PIERSCIENICE

1
PIERSCIENICE

• 1. Przeglad systematyczny
• 2. Charakterystyczne cechy
• 3. Filogeneza
• 4. Budowa ciala
• 5. Anatomia
• 6. Rozmnazanie i rozwój
• 7. Znaczenie w przyrodzie

2
1. Przeglad systematyczny

• TYP Pierscienice dzielimy na trzy gromady
• Pijawki, np. pijawka lekarska czy konska
• Skaposzczety, np. dzdzownica ziemna czy
  wazonkowiec
• Wieloszczety, np. nereida czy afrodyta teczowa

3

• Systematyka zwierzat
• przodek jednokomórkowców
• przodek dwuwarstwowców,
• przodek trójwarstwowców bez wtórnej jamy ciala
• przodek trójwarstwowców z wtórna jama ciala
• gabki,
• wielokomórkowce wlasciwe,
• robaki plaskie,
• mieczaki,
• pierscienice,
• pajeczaki,
• skorupiaki,
• owady,
• szkarlupnie,
• ryby,
• plazy,
• gady,
• 13) ptaki,

4
2. Charakterystyczne cechy

• Pierscienice sa wtórnojamowcami.
• Cialo ich jest segmentowane, pokryte worem
  skórno-miesniowym z oskórkiem i sluzem.
• Maja uklad krwionosny.
• Uklad nerwowy jest drabinkowy.
• Uklad pokarmowy jest zróznicowany na odcinki.
• Narzadami wydalniczymi sa metanefridia.
• Odgrywaja bardzo duza role w przyrodzie i
  gospodarce czlowieka.

5
3. Filogeneza

• Kambr srodkowy - pierwsze odciski w skalach
• Pierscienice wywodza sie zapewne z bezjelitowych
  wirków i reprezentuja linie rozwojowa zwierzat
  majacych swobodnie plywajaca, planktoniczna larwe
  trochofore.
• Podstawowa grupa pierscienic stanowia bardzo
  zróznicowane morskie wieloszczety, wsród których
  spotykamy organizmy bardzo proste w budowie oraz
  silenie wyspecjalizowane.
• Z pierwotnych wieloszczetów (byc moze) rozwinela
  sie linia rozwojowa, która przeszla do zycia w
  wodach slodkich, (a pózniej takze na lad), a w
  rozwoju nie wystepowala larwa. Ich cecha stala
  sie natomiast umiejetnosc wytwarzania siodelka -
  struktury bioracej udzial w rozmnazaniu plciowym.
  Przedstawicielami tej linii rozwojowej sa
  dzisiejsze skaposzczety i pijawki.
• Najnowsze badania wykazaly, ze pierscienice sa
  blisko spokrewnione z mieczakami.

6
4. Budowa ciala

• Cialo - dlugie i dwubocznie splaszczone, cialo
  podzielone na segmenty (septy - poprzeczne
  przegrody).
• Celoma (wtórna jama ciala) pokryta nablonkiem
  pochodzacym z mezodermy, wypelnia cale wnetrze
  ciala pomiedzy miesniami oraz ukladem pokarmowym.
  
• Specjalny plyn w celomie wazny w wymianie
  gazowej oraz pokarmowej, zapewnia wlasciwe
  cisnienie (dzieki czemu cialo zachowuje
  odpowiedni ksztalt).
• Parapodia (u wieloszczetów) sa wypustkami scianek
  segmentów. Kazdy czlon posiada parzyste parapodia
  po bokach ciala. Sluza one do przemieszczania sie
  oraz do zwiekszenia powierzchni wymiany gazowej.
• Skrzela (u niektórych osobników wodnych) moga
  znajdowac sie na zewnatrz ciala (powstaja one z
  przeksztalconych parapodiów, zawierajacych duza
  liczbe naczyn krwionosnych

7
5. Anatomia

• Uklad pokarmowy
• Sklada sie on z jelita przedniego, jelita
  srodkowego, jelita tylnego
• Rozpoczyna sie otworem gebowym
• Niektóre skaposzczety maja dodatkowo wole i
  umiesniony zoladek
• Jelito ma srodkowe pierscienic ma postac prostej
  rury

8
5. Anatomia

• Uklad oddechowy
• Nie maja wyodrebnionego ukladu oddechowego
• Prowadza wymiane cala ukrwiona powierzchnia ciala
  
• Na parapodiach tworza skrzela zewnetrzne

9
5. Anatomia

• Uklad krazenia
• Role serca pelnia naczynia okrezne
• U wiekszosci gatunków brak wyodrebnionego serca
• O krazeniu decyduja skurcze miesnia grzbietowego
• Uklad krazenia, u wiekszosci pierscienic
  zamkniety
• Plynem krazacym jest hemolimfa
• Uklad krazenia ma za zadanie transportowanie
  substancji miedzy segmentami oraz usuwanie
  metabolitów do ukladu wydalniczego

10
5. Anatomia

• Uklad nerwowy
• Uklad nerwowy jest oddzielony od powlok ciala
• Jest to uklad typu drabinkowego
• Parzyste zwoje miedzygardzielowe tworzace mózg
• Odchodza od nich obraczki okologardzielowe
  laczace je ze zwojami podgardzielowymi
• parzyste zwoje rozmieszczone w kazdym segmencie
  polaczone komisurami w pary

11
5. Anatomia

• Uklad wydalniczy
• Uklad wydalniczy u wszystkich pierscienic
  zbudowany jest z nefrydiów
• nazywany jest metanefrydialnym
• usuwa zbedne i szkodliwe produkty przemiany
  materii
• Ma metameryczna budowe
• U niektórych wieloszczetów znajduje sie uklad
  wydalniczy protonefrydialny
• Brak jest w nim komórek plomykowych
• Uklad pelni role osmoregulacyjna

12
Rozmnazanie i rozwój

• Wieloszczety sa rozdzielnoplciowe
• wystepuje u nich zaplodnienie zewnetrzne i rozwój
  zlozony
• Nie wystepuje u nich zjawisko dymorfizmu
  plciowego
• Skaposzczety oraz pijawki sa obojnakami, brak
  stadium larwalnego
• Wystepuje u nich zaplodnienie krzyzowe
• trochofora jest orzesiona i wystepuje stan wolno
  zyjacy

13
7. Znaczenie w przyrodzie

• uzyzniaja ziemie (dzdzownice) i poprawiaja jej
  mineralizacje
• rozkladaja martwe szczatki zwierzat i roslin
• Biora aktywny udzial w oczyszczaniu zbiorników
  wodnych
• Stanowia takze pokarm dla innych zwierzat
• Pijawki dodatkowo sa uzywane w celach medycznych
  w róznych schorzeniach
• A niektóre pierscienice sa takze przysmakiem
  kulinarnym dla ludzi