PROGRAMI I AVANCUAR I KONTABILITETIT DHE AUDITIMIT

1
PROGRAMI I AVANCUAR I KONTABILITETIT DHE
AUDITIMIT MODULI 4

• Rregullorja e Auditimit në Acquis Communautaire
• Andrew J. Popham
• Udhëheqës i Ekipit punues të Auditimit -FEE

2
Programi i ditës së sotme

• Direktiva e tetë versioni 1984
• Zhvillimet deri më sot
• Ndryshimet e propozuara për Direktivën e Tetë

3
Direktiva e 8 e datës 10 Prill 1984 (84/253/EEC)

• Direktiva e 4 dhe 7 definojnë fushëveprimin e
  auditimit mirëpo nuk japin ndonjë kufizim për
  personat që mund të jenë të autorizuar për të
  kryer një angazhim të tillë.
• Qëllimi i Direktivës 8 të Ligjit mbi ndërmarrjet
  është bërë me qëllim që të organizojë aprovimin e
  auditorëve dhe firmave të auditimit në vendet
  anëtare të Bashkimit Evropian

4
Direktiva e 8 e datës 10 Prill 1984

• Çështjet kyçe në Direktivë
• Aprovimi(regjistrimi) i Auditorëve
• Domosdoshmëritë kualifikuese për auditorët
• Principet e pavarësisë dhe integritetit dhe
  sanksionet për shkelje të rregullave
• Aprovimi i firmave të auditimit
• Publikimi i regjistrit të auditorëve

5
Direktiva e 8 e datës 10 Prill 19841.
Aprovimi(regjistrimi) i Auditorëve

• Që nga viti 1984 në BE Auditimi mund të bëhet
  vetëm nga një Auditor i licencuar apo një firmë
  auditimi.
• Ekzistojë 3 parakushte që janë të kërkuara që një
  person fizik të jetë auditor të jetë i licencuar
• Ti plotësojë kualifikimet ashtu siq kërkohet me
  Direktivën (Art. 4)
• Të jëtë një person me reputacion të mirë (art. 3)
• Të mos bëjë aktivitete të cilat janë
  jokopmatibile, nën ligjin e vendeve anëtare me
  auditimin (art. 3)

6
Direktiva e 8 e datës 10 Prill 19841.
Aprovimi(regjistrimi) i Auditorëve

• Kushtet për të aprovuar një person fizik për të
  kryer auditime
• Pas marrjes së shkallës universitare,
• Duhet të
• Kryejnë kursin për instruksione teorike,
• Të kalojnë nëpër trajnim praktik dhe
• Të kalojnë të gjitha provimet profesionale të
  universitetit dhe provimin përfundimtar që është
  organizuar apo njohur nga Shteti.

7
Direktiva e 8 e datës 10 Prill 1984 2.
Kualifikimet e Auditorëve

• Ofron detajë mbi
• Përmbajtjen e njohurive teorike
• Trajnimit praktik të auditorëve
• përbën pjesën kryesore të Direktivës.
• Direktiva gjithashtu lejon vendet anëtare të BE
  që të njohin kualifikimet e ofruara nga një vend
  tjetër anëtar apo një vend i jashtëm

8
Direktiva e 8 e datës 10 Prill 1984 2.
Kualifikimet e Auditorëve

• Direktiva e 8 nuk përfshin shumë çështje etike.
  Pa detaje të mëtutjeshme, kërkohet nga Auditorët
  e licesuar që
• Të bëjnë auditime me integriteti profesional
  (art. 23)
• Të jenë të pavarur në pajtueshmëri me ligjet e
  vendeve anëtare që kërkon auditimin. (art. 24)
• ti nënshtohen sanksioneve të përshtatshme kur
  nuk kryhen auditimet në pajtueshmëri me këto
  principe

9
Direktiva e 8 e datës 10 Prill 19843. Principet
e pavarësisë dhe integritetit dhe sanksionet për
shkelje të rregullave

• Domosdoshmëritë etike që aplikohen për personat
  fizik që kryejnë auditim në emër të firmës apo
  auditorit, (art. 25)
• Aksionarët dhe anëtarët e menaxhmentit të firmave
  që nuk janë auditorë të licencuar mund të mos
  iuntervenojnë në ekzekutimin e auditimeve në
  cfarëdo mënyre që mund të rrezikojë pavarësinë e
  personave fizik që veprojnë në emër të firmave të
  tilla të auditorëve. (art. 27)

