Slayt 1

1
BILGISAYAR DONANIMI VE WINDOWS 2000 EGITIMI
2
Bilgisayar Bilgisayar, binlerce kitabin
içerisindeki bilgilerin dahi saklanabildigi,
aritmetik ve mantik islemlerinin çok hizli bir
sekilde yapilabildigi, girilen verilerin
islenebildigi ve bu verilerin saklanabildigi
elektronik bir aygittir. Bilgisayar
Sistemleri Evde ya da isyerlerinde kisisel
kullanim amaciyla tasarlanmis, baska
bilgisayarlara ihtiyaç duymadan bagimsiz
çalisabilen bilgisayarlara kisisel bilgisayar
(PC) adi verilir Ayrica yine kisisel olarak
kullanilabilen tasinabilir, çanta seklinde
bilgisayarlar da vardir. Bunlar da NOTEBOOK veya
LAPTOP olarak adlandirilir.
Notebook (Laptop)
Kisisel Bilgisayar (PC)
3

• Bilgisayar iki ana unsurdan olusur
• Donanim (Hardware)
• Yazilim (Software)
• Donanim, bilgisayarin fiziksel yapisini ifade
  eder. Fiziksel yapi sadece bir metal yiginidir.
  Donanimi harekete geçiren ve islerimizi yapmamizi
  saglayan asil unsur yazilimdir. Donanimi
  olusturan tüm aygitlar, kendileri ile ilgili
  yazilimlar sayesinde çalisir. Ayrica yapmak
  istedigimiz her is yazilimlar sayesinde yapilir.
  Örnegin Windows 2000 bir isletim sistemi
  yazilimidir. Bilgisayarimizin açilmasini, kayitli
  diger yazilimlari ve belgelerimizi
  kullanabilmemizi saglar.
• Bilgisayar kullanicilari zaman zaman çesitli
  sorunlarla karsilasirlar. Bu sorunlarin
  nedenlerini su sekilde listeleyebiliriz
• 1- Donanim kaynakli sorunlar
• 2- Yazilim kaynakli sorunlar
• Isletim sisteminden (Windowstan) kaynaklanan
  sorunlar
• Kullanilan programlardan kaynaklanan sorunlar
• Kullanici hatasindan kaynaklanan sorunlar

