SILAH IHRACAT KONTROL REJIMLERI

1
SILAH IHRACAT KONTROL REJIMLERI
2
Silah ve bunlarla ilgili teknolojilerin
kontrolsüz bir sekilde yayilmasini önlemek
maksadiyla ülkelerin, sattiklari (ihraç
ettikleri) silah ve teknolojilerinin nelerden
ibaret oldugunu birbirlerini haberdar
(Information Exchange) etmek üzere gönüllülük
esasina göre kurduklari ihracat kontrol
rejimlerine Silah Ihracat Kontrol Rejimleri
adi verilmektedir.
3
Bu Rejimlerde amaç Silah ve bunlarla ilgili
teknolojileri tarif etmek, teknolojik limitleri
belirlemek, silah ticareti yapanlari mevzuatlar
çerçevesinde kontrol ve denetim altinda tutmak ve
Pazar (Marketing) ortamina sunulan ürünlerin
güvenirligi olmayan ülkelere satisini engellemek
ve hangi ülkenin nereye ne sattigina ve hangi
ülkeye satilmasina izin vermedigine iliskin
bilgileri Rejime üye ülkelerle paylasmaktir.
4
En önemlisi ise Silah Ihracati Kontrol
Rejimleri toplantilarinda alinan kararlarin üye
ülkelerce kendi iç hukuklarinda yapacaklari
düzenlemelerle Silah Yayilmaciliginin Önlenmesi
(Non proliferation) konusunda uluslar arasi
gayretlerin arttirilmasinin saglanmasidir. Çünkü
bu Rejimlerde alinan kararlar baglayici
olmamakla birlikte üye ülkelerin, Siyasi ve
Ekonomik hayatta ve bunlarla ilgili platformlarda
agirliklarini arttirmakta ve ülkelerin elini
kuvvetlendirmektedir.
5

• Bu maksatla kurulan Silah Ihracat Kontrol
  Rejimleri 5 (Bes) adettir.
• Bunlar
• Wassenaar Düzenlemesi (WD)
• Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi (FTKR)
• Avustralya Grubu (AG)
• Nükleer Tedarikçiler Grubu (NTG)
• Zangger Komitesi (ZK)

6

• Söz konusu Silah Ihracat Kontrol Rejimleri
  arasinda yer alan
• Wassenaar Düzenlemesi (WD)
• Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi (FTKR)
• Özellikle konvansiyonel ve Küçük Hafif Silahlarin
  ihracatina iliskin disiplin mekanizmalarini
  getirmektedir.

7

• Silah Ihracat Kontrol Rejimleri kapsamindaki
  disiplin mekanizmalari
• Ihracat mevzuati ile gümrük mevzuatina
  uygunluk (Enforcement Requirement),
• Kontrol altina alinan malzeme ve teknoloji
  mevzuatina uygunluk (Technical Requirement),
• Bilgi Degisimi (Information Exchange)
  uygunluklari olmak üzere 3 (adettir)

8

• Ulusal Mevzuatimiza göre
• Ihracat mevzuatina yönelik lisans (licencing)
  faaliyetleri MSB ligi,
• Gümrük (Custom) mevzuatina uygunluk ise
  Gümrük Müstesarligi
• tarafindan takip ve kontrol edilmektedir.

9
Ihracat mevzuatimiza göre Ihracina izin
verilen malzeme ve teknolojilerin Listesi, her
yil Ocak ayinda 5201 sayili Kanun geregince
Kontrole Tabi Tutulacak Harp Araç Gereçleri
ile Silah ve Bunlara Ait Yedek Parçalar, Askeri
Patlayici Maddeler, Bunlara Ait Teknolojiler
adiyla MSB ligi Tebligati olarak Resmi
Gazetede yayimlanmaktadir.
10
IHRACAT KONTROL LISTESI
11

• Her Yil Ocak Ayinda Yayimlanan Resmi Gazete ile
• - Namlulu Silahlar
• - Taktik araçlar
• - Askeri Patlayicilar ve Payroteknik Malzeme
• Roketatar, Roket ve Füzeler
• Nükleer, Kimyasal ve Biyolojik Silahlar
• - Savas Uçaklari ve Helikopterler ile Diger Hava
  Araçlari
• - Suüstü ve Sualti Savas Gemileri

12

• - Askeri Komuta Kontrol ve Muhabere Sistemleri
• - Askerî Amaçli Hava ve Uzay Sistemleri
• - Askerî Kesif, Gözetleme ve Tespit Sensörleri
• - Diger Askerî Malzeme ve Cihazlar
• - Wassenaar Mühimmat Listesi ve FTKR EKinde
  
• tarif edilen malzeme ve teknolojiler.

