ЦFKE VE KONTROLЬ

1

• ÖFKE VE KONTROLÜ

www.siverekram.meb.k12.tr
2

• 1- ÖFKE NEDIR?
• 2- ÖFKENIN NEDENLERI
• 3- ÖFKENIN KISIDE YARATTIGI ETKILER
• 4- ÖFKE TÜRLERI
• 5- ÖFKEYI IFADE ETME BIÇIMLERI
• 6- ÖFKE YÖNETIMI

3
Öfkeni yapraklara yaz sonbaharda dökülsün,
derdini rüzgara yaz estikçe uzaklara
götürsün....
4
ÖFKE ÜZERINE SÖZLER

• Içimizdeki öfke buhari alinmayan düdüklü tencere
  gibidir... Dikkat etmezsek her an patlayabilir
  ve herkese zarar verebilir...
• Bazen bu duygu boguyor beni... Beynimi ele
  geçirdiginde kulaklarimdan atesler fiskiriyor
  saniyorum...
• Öfke ekilen yerden pismanlik biçilir.
• 
  

5

• Sabirli adamin öfkesinden sakinin.
• En kuvvetliniz, öfke aninda nefsine hakim
  olaninizdir.
• Öfke Akincilar Gibidir Önden Gider
• Öfke Bir Güç Tür Ama.. KONTROLSÜZ GÜÇ, GÜÇ
  DEGILDIR

6
KONTROLSÜZ GÜÇ, GÜÇ DEGILDIR.
ÖFKE BIR GÜÇ TÜR AMA .......
7
1- ÖFKE NEDIR ?

• Birey haz alma dünyasini engelleyen herhangi bir
  durum, olay veya kisi ile karsilastiginda öfke
  duygusu olusur.
• Istedigini alamama, haksiz davranislara maruz
  kaldigini düsünme, arkadas kaybi, kaçirilmis
  firsatlar, kavgalar, engellenme, anlasilmama,
  saygisizlik vb. durumlar öfkelenmemize neden
  olur.

8

• Her bireyin öfkelendigi durumlar farklidir.
• Ayrica bir birey ayni konuya bazen öfkelenirken
  bazen öfkelenmeyebilir.
• Veya birinin öfkelendigine bir digeri gülüp
  geçebilir.

9

• BU IFADELERIN ORTAK SONUCU ÖFKELENEN KISILERIN
  ÖYLE YA DA BÖYLE BIR NEDENLE BIR ENGELLE
  KARSILASMASIDIR
• ENGELLENME ÖFKE

10

• Hiç laftan anlamiyor.",
• "Niçin burada kimse bana yardim etmiyor?",
• "Kesin su gürültüyü de maçi seyredeyim.",
• "Biktim senin dirdirindan.
• BU IFADELERIN ORTAK YANI ÖFKE IÇERMESIDIR

11

• ÖFKENIN diger duygulardan pek farki yoktur ancak
  bu duygu pek çok kisiye korkutucu geliyor. Çünkü,
  bu duygunun çevreye ve ait oldugu bireyin
  kendisine yansimalari oldukça olumsuzdur. Olumsuz
  bir duygunun kabul edilmesi de pek kolay
  olmamaktadir.

12

• ÖFKELENEN KISILERE ÖFKELI OLDUKLARINI
  HATIRLATTIGIMIZDA SU SÖZLERI ÇOK DUYARIZ
• HAYIR SINIRLI DEGILIM (O ANDA SESI VE ELLERI
  TITRER )
• NE DEMEK KIZGINSIN (IFADE YÜKSES SESLE VE
  SERTTIR)
• ÖFKE REDDEDILIYOR

13

• ÖFKENIN REDDEDILMESI SONUCU INSANLAR
• ÖFKELI KISIYI
• VE ÖFKESININ NEDENINI
• BIR TÜRLÜ ANLAYAMIYORLAR
  
• 
  

14

• Öfke de tipki üzüntü ve mutluluk gibi bir
  duygudur. Bu yüzden inkâr edilmeyi ya da kabul
  edilmemeyi hak etmiyor.
• Olumlu ya da olumsuz her duygu gibi öfkenin de
  bir ömrü var bu ömür tamamlandiginda da öfkemiz
  kayboluyor.

15

• ÖFKE BIR ENERJI (OLUMLU / OLUMSUZ)
• ÖFKE ASLINDA NORMAL VE SAGLIKLI BIR DUYGUDUR.
  DOGAL OLAN BU DUYGU HAKKINDAKI YANLIS YORUMLAR
  ÖFKENIN SORGULANMASINA, SUÇLANMASINA YOL
  AÇABILIR. 
• OYSA BU DUYGUNUN SORGULANMASI, INSANIN DOGAL OLAN
  DIGER ÖZELLIKLERINI SORGULANMASIYLA ESDEGERDIR.

16

• BIR KISIYE
• NEDEN KARNIN ACIKIYOR
• NEDEN ÜZÜLÜYORSUN
• NEDEN SEVINIYOSUN........
• DIYEMEYECEGIMIZ GIBI, ÖFKELENEN KISI IÇINDE
  AYNI SORGULAMAYI YAPAMAYIZ.  