10
Direktiva e 8 e datës 10 Prill 19844. Aprovimi i
firmave të auditimit

• Varësisht nga legjislacioni e secilit vend anëtar
  të BE-së, auditimi mund të bëhet nga persona
  fizik apo tipet e tjera të kompanive, firmave apo
  partnershipeve (firmave të auditorëve). (art 2)
• Dy kushte duhet të aprovohen si firma të
  auditorëve
• Personat fizik që veprojnë si përfaqësues të
  firmave të auditimit duhet që ti përmbushin
  kërkesat dhe në rastet kur kërkohet nga vendet
  anëtare të aprovohen.
• Kushtet në shumicën e pronësisë dhe
  menaxhementit.

11
Direktiva e 8 e datës 10 Prill 19845.
Publiciteti i regjistrit të Auditorëve

• Vendet anëtare të BE-së do të garantojnë që emrat
  dhe adresat e të gjithë personave fizik dhe
  firmave të auditorëve do të jenë në dispozicion
  për publikun.
• Informatat në vijim do të bëhen publike për të
  gjitha firmat e auditimit të auditorëve
• Emrat dhe adresat e të gjithë personave fizik që
  janë të lejuar për të kryer auditimi në kuadër të
  firmave të auditimit
• Emrat dhe adresat e anëtarëve apo aksionarëve të
  firmave të auditorëve
• Emrat dhe adresat e anëtarëve të organeve
  administrative apo menaxhuese të firmës se
  auditorëve.

12
Zhvillimet që nga viti 1984

• 28 Tetor 1996 Letra e gjelbër, pozita dhe
  përgjegjësia e Auditorëve në BE
• 8 Maj1998 Komunikata e BE-së  Auditimi në
  Bashkimin Evropian - rruga përpara
  Themelimi i Komisionit të Auditimit 
• 15 Nëntor 2000 Rekomandimi i BE-së  Sigurimi i
  kualitetit për auditorët 
• 16 May 2002 Rekomandimet e BE-së  Pavarësia e
  Auditorëve në BE   

13
Modernizimi i Direktivës së 8

• Përse të ndryshohet tani?
• Direktiva e tetë nuk përfshin standardet e
  Auditimit, kontrollën e kualitetit dhe mbikqyrjen
  publike
• Domosdoshmëritë etike në direktivën e tetë janë
  konsideruar si të nivelit të lartë
• Presioni i SHBA-ve pas Sarbanes Oxley
• Presioni i BE-së pas Parmalatit

14
Modernizimi i Direktivës së 8

• Prtezentimi i një Direktive të Komisionit
  Evropian në Mars 2004
• Vendet anëtare të Këshillit të BE-së aprovuan një
  verzion në Dhjetor 2004
• Palamenti i BE-së pritet të votojnë në Shtator
  2005
• Nëse të tre organet pajtohen mbi tekstin e
  njejtë, që është shumë e mundur për të ngjarë,
  Direktiva do të finalizohet dhe do të publikohen
  në fillim të vitit 2006
• Vendet anëtare do të kenë 24 muaj për të
  implementuar nenet e reja

15
KAPITUJT E DIREKTIVëS 84/253 PROPOZIMI
Definicioni JO I ri
Aprovimi, edukimi i vazhdueshëm dhe njohja e ndërsjellë PO Ndryshime thelbësore
Regjistrimi PO Nuk ka ndryshime
Etika profesionale, pavarësia dhe konfidenca profesionale E kufizuar Shumë më tepër e zhvilluar
Standardet e Auditimit dhe raportimi i auditimit JO I ri
Kontrolli i kualitetit JO I ri
Hulumtimet dhe sanksionet E kufizuar Nuk ka ndryshime thelbësore
Mbikqyrja publike dhe marrëveshjet rregullative ndërmjet vendeve anëtare JO I ri
Caktimi, largimi, komunikimi JO I ri
Auditimi i entieteve me interes publik JO I ri
Aspektet ndërkombëtare JO I ri
16
Programi ynë për ditën e sotme