13

• Wassenaar Düzenlemesinin Mühimmat Listesi ve
  FTKR EKinde bulunan Listelerde,
• - MSB ligini tarafindan ihracati kontrol altina
  alinan,
• Ihraç edilmesi izne tabi olan,
• Malzemeler ve bunlarla ilgili Teknolojiler ve
  Yazilimlar tarif edilmektedir.

14

• Her yil yayimlanan Tebligat ile ihracati ve
  ithalati izne bagli malzeme ve bunlarla ilgili
  Teknolojiler Listesi ilan edilir.
• - Kendisine Pazar bulan Firma ve Sirket,
  ürününü ihraç etmek için MSB ligina müracaat
  eder.
• - Izin konusunda iç hukukumuza uygunlugu ile WD
  ve FTKR Rejimlerine ters bir durum olup
  olmadigini arastirmak için Gnkur.Bsk.ligi,
  Disisleri Bakanligi veya ihtiyaca göre
  diger ilgili kurumlarin görüsleri alinir.

15
Kendi öz sermayesi, kendi öz kaynaklari ile
üretilen yapilan Listede yer alan bir ürünün
ihraç edilmesine iliskin bir sakinca olmadiginin
bildirilmesi durumunda ihracat izni
verilmektedir. En önemli husus ürünün
imalatinda kullanilan malzemelerden herhangi
birisinin diger bir ülkeden ithal edilmis
olmamasidir. Bu durumda konu ihraç (export)
mevzuati degil yeniden export (re-export)
mevzuati kapsaminda yeniden degerlendirilmelidir.

16
WASSENAAR DÜZENLEMESI
17
Wassenaar Düzenlemesi (WD) Konvansiyonel
Silâhlar ile Çift Kullanimli Malzeme ve
Teknolojilerin ihracat kontrollerini yapmayi
amaçlayan bir Silah Kontrol Rejimidir.
Ülkelerin sahip olduklari Konvansiyonel
Silâhlar ile Çift Kullanimli Malzeme ve
Teknolojilerin ihracatina iliskin hangi ülkenin
nereye ne sattiginin bildirimleri yapilmaktadir.
18
Bu Silah Kontrol Rejiminde Yedi kategori
üzerinden Konvansiyonel Silahlarin, Dokuz
kategori üzerinden çift kullanimli malzeme ve
teknolojilerin ihracati gönüllülük esasina göre
yapilan bildirimlerle üye ülkelerini birbirlerini
kontrol altina almalari saglanmaktadir.
19
Wassenaar Düzenlemesi Listesinde yer alan Çift
Kullanimli Malzeme ve Teknolojilerin ihracat
kontrolleri ve lisanslama faaliyetleri, Basbakanl
ik Dis Ticaret Müstesarliginin sorumlulugundadir.
20
Bu düzenleme kapsaminda, üye ülkeler, yedi
Kategori üzerinden Konvansiyonel Silâhlarin,
dokuz Kategori üzerinden Çift Kullanimli Malzeme
ve Teknolojilerin ihracatini gönüllülük esasina
göre bildirmektedirler. Bu düzenlemenin siyasî
ve askerî alanda olusturdugu etkinlik, uluslar
arasi platformlarda önemli ölçüde
hissedilmektedir.
21
WD ile Ihracati Kontrol Edilen Silah Kategorileri

• Tanklar
• Zirhli Muharebe Araçlari
• Büyük Çapli Top Sistemleri
• Muharip Uçak/Uzaktan Kumandali Uçak

22
WD ile Ihracati Kontrol Edilen Silah Kategorileri

• Askeri Helikopter / Taarruz Helikopteri
• Savas Gemisi
• Füzeler ve Füze Sistemleri
• Omuzdan Atilan Hava Savunma Silah ve
  Sistemleri
• Küçük ve Hafif Silahlar