Günümüzde kullanilan bir PCde asagidaki aygitlar
standart olarak bulunmaktadir
4
Anakart (Mainboard) PC nin diger tüm parçalari anakart üzerine takilir. PC nin içindeki tüm veri akisini düzenleyen, diger bilesenler arasindaki koordinasyonu saglayan aygittir.
Kasa Anakart ve diger tüm iç donanim aygitlari kasa içine monte edilir.
Islemci (CPU) PC nin beynidir. Yapilacak her isleme o karar verir ve bununla ilgili diger aygitlari yönlendirir.
Bellek (RAM) Kayitli programlari ve belgeleri açtigimiz ve üzerinde çalistigimiz aygittir. Bilgileri kalici olarak tutmaz.
Sabit Disk (Harddisk) Programlarimizi ve belgelerimizi kalici olarak tuttugumuz standart bilgi saklama aygitidir.
Ekran karti Monitörün görüntü kablosunun takildigi aygittir. Monitörün görüntü kalitesi buna baglidir.
Monitör PC nin standart çikis birimidir. Monitörün boyutu, düsük radyasyonlu ve titresimsiz olma özelligi önemlidir.
CD-ROM sürücüsü Artik bir çok program CD ye yüklenerek dagitildigi için, PC lerin vazgeçilmez bir aygiti haline gelmistir.
Ses karti Yine PC lerde vazgeçilmez hale gelen bir aygittir. Bir çok programda ses unsuru da kullanilmakta oldugu için her PC de kullanilmaktadir.
Disket sürücüsü (Floppy disk driver) Disketler küçük ve çabuk bozulabilen bilgi saklama aygitlari olmakla birlikte halen ihtiyaç duyulmaktadir. Bu nedenle her PC de bir disket sürücüsü bulunmalidir.
Klavye PC nin standart bilgi giris aygitidir.
Fare Windowsun kullanilmaya baslamasi ile vazgeçilmez hale gelen bir aygittir.
Hoparlör Mikrofon Kulaklik Ses karti bulunan bir PC de bir hoparlör bulunmasi kaçinilmazdir. Digerleri istege baglidir.
5
Anakart (Motherboard) Tüm elektronik kartlarin
bagli oldugu birimdir. Bilgisayarin kasasi
açildigi zaman görülen ve merkezi islem birimi,
tüm elektronik kart yuvalari, ROM ve bellek
çiplerinin üzerinde bulundugu ana devre kartidir
.
6
Mikroislemci (CPU-MIB) Bilgisayarin beyni olup,
diger bütün birimleri kontrol eden bölümdür .
Bilgisayarlar mikroislemci türüne göre
birbirlerinden ayirt edilebilir.
7
Rastgele Erisimli Bellek (Random Access
Memory-RAM) Bilgisayarin birincil hafizasidir.
Bilgiler geçici olarak burada depolanir.
Bilgisayar kapandiginda buradaki bilgiler
silinir. Bu bellek Uçucu Bellek adi ile de
anilabilir. Çünkü uçucu bellek, güç kesintisi
karsisinda içerigini koruyamayan bellek demektir.
Program islerken degisik programlar sabit diskten
okunarak bellekte saklanir. RAM geçici bellek
oldugundan saklanan bütün bilgiler bilgisayar
kapatildiginda kaybolur. Ancak sabit disk ve
disketler bilgiyi sürekli olarak saklayabilirler.
Ramler türlerine göre DRAM, EDORAM, SDRAM,
RDRAM, DDRRAM olarak siniflandirilir.
8
Ekran (Monitör) Bilgisayarla iletisimi saglayan
görsel ünitedir. Yapilan girdi ve çiktilar
buradan takip edilir. Gelisme sirasina göre
Siyah-Beyaz (Monochrome), Hercules, CGA, MCGA,
EGA, VGA ve SVGA türlerinde ekranlar ayirt
edilir. SVGA, çözünürlügü (Resolution) en yüksek
olanidir. Minimum 60 Hz (Hertz) ekran yenileme
hizina ve 0.28 nokta/inçlik (dpi-nokta karakter
sikligi) görüntü çözünürlügüne sahiptir.
Büyüklüklerine göre 14, 15, 17, 21 inç v.b.
monitör çesitleri bulunur. Ekran boyutu, ekran
tüpünün çapraz köseleri arasindaki uzaklikla
ölçülür.
9
Bit - Derinligi Renk Sayisi
1 2 (monochrome)
2 4 (CGA)
4 16 (EGA)
8 256 (VGA)
16 65,536 (High Color, XGA)
24 16,777,216 (True Color, SVGA)
32 16,777,216 (True Color Alpha Channel)
Ekran Çözünürlükleri
Ekran Karti Ekrana görüntüyü aktarmak için
kullanilir.Monitörlerin gelismesiyle ekran
kartlari da gelismistir. Bilgisayarla ekran
arasindaki veri iletimi performansini
hizlandirmaya çalisir.
10
Windowsta Görüntü Ayarlarini Degistirme Görüntü
ile ilgili renk ve çözünürlük degerlerini
degistirmek için Asagidaki ekranda
monitörünüzün ve ekran kartinizin türünü de
görebilirsiniz. Eger Windows kurulurken ekran
kartini algilayamamissa veya ekran kartinin
sürücü yazilimi silinmisse burada Standart
Görüntü bagdastiricisi (VGA) gibi bir ifade
görebilirsiniz. Bu durumda sadece 16 renkte ve
640 x 480 çözünürlükte çalisabilirsiniz. Bu
durumda yapilmasi gereken, ekran kartinin sürücü
yazilimini bulup yeniden yüklemek ve sistemi
kapatip açmaktir.
11
Sabit Disk Sürücü Tüm programlar ve diger
dosyalar kalici olarak burada depolanir.
Bilgisayarda yapilan tüm çalismalar bilgisayarin
sabit diskine yazilir ve istenildigi zaman tekrar
kaydedilmis haliyle ekrana getirilir. Dahili
olarak bilgisayarin sistem ünitesinin içinde yer
alir. Birden fazla sabit disk sürücüsü
bilgisayara takilabilir. Yapi olarak pikap
ignesine benzeyen okuma / yazma kafasi, döner
tabakalara veriyi yazar ve onlardan veriyi okur.
Sabit diskte veri depolamak için iki ile sekiz
arasinda tabaka bulunur.
Sekil 13 Sabit Disk
12

• Disket Sürücüsü
• Tasinabilir disketlerin kullanildigi sürücüdür.
  Modeline göre 5.25 (eski modellerde bulunan) ve
  3.5 inçlik disketler vardir. Bu tür disketler de
  kalici bellek özelligine sahiptir. Verilere
  ulasma ve verileri kaydetme islemleri sabit
  disklerde, tasinabilir olan disketlere oranla çok
  daha hizli gerçeklesir.

DISKET ÇESITLERI DISKET ÇESITLERI DISKET ÇESITLERI
YARIÇAPI (INÇ) TANIMI KAPASITESI
5.25 Double-sided, High-density 1.25 MB
3.5 Double-sided, Double-density 720 KB
3.5 Double-sided, High-density 1.44 MB
13

• DVD / CD-ROM Sürücü
• DVD ve CD-ROMlar her türlü veri tipinin
  (program, film, müzik, resim v.b.)
  kaydedilebildigi yüksek kapasiteli veri
  depolaridir. Genel kullanimda DVD ve CD-ROM'lar
  yalnizca okunabilir ancak kayit yapabilme
  özelligine sahip sürücüler yardimiyla bilgi kaydi
  yapilabilir. DVD sürücüler CD sürücülerine çok
  benzerler fakat DVDler CDlere göre çok yüksek
  kapasiteye sahiptirler. Standart bir DVD yaklasik
  7 kat daha fazla veri içerir. DVDler yüksek
  kapasiteleri ve yeni olan teknolojileri sayesinde
  yüksek miktarda veri ile yüksek çözünürlükte,
  kaliteli görüntüler içermektedirler.

