BILGI EKONOMISI, ENFLASYON VE B

1
BILGI EKONOMISI, ENFLASYON VE BÜYÜME ÜZERINE BIR
ANALIZ

• Dr. Yasar SARI (Mugla Üniversitesi)

2
BILGI EKONOMISI

• Bilgi Ekonomisi. Bu sözcük Nasdaq borsasindaki
  gelismeleri, Internetteki yeni is modellerini
  veya Turkcell gibi bir tesebbüsün kisa sürede
  ulastigi piyasa degerini açiklamak için
  basvurdugumuz bir kavram olarak karsimiza
  çikmaktadir (Ülgen, 2000)

3
BILGI EKONOMISI

• Bilgi ekonomisi farkli kesimlerce degisik
  anlamlarda ele alinmaktadir. Bunlar küresel
  rekabet çaginda, klasik ekonomi kuramlarinin
  geçersizligi ve hizli teknolojik degisimi öne
  çikaran çok genis kapsamlardan, sadece üretim ve
  verimlilik artisinda bilgi ve iletisim
  teknolojilerinin etkisini içeren dar bir odaga
  kadar degisebilmektedir.

4
BILGI EKONOMISI

• Bilgi Ekonomisi hakkinda genel kabul gören en
  temel olgu, ekonominin altyapisinin fizik
  mallardan çok bilgi temelli ve daha ziyade
  hizmete benzeyen mallara dayaniyor olmasidir.
  Bilginin üretim süreçlerindeki yerinin gittikçe
  artmasiyla birlikte, sanayi ürünlerinin eski
  degerini kaybetmeye basladigi iddia edilmektedir.

5
BILGI EKONOMISI

• Eski sektörler önemini, karliligini, istihdam
  gücünü, üretim kapasitesini yavas yavas
  yitirirken, yeni sektörler çig gibi büyüyerek
  ekonomik büyümenin lokomotifi konumuna
  gelmektedir.

6
BILGI EKONOMISI

• Teknolojik gelismeyle vücut bulan, büyük ölçüde
  dijitallesmeye ve Internete bagli olan bilgi
  ekonomisi tipki dominant bir gen misali eski
  ekonomiyi yani eski organizmayi kusatip yavas
  yavas yok etmektedir.

7
BILGI EKONOMISININ ETKILERI

• Faktör fiyatlarinin düsmesi nedeniyle düsük
  maliyetli üretim
• Pazarlama maliyetlerinin düsmesi (B2C yada B2B)
• Fiyat bilgilerinin seffaflasmasi
• Tüketici merkezli üretim
• Piyasaya giris engellerinin en aza inmesi
• Rekabet edebilirliligin artmasi

8
BILGI EKONOMISI VE GELENEKSEL EKONOMI

• Gerçekten bilgi ekonomisinin en büyük faydasi
  eski ekonomiyi daha etkili hale getirmesidir.

9
BILGI EKONOMISI

• Tüm bu olumlu önermeleri makro ekonomik çerçevede
  bir araya getirecek olursak, düsük maliyetler
  veri olarak alinabilecek herhangi bir fiyat
  seviyesinden firmalari daha fazla üretmeye tesvik
  etmektedir.

10
BILGI EKONOMISI VE BÜYÜME

• Bilgi ekonomisinin temelini olusturan bilgi ve
  iletisim teknolojileri büyüme üzerindeki etkisini
  çok boyutlu dogasi geregi
• Üretim artisi,
• Verimlilik artisi,
• Yeni istihdam olanaklari,
• Ekonomik etkinlik artisi
• gibi farkli kanallar araciligiyla
  göstermektedir.

11
PIYASA DENGESI VE BÜYÜME
Arz egrisi S1den S2ye hareket etmekte, uzun
dönem dengede üretim miktari artmakta, fiyat
seviyesi düsecektir.
P
D
S1
S2
P0
P1
Q
Q0
Q1
12
BILGI EKONOMISI VE ENFLASYON

• Üretim artisindan kaynaklanan fiyat düsüsüne
  bagli olarak belli bir periyot dahilinde
  enflasyon düsebilir, fakat bu düsüs fiyatlarin
  daha alt seviyede yeni denge noktasina ulasmasina
  dek sürecektir.

