ZATRUDNIENIE WSPOMAGANE SZANSA NA ZWIEKSZENIE ZDOLNOSCI DO ZATRUDNIENIA OS

1
ZATRUDNIENIE WSPOMAGANESZANSA NA
ZWIEKSZENIEZDOLNOSCI DO ZATRUDNIENIAOSÓB
NIEPELNOSPRAWNYCH

• Dr Tadeusz MAJEWSKI, APS

2
1. Definicja zatrudnieniawspomaganego (1)

• 1. Zatrudnienie wspomagane jest to metoda
  zatrudniania
• osób niepelnosprawnych ze znacznym i
  umiarkowanym stopniem niepelnosprawnosci,
• w zwyklych zakladach pracy,
• przy zapewnieniu im odpowiedniego wspomagania w
  poczatkowym okresie zatrudnienia przez
  specjalnie przygotowanego pracownika asystenta
  zawodowego (trenera pracy).

3
1. Definicja zatrudnieniawspomaganego (2)

• 2. Istotna rola przypada asystentowi zawodowemu,
  który
• pomaga i wspiera pracownika niepelnosprawnego w
  adaptacji zawodowej
• sluzy jako doradca dla pracodawcy.
• 3. Jego rola jest stopniowo redukowana w miare
  uzyskiwania przez pracownika niepelnosprawnego
  samodzielnosci w zawodowym funkcjonowaniu w
  zakladzie pracy.

4
2. Geneza zatrudnienia wspomaganego (1)

• ZW powstalo w USA na poczatku lat 80-tych
  ubieglego wieku w zwiazku z
• Promocja zasady zawodowej integracji osób
  niepelnosprawnych, wedlug której powinny one byc
  w pierwszej kolejnosci zatrudniane na otwartym
  rynku pracy. Dotyczy ona takze osób ze znacznym
  i umiarkowanym stopniem niepelnosprawnosci.
• Krytyka zakladów pracy chronionej getta, brak
  mozliwosci rozwoju zawodowego, koszty.

5
2. Geneza zatrudnienia wspomaganego (2)

• 3. Analiza niskich wskazników zatrudnienia o.n.
  na otwartym rynku pracy. Stwierdzono, ze
  przyczyny leza po stronie osób niepelnosprawnych
  jak tez pracodawców.
• 4. Osoby niepelnosprawne maja trudnosci w
  adaptacji zawodowej w poczatkowym okresie
  zatrudnienia. Dotycza one
• wykonywania zadan zawodowych zgodnie z
  oczekiwaniami pracodawców niedostateczne
  przygotowanie ogólne i zawodowe.
• przystosowania sie do fizycznego i spolecznego
  srodowiska pracy.
• W zwiazku z tym potrzebuja odpowiedniej pomocy i
  wsparcia (wspomagania).

6
2. Geneza zatrudnienia wspomaganego (3)

• 5. Pracodawcy nie maja odpowiedniej wiedzy o
  mozliwosciach zawodowych oraz obawiaja sie
  licznych problemów zwiazanych z zatrudnieniem
  osoby niepelnosprawnej. Potrzebuja równiez
  odpowiedniego doradztwa i pomocy.
• 6. ZW powstalo w USA, ale szybko trafilo do
  Kanady, Australii i wiekszosci Panstw
  Czlonkowskich UE, w tym takze w panstwach
  nowoprzyjetych (Slowenia, Slowacja, Czechy).

7
3. Osoby niepelnosprawne kwalifikujace sie do ZW

• Nie ma jednego kryterium kwalifikowania ON do
  ZW. Rózne kraje przyjmuja rózne kryteria.
• Stopien niepelnosprawnosci. ZW powstalo jako
  metoda zatrudnienia osób z glebszym stopniem
  niepelnosprawnosci (umiarkowanym i znacznym).
• Rodzaj niepelnosprawnosci. W niektórych krajach
  ZW obejmowane sa szczególnie pewne kategorie osób
  niepelnosprawnych z niepelnosprawnoscia
  intelektualna, z zaburzeniami psychicznymi,
  niewidomych, absolwenci specjalnych szkól
  zawodowych.
• Niski stopien rehabilitowania i slabe
  przygotowanie do pracy koniecznosc przyuczenia
  na stanowisku pracy.
• Trudnosci w uzyskaniu pracy na otwartym rynku
  pracy .

