MAKRO IKTISAT

1
MAKRO IKTISAT

• Insanlarin sinirsiz tüketim isteklerinin sinirli
  (kit) kaynaklarla en iyi nasil edilecegini
  inceleyen bir bilim dali olan ekonomi, genelikle,
  mikroekonomi ve makroekonomi olarak ikiye ayrilip
  incelenir.
• Mikro küçük, makro büyük demek olup,
  mikroekonomide küçük ekonomik birimler
  (hanehalki, firmalar, piyasalar) makroekonomide
  ise ekonominin bütünü ana usurlariyla ele alip
  incelenir.
• Bir benezetme yapacak olursak, makroekonomi bir
  ormanin, mikroekonomi ise ormanin içindeki
  agaçlari incelenmesi demektir.

2

• Mikroekonomi, herhangi bir piyasada malin
  fiyatinin nasil belirle digi, bir tüketicinin
  maksimum fayda (mutluluk) elde etmek için
  parasini nasil harcayacagi, bir firmanin üretim
  ve maliyet yapisi ve bu yapi ile ait oldugu ürün
  piyasasinda nasil davranacagi gibi konular
  üzerinde durur.
• Buna karsilik makroekonomi toplam gelir, toplam
  tüketim, toplam tasarruf, toplam yatirim ve
  fiyatlar genel düzeyi gibi makro degiskenlerin
  nelerden etkilendigini ve ekonomide tam
  istihadam, fiyat istikrari ve ekonomik büyüme
  gibi temel hedeflerin nasil elde
  edilebileceklerini inceler.

3

• Enflâsyon, issizlik, dis açiklar ve büyüme hizi
  gibi kavramlar her gün yazili ve görsel yayinda
  çok sik duydugumuz sözcüklerden bazilaridir.
• Ekonomik gelismeler herkesi yakindan ilgilendirir
  Isçi, memur ve emekliler enflâsyon satin alma
  güçlerini düsürmesinden, çalisanlar ekonomik
  daralmanin getirecegi issizlikte, ihracatçilar
  döviz kurlarindaki düsüsten endise ederler.
  Firmalar enflâsyon, resesyon ve dis rekabetin
  kârlarini nasil etkileyecegiyle ilgilenirler.
  Ister üretici, ister tüketici olsun, toplumun tüm
  kesimleri, büyümenin nimetlerinden daha yüksek
  bir pay almak ister.
• Çesitli ülkelerdeki örneklerden de anlasidigi
  gibi, hükümetlerin düsmesinde hiçbir faktör kötü
  ekonomil yönetim kadar etlili degildir.

4
1-) MAKROECONOMININ TARIHÇESI

• Bir sosyal bilim olarak ekonominin temelleri
  antik çagda Yunanistandaki bazi filozoflarin
  ekonomiye iliskin görüslerine kadar uzanir.
• Ekonomi kelimesinin kaynagini Yunancaddaki
   oika  (ev) ve  numos  (kural) kelimelerinden
  olusan ve  ev yönetimi  anlamina gelen
   oikonomia  kelimesi teskil eder.
• Daha sonraki dönemlerde de ekonomi ile ilgili
  çesitli görüsler öne sürüp gelistirilmisse de,
  bir sosyal bilim olarak ekonominin ortaya 18.
  yüzyilda ilk defa Ingilterede baslayip sonra
  diger Avrupa ülkelerine ve Amerikay yayilan
  Sanayi Devrimi yillarina ve özellikle de
  Iskoçyali felsefe profesörü Adam SMITHin (1723
  1790) kisa adi Uluslarin Zenginligi (The Wealth
  of Nations) olan kitabinin yayinlandgi 1776
  yilina kadar gider.

5

• David Hume, makroekonomi alanindaki ilk eser
  diyebilecegimiz "Ticaret Dengesi Üzerine" adli
  çalismasinda ekonomide para arzi, ticaret dengesi
  ve fiyat düzeyi arasindaki baglantilari
  incelemistir.
• Makroekonomi 20. Yüzyil'da ayri bir disiplin
  olarak algilanmistir. Bu alanin gelismesinde üç
  olay özellikle önemlidir. Birincisi, ekonomi
  istatistikçilerinin, makroekonomik arastirmalarin
  bilimsel temelini olusturan verileri toplamaya ve
  sistematiklestirmeye baslamalaridir. Ikincisi,
  ekonomik dalgalanmalarin tekrarlanan ekonomik
  olgular suretinde tesbit edilmis olmasidir.
  Üçüncüsü ve adeta bir katalizör islevi gören olay
  Büyük Buhran olmustur. 

6

• 1883-1946 yillari arasinda yasayan ünlü
  ingiliz ekonomist John Maynard Keynes, Büyük
  Buhran'i açiklayan ve devletin belli
  politikalarla ekonomik çöküntülerin üstesinden
  gelebilecegini iddia eden yeni bir teorik çerçeve
  ortaya koyarak modern makroekonominin öncülügünü
  yapmistir.
• Keynes'in ekonomik dalgalanmalara iliskin
  temel düsünceleri, 1936 yilinda yayimladigi
  "istihdam, Faiz ve Paranin Genel Teorisi" adli
  eserinde yer almaktadir. Keynes, Uluslararasi
  Para Fonu'nun kurulmasinda ve 2. Dünya Savasi
  sonrasi uluslararasi para sisteminin olusumunda
  bu kitabindaki düsüncelerinin disinda önemli
  katkilar yapmistir. Keynes'in temel tezi, piyasa
  ekonomilerinin her zaman kendilerini düzeltecek
  bir mekanizmaya sahip olmadigi, yâni düsük
  issizlik ve yüksek üretim düzeylerini her zaman
  garanti edemeyecegi biçimindedir. 

7

• Friedman Chicago Üniversitesi'ndeki
  meslektaslariyla beraber monetarizm
  (parasalcilik) olarak bilinen ve Keynesyenciligin
  antitezi olan bir doktrini ortaya koydular.
  Monetaristler, ekonomilerin kendi hâline
  birakilirsa tam istihdama dönme egiliminde
  oldugunu iddia etmislerdir.
• Keynesyen düsünceye karsi monetaristlerce
  baslatilan karsi atak 1970'li yillann baslarinda,
  Robert Lucas, Thomas Sargent, Neil Wallace ve
  Robert Barro gibi ekonomistlerin öncülügünde
  neoklasik makroekonomistler tarafindan
  sürdürülmüstür. Bu ekonomistler piyasa
  ekonomilerinin kendi kendilerini düzelttigini
  iddia etmislerdir. Bu teorinin taraftarlari, John
  F. Muth tarafindan ortaya atilan rasyonel
  beklentiler kavramini makroekonomik analizlerde
  kullanarak gelistirmislerdir.