17

•  KIZGINLIK, CANLI ORGANIZMANIN VARLIGINI TEHDIT
  EDEN OLAYLARA GÖSTERDIGI DOGAL BIR TEPKIDIR.
• BU DUYGU, ORGANIZMAYA SALDIRILDIGI ZAMAN,
  KENDISINI SAVUNMASINA VE SAVASMASINA YARDIMCI
  OLACAK GÜÇLÜ FIZYOLOJIK, DUYGUSAL VE DAVRANISSAL
  TEPKILERIN ORTAYA ÇIKMASINI SAGLAR.
• BU NEDENLERLE, BELLI DÜZEYDEKI BIR KIZGINLIK
  DUYGUSU VAROLUS IÇIN GEREKLIDIR.

18

• ANCAK, BÜYÜK GRUPLAR IÇINDE VE BELLI BIR UYGARLIK
  DÜZEYINDE YASAMAYI SEÇEN INSANLAR , KENDILERINI
  KIZDIRAN HER NESNE YA DA KISIYE, KEYFI
  DAVRANAMAZLAR.
• KANUNLAR, SOSYAL NORMLAR, KURALLAR VE SAGDUYUMUZ,
  KIZGINLIK DUYGUMUZU NEREYE KADAR GÖTÜRECEGIMIZ
  KONUSUNDA ÖNÜMÜZE SINIRLAR KOYAR.

19

• BIR ARASTIRMA
• NEW YORK - CALIFORNIA ÜNIVERSITESI
  CARNEGIE MELLON ARASTIRMA MERKEZI
  PSIKOLOGLARINDAN JENNIFER LERNER, 91 ÜNIVERSITE
  ÖGRENCISI ÜZERINDE GERÇEKLESTIRDIGI BIR TEST
  SONUCUNDA, BIR OLAY KARSISINDA DUYULAN, ANCAK
  DENETIM ALTINDA TUTULAN ÖFKENIN, AYNI OLAY
  KARSISINDA DUYULAN KORKUDAN DAHA SAGLIKLI
  OLDUGUNU ORTAYA KOYDU.

20

• ÖGRENCILERINE YAPTIGI TESTIN BIR ZEKA TESTI
  OLDUGUNU SÖYLEYEN VE ÖGRENCILERDEN 6233
  RAKAMINDAN 13ER 13ER GERIYE YA DA 9095
  RAKAMINDAN 7SER 7SER GERIYE SAYMALARINI ISTEYEN
  LERNER, SÜREKLI OLARAK DENEKLERI YETERINCE HIZLI
  SAYAMADIKLARINI SÖYLEYEREK STRESE SOKTUGUNU VE
  TEPKILERINI ÖLÇMEYE ÇALISTIGINI DILE GETIRDI.

21
BU YOLLA ÖGRENCILERINI KIZDIRDIGINI SÖYLEYEN
LERNER, DENEKLERIN HEM YÜZ IFADELERINI, HEM DE
KAN BASINCI, NABIZ VE HORMON ORANLARINI KAYIT
ALTINA ALDIGINI KAYDETTI. TEST SIRASINDA
YÜZLERINDE KORKU IFADESI OLAN DENEKLERDE YÜKSEK
KAN BASINCI VE HORMON SEVIYESI GÖZLENDIGINI
SÖYLEYEN LERNER, YÜZLERINDE ÖFKE IFADESI
OLANLARIN ISE DURUMA DAHA IYI UYUM GÖSTERDIGINI
VE OLAYIN ÜSTESINDEN GELME KONUSUNDA DAHA IYIMSER
OLDUGUNUN GÖZLEMLENDIGINI KAYDETTI.
22
KONTROL EDILEMEYEN KRONIK VE ANI PATLAYAN
ÖFKENIN KALP KRIZI YA DA YÜKSEK KAN BASINCI GIBI
OLUMSUZ ETKILERININ OLDUGUNU HATIRLATMAKLA
BIRLIKTE LERNER, ARASTIRMA SONUCUNDA KONTROL
ALTINDA TUTULAN ÖFKENIN INSAN SAGLIGI IÇIN
YARARLI OLDUGUNU GÖRDÜKLERINI IFADE ETTI.
23

• SONUÇ
• ÖFKE DE HER DUYGU GIBI GEREKLI BIR DUYGUDUR. ÖFKE
  DUYGUSUNU KONTROLLÜ YASAMAK ÖNEMLIDIR.
• ÖFKE DUYGUSUNUN YASANMA BIÇIMI ONU IYI VEYA KÖTÜ
  KILAR. ÖFKE INSANI DAVRANISA ITER, MOTIVE EDER
  (GÜDÜLER). SIZE BIRISI HAKARET ETTIGINDE
  ÖFKELENMEZSENIZ KENDINIZI SAVUNAMAZSINIZ.
  HAYVANDA ÖFKE VE SALDIRGANLIK OLMAZSA YASAYAMAZ.
  ÖFKE DOGAL BIR DUYGUDUR... ONU YASAMA BIÇIMI, ONU
  IYI YA DA KÖTÜ YAPAR. ÖFKE DUYGUSUNUN ORTAYA
  KONULUS BIÇIMI ÖNEMLIDIR. BU NEDENLE ÖKEMIZI IYI
  YOLLA IFADE ETMELIYIZ.