14
Kasa Bilgisayarin ana parçalarini bir arada
tutan kutudur . Masa üstü yatay model (desktop),
küçük dikey model (mini tower) ya da büyük dikey
model (tower) seklinde olabilir.
15
Klavye Bilgisayara veri girisi klavye ile
saglanir. Klavye fonksiyon tuslari, daktilo
tuslari, sayi tuslari ve özel amaçli tuslar olmak
üzere dört ana bölümden olusur. Standart klavye
ve gelismis klavye olmak üzere iki tip klavye
vardir. Yeni klavyelerin tümü gelismis
klavyelerdir.
16

• Fare
• Fare, ekranda imleci (cursor, fare
  isaretleyicisinin yerini ya da yazmaya
  baslanildiginda metnin nerede görünecegini
  gösteren, ekrandaki simgedir) hareket ettirmeye
  yarayan bir aygittir. Klavyeye ek olarak Grafik
  Kullanici ArabirimiGKA (Graphical User
  Interface-GUI) olan ortamlarda kullanilan
  aygittir.

• Fare Kullanimi
• Günümüzde grafik agirlikli birçok isletim sistemi
  ve programlar fare yardimi ile kolayca
  kullanilmaktadir. Fare araciligi ile bilgisayarda
  nesneler seçebilir, programlar çalistirabilir,
  resim çizebilir ve bunlara benzer daha bir çok
  sey yapabiliriz. Farenin kullanim prensibi hemen
  hemen bütün programlar ve isletim sistemlerinde
  aynidir. Fareyi sag yada sol elimizle kavrar,
  parmaklarimizi farenin tuslari üzerine koyariz.
  Bu dokümanda fare, sag elle kullanilmak üzere
  anlatilmistir. Fareyi hareket ettirdigimizde
  farenin ekran üzerinde nereye konumlandigini
  gösteren ok seklinde bir fare imleci vardir. Fare
  imlecini kullanmak istedigimiz nesnelerin üzerine
  getirip tiklamamiz gerekir.

17
Hareket Görevi
Tiklamak Farenin sol dügmesine bir kez basip birakmak.
Çift Tiklamak Farenin sol dügmesine iki kez seri sekilde basip birakmak.
Sag Tiklamak Farenin sag tusuna bir kez basip birakmak.
18

• Sürükle ve Birak
• Ekran üzerinde herhangi bir nesneyi bir yerden
  bir yere tasimak için su adimlar izlenir
• Fare imleci istenilen nesnenin üzerine
  konumlandirilir.
• Farenin sol yada sag tusu basili tutulur.
• Nesne istenilen yere fareyi hareket ettirerek
  tasinir.
• Istenilen yere gelindiginde farenin basili olan
  tusu birakilir.