8

• Rasyonel beklentiler hipotezi, bireylerin ve
  isletmelerin gelecekteki ekonomik olaylar
  hakkindaki beklentilerini olustururken "rasyonel"
  bir biçimde davrandiklarini, yâni mevcut
  bilgilerini en iyi biçimde kullanarak geçmiste
  yaptiklari hatalara düsmekten kaçindiklarini öne
  sürmektedir. 
• 1970'lerde gelismis ekonomilerde verimlilik
  artisi ve ekonomik büyümedeki yavaslama, bu
  soruna çözüm bulmak amacina yönelen ve oldukça
  farkli görüsleri olan, Robert L. Bartley ve
  Arthur Laffer gibi ekonomistlerce gelistirilen
  arz yönlü ekonomi yaklasimini ön plana
  çikartmistir. ABD'de 1980'lerde Reagan yönetimi
  döneminde etkili oldugu için Reaganomics olarak
  da adlandirilan arz yönlü ekonomide, vergilemenin
  piyasalardaki itici güçler üzerindeki etkisine
  büyük önem verilir. Vergi oranlarinin
  düsürülmesinin ekonomiyi canlandiracagi, milli
  geliri ve vergi gelirlerini artiracagi ve
  enflasyonu azaltacagi iddia edilir. 

9

• Son dönemlerde yeni düsünce okullari da
  tartismaya dâhil olmustur. Reel ekonomik
  dalgalanmalar teorisinin taraftarlari hem
  Keynesyenlerin, hem de monetaristlerin ekonomiyle
  isabet eden soklarin kaynagini belirlemede hatali
  olduklarini iddia etmektedirler. Bunlar, soklarin
  ekonomide gözlenen dalgalanmalarin bunlarla
  açiklanabilecegi biçiminde bir görüs ortaya
  koymuslardir. 

10

• Aktivist makroekonomik politikalari yeniden ön
  plana çikarmaya çalisan Yeni Keynesyenler
  özellikle uzun dönemde monetarizmi ve rasyonel
  beklentiler yaklasimini kabul ederler. Ancak
  yapisalci okuldan da etkilenen Yeni Keynesyenler,
  asimetrik bilgi, fiyatlarin ve ücretlerin
  yapiskanliklari ve katiliklari gibi nedenlerle
  piyasalarin temizlenmedigini (arz - talep
  dengesinin saglanmadigini) ileri sürerler.
  Bunlara göre eksik rekabet ve piyasa
  basarisizliklari önemlidir, hatta ekonomik
  dalgalanmalarin nedeni olarak piyasa
  basarisizliklari gösterilmektedir.

11

• Yine yeni Keynesyenler gibi istikrarsiz denge
  modelleri ile çalisan yapisalci okul 'a göre reel
  ücret katiligi ve yapiskanligi söz konusudur.
  Dogalissizlik orani hipotezini kabul eden bu
  yaklasimda faiz orani merkezi bir rol
  oynamaktadir. 

12
2. MAKRO EKONOMIK DÜSÜNCE AKIMI

• Mikro ekonomik akiminin dogusundan etkili olan
  iktisat okullari iki yaklasim dogrultusunda
  degerlendirilmektedir. Bunlar Yeni Klâsik Okul ve
  Keynesci Okul olarak ifade edilir.
• Klâsik iktisadi düsüncenin görüs ve ilkelerini
  benimseyen ve yeni Klâsik Okul olarak
  adlandirilan baslica düsünce akimlari sunlardir 
• - Moetarist (Parasalci) Teori
• - Rasyonel Beklentiler Teorisi
• - Arz Yönlü Iktisat Teorisi

13
Makro ekonomik akimin ikinci yaklasimi olan
Keynesci düsünenin görüs ve ilkelerine yenilikler
getiren düsünce akimari ise - Yeni Keynesci
- Post Keynescilerdir. Her iki düsünce
akimi da piyasa ekonomisi sisteminin genel ilke
ve düsüncelerini benimsemektesir. Ortaya çikan
görüs ayriliklari piyasalarin isleyisi, makro
ekonomi politikalarin uygulanisi ille ilgili
olmaktadir. Günümüzde gerek klâsik gerekse
Keynesci yaklasimlarin görüs ve önerileri
geçerligini yitirmistir. Çünkü toplumlarin sosyal
yapilari ile ekonomik yapilari büyük degisime
ugramistir. Bu dogrultuda adi geçen yaklasimlar
da zaman içinde degisime ugramis olup yeni görüs
ve ilkeleri ile günümüz ekonomilerine yön
vermektedir.
14

• 3 -) MAKRO IKTISADIN TEMELLERI
• 3-1.Gelir ve Istihdam Düzeyi Bir ekonomide,
  belli bir dönemde üretilen nihai mal ve
  hizmetlerin degerine gayrisafi milli hasila,
  (GSMH) denir. Istihdam düzeyinin belirlenmesi,
  gelir düzeyinin belirlenmesi seklinde ele
  alinabilir. 
• 3-2.Fiyat Düzeyinin Istikrari Hem fiyat
  düzeyinin düsmesi (deflasyon), hem de yükselmesi
  (enflasyon) seklinde ortaya çikabilir. 
• 3-3.Ekonomik Büyüme Ekonominin büyüme hizi, reel
  GSMH'nin yillik artis hizidir. 
• 3-4.Dis Açiklar Ödemeler bilançosu Bir ülkenin
  dis dünyayla ekonomik iliskilerinin döviz gelir
  ve gider kalemleri seklinde gösterildigi tablo
  olup bunun en önemli kalemi dis ticarettir. 

15

• 4-) EKONOMI POLITIKASI  
• Ekonomi Politikasi Mâkul bir büyüme hizi
  saglamak, fiyat düzeyinin istikrarini saglamak,
  istihdam düzeyini artirmak, gelir ve servet
  dagiliminda adaleti temin etmek, bölgeler arasi
  kalkinmislik farklarini gidermek, ödemeler
  bilançosu dengesini saglamak gibi hedeflere
  ulasilmaya çalisilir.
• 4-1-) EKONOMI POLITIKASININ ARAÇLARI 
• 4-1.1.Para Politikasi Merkez bankasinca
  yürütülür. Araçlari emisyon, açik piyasa
  islemleri, reeskont orani mevduat karsilik
  oranlari ve bankacilik sistemi üzerinde dogrudan
  kontroller ve faiz oranlarinin etkilenmesi olarak
  siralanabilir.
• 4.1.2.Maliye Politikasi Devletin vergiler, kamu
  harcamalari ve borçlanma yoluyla ekonomiyi idare
  etmesidir. Maliye politikasi, parlamentonun
  denetiminde hükümet eliyle yürütülür.

16

• 4.1.3.Dis Ekonomi Politikasi Dis âlemle
  yürütülen ekonomik iliskileri düzenlemeye yönelik
  politikalardir. Araçlari ise ticaret politikasi
  (gümrük tarifeleri, kotalar, ihracat
  tesvikleri...), yabanci sermayeye yönelik
  düzenlemeler ve döviz piyasalarina müdahaledir.
• 4.1.4.Gelir Politikasi Ücretler ve fiyatlar
  üzerindeki dogrudan kontrollerdir. Bu politika,
  enflasyona karsi uygulanabilecek en uç
  politikadir. 

17

• 4.2.Ekonomi politikasinda bir diger ayrim da
  amaca bagli olarak yapilir 
• 4.2.1.Istikrar politikalari Ekonomik
  dalgalanmalari (büyüme, issizlik ve enflasyon
  oranlarindaki dalgalanmalar) yumusatmaya yönelik
  ve daha çok kisa dönemli politikalardir. Istikrar
  politikalari genellikle para ve maliye
  politikalarinin bir bilesimi olarak uygulanir.
• 4.2.2. Büyüme politikalari Ekonominin üretim
  kapasitesini arttirmaya yönelik uzun dönemli
  politikalardir. 