• Me qëllim të menjanimit të dyfisheve me modulet e
  tjera për programit të Bankës Botërore do të
  diskutojmë
• Standardet e Auditimit
• Kontrolla e kualitetit
• Hulumtimet dhe sanksionet
• Auditimi i entiteteve me interes publik
• Aspektet ndërkombëtare
• Modulet e tjera do të përfshijnë
• Regjistrimin dhe njohjen e ndërsjellë 20/09
• Mbikqyrja 29/11
• Edukimi 31/01
• Etika 14/02

17
1. Standardet e Auditimit

• Vendet anëtare të BE-së do të kërkojnë nga
  auditorët dhe firmat e auditimit që të kryejnë
  punë auditimi në pajtueshmëri me standardet e
  auditimit të miratuara nga Komisioni
• Standardet e miratuara të auditimit do të
  publikohen plotësisht në të gjitha gjuhët zyrtare
  të Komunitetit, në gazetën zyrtare të Bashkimit
  Evropian

18
1. Standardet e Auditimit

• Komisioni i BE do të miratojë standardet
  ndërkombëtare të auditimit për aplikimin e tyre
  në Komunitet nëse ato
• Janë të pranuara ndërkombëtarisht dhe janë të
  zhvilluara me një proces të duhur, mbikqyrje
  publike dhe transparencë dhe
• Kontribojnë për një kredibilitet të nivelit të
  lartë dhe kualitet të llogarive të konsoliduara
  vjetore dhe
• Kryhen për të mirën publike Evropiane.

19
1. Standardet e Auditimit

• Pas pasqyres formale, objektivat janë
• Të fuqizohet një grup standrdesh të cilat mund të
  jenë vetëm Standardet Ndërkombëtare të Auditmit
  që lëshohen nga IAASB
• Të vendoset mbi raportin e komisionit teknik i
  cili ka përgjegjësi për vlerësimin e pjesës
  teknike të standardeve
• Vit pas viti, standardet e reja do të fuqizohen
  në mënyrë të rregullt nga komisioni Evropian me
  qëllim që ato të bëhen pjesë e sistemit ligjor të
  BE-së.

20
1. Standardet e Auditimit

• Çështjet kryesore që janë për tu diskutuare për
  caktimin e standardeve
• Përkushtimi i BE-së për vazhdimin e punës me
  IAASB në të ardhmen
• Konvergjenca në mes të IAS dhe standardeve të
  SHBA
• Kjartësia dhe fuqizimi i IAS
• Kush do të jetë prezent në komisionin teknik?
• Organet mbikqyrëse? Profesioni?

21
1. Standardet e Auditimit

• Implemetimi ne nivel kombëtar
• Shtetet anëtare të BE mund të aplikojnë
  standardet kombëtare të auditimit përderisa
  komisioni nuk ka miratuar një ISA që përfshin të
  njejtën çështje
• Shtetet anëtare të BE-së duhet të implemetojnë
  Direktivën përgjatë një periudhe dyvjecare mirëpo
  një periudhë transicioni shtesë në afat prej dy
  vitesh është prezentuar me qëllim të eliminimit
  të kërkesave të panevojshme shtesë.

22
1. Standardet e Auditimit

• Implemetimi në nivel kombëtar
• Shtetet anëtare mund të paraqesin procedura të
  auditimit apo domosdoshmëri për ISA vetëm nëse
  këto përcjellin domosdoshmëri të posaçme ligjore
  që janë të lidhura me fushëveprimin e auditimit.
• Në raste të posaçme kur ka problem serioz ligjor,
  një shmangie nga kërkesat e ISA është gjithashtu
  e mundur.
• Marrëveshjet mund të bëhen për të mbikqyr këto
  rregulla