24

• 2. ÖFKE NEDENLERI
• IÇ UYARANLAR
• DIS UYARANLAR

25

• A. IÇ UYARANLAR
• ÖFKE OLGUSUNU BIR BUZDAGINA BENZETEBILIRIZ.
  BUZDAGININ SUYUN ÜSTÜNDE KALAN KISMI ÖFKEDIR.
• SUYUN ALTINDA KALAN KISMI ISE ÖFKENIN GERÇEK
  NEDENLERININ BULUNDUGU YERDIR VE ÖFKENIN ORTAYA
  ÇIKMASINA YOL AÇAN PEK ÇOK DUYGU BURADA GIZLIDIR.
  
• SUYUN ALTINDA KALAN BU DUYGULARA TEMEL DUYGULAR
  ADI VERILIR.

26

• TEMEL DUYGULAR,
• BIRIKIP,
• SERTLESIP,
• KATILASINCA,
• BUZDAGININ TEPESINDEKI ÖFKEYI OLUSTURUR

27

• SÖZÜ GEÇEN TEMEL DUYGULAR
• KISKANÇLIK,
• ÜZÜNTÜ,
• MERAK,
• YALNIZLIK,
• ITILMISLIK,
• KAYGI,
• HAYÂL KIRIKLIGI,
• HAKSIZLIK,
• ANLASILAMAMAK VE SIKINTI
• GIBI DUYGULARDIR.

28

• INSANLARI BIRÇOGU BU DUYGUYU BUZDAGININ TEPESINDE
  YASAR VE ÇÖZÜMLENEMEMIS BU DUYGULARA SIKI SIKI
  TUTUNUR.
• ÖFKENIN KAYNAGINI ORTADAN KALDIRMAYI BASARMAK
  IÇIN BUZDAGININ ALTINDAKI TEMEL DUYGULARIN
  ANLASILMASI GEREKIR.

29

• B. DIS UYARANLAR
• ENGELLENME BIRINE TELEFON AÇMAK
  ISTEDIGINIZDE CEZAEVI KURALLARI GEREGI SINIRLI
  ZAMANLARDA YAPABILMENIZ
• ALAN DARLIGI BANYO YAPMAK IÇIN BAZEN
  SIRADA BEKLEMENIZ
• BIRISININ SIZI INCITMESI (
  ARKADASINIZIN HAKARET
  ETMESI V.B... )
• ACELEYE GETIRME ( ÇABUCAK GEÇISTIRME
  )
• Vb...

30
(No Transcript)
31

• 3. ÖFKENIN KISIDE YARATTIGI ETKILER
• a. FIZYOLOJIK ETKILERI
• - KAN SEKERININ YÜKSELMESI -
  NABZIN VE KAN BASINCININ ARTMASI - SIK
  SIK VE ZOR NEFES ALMA - BAS AGRISI
  - KAS AGRILARI, SIRT VE BOYUN AGRILARI.

32
b. ÖFKE VE ZIHINSEL TEPKILER -
KONSANTRASYON BOZUKLUGU- DÜSÜK PERFORMANS-
UNUTKANLIK- UYKUSUZLUK- DIKKATSIZLIK c.
ÖFKE VE DAVRANISSAL TEPKILER - ALKOLIZM-
SIGARA TIRYAKILIGI- HUZURSUZLUK- ACELECILIK-
ILAÇ KULLANIMI- ASIRI YEMEK YEME
33

• SONUÇ
• ÖFKEYE NEDEN OLAN PROBLEMLERIN BIREYDE DEVAM
  ETMESI VE ÖFKENIN UYGUN OLMAYAN YÖNTEMLERLE IFADE
  EDILMESI SONUCUNDA ZAMANLA BU DUYGU KISININ
  SAGLIGINI TEHDIT EDER.
• HIPERTANSIYON, PSIKOSOMATIK HASTALIKLAR (
  ÜLSER, ALERJILER V.B.... ) YA DA DEPRESYON GIBI
  SORUNLARA YOL AÇABILIR.

34

• 4 ÖFKE TÜRLERI
• a. SÜREKLI ÖFKE
• b. DURUMLUK ÖFKE

35

• SÜREKLI ÖFKE
• GÜÇLÜ IMAJ OLUSTURDUGU KONUSUNDA ÖGRENME
  VE PEKISME SONUCU OLABILIR
• KISILIK BOZUKLUGU OLABILIR ( ANTISOSYAL
  KISILIK )
• INCINMEDEN ÇOK, INCITMEYI TERCIH
  EDEBILIR.
• SÜREKLI ÖFKELI KISIYE DURUMU FARK ETTIRMEK ONU
  DAHA DA ÖFKELENDIRIR...
• ÖFKESINI KABUL ETTIRMEK DE BIR HAYLI GÜÇTÜR..
  