Fare Özellikleri Farenin her türlü özelligi
üzerinde degisiklik yaparak fareyi kendi
isteginize uygun bir biçimde çalisir hale
getirebilirsiniz. Bunun için Baslat menüsünden
Ayarlar menüsü içinde yer alan Denetim Masasi
seçilir.
19
Denetim Masasi seçildiginde Denetim Masasi
ekrani ile karsilasilir. Denetim Masasi ekrani
içinde yer alan ögelerin özelliklerinde
degisiklik yaparak masaüstünüzü özellestirebilir
ve bilgisayarinizi yapilandirabilirsiniz.
20
Denetim Masasi seçildiginde Denetim Masasi
ekrani ile karsilasilir . Denetim Masasi ekrani
içinde yer alan ögelerin özelliklerinde
degisiklik yaparak masaüstünüzü özellestirebilir
ve bilgisayarinizi yapilandirabilirsiniz.
21
Farenin özelliklerini degistirmek için Denetim
Masasinda yer alan Fare görüntüsünün üzerine
gelerek çift tiklanir ya da Enter tusuna basilir
ve Fare Özellikleri ekrani ile karsilasilir. Bu
ekranda yer alan kulakçiklarda, farenin dügme,
isaretçi ve hareket özelliklerine iliskin
degisiklikler yapilabilir. Eger fareyi sol
elinizle kullanmak istiyorsaniz Dügme
yapilandirma blogunda yer alan Sol elimle
kullanacagim dügmesini seçmelisiniz. Bu seçim
yapildiktan sonra Uygula ve Tamam dügmesine
basilirsa artik farenin sag dügmesi, herhangi bir
ögeyi seçme ve sürükleme islevlerini görmeye
baslar.
Bir ögeyi, fare ile üzerine sadece bir kez
tiklayarak açmak istiyorsaniz Dosyalar ve
Klasörler blogunda Bir ögeyi açmak için bir kez
tiklatin (seçmek için üstüne gidin) seçenegini
isaretlemelisiniz. Bu islemi gerçeklestirdikten
sonra Uygula ve Tamam dügmesine basiniz. Eger Bir
ögeyi açmak için çift tiklatin (seçmek için tek
tiklatin) seçenegini isaretlediyseniz çift
tiklama hizini da isteginize göre
ayarlayabilirsiniz. Çift tiklama hizi blogunda
yer alan kaydirma çubugunu istediginiz çift
tiklama hiz derecesi için ayarlayabilir ve bu
hizi yan taraftaki Sinama Alaninda
deneyebilirsiniz. Hizi kaydirma çubugu ile
ayarladiktan sonra pembe kutunun üzerine
imlecinizi getirerek çift tiklayin. Kutu
açilmazsa, seçtiginiz çift tiklama hizini
düsürerek tekrar deneyin. Kutuyu açabildiginiz
hiz, sizin için uygun olan çift tiklama hizidir.
Uygula ve Tamam dügmelerine basarak farenin
bundan sonra seçtiginiz hiza uygun olarak
çalismasini saglamis olursunuz.
22
PORTLAR
Bilgisayara veri giris çikisini saglayan
baglanti noktalarina port denir. Görevi,
bilgisayar ile çevre birimleri arasinda bilgi
tasimaktir. Bir baglanti noktasi üzerinden iki
farkli sistem arasinda veri aktarimi yapar.
Baglanti noktalari, paralel ve seri veri
iletisimi kullanirlar. Paralel iletisimde birkaç
bilgi biti ayri iletkenler üzerinden ayni anda
gönderilir. Seri iletimde ise yalnizca bir kanal
kullanildigi için bitler seri halde gönderilir.
Paralel veri iletimi, seri veri iletiminden daha
hizlidir. Bilgisayarlarda genellikle bir paralel
baglanti noktasi (LPT1) ve iki seri baglanti
noktasi (COM1, COM2) bulunur (Sistem, baglanti
noktalarina birer baglanti noktasi adresi ve özel
donanim kesmesi atar). Daha sonra veri girisi ve
çikisi bu baglanti noktasi adresleri araciligiyla
yapilir. Fare, yazici, modem gibi donanim
gereçleri baglanti noktalarina baglanir,
bilgisayar sistem ünitesinin arka tarafinda yer
alir.
23
USB (Universal Serial Bus) Seri Baglanti
Noktasi Anakart üzerinde bulunan seri ve
paralel port sayisi sinirli oldugundan dolayi
fazladan cihaz baglanmak istenildigi durumda
meydana gelebilecek ihtiyaci karsilamak için
gelistirilmis bir baglanti noktasi türüdür.
Örnegin paralel port bir anakartta standart
olarak bir adet bulunur. Ikinci bir paralel porta
ihtiyaç olmasi durumunda ise ikinci cihaz
kullanilamayacaktir. Ayrica, seri ya da paralel
portlarin iletim hizlarindan daha hizli veri
iletimi yapabilen yeni cihazlar, bu portlar
üzerinde düsük hizlarda kullanilacaklardir. Bu
gibi sorunlari çözebilmek için USB standardi
gelistirilmistir. USB portlar üzerine 127 cihaz
takilabilmekte ve alti megabit hizda iletisim
saglanabilmektedir. Günümüzde hemen hemen her
türlü cihazin USB port baglantisi yapilabilen
versiyonlari bulunmaktadir.
24
DIGER DONANIM GEREÇLERI Diger donanim gereçleri
de, giris ya da çikis islemleri için kullanilan
önemli parçalardir.

• Yazici
• Bilgisayar tarafindan gönderilen elektrik
  sinyallerini okunabilir karakterlere dönüstürerek
  yazili çikti haline getiren aygittir. Yazicilar
  bilgisayarlara paralel ya da seri baglanti
  noktalari üzerinden baglanir. Nokta vuruslu (Dot
  matrix) , satir (Line printer), lazer (Laser
  jet), mürekkep püskürtmeli (Ink jet), çizici
  (Plotter), renkli yazici v.b. olarak adlandirilan
  ve farkli özelliklere sahip modelleri vardir.