13
BILGI EKONOMISI VE ENFLASYON

• Eger otoriteler enflasyon hedefini
  degistirmezlerse, kisa dönemli düsüsün ardindan
  enflasyon eskisi gibi kalacaktir.

14
BILGI EKONOMISI VE ENFLASYON

• Internetin fiyatlari asagiya çekmesi nedeniyle
  enflasyon hedeflenen oranin altina düserse,
  otoriteler faiz oranlarini indirerek hizli
  büyümeye izin verebileceklerdir.

15
BILGI EKONOMISI, ENFLASYON ve BÜYÜME

• Buraya kadar anlatilanlar Internetin kisa
  dönemde enflasyonu düsürebilecegini uzun dönemde
  de büyümeyi artirabilecegini göstermektedir.

16
BILGI EKONOMISI, ENFLASYON ve BÜYÜME

• Bu önermelerin temelinde Internetin yalnizca
  toplam arz üzerinde etkili olacagi yaklasimi yer
  almaktadir. Ancak Internet kuskusuz toplam talep
  üzerinde de etkili olmaktadir.

17
BILGI EKONOMISI, ENFLASYON ve BÜYÜME

• Örnegin, hisse senedi yatirimcilarinin yüksek
  üretim düzeyi ve kar beklentileri hisse
  senetlerinin fiyatlarini artiracak, bu artis da
  hisse senedi sahiplerinin servetini artirarak
  arzdaki artis realize edilmeden tüketicileri daha
  fazla harcamaya yöneltecektir.

18
PIYASA DENGESI VE BÜYÜME
Burada dikkat edilmesi gereken nokta, Internetin
hem arzi hem de talebi tetikleyerek denge üretim
miktari Q2 düzeyine ulastirdigidir. Bu da büyüme
olarak adlandirilmaktadir.
Talep egrisi D1den D2ye hareket edecek, uzun
dönem dengede talep miktari artacak, fiyat
seviyesi tekrar P0 yükselecektir.
P
D2
D1
S1
S2
P0
P1
Q
Q0
Q1
Q2
19
BILGI EKONOMISI, ENFLASYON ve BÜYÜME

• Yukarida sözü edilen talep yönlü yaklasimin
  Amerikadaki fiili durumla neredeyse birebir
  örtüstügü söylenebilir. Verimlilik artisi, hisse
  senedi piyasasi ve fiyatlari araciligiyla talepte
  bir patlama yaratmistir.

20
BILGI EKONOMISI, ENFLASYON ve BÜYÜME

• Talep patlamasinin tasidigi en büyük risk,
  talepteki artisin verimlilik orijinli arz
  artisini kisa vadede geçmesi, teknolojik
  yeniliklerin reel üretime dönüstürülmesi
  asamasindaki zaman boslugunda (time lag) denge
  fiyatinin yükselebilecek olmasi, böylelikle kisa
  dönemde enflasyonist baskinin ekonomiyi
  etkilemesidir.

21
BILGI EKONOMISI, ENFLASYON ve BÜYÜME

• ABD de bu fiili durum olusmus ancak ABD
  ekonomisinin bazi özellikleri nedeniyle bu çabuk
  atlatilmistir. Bu özellikler sunlardir
• Amerikanin gerek isgücü gerek sermaye piyasasi
  diger ekonomilere nazaran daha esnektir,
• piyasa etkinligi fazladir,
• isgücünün hareket serbestisi vardir, piyasa
  rekabetçidir,
• sermaye ve isgücü yeni olanaklara kolaylikla
  kanalize edilebilmektedir.
• Diger bir faktör de talep fazlasinin dis ticaret
  açigiyla elimine edilmesidir,
• tüketim talebi ithalat yoluyla eritilmektedir.
• Kimi uzmanlarca hakli olarak elestirilen korkunç
  boyutlardaki dis ticaret açigi ise, Amerikan
  sermayesinin dünya genelinde sahibi ya da ortagi
  oldugu firmalarin küresel satislariyla finanse
  edilmektedir.

22
DEGERLENDIRME VE SONUÇ

• Analizin de gösterdigi gibi, Internetin önemi,
  uygun sosyal ve ekonomik politikalarla
  desteklenmesi durumunda uzun vadede yaratacagi
  enflasyonsuz büyümeden kaynaklanmaktadir.