23
WASSENAAR DÜZENLEMESINE TARAF DEVLETLER
TÜRKIYE ALMANYA
POLONYA AVUSTRALYA YUNANISTAN
PORTEKIZ AVUSTURYA
MACARISTAN G. KORE IRLANDA
ROMANYA
BULGARISTAN SLOVAKYA ITALYA
BELÇIKA KANADA JAPONYA
ÇEK CUM. ISPANYA LÜKSEMBURG
A.B.D. DANIMARKA HOLLANDA
ISVEÇ RUSYA UKRAYNA
INGILTERE FINLANDIYA YENI ZELANDA
ISVIÇRE FRANSA
NORVEÇ ARJANTIN
24
Wassenaar Düzenlemesine üye ülkeler
Wassenaar Düzenlemesine üye ülkeler
25
Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi (FTKR) Bu rejim
kapsaminda malzemeler iki Kategoride
listelenmistir. I nci Kategoride, 300 Kilometre
menzil ve 500 Kilogram harp basligi tasiyan füze
firlatma sistemlerinin üretiminde kullanilan
malzemeler bulunmaktadir. II nci Kategoride
ise I nci Kategoride yer alan malzemelerin alt
sistemlerine ait malzeme ve kullanim
teknolojileri bulunmaktadir.
26
Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi (FTKR) FTKR,
Kanada, Fransa, Ingiltere, Italya, ABD., Japonya
ve Almanya tarafindan silâhlarin yayilmasini
önlemek amaciyla 1987 yilinda olusturulmustur.
FTKR nükleer ve kimyasal harp basligi tasiyan
füzeleri de içine alacak sekilde kitle imha
silâhlarinin, rejime üye olmayan ülkelere
ihracatini sinirlamayi amaçlamaktadir. Hâlen 33
üyeden olusan FTKRye Türkiye 1997 yili Nisan
ayindan itibaren üyedir.
27
Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi (FTKR) Rejim,
300 km.den daha fazla menzile ve 500 kg.dan daha
agir harp basligina sahip olan füzelere ve
firlatma sistemlerine ait teknolojilerin, rejime
üye devletlerin disindaki ülkelere transferinin
kontrol altina alinmasini öngörmektedir.   FTKR'ni
n üyeleri açisindan siyasi bir baglayiciligi
olup, hukuki baglayiciligi bulunmamaktadir.
28
Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi (FTKR) Bu
Rejimde bir malzemenin ihracatina izin
verilirken silâhlarinin yayilmasi konusundaki
hassasiyet, alici ülkenin uzay programlari ve
füze teknolojisi alaninda yürüttügü politika,
transferin kitle imha silâhlari dagitim sistemine
yönelik potansiyel gelismeler açisindan önemi,
satin alan ülkenin aldigi malzemeyi amacina uygun
sekilde kullanilacagini gösteren son kullanici
belgesi ibraz etmesi ve transfer edilen ülkede
FTKR benzeri çok tarafli anlasmalarin uygulaniyor
olmasi hususlari dikkate alinmaktadir.
29
Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi (FTKR) Ülkeler
FTKR listesinde yer alan bir malzemenin
transferine yalnizca alici ülke hükûmetinin
satin aldigi malzemeleri sadece belirlenen
amaçlar çerçevesinde kullanacagina ve satan eden
ülkenin onayini almadan kullanim amaçlarini
degistirmeyecegine ve satan ülkenin onayi olmadan
yeniden transfer etmeyecegine dair uygun
güvenceleri vermesi halinde izin verilmektedir.
30
FÜZE TEKNOLOJISI KONTROL REJIMINE TARAF DEVLETLER
TÜRKIYE ALMANYA
POLONYA YUNANISTAN PORTEKIZ
AVUSTRALYA AVUSTURYA
MACARISTAN G. KORE IRLANDA
BREZILYA G.AFRIKA ITALYA
BELÇIKA IZLANDA KANADA
JAPONYA ÇEK CUM.
ISPANYA LÜKSEMBURG A.B.D. DANIMARKA
HOLLANDA ISVEÇ RUSYA
UKRAYNA INGILTERE FINLANDIYA
YENI ZELANDA ISVIÇRE FRANSA
NORVEÇ ARJANTIN