25
Günümüzde kullanilan yazicilari 3 grupta
toplayabiliriz
Nokta Vuruslu Yazicilar (Dot Matrix Printer) Yazicinin yazma kafasi ignelerden olusur.. Nokta vuruslu yazicilar serit kullanir. Seritler çok pahali olmadiklari için ekonomik bir yazici türüdür. Kalin yazi için igneler ayni noktaya çift vurus yapar, italik yazi için ise farkli igne vuruslari gerçeklesir. Bunlarin disinda nokta vuruslu yazicilarin basabilecegi font sayisi fazla degildir. Eskiden olmamakla birlikte son yillarda renkli nokta vuruslu yazicilar da üretilmektedir. Nokta vuruslu yazicilarda düz kagit yerine, kenarlari delikli sürekli form da denilen kagitlarin kullanilmasi mümkündür.
Mürekkep Püskürtmeli Yazicilar (DeskJet veya Inkjet Printer) Yazicinin yazma kafasi deliklerden olusur. Mürekkep kartusundaki mürekkep kabarciklari isitilarak bu deliklerden kagit üzerine püskürtülür. Baski kalitesi nokta vuruslu yaziciya göre daha iyidir. Mürekkep kartuslari pahali oldugu için çok baski yapilan kurumlar için ekonomik degildir.
Laser Yazicilar Laser yazicinin çalisma prensibi fotokopi makinesine benzer. Baski malzemesi olarak toner kullanir. Digerlerine göre daha sessiz ve hizli çalisir. Baski kalitesi çok yüksektir. Dezavantaj olarak, sürekli forma baski yapamamasi, kalin fotokopi kagidi kullanmasi gösterilebilir.
26
Asagidaki sekilde, lazer yaziciya gelen verilerin
nasil bir islemden geçtigi görülmektedir.

• Tarayici (Scanner)
• Bir kagit üzerindeki simgeleri tanimlayan ve
  bunlari bilgisayar ortamina aktaran optik ya da
  manyetik cihazdir.

27

• Optik Okuyucu
• Yazili bir belge içerisindeki karakterleri
  okuyarak bilgisayar ortamina aktaran aygittir.
• Barkod Okuyucu
• Barkod üzerindeki bilgileri okuma ve bilgisayara
  aktarma islerinde kullanilan bir aygittir (Bkz.
  Sekil 31).

28

• Modem
• Modem sözcügü, modulator / demodulator
  sözcüklerinin kisaltmasidir. Dahili (Internal) ya
  da Harici (External) olarak bilgisayara
  baglanabilen, bilgisayarlar arasi iletisimi
  saglayan donanim gerecidir. Bilgisayardaki
  dijital verileri (sayisal kod), analog verilere
  (sese) çevirerek, karsi bilgisayardaki diger
  modeme iletir. Diger modem de analog verileri
  dijital verilere çevirerek iletisimi tamamlar
  .Modemin veri yollama ya da alma hizi, saniyedeki
  bit sayisiyla (bps) ölçülür.
• Örnek 56 kbps hizindaki bir modem, teorik olarak,
  saniyede 56 kb veri gönderebiliyor ve alabiliyor
  demektir.

Modem Iletisimi
Harici Modem
29

• Hoparlör
• Çoklu ortam uygulamalarinda, bilgisayardan ses
  çiktilarinin alinmasini saglar.

Ses Karti Müzik ve diger bilgisayar ses
efektlerini çalarak, bilgisayara bagli
hoparlörlerden duyulmasini saglayan karttir.
Anakarta monte edilir. Iki tür ses karti
standardi vardir Sound Blaster ve AdLib.
Ses Karti
30

• Kesintisiz güç kaynagi, elektrik kesintisi oldugu
  zaman bilgisayara geçici olarak elektrik saglayan
  bir aygittir. Bununla birlikte bir jeneratör
  olarak degerlendirilmemelidir. Genelde çalisan
  programlari güvenle kapatmak ve verileri
  kaydetmek için kullanilir. Kapasitelerine göre
  çalisma süreleri degisebilir.
• Yazilim (Software)
• Sisteme neyin, nasil yapilacagini belirten
  program ve komut dizileridir. Yazilimlar üç
  grupta toplanir Sistem Yazilimi, Uygulama
  Yazilimi ve Destek Yazilimi.
• Sistem Yazilimi

• Kesintisiz Güç Kaynagi-KGK (Uninterruptable Power
  Supply-UPS)

Bilgisayar her açildiginda yüklenen ve
bilgisayari kullanima hazir hale getiren
yazilimdir. PClerde BIOS programi bu görevi
yapar. Bu program bilgisayar çalistirildiginda
RAMe yüklenir ve kapanana kadar hafizada kalir.

• Uygulama Yazilimi
• Genellikle, sistem yaziliminin disindaki tüm
  programlardir. Bu yazilimlar, belli bir problemi,
  uygun veri isleme teknikleri kullanarak çözmek
  için yazilmis programlardir. Sistem ve destek
  yazilimlarindan farkli olarak tek tip bir
  uygulama için yazilir. Örnegin Microsoft Excel,
  Microsoft Word, vb.