23
Standardet e AuditimitRaporti i Auditimit

• Raporti i Auditimit
• Një azhurim i ISA 700 lehtëson aplikiminm e
  rarpotimit të ISA në Evropë, posacerisht sepse
  kjo në mënyrë të qartë ndan opinionin e pasqyrave
  financiare dhe deklaratave të tjera në kërkesat
  ligjore dhe rregullative.
• Në rastet kur një firmë e auditimit kryen një
  auditimi, raporti i auditimit duhet të
  nënshkruhet nga së paku auditori si përfaqësues i
  firmës së auditimit

24
Standardet e Auditimit Llogaritë grupore

• IAASB ka filluar punën në auditimin e llogarive
  grupore kohëve të fundit aprovimi i standardit
  pritet të ndodh së shpejti.
• Parmalati ka shkaktuar shqyrtimin e
  përgjegjësive.
• Dokumentimi i auditimit në auditimet grupore
  ishtë një problem i shqyrtuar në SHBA

25
1. Standardet e Auditimit Llogaritë grupore

• Auditori i grupit mban përgjegjësi të plotë mbi
  raportin e auditimit dhe llogaritë e
  konsoliduara.
• Auditori i grupit mban rishikime dhe mirëmban
  dokumentacionin e rishikimit për punën e
  auditimit të kryer nga auditorët e tjerë për
  qëllime të auditimit grupor.
• Dokumentimi duhet të jetë adekuat për autoritetet
  relevante dhe kompetente për të rishikuar në të
  mënyrë të drejtë punën e auditorit të grupit.

26
1. . Standardet e Auditimit Llogaritë grupore

• Bashkëpunimi në mes të rregullatorëve të vendeve
  të ndryshme do të ofrojë një kornizë për
  transferimin e fletëve të punës të auditimit që
  janë të lidhura me komponentet e grupit
• Në mungese të një marrëveshjeje të bashkëpunimit,
  auditori i grupit është përgjegjës për dorëzimin
  e mirëfilltë sipas nevojës tek autoritetet e
  mbikqyrjes publike për dokumentimin relevant për
  auditimin grupor
• Për këtë arsye, ai do të
• Mbajë një kopje të dokumentimit të tillë
• Të pajtohet me auditorin e vendit të tretë për
  qasje të mirëfilltë dhe të pandaluar sipas
  kërkesës, apo
• Të ndërmerr masa të duhura.

27
2. Kontrolli i kualitetit

• Rekomandimi i BE i publikuar në Nëntor 2000
• Principet e rekomandimit janë insertuar në
  Direktiven e propozuar për ti bërë ato mandatore
• Janë të aplikueshme për të gjitha llojet e
  auditimit, jo vetëm për kompanitë e listuara
• Organizimi i kontrollës së kualitetit është e
  ndryshme ne vendet anëtare
• Bilanci i mirë mund të gjehet në mes pavarësisë,
  kompetencës dhe resurseve

28
2. Kontrolli i kualitetit

• Sistemet e kontrollit të kualitetit mund të jenë
  të pavarura nga auditori dhe firmat e auditimit
  dhe që i nënshtrohen mbikqyrjes publike
• Financimi për kontrollën e kualitetit mund të
  jetë i sigurtë dhe i lirë nga ndikimet nga
  auditorët dhe firmat e auditimit
• Ky sistem i kontrollit të kualitetit duhet të
  kenë resurse adekuate

29
2. Kontrolli i kualitetit

• Personat të cilët kryejnë kontrollë të kualitetit
  duhet të kenë
• Edukimi i mirëfilltë profesional dhe përvoja
  relevante në auditim dhe raportim financiar
• Trajnimi specifik mbi rishikimet e kontrollës së
  kualitetit

30
2. Kontrolli i kualitetit

• Selektimi i rishikuesve për kontrollën specifike
  duhet të bëhen
• Nën procedurë objektive
• Të garantojnë që nuk ka konflikte të interesit në
  mes të rishikuesve dhe auditorëve apo firmës së
  auditimit nën rishikim

31
2. Kontrolli i kualitetit

• Kontrolli i kualitetit duhet që të
• Vlerësojë kontrollën e brendshme të firmës
• Të përfshijë testimin adekuat të dosjeve të
  selektuara të auditimit
• Të ketë objektiva për të vlerësuar
• Pajtueshmërinë me standardet e auditimit
• Pajtueshmërinë me domosdoshmëritë e pavarësisë
• Sasia dhe cilësia e resurseve të shpenzuara
• Pagesat e auditimit

