Title: DOZ
1DOZ YOGUNLUK ve DOZ-ETKI ILISKISI
2- Zehirlerin etki olusturabilmeleri için etki
yerlerinde belli yogunlugun üzerinde bulunmalari
gerekir. -
- Farmakolojide herhangi bir biyolojik etki veya
cevaba yol açmak için ortamda bulunacak ilaç
molekülü sayisi hücre basina ortalama 4x104
olarak kabul edilir.
3 Doz-yogunluk-etki iliskisi
- I. Doz-yogunluk iliskisi
- 1. Tek seferde maruz kalma
- 2. Tekrarlanarak maruz kalma
- II. Doz-etki iliskisi
- 1. Kademeli doz-cevap iliskisi
- 2. Kuvantal doz-cevap iliskisi
4I. Doz-yogunluk iliskisi1. Tek seferde maruz
kalma
- Zehrin tek seferde alinmasini takiben belli
arliklarla kan örnekleri alinarak, bunlardaki
zehir yogunlugunu zaman göre gösteren egriye
zehrin kan yogunlugu-zaman egrisi adi verilir. - Bu egri zehirin alinma yoluna göre degiskenlik
gösterir.
5Plazma yogunlugu
Dagilma dönemi
Atilma dönemi
Zaman
I.V. yolla verilen bir zehirin plazma yogunlugu
zaman grafigi
6Plazma yogunlugu
2
Emilme ve dagilma dönemi
Atilma dönemi
Etki Süresi
EKEY
1
Zaman
Pik plazma yogunluguna Ulasma süresi
Etki süresi
Damar disi yola verilen zehirin plazma yogunlugu
zaman grafigi
7Damar disi yolla verilen bir zehirin plazma-
yogunlugu zaman grafiginden su sonuçlar çikarilir
- ? Egrinin çikan kisminda emilme hizi, atilma
hizindan büyük (kagtke), doruk yogunlukta bu iki
deger birbirine esit ve inen kisminda atilma hizi
emilme hizindan büyüktür. - ? EAA bize ilacin emilip dolasima giren miktarini
verir. - ? Egrinin tepe noktasi tek dozda plazmada doruk
ilaç yogunlugunu (Ydoruk) verir. Bu, ayrica
doruk yogunluga ulasma süresini de verir. - ? Egri, ilacin EKEYu verir.
8I. Doz-yogunluk iliskisi2. Tekrarlanarak maruz
kalma
- Zehirli bir maddeye tekrarlanarak maruz kalma
durumunda, her seferinde emilerek dolasima giren
zehir miktari önceki uygulamalarin vücutta kalan
miktarina eklendiginden, plazmadaki zehir
yogunlugu giderek yükselir. - Bu durumda vücuda giren ve çikan zehir miktari
yaklasik olarak birbirine esitlenir. Bu andaki
plazma zehir yogunluguna kararli durum yogunlugu
(Yss) denir.
9Plazma ilaç yogunlugu
Yssmax
Yssort
Yssmin
Zaman
2
3
4
5
6
1
10- II. Doz-etki iliskisi
- Herhangi bir zehrin dozunun arttirilmasi
genellikle etki siddeti veya süresinde artisa
sebep olur. - Yalniz, bu artis dozdaki artisla dogru orantili
degildir. Söyle ki, dozun iki kati veya daha
fazla oranda artmasiyla etki siddetinde de ayni
oranda artisa yol açilamaz. - 1. Kademeli doz-cevap iliskisi
- 2. Kuvantal doz-cevap iliskisi
11- II. Doz-etki iliskisi
- Kademeli doz-cevap iliskisi
-
- Kademeli doz-cevap iliskisine göre olusan cevabin
siddeti hedef yapida isgal edilen reseptörlerin
sayisiyla orantilidir. -
- Doruk degerde bir etkinin olusmasi reseptörlerin
tamaminin kapatilmasinin veya uyarilmasinin bir
sonucudur.
12 Ölüm
100
64
39
Doz
1
10
2
3
4
13- 2. Kuvantal doz-cevap iliskisi
- Bu iliski ya hep ya hiç prensibi olarak bilinir.
Yani ilacin belli miktarda verilen dozu bir
etkiyi olusturur ya da olusturmaz.
14Dozlar yatay eksende ve hayvan sayisi ( olarak)
dikey eksende gösterildiginde normal dagilim
egrisi (Gauss egrisi) elde edilir
Cevap verenler olarak
50
Asiri duyarli hayvanlar
Az duyarli (dayanikli) hayvanlar
Doz
0
ÖD99
ÖD50