• Destek Yazilimi

Herhangi bir uygulamaya özel olmayan, belli
komutlarla islemlerin yapilmasini saglayan genel
amaçli bilgisayar programlaridir. Siralama, kütük
kopyalama, formatlama, vb. islemleri yapan
yazilimlar gibi.
31

• Kapasite Bilgileri
• Bilgisayarda en küçük kapasite birimine bit adi
  verilir. Bit kelimesi Ingilizcedeki BInary
  DigiTten gelir. Binary kelimesi bir aritmetik
  terimdir. Ikili anlamina gelir ve sayma
  sisteminin türüdür (Örnegin, ondalik sayi sistemi
  onludur ve sifirdan dokuza kadar on tane rakam
  vardir). Ikili sayi sisteminde ise iki rakam
  bulunmaktadir Sifir ve bir. Digit, Ingilizcede
  basamak anlaminda kullanilmaktadir. Ikili
  gösterimde kullanilan 0 ya da 1 rakamlarinin
  herhangi biri bit ile simgelenir.
• Bayt (byte), 8 bitten olusan bellek ya da veri
  toplulugudur. Bir bayt (Byte), bir karaktere
  esittir. Karakterler klavyeden giris yaptiginiz
  harfleri, sayilari, vb. temsil eder. Bu harfler,
  sayilar ve diger karakterler bilgisayar
  terminolojisinde alfa nümerik (alpha numeric)
  karakterler olarak anilirlar. Bunlar, alfabetik
  harfler (Adan Zye), rakamlar (0dan 9a) ve
  bazi özel karakterler (-, /, ?, , , , ,
  vb.)dir.
• Bilgisayarda birimler bit, bayt, kilobayt,
  megabayt ve gigabayt vb. seklindedir.
• 1 Bayt 1 Karakter ( 8 bit )
• 1 KB (Kilobayt) 1.024 Bayt
• 1 MB (Megabayt) 1.024 KB
• 1 GB (Gigabayt) 1.024 MB

BIRIM TOPLAM BAYT YAKLASIK BAYT KISALTMA ÖRNEK
Kilobayt 1024 ( 210 ) Bin KB Yaklasik bir sayfa metin
Megabayt 1.048.576 ( 220 ) 1 Milyon MB 500 sayfa
Gigabayt ( 2 30) 1 Milyar GB 1000 tane 500 sayfalik kitap
Terabayt ( 2 40) 1 Trilyon TB 1 Milyon kitap
Petabayt ( 2 50) 1 Katrilyon PB Çok büyük deger
Sabit Disk Kapasite Çesitleri
32
BIR BILGISAYAR NASIL ÇALISIR?
Sekildeki sema bilgisayarin çalisma yapisini
göstermektedir.
Bilgisayarin Çalisma Yapisi
33
(No Transcript)
34

• Günümüzde isletim sistemleri, bilgisayar
  kaynaklarini kontrol eden ve uygulama
  programlarinin yazilabilecegi tabani olusturan
  sistem programlari olarak açiklanmaktadir.
  Isletim sistemleri temelde donanimi denetleyen
  bir kaynak yöneticisidir. Isletim sistemlerinin
  temel bilesenleri
• Kullanici arabirimi tanimlamak,
• Sistemin açilisini saglamak,
• Donanimi kullanicilar arasinda paylastirmak,
• Kullanicilarin verileri paylasmasini saglamak,
• Giris/Çikis islemlerini gerçeklestirmek,
• Hatalari düzeltmek,
• Programlama arabirimi saglamak,
• Uygulamalara destek saglamak olarak
  siniflandirilir.

Bilgisayar Agi Kisisel bilgisayarlarin yasamin
her alaninda yaygin olarak kullanilmasinin bir
sonucu olarak bilgilerin paylasilmasi,
kullanicilar arasinda iletisim, kisitli
bilgisayar yazilim ve donanim kaynaklarinin
ortaklasa kullanilmasi gibi yeni ihtiyaçlar
ortaya çikmistir. Çok sayida bilgisayar arasinda
aktarilmasi gereken bilgiler disket, kagit gibi
ortamlarla tasinmaya çalisilmistir. Bilgiyi
saklamak ve islemek için, kisisel bilgisayarlar
kullanicilara önemli imkanlar saglamis ve pek çok
isletmede kullanilan bilgisayar sayisi ve bagli
ek donanimlarin sayisi gün geçtikçe artmistir. Bu
ihtiyaçlari karsilamanin yolu olarak da iletisim
aglari kavrami gelistirilmis olup bilgisayar
uygulamalari ve ihtiyaçlarin zorlamasi ile bu
konuda kisa zamanda oldukça önemli gelismeler
saglanmistir. Esler arasi agda her bilgisayar
kaynak paylasabilir, kullanabilir ve normal
uygulama yazilimlarini çalistirabilirken, merkezi
hizmet birimli aglarda merkezi hizmet birimi
olarak özel bir bilgisayar kullanilir. Bu
bilgisayar yalnizca aga hizmet etmek ve
kaynaklarini paylastirmak üzere özel bir isletim
sistemi çalistirir. Ag yazilimlarinda önemli
diger bir tanim da istemci/sunucu (client/server)
mimarisidir. Istemci/ Sunucu, paylasilan bilgiye
ulasmanin temel iki yönteminden birisidir. Diger
bilgi paylasma yöntemi ise dosya paylasim
yöntemidir. Dosya paylasiminda birçok kullanici
ayni anda dosyaya erisebilir. Islem yaparken
isletim sistemi açisindan bunun farki yoktur ve
uygulamalar bunun farkina varmadan çalisabilir.
Bu yöntemde, uzaktaki kaynakta bulunan dosya,
kullanici bilgisayarina gelir, islenir ve gerekli
sonuçlar dosyaya yazilir.
35