8
4. Modele zatrudnienia wspomaganego

• 1. Model dla osób, które przeszly juz proces
  rehabilitacji zawodowej - maja odpowiednie
  kwalifikacje zawodowe i potrzebuja pomocy w
  uzyskaniu pracy i w przystosowaniu sie do
  fizycznego i spolecznego srodowiska pracy.
• 2. Model dla osób, które nie maja kwalifikacji
  zawodowych i potrzebuja równoczesnie
  odpowiedniego przeszkolenia oraz pomocy w
  przystosowaniu sie zawodowym w zakladzie pracy.
  Chodzi tutaj o szkolenie na miejscu szkolenie
  wewnatrzzakladowe.
• 3. Model regresyjny dla osób, które staly sie
  niepelnosprawnymi w trakcie zatrudnienia lub u
  których nastapilo znaczne obnizenie zdolnosci do
  pracy i nie moga kontynuowac pracy na otwartym
  rynku. Przejscie do zakladu pracy chronionej,
  zakladu aktywnosci zawodowej

9
5. Zadania trenera pracy - asystenta zawodowego
(1)

• 1. Ocena mozliwosci zawodowych kandydata do
  zatrudnienia i przygotowanie indywidualnego planu
  wsparcia i pomocy, zgodnie z jego potrzebami.
• 2. Znalezienie wlasciwego stanowiska pracy i
  pracodawcy, wyrazajacego gotowosc zatrudnic go.
  Konsultacje w sprawie warunków przyjecia
  pracownika niepelnosprawnego do pracy, na staz,
  na szkolenie.
• 3. Pomoc kandydatowi w przygotowaniu wszystkich
  potrzebnych do zatrudnienia dokumentów.
• 4. Asystowanie przy przeprowadzaniu przez
  pracodawce rozmowy kwalifikacyjnej z kandydatem.

10
5. Zadania trenera pracy - asystenta zawodowego
(2)

• 5. Pomoc przy sporzadzeniu umowy o prace i
  okresleniu warunków zatrudnienia. Moze to byc
  umowa dotyczaca szkolenia zawodowego, stazu,
  próbnego lub stalego zatrudnienia.
• 6. Doradztwo i pomoc przy adaptacji stanowiska i
  miejsca pracy do potrzeb pracownika
  niepelnosprawnego.
• 7. Poinformowanie pracodawcy i kandydata do
  zatrudnienia o mozliwosciach uzyskania wsparcia
  finansowego, zgodnie z obowiazujacymi przepisami
  w danym kraju.
• 8. Udzielanie wyjasnien i porad wspólpracownikom
  co do wspóldzialania z pracownikiem
  niepelnosprawnym oraz pomoc w ulozeniu
  harmonijnych stosunków pracowniczych miedzy nimi.
  

11
5. Zadania trenera pracy - asystenta zawodowego
(3)

• 9. Przyuczenie pracownika niepelnosprawnego do
  wykonywania jego zadan i obowiazków zawodowych na
  stanowisku w zakladzie pracy.
• 10. Asystowanie pracownikowi przy jego pracy
  przez okreslony okres czasu az do momentu
  uzyskania pelnej samodzielnosci zawodowej.
• 11. Dalsze interesowanie sie niepelnosprawnym
  pracownikiem w formie okresowych kontaktów z
  pracodawca i pracownikiem oraz udzielanie pomocy
  w rozwiazywaniu ewentualnie powstalych problemów
  zawodowych. Ma ono na celu trwale utrzymanie
  pracownika niepelnosprawnego w zatrudnieniu i
  przeciwdzialanie ewentualnemu zwolnieniu go z
  pracy.
• W niektórych krajach zadania te sa wykonywane
• przez jednego pracownika trenera pracy,
• przez doradce zawodowego i trenera pracy.

12
6. Struktury organizacyjne zatrudnienia
wspomaganego

• Aktualnie mozna spotkac rózne systemy
  organizacyjne zatrudnienia wspomaganego osób
  niepelnosprawnych
• 1. Zatrudnienie wspomagane jest integralna
  czescia polityki zatrudnieniowej i realizowane
  jest przez sluzby zajmujace sie zapewnieniem
  pracy osobom niepelnosprawnym, a wiec glównie
  lokalne urzedy pracy. Do takich panstw naleza
  Stany Zjednoczone A.P., Australia, Szwecja i
  Niemcy.
• 2. Organizacje zatrudnienia wspomaganego
  zaczynaja podejmowac organizacje osób
  niepelnosprawnych, organizacje rodziców dzieci
  niepelnosprawnych lub fundacje dzialajace na
  rzecz osób niepelnosprawnych. Nastepnie powstaja
  specjalne krajowe lub regionalne organizacje
  zajmujace sie tym zagadnieniem. Do panstw takich
  nalezy Wieka Brytania, Holandia, Finlandia,
  Irlandia, Austria.