18
1. BölümMilli Gelir Analizine Giris ve Bazi
Makroekonomik  Degiskenlerin Ölçümü1- Çesitli
Milli Hasila ve Gelir Kavramlari 
19

• 1-1-) Gayrisâfi Milli Hâsila (GSMH) Belli bir
  dönemde bir ülke vatandaslarinin sahip olduklari
  üretim faktörleri kullanilarak üretilmis bütün
  nihai mal ve hizmetlerin piyasa fiyatlan ile
  hesaplanmis degeri olarak tanimlanir. Nihai mal
  ve hizmetler, ekonomideki üretici birimlerin
  üretimde aramali olarak kullanmayacagi, tüketim,
  yatirim ve ihracat için kullanima hazir mal ve
  hizmetlerdir.Üretim açisindan kisaca
• GSMH Tüketim mallariYatirim
• mallariKamu hizmet
• GSMH bir ekonominin toplam gücünü gösterir.
  Ülkelerin ekonomik güçleri, iktisadi refah
  karsilastirilken GSMH degerleri ölçü olarak
  alinir.

20

• 1-1-1-) GSMH'nin Ölçümünde Karsilasilan
  Problemler 
• Bu Problemlerin nedenleri bir kisim üretimin
  piyasaya çikmamasi, mallarin kalitesindeki
  gelismelerin dogru olarak hesaba katilmamasi,
  üretimin yol açtigi olumsuzluklar, bos zamanlarin
  degerinin dikkate alinmamasi ve yeralti
  ekonomisinin varligidir.
• Nominal GSMH ve Reel GSMH Bir dönemin
  üretiminin degerini, ayni dönemin fiyatlari (câri
  fiyatlar) ile ölçerken Reel GSMH dönem
  üretiminin degerini baz alinan bir yilin
  fiyatlari (sabit fiyatlar) ile ölçer. Böylece
  reel GSMH, fiyat artislarinin etkisini gidererek,
  gerçek (veya fiziki) üretimdeki dönemler arasi
  degismeleri görmeyi mümkün kilar. Ekonomik
  analizler için nominal (câri) degerler pek
  kullanisli degildir. Bu nedenle ekonomik analizde
  fiyat degismelerinin etkisini içermeyen reel
  büyüklükler ile çalisilir.  
•                         Nominal GSMH
• Reel GSMH-------------------x100           
           Fiyat Endeksi 

21

• 1-1-2-)GAYRI SÂYFI MILLI HÂSILANIN ÖLÇÜLMESI 
• Gayri sâfi milli hasilanin hesaplanmasinda üç
  farkli yönteme basvurulmaktadir. Bu yöntemler
  üretim yöntemi, gelir yöntemi ve harcama
  yöntemidir.
• A-) Üretim Yöntemleri Firmalarin ürettikleri tüm
  mal ve hizmetleri miktarlari ile bunlarin
  fiyatlarini çarparak, dönem üretiminin degerini
  hesaplayabiliriz. 
• GSMH Sanayi Üretimi Insaat Sektörü Üretimi
  Tarim Sektörü Üretimi Hizmetler Sektörü
  Üretimi
• Böylece sadece nihai mallarin degerleri
  hesaplamaya dahil edilebilelecegi bibi ara
  mallarin degerleri de dikkate alinarak bu
  hesaplama yapilabilir. Ancak ara mallarin
  degerleri dikkate alinarak yapilacak bir
  hesaplamada ise üretimin her asamasinnda ilave
  edilen katma degerler toplami dikkate
  alinmalidir.
• Katma deger, bir malin üretiminin her bir
  asamasinda o malin degerine yapilan ilavedir.
• Ekonomide üretilen bütün katma degerlerin
  toplanmasi suretiyle GSMHya ulasilabilir.

22

• B-) Gelir Yöntemi Bu yöntemde milli gelire
  katilan faktörlerinin elde ettikleri gelirler
  dikkate alinmaktadir. Üretim faktörlerinin
  üretime katilmalari karsiliginda elde ettikleri
  ücretler, faizler, kârlar ve rantlarin toplanmasi
  suretiyle bulunur.
• GSMH Ücretler Faizler Rantlar Dolayli
  Vergiler Amortisman
• Bu yöntemde baslica veri kaynaklari ücret
  istatistikleri, vergi beyannameleri ve hane halki
  anketleridir. Yöntemin basarisi bu bilgilere
  dogru olarak ulasabilmesine baglidir.

23

• C-) Harcama Yöntemi Faktör sahipleri,
  gelirlerini, üretilen mal ve hizmetleri satin
  almak için harcayacaklarina göre, üretim ve gelir
  yöntemleriyle bulunacak degerin aynisi, mal ve
  hizmetler üzerine yapilan harcamalarin
  toplamindan da bulunabilecektir.
• Gerçekte harcamalar su dört kalemden olusur
• Özel tüketim harcamalari (C),
• Özel yatirim harcamalari (I),
• Kamu harcamalar (G) ile
• Ihracat - ithalat fazlasi (X-M).
• Bunlar GSMH ClG (X-M) ile ifade edilebilir

24

• 1-2-) Gayrisâfi Yurtiçi Hâsila (GSYIH)
• Yurtiçinde üretilmis nihai mal ve hizmetlerin
  degeridir.
• GSMH GSYIH Net dis faktör geliri
• Dis faktör gelirleri su kalemlerden olusur
• Isçi gelirleri ()
• Faiz gelirleri ()
• Girisimci hizmetler gelirleri ()
• Faiz ödemeler (-)
• Kâr transferleri (-)
• Türkiyede yillar itibariyla, ekonomide meydana
  gelen yeniklerin hesaplara yansitilabilmesi
  amaciyla, 1987 bazli seriden, 1998 bazli GSYIH
  serisine, TÜIK çalismalariyla, geçen yillarda
• geçilmistir.
• Örnegin, 2007 yili GSYIH degeri cari fiyatlarla
  12,9luk artisla 856.387 Milyon YTL, ABD dolari
  cinsinden 25,1lik artisla 658.786 Milyon Dolar,
  sabit fiyatlarla 4,5lik artisla 101.046 Milyon
  YTL olmustur.

