MANTARLARIN GENEL

1
MANTARLARIN GENEL ÖZELLIKLERI

• Prof.Dr.Zeynep SÜMER

2

• Mikoloji?
• Dogada kaç çesit mantar bulunur?
• 50.000
• Hepsi hastalik yapar mi?
• 300 kadari
• Hatta sadece bir düzine kadari mantar
  hastaliklarinin 90nindan sorumludur.

3
Nerelerde bulunurlar

• Toprak
• Su
• Organik atiklar

4
Ne yaparlar?

• Bakterilerle birlikte kompleks bilesikleri basit
  bilesiklere dönüstürürler
• Yararlari
• Ekmek
• Peynir
• Steroit
• Antibiyotik
• Alkollü içecekler
• Organ asitler

5

• Zararlari
• Hastalik yaparlar
• Elektronik aletleri bozar
• Elektrik kablolarini bozar
• Mobilyalari bozar

6
Mikoz?

• Antropofilik
• Zoofilik
• Jeofilik

7
Tarihçe

• 1835 Bassi ve Balsami (ipek böceklerinde)
• 1839 Schoenlein kellik etkenini
• Langenbeck pamukçuk etkeni
• Saoraud mantar besiyerini yapti ve mantari üretti
• 1969da canli siniflamasi degisti
• Hayvan-bitki-fungus-prokaryotlar-protistalar
  

8
Genel Özellikleri

• Nonfotosentetik protistalardir
• Ökaryot bakterilerden ayrilirlar
• Klorofilleri yoktur
• Fotosentez yapmazlar bitkilerden ayrilirlar
• Emici tipte beslenirler
• Hayvanlardan ayrilirlar

9

• Zorunlu veya fakültatif aeroblardir
• En az bir çekirdekleri bulunur
• Nükleer membranlari
• Mitokondrileri
• Endoplazmik retikulumlari
• Nükleoluslari
• Hüvre duvarlari vardir.

10

• 0-60ºC isida
• 2-11 pHda
• Nemli
• Karanlik veya los ortamlarda ürerler

11

• Ultraviyole üremelerini inhibe eder.

12

• Sabouraud agar besiyerinde
• Sigir eti extrati
• Glikoz
• Agar
• Gentamisin
• Kloramfenikol
• Sikloheksimit (saprofit mantarlarin üremesini
  engeller)
• Kanli agar
• Patates dextroz agar
• Misirunu tween 80 agar

13

• Makroform mantarlar
• Yenebilen çok hücreli mantarlar
• Mikroform mantarlar (tek hücreli)
• Maya
• Küf
• DIMORFIK ???

14
Mayalar

• 4-5µm boyutunda (en büyük 24 µm )
• Sferik veya yuvarlak
• Besiyerinde opak,yumusak,beyaz renkli koloniler
  yapar
• Tomurcuklanmayla ürer
• Tomurcuk hücreden ayrilmaz ve zincirleme
  sürerse Psödohif olusur
• Germ tüp (ana hücreden apikal uzantidir)

15
Küfler

• Hif
• Küf mantarlarinin en ilkel seklidir çok
  hücrelidir
• 2-10µm çapinda silindirik tüplerdir
• Septali ve septasiz olmak üzere iki çesittir
• Vegetatif hifler
• Aerial hifler
• Çogalma hifleri

16

• Miçel
• hiflerin birlesmesi ile meydana gelen yapilardir
• Bazi maya ve küfler hücre duvarlarinda pigment
  tasiyabilirler (melanin vb.)

17
Dimorfik mantarlar

• Farkli ortam kosullarinda
• Farkli üreme sekilleri gösteren mantar
• Isiya bagli 37ºC-25ºC (en sik)
• Dokuya
• Besiyerine
• pH ya bagli

18
Mantarlarin Hücre Yapilari

• Hücre duvari, sitoplazmik membran, mitokondri,
  vakuol, ER, nükleus, nükleolus ve bazen de kapsül
  bulunur.
• Kapsül Antijenik- Antifagositik
• Polisakkarit yapida
• (Crytococcus neoformans (glukuranoksilo-mannan
  polimeri))

19
Mantarlarin Hücre Yapilari

• Hücre Duvari
• 10u protein ve glikoproteinlerden mg
• Güçlü antijenik yapidadir
• Insan dokusunda mantar hücre duvari
  polisakkaritlerini parçalayacak enzim yoktur
• Grama olumlu boyanirlar

20
Mantarlarin Üreme Özellikleri

• Seksüel üreme Mayoz bölünme ile olur(4-8)
• Zygomycotina
• Zigospor
• Ascomycotina
• Askospor
• Basidiomycotina
• Basidiospor
• Deuteromycotina

21
Mantarlarin Üreme Özellikleri

• Aseksüel üreme mitoz bölünme ile olur çok sayida
  spor olusur
• Sporanjiosporlar
• Konidyalar
• Mikrokonidya
• Makrokonidya
• Artrokonidya
• Klamidokonidya
• Blastokonidya

22
Mantar Hastaliklari

• Açik havada
• 105/m3
• Kapali ortamda
• 109/m3 fungal spor

23
Mantar Hastaliklari

• Alerjik hastaliklar
• Çiftçi akcigeri
• Konagin immun yaniti
• Partikül büyüklügü
• Antijenitesi
• Inokulum miktari
• En sik rastlanan allerjenler
• Penicillium
• Aspergillus
• Alternaria
• Micropolyspora

24
Mantar Hastaliklari

• Metabolitleri ve Toksinleri ile
• Miçetizm Mantarlarin vücuda yerlesmeden
  olusturduklari hastalik tablosudur.
• Besin zehirlenmesi
• Tahil ürünlerini enfekte etmesi
• Alfa adrenerjik blokaja bagli semptomlar olusur
• Mikotoksikoz
• Toksinli gidanin yenmesiyle ortaya çikar
• Aflatoksin ve benzeri karsinojenler

25
Mantar Hastaliklari

• Toksin olusumunu etkileyen faktörler
• Besin maddeleri
• B Vit fazlaligi, protein azligi
• Nem
• Isi (13-40ºC)
• Isik
• pH (3-4.5)
• Depolama süresi (ilk 4 ayinda mikotoksin yapimi
  artar)

26
Mantar Hastaliklari

• Vücuda direkt yerleserek(yerlestigi yere göre
  isimlendirilir)
• Yüzeyel mikozlar
• Subkütan mikozlar
• Derin mikozlar
• Sistemik mikozlar
• Firsatçi mikozlar

27
Tani Yöntemleri

• Dogrudan mikroskopi
• KOH(potasyum hidroksit)10-30
• Dermatofitler
• Gram boyama
• Tüm mayalar
• Çini mürekkebi
• C.neoformans
• PAS(periyodik asit-Schiff)
• B.dermatidis
• Wright
• H.capsulatum

28
Tani Yöntemleri

• Kültür yöntemleri
• SDA(3 haftaya kadar)
• Sikloheksimitli
• 25ºC-37ºC
• Kanli
• BOS kültürleri mutlaka anbiyotiksiz ve
  sikloheksimitsiz besiyerlerine ekilir
• Otomatik cihazlarla tani(4 günde)

29
Tani Yöntemleri

• Serolojik yöntemler
• Immun floresan antikor
• Kompleman birlesme reaksiyonu
• Aglütinasyon
• Presipitasyon
• Latex aglütinasyon
• ELISA
• Polimeraz zincir reaksiyonu

30
Tani Yöntemleri

• Asiri duyarlilik reaksiyonlari
• Trikofitin
• Histoplazmin