36

• DURUMLUK ÖFKE
• ÖFKE, OLAYA BAGIMLIDIR. ÖZEL DURUMLAR
  KARSISINDA ORTAYA ÇIKAR.
• KISIYE ÖFKELI OLDUGUNU KABUL ETTIRIRSENIZ,
  ONU KONTROL ETMENIZ KOLAY OLUR.
• ÖFKENIN KONTROL EDILEMEMESI DURUMUNDA DAHA
  SONRADAN UTANMA DUYGUSU OLUSABILIR.

37
ÖFKE GELIR GÖZ KARARIR ÖFKE
GIDER YÜZ KIZARIR
TÜRK ATASÖZÜ ÖFKE,
ÇARESIZLIGIN ( NASIL ÇÖZÜM GETIRECEGINI
BILEMEME VEYA ILK DEFA KARSILASILAN BIR OLAYIN
VERDIGI STRES)SONUCU OLABILIR
38

• 5. ÖFKEYI IFADE ETME BIÇIMLERI
• SALDIRGAN DAVRANIS BAGIRMAK, KIZMAK,
  ESYALARI TAHRIP ETMEK, DUVARLARA
  VURMAK GIBI DAVRANISLARDA
  BULUNULUR...
•  

39

• BASTIRILMIS DAVRANIS SÜREKLI ÖFKEYI BASTIRMAK,
  SÜREKLI KIZMIYORMUS GIBI GÖRÜNMEK, SAKIN
  KALMAK, BELLI ETMEMEKTIR.
• ( ZAMANINDA IFADE EDILMEDIGI IÇIN
  BIRIKIP BIR YANARDAG GIBI ORTAYA ÇIKABILIR )
• KONTROL ETME BEN HIÇ BIR SEYE KIZMAM,
  ÖFKELENMEM DEMEK YERINE, KIZDIGIMIZ
  SEYLERIN FARKINA VARIP BUNLARI UYGUN BIR SEKILDE
  IFADE ETMEMIZ,
  KULLANABILECEGIMIZ EN ETKILI YÖNTEMDIR.

40
6. ÖFKE YÖNETIMI

• A. FIZYOLOJIK UYGULAMALAR
• GEVSEME ( NEFES EGZERSIZI KAS
  GEVSETME SPOR )
• DIYAFRAMINIZDAN DERIN NEFESLER ALIN GÖGSÜNÜZÜN
  ÜST KISMIYLA NEFES ALMANIZ SIZI RAHATLATMAZ.
  NEFES ALIP VERDIGINIZDE GÖGSÜNÜZ DEGIL, KARNINIZ
  SISMELIDIR.
• DERIN NEFESLERINIZI ALIRKEN, KENDI KENDINIZE
  TEKRAR TEKRAR GEVSE! YA DA SAKIN OL! DIYEREK
  TELKINDE BULUNUN.

41

• BELLEGINIZDEN ÇAGIRARAK YA DA HAYAL EDEREK SIZI
  GEVSETECEK BIR YER YA DA ORTAMI DÜSÜNÜN VE
  GÖZÜNÜZÜN ÖNÜNE GETIRMEYE ÇALISIN.
• KENDIMIZI ZORLAMAYACAGINIZ, YAVASÇA YAPILAN
  YOGA-TÜRÜ EGZERSIZLERLE KASLARINIZI GEVSETMEYE
  ÇALISIN.
• BU TEKNIKLERI HERGÜN PRATIK YAPARAK
  EZBERLERSENIZ, DAHA SONRA KARSILASACAGINIZ GERGIN
  ORTAMLARDA OTOMATIK OLARAK UYGULAYABILIRSINIZ.

42

• B. DÜSÜNCE DÜZENLEME TEKNIGI
• (OLAYLARA BAKIS AÇISINI DEGISTIRME )
• BU STRATEJI EN BASIT ANLAMIYLA DÜSÜNME TARZINIZI
  DEGISTIRMEK DEMEKTIR.
• KIZGIN INSANLAR DÜSÜNCELERINI KÜFREDEREK, BAGIRIP
  ÇAGIRARAK IFADE ETME EGILIMINDEDIRLER.
• KIZGIN OLDUGUNUZ ZAMAN GENELLIKLE DÜSÜNCELERIMIZ
  GERÇEGI YANSITMAKTAN ÇOK, OLAYLARIN ABARTILMIS VE
  ÇARPITILMIS BIR SEKLINI ALGILAR VE ONU
  YANSITIRIZ.
• BU TÜR DÜSÜNCELERI FARK EDIN VE YERINE DAHA
  MANTIKLI OLANLARI YERLESTIRIN.

