Islâm biliminin biçimlenmesinde
    etkili olmustur.
  • Brahmagupta'nin Siddhanta'si araciligiyla Hint
    astronomisini tanimislar ve Ptolemaios'u
    kesfedinceye ve Arapçaya aktarincaya kadar,
    arastirmalarini bu esere dayandirmislardir.

6
Islam dünyasinda matematik
  • Harezmi
  • Matematik ve astronomi alaninda çalisti,
  • En önemli eseri Al Kitab Al Cabr Al Mugabalah
  • (cebir konusundaki ilk bagimsiz eser),
  • Al Cabr kelimesi Latinceye algebra olarak
    çevrilerek bugünkü batinin kullandigi halini
    almistir,

7
Harezmi
  • Bilginin asil kaynaginin Allah oldugunu ve
    hakikati onun bilecegini savunmustur,
  • çemberin çevresini hesaplama bir yaklasik
    hesaplamadir. Hiç kimse çemberin çevresi için
    mutlak dogruyu yansitacak bir hesap veremez.
    Bizim bildigimiz en iyi yöntem, çapi 22/7 ile
    çarpmaktir. En iyisini Allah bilir.

8
Harezmi
  • Bilinmeyen büyüklüge ? sey (x)
  • Ikinci kuvvetine ? mal (x2)
  • Kareköküne ? ced ( )
  • Birim olarak dirhem sözcügünü kullandi
  • Birinci ve ikinci derece denklemlerin çözümü
    üzerine çalisti,
  • Ikinci derece denklemlerin çözümü ve binom
    açilimi için geometrik hesabi kullandi
  • Birinci dereceden denklemleri, bilinmeyen yanlis
    bir deger vererek çözmüstür

9
Harezmi
  • Harezmi x2 10x 39 kökü ifade eden (x)
    denklemindeki bilinmeyenini su metotla buluyordu
  • (X2 10x) ifadesini ihtiva edecek tarzda
    düzenlenen karenin alani 
  • (x5)2 x2 10x 25 ve buradan x2 10x 39
    oldugundan
  • (x5)2 25 39 64 yaziyor ve sonuçta (X5)2
    64 veya (x 5) 8 ve buradan da x3'ü elde
    ediyordu. Burada (x'in kat sayisi olan 10
    sayisinin yani sira (5)e kök diyor ve kareyi
    tamamlamak için "kök"ün karesini sabit terim
    olarak yaziyordu. Bugün de ayni islem "Kareye
    tamamlamak" olarak bilinmekte ve kullanilmaktadir.


5 x
10
Harezmi
(a-b)2
a-b b
(a-b)2a2b2-2ab oldugunu gösteriniz
a
11
Ömer Hayyam (1048-1131)
  • Felsefe, siir, matematik, fizik, astronomi
  • Denklemlerle ilgili basarili çalismalar yapti
  • Denklemleri çogunlukla geometrik metot kullanarak
    çözdü ve çözümlerini konikler üzerinden yapti
  • Öklidin postulatlari üzerine çalismis ve Öklid
    disi geometrinin kurulmasina öncülük etmistir.
  • Binom açilimini buldu. Binom teoremini ve bu
    açilimdaki katsayilari ( (ab)n ) bulan ilk kisi
    oldugu düsünülmektedir. (Pascal üçgeni diye
    bildigimiz sey aslinda bir Hayyam üçgenidir )

12
Ömer Hayyam (1048-1131)
  • Üçüncü derece denklemleri terim sayilarina göre
    tasnif etmis ve her grubun çözüm yöntemini
    belirlemistir(2 --x3--, 3 ve 4 terimli)
  • Selçuklu Sultani Meliksahin istegi üzerinde
    Meliksah gözlemevinde diger bilginler ile
    birlikte Celali takvimini hazirlamistir (365,2424
    gün). Bu takvimin baslangici 15 Mart 1079 (9
    Ramazan 471) Cuma olmustur.

13
Islam Dünyasinda Astronomi
  • Islâm Dünyasi'nda bilimsel faaliyetlerin
    gelismesinde devrin devlet adamlarinin ve bizzat
    halifelerin önemli rolü olmustur. Bunlardan,
    örnegin Hârûn el-Resid (775-809) ve Memûn (Beyt
    el-Hikme) (813- 833), bazi vezirler ve zengin
    aileler bilimsel faaliyetleri maddi ve manevi
    olarak desteklemislerdir.
  • Bunlardan Memûn 830 Bagdatta Bilgelik Evi (Beyt
    el-Hikme) adiyla çevirilerin yogun olarak
    gerçeklestirildigi bilimsel bir akademi
    kurmustur.

