Sistemet Politike Krahasuese DEMOKRACIT

1
Sistemet Politike KrahasueseDEMOKRACITË

• KOLEGJI UNIVERSITAR VICTORY, PRISHTINË.
• MR. GËZIM SELACI
• gezimselaci_at_yahoo.com

2
Krahasimi i demokracive mazhoritare dhe
konsensuale

• Demokracia mazhoritare i jep pushtet të madh mbi
  institucionet kryesore palës e cila fiton votat.
• Demokracia e konsensusit përfshin pakicat në të
  gjitha fazat e vendimmarrjes, dhe në të cilën
  kërkohet një pajtim sa më i gjerë mbi politikat
  publike.

3
Krahasimi i demokracive liberal dhe
joliberale/elektorale

• Zakaria Karakterizohen me demokraci zgjedhore
  por me mungesë të madhe të lirive kushtetuese, si
  dhe kufizimeve të ushtrimit arbitrar të pushtetit
  ekzekutiv (mungesë e të drejtave politike dhe
  lirive qytetare). Psh. India, Indonezia,
  Xhamajka, Senegali etj.)

4
Valët e demokratizimit, Huntington
Vala vjen kthehet
I 1826-1926 Ngritja e fashizmit dhe autoritarizmit
II 1946- 1960-70
III Pas 1974 në Portugali. Arrin nivele të larta pas 1989. Deri më tani nuk ka.
5
Përkufizimi, dy qasje

• Përkufizime procedurale të demokracisë si
  organizohet rezhimi, si dhe proceset përmes
  sëcilave sigurohet përfaqësimi, llogaridhënia dhe
  legjitimiteti. (preferohen në praktikë).
• Përkufizime thelbësore/substantive qëllimet dhe
  efikasiteti i rezhimit, si dhe deri në çmasë do
  të mund ti shërbehet më mirë vullneti i popullit.

6
Përkufizimi procedural i Schumpeter

• Përkufizim procedural Joseph Schumpeter (1947)
  Capitalism, Socialism, and Democracy. Metoda
  demokratike është ai rregullim institucional për
  të arritur te vendime politike në të cilat
  individët fitojnë pushtet për të vendosur përmes
  luftës (struggle) konkurruese për votën e
  popullit. Ose garë e lirë për votë të lirë.
• Ndërkaq, përkufizimet substantive parashikojnë
  edhe synime, ashtu që demokracia e vërtetë nuk
  mund të përkufizohet vetëm nga procesi, por
  nënkupton përpjekje për të promovuar barazi,
  drejtësi, dhe përfshierje.
• Schumpeter kishte kundërshtuar këtë qasje, duke
  kundërshtuar kuptimet e mëhershme (shek.18) të
  demokracisë që metodën demokratike e shihnin si
  atë rregullim institucional për të arritur
  vendime politike që realizojnë të mirën e
  përbashkët/ përgjithshme, ku njerëzit vendosin
  vetë çështjet përmes zgjedhjes së individëve, që
  mblidhen të përfaqësojnë këtë vullnet.
  (Schumpeter 1947).

7
Përkufizimi substantiv i Dahl

• Robert Dahl (1971) Poliarkia. Poliarkitë
  definohen me më shumë se sa thjesht proces
  zgjedhor ato përfshijnë një qytetari pak a shumë
  të përfshier, si dhe të drejtën e këtyre
  qytetarëve qeveritarë. Poliarkia është më shumë
  se garë e lirë për votë të lirë, dhe përfshin të
  drejta të plota për pjesëmarrje dhe kontestim.
• Kjo bëhet përmes shtatë institucioneve zyrtarë
  të zgjedhur me vota, votime të lira dhe të
  drejta, e drejta përfshirëse e votës, e drejta
  për tu kandiduar për poste politike, liria e të
  shprehurit, burime alternative të informimit, dhe
  autonomia asociacionale. (Dahl 1989 Democracy and
  its Critics. f. 221)

8

• Sartori (1998) Çfarë është Demokracia. F.30-
• Përkufizime themelore/fundamentale, ka prerje
  racionaliste.Përkufizime instrumentale, kanë
  prerje empirike.
• Mënyra angleze çmohet efektshmëria (qasja
  empirike).Qeverisja europiane kërkohet një
  sistem përfaqësues i menduar mirë.

9
Ushtrime

• Vota dhe përfaqësimi
• Qytetaria aktive
• Liritë
• Opinioni publik opinioni duhet të jetë i lirë, e
  jo opinione të imponuara në publik...