43
ÖRNEGIN KENDI KENDINIZE, EYVAH, HER SEY
MAHVOLDU! GIBI BIR SEYLER SÖYLEMEK YERINE,
DÜNYANIN SONU DEGIL VE BUNA SIMDI ÖFKELENIYOR
OLMAM BU OLAYI OLMAMIS HALE GETIRMEYECEK.
DIYEBILIRSINIZ. HER IKI DÜSÜNCEYI DE
ZIHNINIZDEN GEÇIREREK DENEYIN. ÖFKENIZIN HANGI
DÜSÜNCEYLE ARTTIGINI YA DA AZALDIGINI GÖRÜN.
44
FARKINDA OLMADAN ÇOK SIK KULLANDIGIMIZ VE BIZI
KIZGINLIK DUYGULARINA HAZIRLAYAN, ASLA HER
ZAMAN GIBI SÖZCÜKLERI ZIHNINIZDE YAKALAMAYA
ÇALISIN. HIÇ BIR SEY ASLA DÜZELMEYECEK YA DA
HER ZAMAN HAKSIZLIGA UGRAYAN BEN OLURUM.
GIBI CÜMLELER OLDUKÇA HATALIDIR. ÖFKE DUYGUNUZDA
HAKLI OLDUGUNUZU DÜSÜNMENIZE DE YOL AÇAR.
DURUMLA ILGILI YARGIYI KOYDUGUNUZ IÇIN PROBLEMIN
ÇÖZÜMÜNE DE KATKIDA BULUNMAZ.
45

• MANTIK ÖFKEYI YENER, ÇÜNKÜ ÖFKE HAKLI BIR NEDENE
  BAGLI OLSA DA, ÇOK ÇABUK MANTIK SINIRLARINI
  ASABILIR.
• BU YÜZDEN ÖFKELENDIGINIZI HISSETTIGINIZDE
  MANTIGINIZA SIGININ.
• KENDINIZE TÜM DÜNYANIN SIZE KAZIK ATMAYA
  ÇALISMADIGINI HATIRLATIN.

46
SADECE, YASAMIN INIS VE ÇIKISLARINDAN
BAZILARINI YASADIGINIZI DÜSÜNÜN.

• ÖFKENIZIN KONTROLDEN ÇIKMAYA BASLADIGI HER ZAMAN,
  BU YÖNTEME BASVURUN. BU DAHA DENGELI BIR BAKIS
  AÇISINI YAKALAMANIZA YARDIMCI OLACAKTIR.
• ÖFKELI INSANLAR HER SEYI TALEPKAR BIR SEKILDE
  ISTERLER, DIGER DEYISLE KENDILERINE HAK GÖRÜRLER.
• BU DURUM, ADALET IÇIN DE BÖYLEDIR, TAKDIR, KABUL,
  ONAY, VB. IÇIN DE..

47

• HERKESIN BU DEGERLERE IHTIYACI VARDIR. ELDE
  EDEMEYINCE HEPIMIZ ÜZÜLÜR, INCINIR, HAYAL
  KIRIKLIGINA UGRARIZ.
• AMA KIZGIN VE ÖFKELI INSANLAR, BUNLARI TALEP
  EDERLER. TALEPLERI KARSILANMAYINCA, HAYAL
  KIRIKLIKLARI ENGELLENME DUYGUSUNA, O DA ÖFKEYE
  DÖNER..
• BU INSANLAR, DÜSÜNCELERI ÜZERINDE ÇALISIP ONLARI
  YENIDEN YAPILANDIRIRKEN, BU TALEPKÂR
  ÖZELLIKLERININ FARKINA VARMALI VE BEKLENTILERI
  NI, ARZULAR A DÖNÜSTÜRMELIDIRLER.

48

• DIGER DEYISLE, ISTEDIGI HERHANGI BIR SEY IÇIN,
  BANA VERILMELI YA DA BENIM OLMALI DEMEK
  YERINE, BANA VERILMESINI ISTERDIM. DIYE
  DÜSÜNMENIN DAHA SAGLIKLI OLDUGUNU GÖRMELIDIRLER.

49

• ÖZET OLARAK DÜSÜNCE BIÇIMIMIZI
  DEGISTIREREK
• OLUMLU DÜSÜNCEYE VE
• DUYGULARIMIZI PAYLASMAYA
• DAHA AÇIK HALE GETIREBILIRIZ.

50
C. PROBLEM ÇÖZME YÖNTEMI

• ÖFKE, ÖZENLE DIKKATE ALINMASI GEREKEN BIR
  "ISARETÇI DIR.
• NEYE ISARET ETTIGINE GELINCE ÖFKELENEN KIMSENIN
  HAKKI YENIYOR, GEREKSINIMLERI VE ISTEKLERI
  KARSILANMIYOR, YASAMINA ILISKIN BIR SORUNA
  GEREKEN ÖNEM VERILMIYOR, IÇINDE BULUNDUGU BIR
  ILISKI UGRUNA DEGER VE INANÇLARINDAN ÖDÜN VERIYOR
  YA DA GELISME VE YETENEKLERINI ORTAYA KOYMA SANSI
  ELINDEN ALINIYOR OLABILIR.

51

• BAZEN ÖFKE DUYGULARIMIZ YASAMIMIZDAKI GERÇEK
  VE KAÇINILMAZ SORUNLARDAN KAYNAKLANIYOR
  OLABILIR.
• KIZGINLIK DUYGULARI BÖYLE ZAMANLARDA BU
  ZORLUKLAR KARSISINDA YASANAN DOGAL VE
  SAGLIKLI DUYGULARDIR.
• BÖYLE DURUMLARDAKI EN YARARLI TUTUM ÖNCE
  DURUMU DEGISTIRIP DEGISTIREMEYECEGIMIZI
  ARASTIRMAKTIR.