14
Islam Dünyasinda Astronomi
  • Hem pratik (dogrudan gözleme dayanan) hem de
    kuramsal astronomi üzerine çalismislardir.
  • Yeni gözlem araç-gereç, teknik ve teknolojileri
    üretmislerdir (trigonometri kullanilmistir).
  • Aristoyu takip ederek Dünya merkezli evren
    modeli üzerinde çalismislardir.
  • Ptolemaiosun dis merkezli ve çember merkezli
    sistemlerini kullanmislardir.
  • Iç içe geçmis küreler sistemi de tartisilmistir.

15
Islam Dünyasinda Astronomi
  • Fergani
  • Gezegenlerin ve sabit yildizlarin uzakliklarini
    hacimlerini ve çaplarini hesaplamistir
  • Astronominin esaslari adli eseri bati dünyasinda
    büyük ilgi görmüstür

16
Islam Dünyasinda Astronomi
  • Battani
  • Rakkada gözlemevi kurdu
  • Trigonometrik fonksiyonlari ilk kullanan kisidir,
  • Presesyonun (devinme) yillik degerini ve
    ekliptigin egimini hesapladi

dünya ekseninin 27.000 yilda bir tamamladigi 360
derecelik dönüs
17
Islam Dünyasinda Astronomi
  • Battani
  • Sinüs fonksiyonunun cetvelini hazirladi
  • Gözleme dayali astronomiyle ugrasti,
  • Kuramsal bilgilerin gözlemlerle dogrulanmasi
    çabasindaydi,
  • Gelismis aletlerle ölçüm yaptigi için çalismalari
    hassas ve tutarli olmustur

18
Islam Dünyasinda Astronomi
  • Ibn el-Heysem
  • Ptolemaios (Batlamyus) un evren sistemini hem
    dinamik hem de matematik açidan elestirmistir.
  • Beyruni
  • Daha hassas ölçümler almak amaciyla yeni
    teknikler gelistirdi (verniye ilkesinin)
  • Yerin çevresini 42000 km olarak buldu ( 40000km)

19
Islam Dünyasinda Astronomi
  • Tusi
  • Yeni bir yer merkezli sistem önerisinde
    bulunmustur
  • Tusi çifti olarak adlandirilan iki dairesel
    hareketten dogrusal hareketin olustugu sistemi
    gelistirmistir

20
Islam Dünyasinda Fizik
  • Ibn Sina
  • Havadaki hareketin nedeni hava degil nesneye
    aktarilan hareket etme istegi olarak
    tanimlamistir
  • Direnç yoksa hareket sürekli olur
  • Momentum (kütle x hiz)

21
Islam Dünyasinda Fizik
  • Ibn el-Heysem
  • Optik alaninda çigir açici çalismalar yapmistir
  • Görme
  • Yansima-Kirilma
  • Gökkusagi
  • Karanlik oda
  • Kemalüddin el-Farisi
  • Gökkusaginin olusumu

22
Islam Dünyasinda Kimya
  • Simyadan kimyaya
  • Yapisal dönüsüm kurami
  • Bütün metaller kükürt-civa bilesimidir
  • Az degerlilerden degerli metaller elde edilebilir
  • Iksir bulunumlaya çalisilmistir
  • Elementlerin taninmasi ve tekniklerin
    gelistirilmesine büyük katkilari olmustur

23
Islam Dünyasinda Kimya
  • Cabir ibn Hayyan
  • Hem simya hem de kimya ile ilgilenmistir
  • Kuramsal ve deneysel çalismalar yapmistir
  • Civa-kükürt kurami civadan olusum ve kükürt ile
    katilasma
  • Iksir ölümsüz yasam ve altin elde etme
  • Maddeler ruhlar (ateste uçan), metaller (çekiçle
    dövülebilen) ve cisimler (eriyen ve erimeyen)
  • Kimyasal bilesikler ve çözücüler üzerine
    çalismistir