25

• 1-3-)Safi Milli Hâsila (SMH), Milli Gelir (MG),
  Kisisel Gelir (KG), Harcanabilir Gelir (HG) ve
  Kisi Basina Düsen Milli Gelir
• 1-3-1-) Safi Milli Hâsila (SMH)
• Bir ülke sinirlari içinde belirli bir dönemde
  üretilen mal ve hizmetlerin parasal degerine GSMH
  denmesinin sebebi, üretilen mal ve hizmztlerin
  üretim sürecinde kullanilan üretim faktörlerinin
  ugradigi asinma ve yipranma paylarinin
  (amortisman) göz önüne alinmasidir. GSMHdan, o
  yilin amortisman paylari çikarildiktan sonra SMH
  ulasir.
• SMH GSMH-Amortismanlar
• 1-3-2-) Milli Gelir (MG)
• Milli gelir, bir ülkede bir yil içerisinde
  üretilen mal ve hizmetlerin net piyasal degerine
  (vergiler hariç) esitir.
• MG GSMH - Amortismanlar - Dolayli Vergiler veya
  Sübvansiyonlar

26
da

• Yani, SMHdan, fertlerin gelirlerine intikal
  etmeypip hazineye intikal eden KDV, ÖTV gibi
  vasita vergiler çikarilacak olursa, geriye üretim
  faktörlerinin (toprak, emek, sermaye ve
  mütesebbis) hizmetleri karsiligi elde ettigi
  gelirin toplamina milli gelir.
• MGSMH-Vasitali Vergiler Sübvansiyonlar
• Sübventionlar, devlet tarafindan üreticiye
  tesvik alaciyla verilen karsiliksiz mali
  yardimlari kapsar.
• 1-3-3-)Kisisel Gelir (KG)
• Kisisel gelir, bir ekonomide bir dönemde milli
  gelire dahil oldugu halde üretim faktörlerinin
  eline geçmeyen gelirlerin milli gelirden
  çikartilmasi ve milli gelire dahail olmadigi
  halde üretim faktörlerinin eline geçen gelirlerin
  milli gelire eklenmesi süretiyle hesaplanan bir
  degerdir. KG MG - Sigorta Pirimleri - Kurumlar
  Vergisi- Dagitilmayan Kârlar Transferler

27

• Transferler, devletin emeklilere, kimsesizlere,
  yoksul ve issizlere üretim karsiligi olmadan
  yaptigi karsisizlik ödemelerdir.
• Kurumlar vergisi, firmalarin kârlarindan
  ödedikleri bir vergidir.
• Dagitilmiyan kârlar ise, sirketler yil sonunda
  o yil içinde elde ettikleri gelirleri
  hissadarlara dagitirlar. Ancak uygulamada kârin
  tümü degil bir kismi dagitilir, geri kalani yeni
  yatirimlara finansman olarak kullanilir.Bu olaya
   Oto financement  denir.

28

• 1-3-4-) Kisi basina düsen milli gelir iktisadi
  refahi bir ölçüsüdür. Iktisadi refah, ekonomide
  kit kaynaklarla elde edilen haz ve tatmin
  duygularinin para birimi ile ifadesidir. GSMH bir
  ekonominin toplam üretim gücünü gösterdigine
  göre, acaba bu gücün ne kadari toplumu meydana
  getiren bireylerin iktisadi refahlarina
  yansimaktadir. Kisi basina düsen GSMH, GSHMnin
  ülkenin toplam nüfusuna bölünmesiyle bulunan bir
  degerdir. Yani
• Kisi Basina Düsen Milli Gelir GSMH/Toplam
  Nüfus
• Örnegin, Türkiyede, 1998 bazli seriye göre,
  2007 yilinda kisi basina düsen gayri safi yurtiçi
  hasila degeri cari fiyatlarla 12 132 YTL, ABD
  dolari cinsinden ise 9 333 dolardir.

29

• 1-3-5-) Harcanabilir Gelir (HG)
• HG, bir ülkede kisilerin eline geçen ve
  harcayabilecekleri gelirin toplamimini ifade
  eder. Bir ülkede harcanabilir gelir daima kisisel
  gelirden küçüktür. Çünkü kisiler elde ettikleri
  gelirin bir kismini devlete vasitasiz vergi
  (gelir vergisi, veraset ve intikal vergisi vb.)
  olarak ödemek zorundadir. Kisilerde bu
  gelirlerininin tüketim (büyük bir payini) ve
  Tassarruf için kullanirlar. Böylece
• Harcanabilir Gelir (HG) Kisisel Gelir-
  Dolaysiz Vergiler Tüketim Tasarruf

30

• Ekonomik Büyüme Orani Reel GSMH'nin veya kisi
  basina reel GSMH'nin artis oranidir. Herhangi bir
  yildaki ekonominin büyüme orani (yillik artis
  hizi) (d) 
• Içinde bulunan yilin reel GSMH'i Bir
  önceki yilin reel GSMH'sidir. 

31
(No Transcript)
32
(No Transcript)
33

• 2-) Temel Makroekonomik Iliskiler ve Harcamalar
• Ekonomik Faaliyetlerin Çerçevesi

34

• 2-1-) Ekonomik Karar Birimleri ve Faaliyetleri
• 1.Hanehalklari Ekonomide tüketim kararini veren
  birimlerdir.
• 2.Firmalar Ekonomide üretimin organizasyonunu
  yapan, mal ve hizmetleri üretip piyasada satan
  birimlerdir.
• 3.Devlet Özel nitelikli mal ve hizmet üretmeyen
  kamu hizmetleri üreten kesimdir.
• 4.Dis âlem Ülkenin ekonomik birimlerinin
  iliskide bulundugu diger tüm ülkelerin ekonomik
  karar birimlerini temsil eden bir kavramdir.

35

• 2-2-)Mübadele ve Piyasalar 
• 1. Mübadele veya degisim, ekonomik birimler
  arasinda mallarin, faktörlerin (ve faktör
  hizmetlerinin) ve alacak haklarinin el
  degistirmesidir. 
• 2. Piyasa Degisimin gerçeklestigi her türlü
  ortamdir. Baslica dört piyasanin varligi kabul
  edilecektir Mal piyasasi, Emek piyasasi, Para
  piyasasi, Tahvil piyasasi. 

36

• 2-3-) DEVRI AKIMLAR MODELI 
• Modelin temelinde Quesnay'in Ekonomik Tablosu
  vardir. Quesnay, tablosunu hazirlarken kanin
  vücuttaki dolasimindan ilham almistir.
• 2.3.1.Tasarruf ve Yatirimin Olmadigi Iki Kesimli
  Bir Ekonomi Yalniz tüketim harcamasi (C)
  yapildigi için, milli hasila (Y), YC. dir.
• 2.3.2.Tasarruf ve Yatirimlari Içeren Iki Kesimli
  Bir Ekonomi Yalniz tüketim (C) ve yatirim (I)
  harcamasi yapildigi için, Gayrisâfi Milli Hâsila
  (Y) iken, YCl'dir.

37

• 2.3.3. Devletin Bulundugu Üç Kesimli Kapali Bir
  Ekonomi Toplam harcamalar Özel (hanehalki)
  tüketim harcamalari (C), özel (firma) yatirim
  harcamalari (I) ve devlet harcamalari (G). Bu
  durumda Gayrisâfi Milli Hâsila (Y). YCIG
  olmaktadir
• 2.3.4. Dört Kesimli Açik Bir Ekonomi Toplam
  harcama Yurtiçi tüketim Yurtiçi yatirim
  Devlet harcamasi (ihracat - ithalat) tir. Yâni,
  GSMH YCIG (X-M) dir. 

