Astma epidemiologia definicja rozpoznanie diagnostyka leczenie

1
Astma epidemiologiadefinicja rozpoznanie
diagnostykaleczenie

• Prof. Elzbieta Piontek
• Klinika Pediatrii
• Instytut Pomnik - CZD

2
Z Bialej Ksiegi Alergii

• Objawy chorób alergicznych obserwuje sie w 35
  populacji
• Wystepowanie "goraczki siennej" na poczatku XX
  wieku wynosilo 1. Obecnie w Europie wzroslo do
  10-20
• Astma alergiczna w latach osiemdziesiatych
  wzrosla dwukrotnie
• Koszty bezposrednie i posrednie chorób
  alergicznych w krajach Europy Zachodniej siegaja
  45 miliardów EURO
• Ocenia sie, ze w 2020 roku ilosc osób
  wykazujacych cechy uczulenia bedzie wieksza niz
  osób zdrowych

3
Epidemiologia astmy

• 100 -150 milionów ludzi choruje na astme na calym
  swiecie
• Swiatowy wskaznik zachorowan zwieksza sie srednio
  o 50 co dziesiec lat1
• Bilans kosztów ponoszonych na calym swiecie przy
  leczeniu astmy jest wiekszy niz w przypadku
  gruzlicy czy HIV / AIDS1
• Glówne czynniki powodujace ciezki przebieg astmy
  nierzadko ze skutkiem smiertelnym to niepelna
  diagnoza i niewlasciwe leczenie2

1. WHO Bronchial Asthma Fact Sheet 2000 2. GINA
Guidelines 1998
4
Zachorowalnosc w Europie
ISAAC Steering Committee, Lancet 1998
5
Astma w Polsce

• Ludnosc w Polsce w 2000
• - 38 649 000
• Astma
• dzieci 708 000
• dorosli 1 562 000

6
Koszty leczenia astmy

• Koszty bezposrednie
• Hospitalizacja
• Intensywna terapia
• Pomoc w naglych wypadkach
• Wizyty w P.O.Z.
• Leki

• Koszty posrednie
• Opieka socjalna
• Zmniejszona wydajnosc pracy (chorobowe)
• Utrata dni szkolnych
• Wplyw na jednostke / rodzine / spoleczenstwo

GINA Guidelines 1998
7
Czynniki wplywajace na rozwój chorób alergicznych

• Zanieczyszczenie srodowiska
• spalanie wegla
• dym przemyslowy
• zanieczyszczenie motoryzacyjne (tlenek azotu,
  ozon, lateks)
• Atopia
• Ekspozycja na alergeny
• wziewne - pylki roslin, plesnie, roztocza,
  naskórki zwierzat
• dlugotrwale przebywanie w zamknietych, nie
  wietrzonych pomieszczeniach

8
Astma...

• Jest przewlekla choroba zapalna dróg oddechowych,
  w której uczestniczy wiele komórek i substancji
  przez nie uwalnianych.
• Przewlekle zapalenie jest przyczyna
  nadreaktywnosci oskrzeli, prowadzacej do
  nawracajacych epizodów swiszczacego oddechu,
  dusznosci, sciskania w klatce piersiowej i
  kaszlu, wystepujacych szczególnie w nocy lub nad
  ranem.
• Epizodom tym zwykle towarzyszy rozlana obturacja
  oskrzeli o zmiennym nasileniu, czesto ustepujaca
  samoistnie lub pod wplywem leczenia.

9
(No Transcript)
10
Mechanizm reakcji alergicznej
ALERGEN
Immunoglobulina E (IgE)
Naczynia krwionosne
Ziarnistosci zawierajace preformowane mediatory
Komórka tuczna
Degranulacja komórek tucznych
Mediatory generowane
Czynniki chemotaktyczne
Histamina
Inne
Kwas arachidonowy
PAF
Eozynofilowy czynnik chemotaktyczny
Proteazy Hydrolazy Interleukiny
Prostaglandyny
Leukotrieny
Eozynofilowe bialko kationowe
Glównie bialko zasadowe
Leukotrieny
PAF
Migracja eozynofilów
Degranulacja eozynofilów
11
Nastepstwa procesu zapalnego

• Zwezenie swiatla oskrzeli
• Obrzek i przekrwienie blony sluzowej
• Ubytki w nablonku dróg oddechowych zluszczanie
  nablonka migawkowego
• Bezposredni skurcz miesni gladkich oskrzeli
• Sluzowe czopy
• Posredni skurcz poprzez mechanizmy neurogenne
• Pogrubiala sciana oskrzeli (dwukrotnie)
• przekrwienie
• obrzek sluzówki
• nacieki z komórek zapalnych
• odkladanie kolagenu
• przerost miesni gladkich
• hiperplazja komórek kubkowych
• hiperplazja gruczolów sluzowych czopy sluzowe