52

• DEGISTIREBILECEGIMIZ BIR SEYSE ÇÖZÜM YOLLARI
  ARASTIRILABILIR.
• DEGISTIRILEMEYECEK BIR DURUMSA, ÇÖZÜM IÇIN
  UGRASMAK YERINE, YAPILACAK EN IYI SEY SORUNLA
  YÜZLESMEKTIR.
• ELINIZDEN GELENIN EN IYISINI YAPMAYA ÇALISIN AMA,
  YANITLARI HEMEN BULAMIYOR, SONUCA HEMEN
  ULASAMIYORSANIZ, KENDINIZI CEZALANDIRMAYIN.

53
AYRICA ASAGIDAKI SORULARI KENDIMIZE SORARAK
ÖFKEMIZIN GERÇEK KAYNAKLARINA ODAKLANMAYI
ÖGRENEBILIRIZ

• "BU DURUMDA BENI ÖFKELENDIREN SEY NE?"
  "BURADA ASIL SORUN NE?
• "NE DÜSÜNÜYOR VE HISSEDIYORUM?" "ULASMAK
  ISTEDIGIM SEY NE? "KIMLER, NELERDEN
  SORUMLU? "DEGISTIRMEK ISTEDIGIM SEY TAM OLARAK
  NE? "YAPABILECEGIM VE YAPAMAYACAGIM SEYLER
  NE?"

54
D. ILETISIM YÖNTEMI

• ÖFKELI INSANLAR GENELLIKLE DÜSÜNMEDEN YARGILAMA
  VE BU YARGILARI YÖNÜNDE DAVRANMA
  EGILIMINDEDIRLER. BU YARGILAR DA BAZEN ÇOK GERÇEK
  DISI OLABILMEKTEDIR.
• EGER ÇOK ELEKTRIKLI BIR TARTISMA IÇINE
  GIRDIYSENIZ, ILK YAPACAGINIZ SEY YAVASLAYIP
  GÖSTERDIGINIZ TEPKILERI GÖZLEMEK OLMALIDIR.
  AKLINIZA GELEN ILK SEYI SÖYLEMEYIN, YAVASLAYIN VE
  ASIL SÖYLEMEK ISTEDIGINIZI DÜSÜNÜN. AYNI ANDA
  KARSINIZDAKININ DE SÖYLEDIKLERINI DUYMAYA VE
  ANLAMAYA ÇALISIN. HEMEN CEVAP VERMEYIN.

55
BEN DILI / SEN DILI

• ÖFKENIN IFADE EDILIS BIÇIMI DE KAYNAKLARI
  KADAR ÖNEMLIDIR.
• YUKARIDAKI "SEN DILI" ADI VERILEN VE
  SALDIRGANLIK NITELIGI TASIYAN IFADELER YERINE
• BEN DILI IFADELERI KULLANMALIYIZ.
• ÖRNEK
• Sen Dili Beni incitmekten zevk aliyorsun.
  Ben Dili Bu davranisin beni çok incitti.
  Sen Dili Zaten bana hiç zaman ayirmazsin, hep
  çok isin vardir. Ben Dili Bana daha çok
  zaman ayirirsan mutlu olurum.

56
BIR SIIR Sözü bilen kisinin, yüzünü ak ede
bir söz Sözü pisirip diyenin isini sag ede bir
söz Söz ola kese savasi, söz ola bitire basi
Söz ola agülü asi, yag ile bal ede bir söz  
Kisi bile söz demini, Demeye sözün kemini
Bu cihan cehennemini, Sekiz cennet ede bir söz
Yunus simdi söz yatindan, söyle sözü gayetinden
Pek sakin o sah katindan, Seni irak ede bir söz

YUNUS EMRE
57
Beceri KazandirilmasiÖFKEYELE BAS ETMEDE
BIR YÖNTEM1)    Çocuklar için 3D kurali
2) Büyükler için 4D kurali.
58

• Amaç öfkelenmek olursa yanlis olur. Amaç
  öfkelenmek mi yoksa yanlis davrandigini
  karsiya iletmek mi ?

59
a.      Ben öfkeliyken nasil yürürüm ?b.     Ben
öfkeliyken nasil konusurum ?c.      Ben
öfkeliyken nasil nefes alip veriyorum ?d. Ben
öfkeliyken nasil görünüyorum ?......gibi
sorulara verecegimiz cevaplarla daha iyi iletisim
kurmada kendimizi gelistirmemizi saglayabilir...
60
E. MIZAHA BASVURMA

• MIZAH, ÇESITLI YOLLARLA ÖFKENIZIN YOGUNLUGUNUN
  AZALMASINA YARDIMCI OLABILIR. HER SEYDEN ÖNCE
  DAHA DENGELI BIR BAKIS AÇISI SAGLAR.
• BIRINE ÖFKELENIP DE BELLI SIFATLARLA ETIKETLER
  TAKMAYA BASLADIGINIZDA, BIR AN DURUN VE O INSANIN
  GERÇEKTEN O SEY YA DA ÖYLE OLDUGUNU DÜSÜNÜN.
• BU SAHNEYI GÖZÜNÜZÜN ÖNÜNE GETIRIN. ÖRNEGIN
  BIRINE, MUSMULA YA DA ODUN KAFALI GIBI
  SIFATLARLA SALDIRDIGINIZDA, O KISIYI GERÇEKTEN
  BIR MUSMULAYMIS YA DA ODUNDAN BIR KAFASI VARMIS
  GIBI HAYAL EDIN VE GÜNDELIK ISLERINI O SEKILDE
  YAPTIGINI GÖZÜNÜZÜN ÖNÜNE GETIRIN.