24
  • Cabir ibn Hayyan
  • Islemler buharlastirma, damitma, kireçlendirme
  • Element ve nicelik kullanma anlayislarina katkida
    bulunmustur
  • Zekeriya el-Razi
  • Atomcu anlayisi benimsemistir
  • Maddelerin siniflandirilmasi üzerine çalismistir
    Mineraller ve bitkisel-hayvansal maddeler
  • Islemler Çözdürme, kristallendirme, süblimlesme

25
Islam Dünyasinda Biyoloji ve Tip Çalismalari
  • Çalismalar çogunlukla Antik Yunandaki bilim
    adamlarinin etkisi altinda kalinarak
    yürütülmüstür
  • Bilimsel veriler dini bilgilerle desteklenmeye ya
    da dini bilgiler bilimsel verilerle dogrulanmaya
    çalisilmistir

26
Cahiz
  • Kitab-el Hayvan (hayvanlar kitabi) en önemli
    eseridir.
  • Kitabin yazilis amaci, Allahin varligini
    yaratilmislardan örnekler vererek ispatlamaya
    çalismistir.
  • Canli varliklar hayvanlar ve bitkiler olarak
    ikiye, hayvanlar ise hareketlerine göre 4e
    ayrmistir Yürüyenler, uçanlar, yüzenler ve
    sürünenler

27
Zehravi
  • Cerrah olmasi dolayisiyla, cerrahi alanda
    çalismalar yapmistir.
  • Hayvanlar üzerinde deneysel çalismalar ve kadavra
    incelemeleri yapmistir.
  • Çalismalariyla bati dünyasina da öncülk etmistir.

28
Ibn Baytar
  • Iki önemli eseri vardir
  • 1. Hastaliklar ve tedavisi yöntemleri hakkinda
  • 2. Mineraller ve hayvanlardan ilaç yapma
    hakkindadir.

29
Ibn Nefis
  • Dönemin ünlü hekimlerindendir,
  • Küçük kan dolasimini tam olarak tanimlamistir.
  • Çalismalari 2yy. sonra batida Servetus ve
    Colombus tarafindan tekrar kesfedilmistir.

30
ISLAM DÜNYASINDA COGRAFYA
  • Islam dünyasinda cografya eserleri farkli
    özeliklerdedir
  • 1. (yer bilimi) Yerin sureti tarzi eserler,
    (sehirler arasi yollari, fiziki ve siyasi
    haritalari içerenler)
  • 2. kitab-el buldan tarzi eserler, (sehirlerden ve
    ülkelerden söz eden, harita içermeyenler)
  • 3. yollar ve memleketlerden bahseden eserler

31
Idrisi
  • Dönemin en mükemmel dünya haritasini çizmistir.
  • Bu haritada yer yüzü 70 parçaya bölünerek her
    parçanin cografi özellikleri belirtilmistir.

32
ISLAM DÜNYASINDA MEKANIK
  • Farabi
  • Hava ve bosluk üzerine çalismalar yapmistir,
  • Hava içinde bulundugu kabin seklini alir,
  • Cisimlerin bos biraktigi bütün hacimleri her yöne
    dogru doldurur,
  • Havanin hacmi basinçla ters orantili olarak
    degisir
  • Havasi bosaltilmis bir sise suya daldirildiginda
    suyu çeker (doga bosluktan sakinir varsayimi)

33
Hazini
  • Denge, ölçme ve tartma aletleri gelistirme
    üzerinde çalismistir
  • 4,5 kg de 0,75 g lik farkli gösterebilen
    hassasiyetinde terazi yapmistir

34
Cezeri
  • Hava, bosluk, denge ve hidrostatik konularinda
    çalisarak pek çok araç yapti,
  • Otomat yapimi üzerine çalisti,
  • Fil su saatini icat etti

35
Ortaçag Türk Dünyasinda Bilim
1. Islam Öncesi Dönem 2. Islam Sonrasi Dönem
36
Islam Öncesi Dönem
  • Hun Devleti
  • Dokumacilik
  • Oymacilik
  • Boyama
  • Ayna yapimi
  • Mumyalamayi gerçeklestirdiler
  • Göktürk Devleti
  • Orhun yazitlari
  • 12 hayvanli takvimini (her aya bir hayvan ismi)
    kullandilar
  • Bitkileri hastaliklarin tedavisinde kullandilar,
  • Uygurlar
  • Yeni bir alfabe gelistirdiler
  • Mimariyi gelistirdiler ve tas binalar yaptilar
  • Demiri ve diger madenleri kullandilar