38

• 2-4-) TÜKETIM VE TÜKETIM FONKSIYONU 
• 2.4.1. Tüketim Toplumdaki tüm bireylerin
  dogrudan dogruya ihtiyaçlarini karsilayan mal ve
  hizmetleri kullanma eylemidir. Tüketim
  harcamalari, bu eylemi gerçeklestirebilmek için
  yapilan parasal ödemelerin toplamindan
  olusmaktadir. Tüketim harcamalari (C)
  harcanabilir gelire (Yd) baglidir.  

39

• 2.4.2. Tüketim harcamasini etkileyen faktörler
   
• a) Reel Faiz Oranb)  Hane halki Yas
  Ortalamasic)  Gelecekte Beklenen Gelird)  Net
  Aktiflerin Reel Degerie)  Insan Karakteri 
• 2.4.3. Tüketim Fonksiyonu Toplumdaki tüm
  bireylerin tüketim harcamalari ile harcanabilir
  gelir arasindaki iliskiyi kuran noktalarin
  birlestirilmesiyle elde edilir. C f(Yd)
  seklinde ifade edilebilir. Gelir arttikça tüketim
  de artar, ancak tüketimdeki artis hizi gelirdeki
  artis hizindan daha yavas olur

40

• 2.4.4. Otonom Tüketim 
• Bir ekonomide içinde bulunulan dönemin geliri
  ile ilgisi olmayan ve gelir sifir dâhi olsa
  yapilan tüketim harcamasidir. 
• 2.4.5. Keynesyen Tüketim Egrisi
• C f(Yd) Egrisinin seklinden tüketimin gelirle
  pozitif iliskili oldugu ancak gelirden daha yavas
  arttigi anlasilir.
•  

41

• 2.4.6. Tüketim Dogrusu ve Denklemi
• C Co cYd
• C Tüketim
• C0 Otonom Tüketim
• c Marjinal Tüketim Egilimi
• Yd Harcanabilir Gelir

42

• 2.4.7. Marjinal Tüketim Egilimi (MTE) (
  ) iktisadi anlami ise, gelirdeki birim
  degisimin tüketim harcamalarinda ne ölçüde
  degisim yaratacaginin ölçüsü olmasidir. Binindigi
  gibi
• 2.4.8. Ortalama Tüketim Egilimi Ortalama
  tüketim egilimi (OTÜE) belirli bir gelir
  düzeyinin ne kadarinin tüketim harcamalarina
  ayrildigini gösterir.
• OTÜE C/Yd 

43

• 2.4.9. Modern Tüketim Teorileri 
• a-)  Ömür Boyu Gelir Teorisi Bireylerin tüketim
  ve tasarruflarini oldukça uzun dönemler için
  planladiklari varsayilir. Öyle ki bireyler bütün
  ömürleri boyunca yaptiklari tüketimden en büyük
  toplam faydayi elde etmeye çalisirlar. 
• b)  Sürekli Gelir Hipotezi M. Friedman'in ortaya
  koydugu bu teoriye göre kisiler tüketim
  davranislarini câri gelir seviyelerine degil
  sürekli veya uzun dönem tüketim olanaklarina göre
  ayarlar. Tüketim câri harcanabilir gelire degil
  sürekli gelire baglidir. 

44

• 2-5-) TASARRUF VE TASARRUF FONKSIYONU 
• 2.5.1. Tasarruf (S) makroekonomik açidan
  Harcanabilir Gelirin (Yd) tüketilmeyen kismidir.
  Onun için S Yd - C yazilir. Tasarruf fonksiyonu
  S f(Yd) dir. Otonom Tasarruf gelir olmasa da
  yapilan tasarruftur ve otonom tüketimin
  kaynagidir.
• S So s Yd 
• 2.5.2.Marjinal tasarruf egilimi (s) harcanabilir
  gelirdeki birim degisikligin tasarrufta yarattigi
  degisikligin degeridir.
  
• 
  'dir.

45

• 2.5.3. Ortalama Tasarruf Egilimi Belirli bir
  gelir düzeyinin ne kadarinin tasarrufa
  ayrildigini gösterir.
• OTASE S / Yd' dir.
• Marjinal tüketim egilimi marjinal tasarruf
  egilimi 1 esitliginin yanisira, ortalama
  tüketim egilimi ortalama tasarruf egilimi 1
  dir.
• Diger taraftan, yukaridaki esiklikten
• ve
  dir.

46

• 2-6-) YATIRIM Mal ve hizmet üretilebilmesi için
  gereken yeni veya ek üretim tesislerinin
  kurulmasi ile envanterlere (stoklara) yapilan
  ilaveler, yatirim harcamalari ise bu islerin
  gerçeklestirilmesi için yapilan ödemeleri ifade
  etmektedir.
• 2.6.1.Yatirim Türleri 
• Yatirimlarin önemli bir bölümü milli gelirden
  bagimsiz olarak yapilmaktadir. Bu tür yatirimlara
  "otonom yatirim" (lo) denir.
• Gelenlikle yatirim taleb fonksiyonu faiz orani
  (i)ye baglidir Burada
  alt0 tür. Yani faiz orani (i) arttikça yatirim
  talebi azalir.
• Yatirim talebi sermayenin marjinal etkenliginden
  de etkilenir. Sermayenin belirli bir dönem
  sonunda girisimciye saglayacagi gelirin yatirim
  tutarinin oranina sermayenin marjinal etkenligi
  denir. Sermayenin marjinal etkenligi, yatirim
  miktari arttikça azalir.

47

• Yatirimci faiz orani (i) ve sermayenin marjinal
  etkenliginin (r) ise igtr ise yatirimdan vazgeçer,
  i r kararsiz kalir r gt i ise yatirimi
  gerçeklestirme karari alir. (Sermeyenin marginal
  etkenligi Sermeyenin lik verimliligi, lik
  getiriligi)
• 2.6.2. Uyarilmis Yatirim Milli
  gelirdeki degismelerden etkilenen yatirimdir.
• Otonom yatirim Uyarilmis yatirim Toplam
  yatinm
• 2.6.3. Marjinal yatirim egilimi (b), milli
  gelirdeki birim degisikligin yatirim
  harcamalannda yaratacagi degisikliktir.
• 2.6.4. Ortalama yatirim egilimi (oye) ise
  belirli bir milli gelir düzeyinde (Y) milli
  gelirin hangi oraninda yatirim harcamasi (i)
  yapildigini gösterir. oye l/Y 

48

• 2-7-) KAMU HARCAMALARI 
• Devlet, diger ekonomik birimler gibi çesitli
  amaçlarla bir takim harcamalar yapar. Bu
  harcamalara genel olarak kamu harcamalari denir.
  Personel ödemeleri cari harcamalara otoyol, liman
  vb. alanlardaki harcamalar yatirim harcamalarina,
  emekli, dul, yetim ve ögrencilere yapilan
  (ögrenci kredisi) aktarimlar da transfer
  harcamalarina örnektir.

49

• 2-8-) VERGILER
• 2.8.1. Bagimsiz Vergiler Vergilerin gelir
  düzeyinden bagimsiz olanlardan (dolayli vergiler)
  ibaret oldugunu varsayarsak vergi fonksiyonunu (T
  To) yalniz otonom vergilerden olusur.
• 2.8.2. Vergi fonksuyonu
• 2.8.3. Marjinal vergi egilimi
  olup, gelirdeki birim artisin gelire bagli
  vergide yarattigi artisi göstermektedir. 