61
EGER KARSINIZDAKI INSANI BENZETTIGINIZ SEYIN NE
OLDUGUNU DÜSÜNEREK KAFANIZDA GERÇEKTEN ÖYLEYMIS
GIBI BIR RESIM ÇIZEBILIRSENIZ, ÖFKENIZIN AZALMAYA
BASLADIGINI GÖRECEKSINIZ. ÇÜNKÜ MIZAH SIRASINDA
YASANILAN DUYGULARLA, ÖFKENIN BIR ARADA BULUNMASI
MÜMKÜN DEGILDIR.
62
ÖFKESI ÇOK YOGUN OLAN KISININ
DAVRANISLARININ ALTINDAKI TEMEL MESAJ, HER
SEY BENIM ISTEDIGIM GIBI OLMALI! DIR.
ÖFKELI INSANLAR KENDILERININ AHLAKEN HAKLI VE
DOGRU OLDUKLARINA INANIRLAR.
63
PLANLARINI DEGISTIRMELERINE YA DA
ENGELLENMELERINE YOL AÇAN HER TÜRLÜ OLAY/DURUM,
ONLAR IÇIN DAYANILMAZ BIR ASAGILANMA GIBI
ALGILANIR. KENDILERININ BU SEKILDE
SIKINTI YASAMAMALARI GEREKTIGINI DÜSÜNÜRLER.
BELKI BASKA INSANLAR SIKINTI ÇEKEBILIRLER AMA
ONLAR DEGIL!
64
KENDINIZDE DE BUNA BENZER BIR DUYGUYU
YAKALARSANIZ, KENDINIZI TÜMTÜM CADDELERIN,
DÜKKANLARIN, RESMI DAIRELERIN SAHIBI OLAN BIR
KRAL GIBI HAYAL EDIN. TÜM INSANLARIN SIZIN
ÖNÜNÜZDE EGILDIGINI, ASIRI SAYGI GÖSTERDIGINI
DÜSÜNÜN. BU HAYALI GÖRÜNTÜLERE NE KADAR AYRINTI
KOYARSANIZ, NE KADAR TALEPKÂR OLDUGUNUZU VE NE
KADAR MANTIK DISI DAVRANDIGINIZI O KADAR IYI
ANLAYACAKSINIZ. AYRICA DURUM VE OLAYLARIN
GERÇEKTE NE KADAR ÖNEMSIZ OLDUGUNU DA FARK
EDECEKSINIZ.
65

Mizah kullanirken iki noktada çok
dikkatli olmak gerekir. Öncelikle mizah
kullanmanin, sorunlarinizi gülerek geçistirmek
demek olmadigini, tersine onlarla yapici bir
sekilde yüzlesebilmeniz demek oldugunu
bilmelisiniz. Ikincisi de mizah
kullanayim derken, alayci ve asagilayici
mizaha basvurmaktan kaçinmalisiniz. Çünkü bu da
sagliksiz öfke ifadesinin bir baska yoludur.
66
F. ÇEVRE DEGISIKLIGI

• BAZEN, SINIRLENIP ÖFKELENMEMIZE YOL AÇAN
  SEYLERIN YAKIN ÇEVREMIZDE OLDUGUNU
  FARKEDERIZ. SORUNLAR VE SORUMLULUKLAR ÜZERINIZE
  ÖYLESINE YIKILIR KI DÜSTÜGÜNÜZ TUZAGA VE O
  TUZAGI TEMSIL EDEN INSANLARA KARSI ÖFKE ILE
  KAVRULURSUNUZ.

67
BIRAZ ARA VERIN. GÜN IÇINDE ÖZELLIKLE STRESLI
OLACAGINI BILDIGINIZ SAATLERDE, SADECE KENDINIZ
IÇIN KULLANACAGINIZ BIR ZAMAN AYIRIN. ÖRNEGIN
ÇALISAN BIR BABA, EVE GELDIGINDE KENDISINE
AYIRACAGI BIR 15 DAKIKALIK SÜRE OLURSA,
ÇOCUKLARININ ISTEKLERINE, PARLAMADAN DAHA IYI
YANIT VEREBILIR...
68
G. ÖFKENIZI KONTROL ETMEDE BIRKAÇ
IPUCU DAHA

• 1) ATILGANLIK ( KENDINI IFADE ETME )
• ÖFKELI KISILERIN SALDIRGAN OLMAK YERINE ATILGAN
  OLMAYI ÖGRENMELERININ GEREKTIGI DOGRUDUR. AMA BU
  KONUDAKI KITAPLARIN YA DA YAKLASIMLARIN ÇOGU,
  KENDILERINE KIZGINLIK YASAMA IZNINI VERMEYEN
  INSANLAR IÇINDIR.
• BU TÜR KISILER ORTALAMA BIR INSANDAN DAHA SESSIZ
  VE PASIFTIRLER, DIGERLERININ KENDILERINI SÜREKLI
  OLARAK EZMELERINE IZIN VERIRLER. ÖFKELERINI
  KONTROL EDEMEYEN KISILER GENELLIKLE BUNU
  YAPMAZLAR.