12
Normalne
Astma
13
Przebieg procesu zapalnego w astmie
Zmiany strukturalne
Barnes PJ
14
Wywiad czy to jest astma?

• Sezonowosc w wystepowaniu objawów
• Atopia w rodzinie
• Kaszel w nocy lub po wysilku
• Powtarzajace sie infekcje ukladu oddechowego
  lub swiszczace zapalenie oskrzeli
• Odmowa brania udzialu w cwiczeniach fizycznych,
  zajeciach sportowych

15
Diagnostyka astmy

• Wywiad
• Badanie przedmiotowe
• Badanie radiologiczne klatki piersiowej
• Badania pod katem alergii
• Eozynofilia w plwocinie i we krwi obwodowej
• Mediatory zapalne histamina, cytokiny,
  leukotrieny
• Testy skórne punktowe
• IgE
• Swoiste przeciwciala IgE
• Testy ekspozycyjne

16
(No Transcript)
17
Badanie czynnosciowe ukladu oddechowego

• FEV1 maksymalna objetosc wydechowa w ciagu 1s
• Spirometria pomocna w diagnostyce, monitorowaniu
  choroby i odpowiedzi na leczenie
• PEF szczytowy przeplyw wydechowy pikflometria
  sluzy do monitorowania przebiegu choroby

18
Pomiar FEV1
19
(No Transcript)
20
(No Transcript)
21
Pomiar szczytowego przeplywu wydechowy (Peak
Expiratory Flow)
22
Astma - róznicowanie

• Wady rozwojowe ukladu oddechowego
• Infekcje ukladu oddechowego
• Mukowiscydoza
• Cialo obce
• Refluks zoladkowo przelykowy i przepuklina
  rozworu przelykowego
• Dysplazja oskrzelowo-plucna
• Gruzlica
• Zaburzenia aparatu sluzowo-rzeskowego
• Ucisk oskrzeli z zewnatrz (guzy, powiekszone
  wezly)

23
Zapobieganie

• Pierwotne zapobieganie rozwojowi astmy
• Wtórne zapobieganie zaostrzeniom astmy
• NALEZY
• Zmniejszyc ekspozycje na alergeny
• Unikac dymu papierosowego
• Unikac infekcji
• Unikac zanieczyszczonego srodowiska
• Unikac czynników drazniacych (dymy, farby,
  lakiery)
• Jak najdluzej karmic niemowle piersia
• Edukacja rodzin alergicznych
• Wczesne leczenie profilaktyczne przy objawach
  choroby

24
Leczenie

• Jest skuteczne u wiekszosci chorych dzieci
• Cel poprawa stanu klinicznego przy minimalnej
  ilosci stosowanych leków
• NALEZY
• Ograniczyc i wyeliminowac objawy przewlekle
• Zapobiegac zaostrzeniom
• Utrzymac jak najlepsza funkcje pluc
• Utrzymac aktywnosc fizyczna dziecka
• Zmniejszyc lub wyeliminowac krótko dzialajace b-
  mimetyki

25
Leczenie

• Astma sporadyczna
• Leki stosowane doraznie, najczesciej krótko
  dzialajace ß mimetyki wziewne, kromoglikan sodu
• Astma przewlekla lekka
• Leki przeciwzapalne tj. kromoglikan lub
  nedokromil sodu, leki antyleukotrienowe,
  glikortykosteroidy wziewne, rzadko dlugo
  dzialajace leki rozszerzajace oskrzela
• Astma przewlekla umiarkowana
• Leki przeciwzapalne tj. glikortykosteroidy
  wziewne, dlugo dzialajace leki rozszerzajace
  oskrzela, leki antyleukotrienowe
• Astma przewlekla ciezka
• Leki przeciwzapalne glikortykosteroidy wziewne
  w duzych dawkach oraz dlugo dzialajace leki
  rozszerzajace oskrzela, czasem glikortykosteroidy
  doustnie

26
(No Transcript)
27
Program leczenia astmy

• Edukacja chorych majaca na celu ich wspólprace w
  leczeniu astmy.
• Ocena i monitorowanie ciezkosci astmy na
  podstawie objawów oraz wyników badan
  czynnosciowych pluc
• Unikanie lub kontrolowanie czynników
  wyzwalajacych zaostrzenie astmy
• Opracowanie indywidualnych planów leczenia
  przewleklego chorych doroslych i dzieci
• Opracowanie indywidualnych planów leczenia
  zaostrzen
• Zapewnienie stalej opieki z regularna kontrolna
  ocena chorych.

28
Edukacja chorych

• Dostarczenie zrozumialej informacji nt. choroby i
  leczenia oraz konsekwencji nieleczenia
• Szkolenia szkoly astmy,
• Samoedukacja pacjentów
• Umiejetnosc samodzielnej modyfikacji leczenia
• Utrzymanie zadowalajacej jakosci zycia
• Partnerska - wspólpraca z lekarzem, pielegniarka