50

• 2-9-) DIS TICARET 
• 2.9.1. ihracat Yurt disina sunulan mal ve
  hizmetlere iliskin harcamalar ihracat
  harcamalari olarak bilinir.
• 2.9.2. Ithalat Toplam talep ve harcamalar
  üzerinde ihracatin tam tersi yönde bir etki
  yapmaktadir. Çünkü yurt disina yönelik harcama
  akimina yol açmakta, böylece toplam harcamalarda
  eksilmeye neden olmaktadir.
• 2.9.3. Ithalat fonksiyonunun M Mo mY
  seklinde ifade edebiliriz. Burada (Mo) Otonom
  Ithalati göstermektedir. Ülkenin geliri sifir
  dâhi olsa yaptigi ithalattir. (m) Marjinal
  ithalat egilimi olup, gelirdeki birim artisin
  ithalatta yaratacagi artisin ölçüsüdür.
• 'den bulunabilir. 

51
(No Transcript)
52
(No Transcript)
53

• 3-) Milli Gelir Dengesi ve Degisimi Ile Çarpan
  Mekanizmasi
•  

54

• 3-1-) Iki Kesimli Ekonomide Toplam Harcamalar ve
  Denge Gelir Düzeyi 
• Iki kesimli modelde toplam talebi tüketim ve
  yatirim amaçli talep olusturur, ekonomik birimler
  talep ettikleri mal ve hizmetleri bedelini
  ödeyerek yâni harcama yaparak elde ederler. 

55

• Yatay eksende milli gelir, yani üretilmesi
  düsünülen mal ve hizmet miktari, dikey eksende
  ise, bu mal ve hizmetlerin satisindan elde
  edilecek gelirlerden planlanan harcamalar
  bulunmaktadir. Toplam arz dogrusu originden
  baslayan 45 derecelik dogru seklinde
  gösterilmektedir. Toplam arz dogrusu üzerindeki
  her nokta üretilen mal ve hizmet maliyetinin, bu
  mal ve hizmetlerin satisindan elde edilecek
  gelire esit oldugunu göstermektedir.

56

• Sekilde EF kadar talep fazlasi vardir. Makro
  ekonomik açidan bakildiginda ekonomide üretilen
  mal ve hizmetler, yani toplam arz, toplam talebi
  karsilayamamaktadir. Süphesiz piyasada yeterince
  bulunamayan talebi arzini asan mal ve hizmetlerin
  fiyatlari artacak böylece fiyatlar genel düzeyi
  yükselecektir. Bu nedenle söz konusu talep
  fazlasina enflasyona yol açan enflasyonist açik
  denilmektedir. Bu durumda gelir düzeyi de düserek
  Y1 'e gerilemis durumdadir

57

• Ekonomide olusan enflasyonist açigi gidermekiçin
  ya üretimi yani toplam arzi arttirmak, Y1 den Y0
  çikarmak, ya da toplam talebi kismak
  gerekmektedir. Toplam arzi arttirmak kisa dönemde
  kolay olmayip, ancak uzun dönemde mümkün
  olabilmektedir. Bu durumda kamu harcamalari ile
  yatirim harcamalarini kisarak toplam talebi
  azatmak gerekmektedir.

58

• D noktasinin üstündeki toplam talep toplam
  arzin altinda olacagi için GH kadar arz fazlasi
  (talep açigi) olusacaktir. Makro ekonomik açidan
  bakildiginda ekonomide mal ve hizmet üretimi
  talebi asmaktadir. Bu fiyatlar genel düzeyini
  talep açigi (veya arz fazlasina) deflasyonist
  açiga yol açar. 
• Deflasyonist açiga örnek olarak 1929 Ekonomik
  krizi verilebilir. Bu durumda da ekonomiye
  müdahale edilerek kamu harcamalarini arttirarak
  toplam talebi arttirmak mümkündür.

59

• 3-2-) TASARRUF PARADOKSU 
• Bazi bireylerin planlanan tasarrufu arttirma
  girisimlerinin yani daha fazla tasarruf yapma
  arzularinin milli geliri ve dolayisiyla câri
  toplam tasarruflari asagiya çekmesi olgusuna
  Tasarruf Paradoksu denir. 

60

• Daha fazla tassaruf yapmayi planlamak ayni
  zamanda daha az tüketmeyi planlamak anlamina
  gelmekte ve sonuçta harcamalarda meydana gelen
  azalma gelerin de azalmasina neden olmaktadir.
• Sekilde S den S1 e yönelik tassaruf artisi
  yatirima dönüsmediginden milli gelir denge düzeyi
  Y1 den Y0 ye azalmaktadir.

61

• 3-3-) IKI KESIMLI EKONOMIDE TOPLAM HARCAMALARDA
  VE DENGE GELIR SEVIYESINDE DEGISME 
• Otonom Harcamalardaki Degisme, Otonom yatirim
  harcamalarindaki artis denge gelir seviyesini
  yükseltmektedir. (Tersi de dogrudur.) Marjinal
  tüketim egilimi arttikça (veya marjinal tasarruf
  egilimi azaldikça) denge gelirinin artis yönünde
  etkilenecegi ortaya çikar.(Terside dogrudur.) 

62

• 3-4-) IKI KESIMLI EKONOMIDE ÇARPAN MEKANIZMASI 
• 3.4.1. Çarpan (Çogaltan) Toplam talepteki
  (veya toplam harcamalardaki) bir kaymanin üretimi
  veya denge gelir düzeyini kaç kat degistirecegini
  gösteren katsayidir.
• 3.4.2. Basit Yatirim Çarpani
  dir (Kynesyen çarpani)
• Disa kapali ekonomide çarpanini matamatiksel
  ifadesi.

63

• Sayisal örnek
• Marjinal tüketim egilimi c 0,8
• Marjinal tasarruf egilimi s 0,2
• Yatirimlarinda 100 arttigini varsayalim
  
• Her dalgada, bu arttan yattirimlar, toplam üretim
  (Y) üzerinde bir artma etkisi yapacaktir.
  Üretimde kaydedilen bu arttma miktarida tüketim
  ve tassarufdaki arttmalarin toplamina esittir.

64

• Her dalgada üretim üzerinde yapilan artma etkisi
  azalmaktadir, zira artan üretimin bir kismi
  tüketilmemektedir. Bu analizde, tassarufta
  tüketim için harcanmiyan kisimdir.
• baslangiç
  
  sonuç
• dalga 100 20 80
  80
• dalga 80 16 64
  64
• dalga 64 12,8 51,2
  51,2
• vs..
• Toplam
  500
• Burada çarpan in degeri tir.
• 
  
  

65

• Modele devleti ve dis ticareti kattigimizda
  karsilasacagimiz daha farkli çarpanlarda
  bulabiliriz
• 3-5-) DEVLETIN VAR OLDUGU EKONOMIDE DENGE GELIRI,
  DEGISIMI VE ÇARPANLAR  
• 3.5.1. Kamu Harcamasi Çarpani (KG)
• Kamu Harcamasi Çarpani Yatirim Çarpani

66

• 3.5.2 Transfer Ödemesi Çarpani (ktr) 
• kadar transfer ödemesi artisinin denge gelir
  seviyesini kaç kat artirdigini ( ) gösterir
  transfer çarpani ktr c / s dir.
• Devlet tranferinin 100 arttigini varsayalim
• Burada çarpan in degeri tir.