32
2. Kontrolli i kualitetit

• Kontrolli i kualitetit duhet që të bëhet së paku
  një herë në gjashtë vite
• Raporti i kontrollit duhet të përmbajë
  konkludimet kyce të kontrollës së jashtme të
  kualitetit
• Rezultatet mbi firmat individuale nuk shpalosen,
  por rezultatet e përgjithshme të kontrollit të
  kualitetit duhet të publikohen një herë në vit
  nga organi përgjegjës për kontrollë të kualitetit

33
2. Kontrolli i kualitetit

• Rekomandimet do të përcillen nga Auditori apo
  firma e Auditimit në një periudhë të arsyeshme
• Nëse rekomandimet nuk përcillen, auditorët do ti
  nënshtrohen procedurës disciplinore

34
3. Hulumtimet dhe Sanksionet

• Sistemet e hulumtimit duhet që të aplikohen për
  të vërejtur, korrigjuar dhe për të ndaluar
  kryerjen joadekuate të auditimit
• Hulumtimet bëhen në raste të
• Ankesave nga pala e tretë
• Mungesa e reagimit të auditorit në rekomandimet
  pas rishikimit të kualitetit
• Iniciativës specifike të organit mbikqyrës

35
3. Hulumtimet dhe Sanksionet

• Sanksionet disciplinore janë tashmë të përmendura
  në Direktivën e 8 por sistemi është i fuqizuar.
• Vendet anëtare duhet të ofrojnë sanksione
  efektive, proporcionale për auditorët dhe firmat
  e auditimit, në rastet kur auditimet nuk janë të
  kryera me nenet e miratuara në implementimin e
  Direktivës.

36
3. Hulumtimet dhe Sanksionet

• Sanskionet mund të përfshijnë
• Sanksionet kriminele
• Përgjegjësia civile
• Sanksionet disciplinore.
• Masat e ndërmarra apo sanksionet e caktuara për
  auditorët dhe firmat e audimit mund të shpalosen
  në mënyrë të përshtatshme për publikun.
  Sanksionet mund të përfshijnë mundësinë e
  tërheqjes apo aprovimit.

37
4. Auditimi i Entiteteve me interes publik

• Definimi i EIP kompanitë e listuara, bankat e
  mëdha dhe kompanitë e sigurimeve
• Komisionet mandatore të auditimit për të
  përkrahur auditorin
• Rishikim i kualitetit më frekuent për punën e
  firmave të auditimit
• Firmat e raporteve publike të interesit publik
  që përmbëledhin marrëveshjet e kontrollës së
  kualitetit

38
5. Aspeketet Ndërkombëtare

• Çështjet kryesore në dialogun transatlantik
  regulativ.
• Mundësia për të aprovuar auditorët e vendeve të
  treta gjatë ofrimit të një raporti të auditimit
  për një kompani të BE-së.
• Regjistrimi i auditorëve të vendeve të treta
  gjatë ofrimit të një raporti të auditimit për
  kompanitë që janë të listuara në BE shmangia në
  rastet e ekuivalencës
• Organizimi i bashkëpunimit në mes të
  rregullatorëve(autoritetetet kompetente të BE dhe
  vendeve te treta) mbi qasjen për fletët punuese
  në vendet e treta.

39
Konkludimet

• Objektivi i rregullores së auditimit është të
  përmirësojë kulaitetin e auditimit për interesin
  publik.
• Sistemi rregullativ i BE-së është zhvilluar
  gradualisht prej vitit 1984.
• Gjatë imlementimit në vendet anëtare , Direktiva
  e re do të ofrojë një përmirësim të dukshëm të
  kornizës.
• Përpjekje shtesë do të bëhen në nivel të
  rregullatorëve dhe në nivel të profesionit, duke
  përfshirë profesionin Evropian të kontabilistëve,
  për të garantuar një zhvillim të duhur dhe
  fuqizim të principeve.