69
UNUTMAYIN KIZGINLIGI YOK EDEMEZSINIZ,
EDEBILSENIZ BILE BU ÇOK IYI BIR FIKIR
OLMAYACAKTIR. TÜM ÇABALARINIZA RAGMEN SIZI
KIZDIRACAK OLAYLAR OLACAKTIR.

• YASAM HER ZAMAN IÇIN ENGELLERLE, ACILARLA,
  KAYIPLARLA VE DIGER INSANLARIN ONLARDAN
  BEKLEMEDIGINIZ DAVRANISLARIYLA DOLU OLACAKTIR.
  BUNU DEGISTIREMEZSINIZ.
• AMA BU OLAYLARIN SIZI ETKILEME BIÇIMINI
  DEGISTIREBILIRSINIZ. KIZGINLIK VE ÖFKE
  TEPKILERINIZI KONTROL EDEREK, UZUN VADEDE ONLARIN
  SIZI DAHA MUTSUZ KILMASINI ÖNLEYEBILIRSINIZ.

70

• 2) ZAMANLAMA
• EGER SEVDIGINIZ KISIYLE BELLI KONULARI BELLI
  SAATLERDE KONUSUYOR VE BU KONUSMALAR DA HEP
  TARTISMA ILE SONUÇLANIYORSA, BU TÜR KONULARI
  KONUSMA SAATINIZI DEGISTIRIN. BELKI YORGUN,
  DIKKATSIZ OLUYORSUNUZDUR YA DA BU SADECE BÖYLE
  BIR ALISKANLIK HALINE GELMISTIR.

71
3) KAÇINMA EGER ARKADASINIZ SIZE AIT
BIR ESYAYI ISZINSIZ ALIP KULLANIYORSA BU
DAKAFANIZIN TASINI ATTIRIYORSA, O AN IÇIN
GÖRMEZDEN GELIN. SIZI ÖFKELENDIREN SEYLERE
BAKMAKTAN KENDINIZI ALIKOYUN. AMA, ÖFKELENMEMEM
IÇIN ARKADASIMIZ ESYAMI IZINSIZ ALMAMASI
GEREKIR. DEMEYIN. KONU SU ANDA BU DEGIL. KONU
KENDINIZI OLABILDIGINCE SAKIN TUTABILMEKTIR.
ÖFKENIZ GEÇTIKTEN SONRA BUNU UYGUN BIR SEKILDE
DILE GETIREBILIRSINIZ.
72
4) ALTERNATIFLER BULUN EGER BANYO YAPMAK IÇIN
ÇOK BEKLEMENIZ GEREKIYORSA, BU DURUMDA SIZI
ENGELLENMISLIK VE ÖFKE DUYGULARI IÇINDE
BIRAKIYORSA, BUNU ÇÖZMEYI BIR IS EDININ. ÖRNEGIN
BANYODA SIRA BEKLEMEMEK IÇIN DAHA ERKEN VEYA DAHA
GEÇ GITMEYI DENEYEBILIRSINIZ.
73
5) DANISMANLIK

• EGER KIZGINLIK YA DA ÖFKENIZIN, KONTROLÜNÜZ
  DISINDAKI YOGUNLUKLARA ÇIKTIGINI DÜSÜNÜYORSANIZ,
  ILISKILERINIZ VE HAYATINIZIN ÖNEMLI BOYUTLARI BU
  DUYGUDAN ETKILENIYORSA, BELKI ONU DAHA IYI
  YÖNETEBILMEK IÇIN PROFESYONEL BIRININ
  DANISMANLIGINA BASVURABILIRSINIZ.
• PSIKOLOGUNUZA BASVURDUGUNUZDA ONA ÖFKE
  DUYGULARINIZ ÜZERINDE ÇALISMAK ISTEDIGINIZI
  SÖYLEYIN. YAPMAK ISTEDIGINIZIN SADECE
  DUYGULARINIZI FARK ETMEK VE IFADE ETMEK
  OLMADIGINI, AYNI ZAMANDA IFADE TARZINIZ ÜZERINDE
  DE ÇALISMAK ISTEDIGINIZI BELIRTIN.

74
YÜKSEK DÜZEYDE ÖFKE YASAYAN BIR KISININ
ÖFKESININ, DANISMANLIK ARACILIGIYLA 8-10 HAFTA
IÇINDE ORTA DÜZEYE INEBILDIGI ARASTIRMALARLA
GÖSTERILMISTIR.
75
(No Transcript)
76
Birisi güzel bir söz söylüyorsa bu, dinleyenin
dinlemesinden, anlamasindan ileri gelir.
TESEKKÜRLER IBRAHIM HALIL
ÖZER PSIKOLOJIK DANISMAN
SIVEREK REHBERLIK VE ARASTIRMA MERKEZI
TEMMUZ-2008