67

• 3.5.3. Vergi Çarpani (kt) -c/s Vergilerin milli
  geliri azaltici etkisini gösterir.
• Devlet vergileri 100 arttigini varsayalim
• Burada çarpan in degeri tir.

68

• 3-6-) DISA AÇIK EKONOMIDE DENGE GELIRI, DEGISIMI
  VE DIS TICARET ÇARPANI (kf) 
• Dis ticaretin var oldugu bir ekonomide dis
  ticaret çarpan (kf) ise, kf 1 / s m
  olacaktir, (s. marjinal tasarruf egilimidir). 
• Örnegin marjinal ithalat egiliminin (m)0,20 ve
  marjinal tasarruf egiliminin (s)0,20 oldugu bir
  ekonomide dis ticareti çarpaninin degeri nedir?
• 
  tir.

69

• DENEME SORULARI

70

• 1.Belli bir dönemde bir ülke vatandaslarinin
  sahip olduklari üretim faktörleri kullanarak
  üretilmis bütün nihai mal ve hizmetlerin piyasa
  fiyatlari ile hesaplanan degerine ne ad verilir?
• A)GSMH   B)GSYH   C) Cari gelir    D)
  Nominal hasila   E) Milli gelir 
• 2.Safi Milli hasila asagidaki esitliklerden
  hangisi ile ifade edilir?
• GSYH-Amortisman    
• B) GSMH-Amortisman 
• C) GSMH-Dolayli Vergiler  
• D) GSMH-(ÜcretKarFaizKira) 
• E) MG-Dolayli Vergiler

71

• 3.  Vergilemenin piyasalardaki itici güçler
  üzerindeki etkisine büyük önem veren yaklasim 
  asagidakilerden hangisidir? 
• Klasik yaklasim B) Keynesyen yaklasim  C) Arz
  yönlü yaklasim  D) Parasalci yaklasim   E)
  Yapisalci yaklasim
• 4. Iktisadin, bir bütün olarak ekonomiyi ve
  toplulastirilmis ekonomik davranisi inceleyen
  bölümü asagidakilerden hangisidir?A)Sayisal
  iktisat B)Politik iktisat C)Normatif iktisat
  D)Makro iktisat E)Mikro iktisat

72

• 5. Fiyatlar artarken üretimin azaldigi ekonomik
  ortam asagidakilerden hangisidir?A)deflasyon
  B)stagflasyon C)enflasyonD)hiperenflasyon
• 6. Marjinal tüketim egilimi,A)
  dye esittir.B) denklemindeki c
  katsayisina esittir.C) tüketim fonksiyonunun
  egimidir.D) yukaridakilerin hepsidir.
• 7. C 200.90Yd denklemi, tüketimin
• A-) harcanabilir gelir 100 iken 90,
• B-) harcanabilir gelir 90 iken 100,
• C-) harcanabilir gelir 100 iken 110,
• D-) harcanabilir gelir 200 iken 180 dir.

73

• 8. Bir hanehalkinin harcanabilir geliri 400 YTL
  iken bunun 370 YTLsini, 500 iken 450sini
  tüketmeyi planlamistir. Bu hanehalkinin MTEsi
  kaçtir?
• A) 0.50 B) 0.25 C) 0.85
  D) 0.80
• 10. C500.80Yd ve I50 ise denge gelir düzeyi
  kaçtir?
• A)100 B)225 C)350
  D)500
• 11. Bir ekonomi,A) planlanan tüketim planlanan
  tasarrufu astiginda,B) planlanan tüketim
  planlanan yatirimi astiginda,C) planlanan
  harcama hasila degerine esitlendiginde,D)
  planlanan harcama firmalar hasilatina
  esitlendiginde, denge durumundadir.

74

• 12. Harcama çarpaninin degeri,
• A)1/(1-MTE) B) 1/(1-MSE) C) 1/MTE D)
  1/(1MTE)
• 13. Marjinal tüketim egilimi 0.75 oldugunda,
  çarpanin degeri,
• A) 5 B) 4 C) 3 D) 2
• 14. Harcama çarpaninin degeri 3 iken, kamu
  harcamalarindaki 100 bin YTL'lik bir artisin
  gelir üzerindeki etkisi asagidakilerden
  hangisidir?
• A)300 bin YTL artis
• B)103 bin YTL artis
• C)300 bin YTL azalis
• D)33 bin YTL azalis
• E)33 bin YTL artis

75

• 15. Kamu harcamalarinda meydana gelecek bir
  artisin toplam talep egrisinde yaratacagi
  degisiklik asagidakilerden hangisidir?A)Egri
  üzerinde yukariya kayilir. B)Saga kayar. C)Egri
  üzerinde asagiya kayilir. D)Sola kayar.
  E)Degisiklik olmaz
• 16. Hangisi marjinal tüketim kavrami için
  dogrudur?A)gelirin tüketilmeyen
  kismidir.B)tüketimdeki degismenin gelirdeki
  degismeye oranidir.C)gelir ile tasarruf
  arasindaki iliskiyi açiklar.D)tüketim
  harcamalarinin gelirden bagimsiz olan kismidir.

76

• 17. Asagidaki tabloya göre gelirin 3500 YTLden
  4000 YTLye çiktigi seviyede MTE kaçtir?A)0,2
  B)0,5 C)0,8 D)1,2

Y C I
2000 2500 3000 3500 4000 4500 5000 5500 2100 2500 2900 3300 3700 4100 4500 4900 300 300 300 300 300 300 300 300
77

• 18.   S 500.2 Y ve l 600.1 Y ise bu
  ekonomide denge gelir seviyesi kaçtir?
• 50        B)100         C)150         
  D)200            E) 250 
• 20.   S6000.80 Y  ise marjinal  tüketim
  egilimi kaçtir?
• A) 0.10       B)15        C)20        D)
  25         E) 30 
• 21.100 birim otonom tüketimin oldugu, marjinal
  tüketim egiliminin 0.75 oldugu tüketim fonksiyonu
  denklemi asagidakilerden hangisidir?
• C 0.75100.Y 
• B) C 0.25100.Y 
• C) C1000.25 Y 
• D) C 1000.75 Y 
• E) C0.250.75 Y 

78

• 22.  Bireylerin planlanan tasarrufu artirma
  girisiminin, milli geliri dolayisiyla cari toplam
  tasarruflari asagi çekme olgusuna ne ad verilir? 
• Asin Tasarruf  B) Düsük Tasarruf  C) Tasarruf
  Paradoksu D) Deger Paradoksu E) Tüketim Paradoksu
• 23.Toplam talepteki bir kaymanin üretimi veya
  denge geliri düzeyini kaç kat degistirecegini
  gösteren katsayiya ne ad verilir?
• A)Marjinal çarpan  B) Ortalama çarpan  C)
  Tasarruf çarpani D) Çogaltan E) Tüketim
  dalgalanmasi 
• 24.  Otonom yatirimlardaki 50 milyon dolarlik
  artis milli geliri 200 milyon dolar artiriyorsa
  çogaltan (k) kaçtir?
• A) 1          B) 2         C) 3          D)
  4           E) 5