13
6. Struktury organizacyjne zatrudnienia
wspomaganego

• 3. Zatrudnienie wspomagane organizuja
  placówki rehabilitacji i szkolenia zawodowego dla
  swoich absolwentów, np. Austria, Slowenia.
• 4. Zatrudnienie wspomagane organizuja
  specjalne zaklady pracy (zaklady pracy
  chronionej), które staraja sie o przejscie swoich
  pracowników do pracy do zwyklych zakladów pracy,
  zapewniajac im równoczesnie odpowiednia pomoc.
  Najaktywniejsze w tym zakresie sa zaklady w
  Wielkiej Brytanii i Irlandii Pólnocnej.

14
7. Zatrudnienie wspomagane w Polsce (1)

• Wroclawski Sejmik Osób Niepelnosprawnych
• U nas ZW zostalo zapoczatkowane przez Wroclawski
  Sejmik Osób Niepelnosprawnych w 2002 r. przy
  pomocy specjalistów z USA, którzy przeszkolili
  pierwszych polskich trenerów.
• Wroclawski program adresowany zostal przede
  wszystkim do osób z niepelnosprawnoscia
  intelektualna i do osób z zaburzeniami
  psychicznymi w wieku od 20-35 lat, które
  posiadaly niski poziom wyksztalcenia oraz brak
  kwalifikacji i doswiadczenia zawodowego.
• Zatrudnienie jest poprzedzane praktykami
  zawodowymi w zwyklych zakladach pracy.

15
7. Zatrudnienie wspomagane w Polsce (2)

• 4. Do grudnia 2006 r. udalo sie zatrudnic na
  stale 27 osób
• w restauracjach Mc Donalds, Pizza Huts i KFC,
• w Hotelu Holiday Inn,
• w osrodku pomocy spolecznej,
• domu pomocy spolecznej,
• w firmie cateringowej,
• w sklepach Albert.
• Niektóre z tych zakladów pracy zatrudniaja po
  kilka osób niepelnosprawnych.

16
7. Zatrudnienie wspomagane w Polsce (3)

• Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z
  Uposledzeniem Umyslowym
• Organizuje od kwietnia 2006 r. Centra Doradztwa
  Zawodowego i Wspierania Zatrudnienia Osób z
  Niepelnosprawnoscia Intelektualna przy pomocy
  trenerów pracy.
• Wedlug danych z grudnia 2006 r. dzialalo 9
  centrów w Warszawie, Bytomiu, Zgierzu, Gizycku,
  Glogowie, Jaroslawiu, Kolobrzegu, Nidzicy i
  Poznaniu.
• Personel kierownik, psycholodzy, doradcy
  zawodowi i trenerzy pracy.
• Cel aktywizacja zawodowa osób z
  niepelnosprawnoscia intelektualna.

17
7. Zatrudnienie wspomagane w Polsce (4)

• 5. Procedury
• Rejestracja kandydatów do zatrudnienia rózne
  rodzaje propagowania swoich uslug.
• Ocena mozliwosci zawodowych, dotychczasowego
  doswiadczenia zawodowego i zainteresowan w
  drodze wywiadów z zainteresowanym kandydatem,
  czlonkami jego rodziny i pracownikami
  instytucji, z uslug których korzystal (warsztat
  terapii zajeciowej, placówka szkolna) zadanie
  doradcy zawodowego i psychologa.

18
7. Zatrudnienie wspomagane w Polsce (5)

• 3. W zaleznosci od wyników oceny
  -zakwalifikowanie na
• Praktyki zawodowe w zakladzie pracy zadanie
  trenera pracy.
• Warsztaty pracy zajecia majace na celu nabycie
  umiejetnosci spolecznego funkcjonowania w
  zakladzie pracy zadanie doradcy zawodowego i
  psychologa.
• 4. Podpisanie umowy o zatrudnieniu i udzielanie
  pomocy i wsparcia pracownikowi w adaptacji
  zawodowej oraz porad pracodawcy i
  wspólpracownikom - zadanie trenera pracy.

19
7. Zatrudnienie wspomagane w Polsce (6)

• 5. Pomoc i wsparcie udzielane jest tak dlugo jak
  sa one konieczne.
• 6. W pierwszym roku dzialalnosci udalo sie
  zatrudnic 12 osób z niepelnosprawnoscia w wieku
  20-35 lat w
• Placówkach zywienia zbiorowego (Pizza Hut).
• Supermarkecie.
• W Mazowieckim Centrum Szkolenia przy pracach
  biurowych.