• Çalisma Grubu (Workgroup)
• Bilgisayar kullanicilarinin bilgi
  gereksinimlerini karsilamak ve kendi dosyalarini
  baska kullanicilarla paylasmak amaçlari ile
  mantiksal olarak gruplasmasidir. Çalisma
  grubundaki tüm bilgisayarlar esit haklara
  sahiptir. Merkezi bir bilgisayar olmadigi için
  merkezde tutulan bilgi de yoktur ve bu tür
  gruplasmalar es düzeyde ag olarak tanimlanir. Her
  çalisma grubunun kendine ait tekil (lokal) adi
  vardir.

Örnek Bir Çalisma Grubu
36

• Etki Alani (Domain)
• Etki alani, ortak bir dizin veritabanini paylasan
  ve ortak bir güvenlik politikasi olan
  bilgisayarlar grubudur Bir alanda, alan
  yöneticisi tarafindan yürütülen merkezi kullanici
  ve grup hesaplarina erisimi saglar.

Örnek Bir Etki Alani
37
Kullanici Hesabi (Account) Kullanici hesabi, bir
kullaniciyi Windows 2000 isletim sistemine
tanitan bilgileri kapsar. Bu bilgiler, Kullanici
adi, Kullanici sifresi, Kullanicinin ait oldugu
grup, Kullanicinin haklari, Kullanicinin sistem
kaynaklarini kullanma izinlerini içerir. Windows
2000 Tanitimi Birden çok bilgisayarin ayni anda
ag servislerinden yararlandigi ortama ag adi
verilir. Ag ortamlarini yöneten yazilimlara, çok
kullanicili isletim sistemleri adi verilmektedir.
Çok kullanicili isletim sistemleri,
kullanicilara, ag üzerindeki isteklerini ve
islerini kolaylastirmak için çesitli imkanlar
sunarlar. Ag ortamlarinin en önemli özelligi
birden fazla kullanicinin farkli zamanlarda
birden fazla dosyayi, donanimi, ortak olarak
kullanabilmesidir. Çok kullanicili ortamlarin
diger bir önemli özelligi de, aga bagli bulunan
bilgisayarlarin birbirleri ile haberlesmesini
saglamaktir. Windows 2000, kisisel
bilgisayarlarin kullanildigi ortamlarda çok
görevli (Multitasking, ayni anda birden fazla
islemi yerine getirme) çalisan çok kullanicili
bir isletim sistemidir. Çok görevlilik,
islemcinin birçok görevi ayni anda yapiyor gibi
gözükmesine ragmen gerçekte görevler arasinda
hizla geçis yapmasidir. Windows 2000 yazilimi,
Windows 2000 Professional, Windows 2000 Server,
Windows 2000 Advanced Server ve Windows 2000 Data
Center Server olmak üzere bir istemci ve üç
degisik sunucu versiyonlarindan olusmaktadir.
Windows 2000nin genel özellikleri
sunlardir Güvenilirlik, Uyumluluk, Performans, Ta
sinabilirlik, Kullanici hatalarina karsi
koruma, Yeniden baslatma gereginin
azalmasi, Kullanim ve yönetim kolayligi, Yeni
teknolojilere destek, Tarayici entegrasyonu, Güçlü
uygulama gelistirme platformu.
38

• Windows 2000nin, bir araya getirilmis
  özellikleriyle birlikte, tüm kuruluslarda
  masaüstü ve diz üstü bilgisayarlar için ana
  isletim sistemi olmasi hedeflenmistir.
  Basitlestirilmis arabirim, gelismis tak ve kullan
  özelligi, güç yönetimi, genis kapsamli donanim
  aygiti destegi, yeni dosya kodlama sistemi ve
  uygulama yönetim araçlari ile windows 2000,
  önceki Windows sürümlerine göre daha güvenli ve
  yönetimi kolay bir isletim sistemidir.
• Windows 2000 Professionala Giris
• Isletim sisteminin kullanima hazir hale gelmesi
  için bilgisayarin açilmasi ve isletim sistemine
  oturum açilmasi (logon) gerekir. Kullanicilar
  sisteme giris ve çikislarinda bazi kurallara
  dikkat etmek zorundadirlar. Windows 2000 isletim
  sistemini kullanmak için her kullanicinin
  kendisine ait bir kullanici adi, parolasi ve
  oturum açma alani bilgisi olmalidir. Çok
  kullanicili isletim sistemlerinde, genellikle her
  kullanici ag üzerinde bulunan diger bilgisayarlar
  üzerinden sisteme oturum açmak için kendisine ait
  olan kullanici adi ve parolasini kullanir.
  Sistemi terk etmek isteyen kullanicilar oturum
  kapat (logoff) komutunun yardimi ile sistemi terk
  eder. Sistemi kapatmak için de bilgisayari kapat
  (shutdown) komutunun yardimi ile olur.
• Windows 2000 Professional isletim sistemi
  açildiginda, kullanicidan CtrlAltDelete
  tuslarina basmasi istenir. Bu durumdayken isletim
  sistemi açilmistir, fakat kullanici sisteme henüz
  oturum açmamistir. Kullanicinin sisteme oturum
  açmasi için ilk uygulamasi gereken adim, Sekil
  39deki Oturum Açma Baslangiç Iletisim Kutusunun
  oldugu pencerede CtrlAltDelete tuslarina
  basmaktir.