79

• 25.  Tüketim harcamalari asagidakilerden
  hangisinin bir fonksiyonudur?
• A) Harcanabilir gelirin B) Nominal gelirin C)
  Milli gelirin D) Reel GSMH'in   E) Tasarrufun 
• 26.   Bir ekonomide içinde bulunulan dönemin
  geliri ile ilgisi olmayan tüketim harcamasina ne
  ad verilir?
• Cari Tüketim B) Otonom tüketim C) Harcanabilir
  gelir D) Bagimsiz gelir   E) Zorunlu harcama 
• 27.  Sürekli Gelir Hipotezi asagidaki 
•   iktisatçilardan hangisine aittir?
• A)J.M.Keynes   B) D.Ricordo C) A.
  Smith  
• D) M Friedman  E) Hicks 

80

• 28.   Marjinal tasarruf egilimi 0.75 ise
  marjinal tüketim egilimi için asagidakilerden
  hangisi dogrudur?
• A) 0.25      B)0.35    C) 0.45     D) 0.75     
  E) 1 
• 29.   Yatirim harcamalarinin milli gelirdeki
  degismelerden etkilenmeyen kismina ne ad verilir?
• A) Otonom Tüketim B) Safi yatirim C) Net
  yatirim D) Otonom yatirim     E) Brüt yatirim
• 30.  Bir ülkede milli gelir, 800 milyon dolar
  arttiginda ithalat 40 milyon dolar artiyor ise
  marjinal ithalat egilimi yüzde kaçtir?
• A) 5         B)10        C)15     D) 20        
  E) 25  

81

• EGZERSIZ
• Asagidaki fonksiyonlari kapsiyan kapali bir
  ekonomiyi varsayalim.
• Özel tüketim harcamalari fonksiyonu
• Özel yatirim harcamalari fonksiyonu
• Kamu harcamalari
• 1. Bu ekonominin denge milli gelir düzeyini
  bulunuz.
• 2. Hükümet ekonomiyi canlandirp issizligin yok
  oldugu bir milli gelir sevyesine ulasabilmek için
  kamu harcamalarini arttirmak istiyor. Sayet kamu
  harcamalarinda bir 100 kadar arttma olursa (
  )
• denge milli gelir düzeyini hangi sevyeyi bulur?
• 3. 45 derecelik grafigi çizip hükümetin
  girisiminden önceki ve sonraki denge milli gelir
  düzeyini belirtiniz

82

• 4. Hükemetin
  fonksiyonu
• uygulayip vergi alma karari aldigini farzedelim .
  Bu durumda Kamu Harcamasi Çarpanini bulunuz.
• 5. Analizde, vergiler dahil olunca Kamu
  Harcamasi Çarpanini küçülmektedir bunun
  nedenini nasil açikliyabilirsiniz?
• 6. Hükümetin girisiminden önceki ve sonraki
  durumlarda gerçeklesmesi beklenen
• inin degerlerini
  bulunuz.

83

• 1. Dengedeki milli gelir düzeyini bulalim.
• Piyasada denge, toplam arz toplam talebe esit
  oldugunda gerçeklesecegina göre
• 2. Kamu harcamalarinda bir 100 kadar arttma
  durumda, toplam üeretimde kadar bir artisa
  neden olacaktir. Kamu Harcamasi Çarpaniindan
• 
  
• Böylece 100 kadar kamu harcamalariyla dengedeki
  milli gelir düzeyi 3 000 ulasacaktir

84

• 3 Hükümetin girisiminden önceki ve sonraki
  durumu gösterecek 45 derecelikli iki grafigi
  çizelim.
• a-) Hükümetin girisiminden önceki durum

85

• b-) Hükümetin girisiminden sonraki durum

86

• 4. Vergi oldugunda Kamu Harcamasi Çarpaninini
  bulalim.

87

• Bu buldugumuz gelir degerinden de anlilsilacagi
  gibi, hükümet
  vergiyi ugulamakla dengedeki milli
  gelir sevyesini asiga dogru çekmeye neden
  olmaktadir (dengedeki milli geliri 2 600 dan 1
  437,5 ga düsürmektedir).
• Kamu Harcamasi Çarpanini ise,
• 
  dan
• kamu harcamalarnin arttmasindan
  kaynaklanan üretimde arttma miktarida

88

• Böylece toplam milli gelir de, 1 437,5 2 50 1
  687,5 lik düsük bir düzeyine varmaktadir.
• 5. Görüldügü gibi, hükümet kamu harcamalarini
  arttirmasina ragmen, tüketicileri vergiye tabi
  tutmakla, istenilen issizlik milli gelir Y3 000
  sevesine ulasamamaktadir. Herkese is verebilme
  durumuna gelebilmesi için (yani Y3 000 sevesine
  bulmak için) kamu harcamalarinin 100 den daha
  fazla arttirilmasi gerekmektedir. Tam olarak,
  harcamalarin 100 den 625 ( 1 562,5/2,5) ye
  yükselmesi icap etmektedir. Buradan da kamu
  harcamasi çarpaninin, vergi olmasi durumda, daha
  küçük oldugu görülmektedir. Tüketiciler vergi
  vermek zurunda kalinca tüketimini azaltmak
  mecburiyetinde kaliyorlar. Bu da üretim üzerine
  yansiyor ve istenildigi gibi üretimi yeterli
  olarak arttirmayip ekonomide issizlik durumu
  süreci devam etmektedir .

89

• 6. Hükümetin girisiminden önceki ve sonraki
  durumlarda nin degerlerini
  bulalim.
• A-) Ekonomide vergi olmadigi durum.
• Hükümetin kamu harcamalarini arttirmadan önceki
  durumda
• Hükümetin kamu harcamalarini arttirdiktan
  sonraki durumda ise

90

• B-) Ekonomide vergi oldugundaki durum.
• Hükümetin kamu harcamalarini arttirmadan önceki
  durumda
• Hükümetin kamu harcamalarini arttirdiktan
  sonraki durumda ise

91

• ÖDEV
• Asagidaki fonksiyonlari kapsiyan kapali bir
  ekonomiyi varsayalim.
• Özel tüketim harcamalari fonksiyonu
• Özel yatirim harcamalari fonksiyonu
• Kamu harcamalari
• 1- Özel tüketim fonksiyonu hakkinda ne
  diyebilirsiniz ? Fonksiyonun grafigini çiziniz.
• 2- Bu ekonominin denge milli gelir düzeyini
  bulunuz.
• 3. Hükümet ekonomiyi canlandirp issizligin yok
  oldugu bir milli gelir sevyesine ulasabilmek için
  kamu harcamalarini arttirmak istiyor. Sayet kamu
  harcamalarinda bir 50 kadar arttma olursa (
  ) denge milli gelir düzeyini hangi sevyeyi
  bulur?
• 4. 45 derecelik grafigi çizip hükümetin
  girisiminden önceki ve sonraki denge milli gelir
  düzeyini belirtiniz

92
(No Transcript)