20
7. Zatrudnienie wspomagane w Polsce (7)

• PFRON przygotowuje program Trener pracy
  zatrudnienie wspomagane osób niepelnosprawnych,
  adresowane do
• 1. Jednostek samorzadu terytorialnego szczebla
  gminnego lub powiatowego.
• 2. Do organizacji pozarzadowych dzialajacych na
  rzecz osób niepelnosprawnych, które chca sie
  podjac tego rodzaju dzialania.

21
7. Zatrudnienie wspomagane w Polsce (8)

• 3. Pomoc finansowa przeznaczona bedzie na
• Szkolenie kandydatów na trenerów pracy.
• Wynagradzanie trenerów.
• 4. Pomoc finansowa bedzie dotyczyc wylacznie
• osób umyslowo uposledzonych ze znacznym i
  umiarkowanym stopniem niepelnosprawnosci,
• osób psychicznie chorych ze znacznym i
  umiarkowanym stopniem niepelnosprawnosci,
• osób niewidomych i gluchych ze znacznym stopniem
  niepelnosprawnosci (moja propozycja),
• osób niepelnosprawnych ruchowo ze znacznym
  stopniem niepelnosprawnosci (moja propozycja).

22
ZW w Nidzicy

• Prowadzone jest przez Polskie Stowarzyszenie na
  Rzecz Osób z Uposledzeniem Umyslowym od 2006 r.
• Stanowi pomost miedzy pracodawca, zakladem pracy
  i osoba niepelnosprawna
• w procesie wlaczenie sie w proces pracy na
  otwartym rynku.

23
Nidzica II

• 3. Zadania na rzecz pracownika
• Ocena zdolnosci do pracy.
• Rozwój motywacji u osób i rodziny (obawy
  rodziny).
• Przygotowanie do pracy na otwartym rynku
  kompetencje zawodowe.
• Znalezienie zatrudnienia i pomoc w uzyskaniu
• Kompleksowe wspieranie w adaptacji zawodowej -
  przygotowanie do wykonywania zadan zawodowych i
  wspóldzialania z zespolem pracowniczym, problemy
  z dojazdem do pracy
• .
• Monitoring przebiegu zatrudnienia

24
Nidzica

• 4. Zadania w odniesieniu do pracodawców pod katem
  mozliwosci zatrudnienia osób niepelnosprawnych.
• Analizowanie lokalnego rynku pracy
• Udzielanie informacji co do mozliwosci zawodowych
  osób niepelnosprawnych intelektualnie i
  ksztaltowanie pozytywnego ich obrazu jako
  pracownika organizacja warsztatów
  informacyjnych.
• Udzielanie informacji o uzyskania dofinansowania
  ze srodków PFRON.

25
Nidzica

• Wspólpraca z
• 1. Osrodkami rehabilitacyjnymi-edukacyjnymi,
  warsztatami terapii zajeciowej, zakladami pracy
  chronionej, urzedamia pracy.

26
Urzad Miejski w Poznaniu

• 1. Urzad Miejski w Poznaniu uruchomil pilotazowy
  projekt Asystenci pracy. Aktualnie jest on w
  trakcie realizacji.
• 2. Polega on na powolaniu Osrodka Asystentów
  Pracy, który zaczal juz funkcjonowac.
• 3. Na rekrutacji i przeszkoleniu 10 asystentów
  pracy. Aktualnie trwa nabór kandydatów na
  asystentów.
• 4. Ustalono juz zadania dla asystenta pracy oraz
  formy pracy i wspólpracy z pracodawcami.

27
Polski Zwiazek Niewidomych

• Jest organizacja zrzeszajaca osoby niewidome i
  slabowidzace (okolo 80 tys. czlonków).
• Ma swoje struktury organizacyjne na szczeblu
  centralnym (Zarzad Glówny), na szczeblu
  wojewódzkim (Okregi PZN) i na szczeblu powiatowym
  (Kola PZN). Starania o zapewnienie pracy osobom
  niewidomym i slabowidzacym spoczywa na Okregach
  PZN.
• Osoby z uszkodzonym wzrokiem, a szczególnie
  niewidome maja szczególne trudnosci w uzyskaniu
  pracy.

28
Polski Zwiazek Niewidomych

• 3. PZN zaczal wprowadzac zatrudnienie wspomagane
  od szkolenia asystentów zawodowych (trenerów
  pracy) przeszkolil 16 asystentów dla kazdego z
  okregów.
• 4. Wydal równiez w 2006 r. broszurke dla nich
  Asystent zawodowy w zatrudnieniu osób niewidomych
  i slabowidzacych na otwartym rynku pracy, która
  uwzglednia specyfike problemów zawodowych, tej
  kategorii osób niepelnosprawnych.