DENGE SISTEMI FIZYOLOJISI

1
DENGE SISTEMI FIZYOLOJISI

• Uzm.Dr.Mustafa SARIKAYA

2
Denge komponentleri
3
VESTIBULAR SISTEM

• Fonksiyonlari
• Basin pozisyonu ve hareketlerini algilamak
• Bas hareketleri sirasinda, göz hareketlerinin
  organizasyonu
• Bas hareketleri ile birlikte postürün
  olusturulmasi
• Bütün fonksiyonlar subkortikal düzeyde gelisir

• Iki farkli komponenti var
• Farkli düzlemlerde yer almis semisirküler
  kanallar (anterior veya superior, posterior,
  lateral).
• Utrikulus ve sakkulus torba yapilari
• Her iki komponent de birlikte çalisarak
  basin hareketleri ve uzaydaki konumu hakkinda
  bilgileri beyne iletirler

4

• Statik denge
• Yerçekimine ve linear hizlanmaya ve yavaslamaya
  karsi basin durumunu algilar
• Utrikulus ve sakkulus

• Kinetik denge
• Basin hareketlerini algilar
• 3 semisirküler kanal
• Ampulla
• Krista ampullaris
• Kupula endolenf basin hareketi ile hareket eder

5
SEMISIRKÜLER kanallar

• Kanallar bilateral yerlesmistir. Lateral
  kanallar horizontal düzlemde, anterior ve
  posterior kanallar vertikal düzlemde yer alirlar.

• Endolenf ile doludur, silyali reseptör
  hücrelerini içerir, silyalar jel benzeri (kupula)
  membran içerisine yönelmislerdir ve ampullalarda
  bulunurlar.

6

• Farkli düzlemlerde yer almis semisirküler
  kanallar anterior (superior), posterior,
  lateral.
• Yer çekimi ile ilgisi yok
• Sadece açisal hizlanmaya cevap verir

7

• Bas döndürüldügünde ampulla içerisindeki sivi
  aksi tarafa dogru yaslanir. Kupulanin sekli
  degisir.
• Bu hareket silyalari büker ve biyoelektriksel
  sinyaller üretilir.
• Bas saga sola büküldügünde kupula bir yöne dogru
  yatar ve eksitasyon olusur, karsit tarafa
  büküldügünden inhibisyon olusturur.

8

• Vücut hangi yönde hareket ederse etsin,kanallar
  içindeki endolenfa sivisida o yönde hareket eder
  fakat sivilarin eylemsizlikleri nedeniyle bu
  kütle harekete derhal katilmaz biraz geri kalir.
• Bu geri kalma yüzünden kupula aksi yöne egilir ve
  organizma sabit bir hiz alana kadar bu durumda
  kalir.
• Hareket sabit bir hiza eristigi zaman sivida
  kemik hizinda ve yönünde hareket eder

9

• Hareketi kupulanin saptigi yönün tersinde
  algilariz (Hareket eden trende oldugu gibi)
• Hareketin birdenbire durdugu yada yavasladigi
  hallerde ise kemigin hareketi durmustur fakat
  sivi kütlesi ayni yönde hareketine bir süre daha
  devam eder
• Bu nedenle kupula hareketin meydana gelmis oldugu
  yöne egilir ve bunun sonucunda aksi yönde hareket
  ediyormusuz gibi algilariz

10

• Bu duyumu karsilamak amaci ile vücudu aksi yöne
  (hareketin önce meydana geldigi yöne) çeviririz
  ki bu esnada bas dönmesi olusur
• Kanalis semisirkülarislerin uyarilmasinda meydana
  gelen kompansasyon reaksiyonlarinin amaci
  organizmanin mekandaki durumunu harekete göre
  ayarlamaktir

11
(No Transcript)
12
(No Transcript)
13
UTRIKULUS, SAKKULUS ve MAKULA
14
UTRIKULUS VE SAKKULUS

• Utrikulus ve sakkulus Reseptör hücrelerin üst
  yüzeylerinde otolit veya CaCO3 kristalleri içeren
  organik matriks (makular organ) bulunur.
  Yerçekimine ve lineer hizlanmaya karsi basin
  durumunu algilar, statik dengenin devamini saglar
• Genellikle utrikulus horizontal (yatay), sakkulus
  ise vertikal (dikey) hizlanmalara karsi daha
  duyarlidir

15
Utrikulus ve sakkulusda uyari olusumu

• Basin öne - arkaya hareket etmesi (örn. arabada
  iken) ve yukari asagi hareketi ile (örn.
  asansörde iken) silyali hücreler yerçekimindeki
  degisikliklere cevap verirler. Otolit membran
  duyarli stereosilyalar üzerinde kayar ve
  biyokimyasal sinyal olusturur.

16

• Utrikulus ve sakkulusun görevi
• kas tonusunu saglamak
• durum reflekslerini ayarlamak ve
• hizlanma ve yavaslama hareketlerinden organizmayi
  haberdar etmektir

17
(No Transcript)
18
(No Transcript)
19
(No Transcript)
20
Utrikulus ve sakkulus reseptör hücrelerinde
potansiyelin dogusu
21
Silyali hücreler ve uyari olusumu
Bas hareket ettirildiginde sakkulus ve utrikulus
içerisindeki endolenf de hareket eder Otolitik
membran kayarak hücrelerin silyalarini
büker Stereosilyalar kinosilyum tarafina
büküldügünde depolarizasyon (stimulasyon), aksi
tarafa bükülürse hiperpolarizasyon (inhibisyon)
olusur
22
(No Transcript)
23
Denge sisteminin santral yollari

• Afferent lifler, N.vestibularis içerisinde
  M.oblongatadaki vestibular çekirdeklere ulasir.
• Bu bölge ayni zamanda göz ve boyun kaslari ve
  eklem reseptörlerinden de sinyaller alir.
• Bu bilgilerin birlestirilmesi ile vücut ve
  basin durusu, göz hareketleri, lokomosyon ve
  amaca uygun hareketler olusturulur.

24
Diger duysal girislerle (kas ve eklemlerin
proprioseptörlerinden) birlikte, merkezi sinir
sisteminde degerlendirilen bilgilerle uzaysal
oryantasyon saglanir. Basin degisik konumlarina
göre göz hareketleri de ayarlanir.
25
(No Transcript)
26
(No Transcript)