37
Islam Sonrasi Dönem
  • Müslüman Türklerin bilime en büyük katki
    sagladiklari dönemdir
  • Bilimsel eserler Yunancadan Arapçaya hizla
    çevrildi (özellikle 9. ve 10. yy)

38
  • Karahanlilar (Ilk Müslüman Türk devleti)
  • Edip Ahmet Yükneki Atabetü'l Hakayik
    (Gerçeklerin Esigi)
  • Yusuf Has Hacib Kutadgu Bilig (Mutluluk Veren
    Bilgi )
  • Kasgarli Mahmud Divânu Lügati't-Türk (Türk Dili
    Sözlügü)
  • Eserleri bu dönemde yazildi

39
  • Kasgarli Mahmut, bir Türk tarafindan çizilmis ilk
    dünya haritasini Divânu Lügati't-Türkte
    yayinladi

40
  • Selçuklular Dönemi
  • Türk bilim ve kültürünün Anadoluya yayilmasini
    sagladilar
  • Egitim ögretime büyük önem verdiler
  • Ilk medrese Nizamiye Medresesini kurdular
  • Gözlemevlerini kurdular
  • Ömer Hayyam-Isfahan Gözlemevi
  • Nasürüiddin Tusi-Meraga Gözlemevi
  • Ulugbey- Semerkand Gözlemevi (bu gözlemevinde
    yapilan gözlem ve arastirmalarla Ulug Bey Zici
    adli eser yazildi)
  • Tip bilimine büyük katkilar sagladilar
  • Simya ile ilgilendiler

41
Osmanli Dönemi
  • 14 ve 15. yylardan itibaren egitime önem
    verilmeye baslandi ve bir çok medrese açildi
  • Ali Kusçu
  • Dönemin en önemli matematikçisi
  • Medreselerde matematik ögretiminin kurucusu
  • Muhammediyye adli eseri aritmetik ve arazi
    ölçümleri üzerine en çok okutulan kitap oldu

42
Osmanli Dönemi
  • Takiyüddin
  • Matematik ve özellikle trigonometriyle ilgilendi
  • Kopernikin kullanmadigi sinüsü kullandi, sinüs
    teoremini, tanjant ve kotanjanti tanimladi ve
    ispatlarini yapti
  • Optikle ugrasti,
  • Günes saatleri ve mekanik
  • saatleri tasarladi

43
Takiyüddin 1575 te Istanbul gözlemevini kurdu,
Avrupada Tyco Brahenin yaptigindan daha fazla
bilimsel gözlem yapti ve günes kurami ortaya
atti
44
Piri Reis
  • Büyük Türk denizcisi,
  • Üç önemli eseri vardir
  • Birinci Dünya Haritasi
  • Harita GB Avrupa, Bati Afrika, GD ve orta
    Amerika kiyilarini göstermektedir,
  • daglar, denizler, kumlu sig yerler, bölgelerin
    bitkisel ve hayvansal çesitliligi yer almaktadir,
  • 2. Ikinci dünya Haritasi
  • ilk haritanin eksik ve hatali kisimlari
    düzeltilmistir,
  • 3. Denizcilik kitabi Akdeniz, Kizildeniz, Hint
    okyanusu ve Çin deniziyle ilgili ayrintili
    bilgiler verilmistir.

45
Katip Çelebi
  • Cografya ve tarih alanlarinda eserler verdi
  • En önemli eseri Cihannüma

Cihânnümâ'da kirk adet renkli levha yer aliyor.
Bunlardan 13'ü astronomi, kozmografya ve cografya
ile ilgili. 27 tanesi ise haritalara ayrilmis.
Haritalarda yerlesim birimlerinin Türkçe isimleri
ya da Arapça yazilislari eksiksiz olarak
belirtilmis. Kitaptaki çizimlerden biri de
pusulayi ve Istanbul'un manyetik sapmasini
gösteriyor
46
  • Osmanli Döneminde kurulan iki önemli kurum
  • 1. Darül-Fünun (1863)
  • 1933 te Istanbul Üniversitesi oldu
  • 2. Kandilli Gözlemevi (1867)
  • Kandilli rasathanesi olarak günümüzde varligini
    sürdürüyor..
Write a Comment
User Comments (0)
About PowerShow.com