Oturum Açma Baslangiç Iletisim Kutusu
39
Ilk adim uygulandiktan sonra sisteme oturum açma
isleminin asil ekrani olan Sekildeki Windowsta
Oturum Aç iletisim kutusu gelir.
Windows ta Oturum Aç Iletisim Kutusu
40
Bu iletisim kutusunda, Kullanici Adi alanina
kullanici, kendisine ait olan kullanici adini
girer. Her kullanicinin kendisine ait bir de
parolasi vardir. Bu parola kullanicinin
Kullanici Adinin baskasi tarafindan
kullanilmamasi için sakli tutulur. Oturum Aç
iletisim kutusunda parola karakterleri ile
gösterilir. Buradaki her bir karakteri, bir
harf ya da sayiya karsilik gelmektedir.
Windowsta Oturum Aç penceresindeki diger bir
alan ise, oturum açma alanidir. Bu alana sistemin
giris yapacagi etki alaninin ismi girilir. Burada
dikkat edilmesi gereken nokta, etki alani isminin
kullanici tarafindan rasgele girilememesidir.
Etki alani ismi, liste kutusunun içinden
seçilerek girilir. Kullanici adi, kullanicinin
kendi kendine girebilecegi bir isim degildir.
Kullanici adlari sistemi kuran kisi ya da sistem
yöneticisi tarafindan verilir. Windowsta Oturum
Aç penceresinde kullanici adi ve parola
girildikten sonra üzerinde Tamam yazan dügmeye
fare ile tiklanir. Eger kullanici bilgileri dogru
ise Windows 2000 isletim sistemi açilir ve
karsisina Sekildeki Windows 2000 Professional ana
ekrani gelir.
Windows 2000 Professional Isletim Sistemi
Ana Ekrani
41
Eger kullanici bilgileri yanlis girilirse,
sistem kullaniciya yanlis islem yaptigini ve
böyle bir kullanicinin olmadigini belirten bir
hata mesaji vererek kullanicinin sisteme
girmesine izin vermeyecektir.
Windows 2000 Oturum Açma Iletisi

• Baslat Dügmesi ve Görev Çubugu
• Windows 2000 isletim sisteminde oturum açildiktan
  sonra ekranin alt kisminda Baslat dügmesi ve bu
  dügmenin üzerinde oldugu görev çubugu adi verilen
  bir bölge görülür.

42
Baslat Dügmesi Ile Baslama Baslat dügmesine
tiklandiginda, Windows 2000ni kullanmaya
baslamak için gerekli olan programlari içeren bir
menü görülür. Bir programi ya da uygulamayi
çalistirmak için Programlar menüsü kullanilir. Bu
sayede programlar ya da program klasörleri
arasinda fare imleci gezdirilerek istenilen
programa ya da program klasörüne ulasilabilir.
Herhangi bir program ya da program klasörü
üzerine gelindiginde, o program ya da program
klasörünün bulundugu alanin zemin rengi degisir.
Bu, o program ya da program klasörünün seçili
oldugu anlamina gelmektedir. Seçili olan alan bir
program klasörü ise, bu klasörün hemen yaninda
bir alt menü açilir. Bu alt menü üzerinde de ayni
yöntem ile program ya da program klasörü seçimi
yapilabilir. Fakat seçili alan bir program
simgesi ise, farenin sol tusu ile tiklayarak
program çalistirilir.
Windows 2000 Professional Baslat Menüsü
43
Baslat menüsü komutlari asagidaki gibidir.
Komut Görevi
Programlar Çalistirilabilecek programlarin listesini verir. Programlar klasörler kullanilarak gruplandirilmistir..
Belgeler Yeni yaratilan yalnizca açilan son on bes dokümanin listesini verir. Böylece en son kullanilan on bes dokümana buradan ulasilma imkani saglanir.
Ayarlar Degistirilebilecek sistem ayarlarinin listesini verir.
Ara Bir klasörü, dosyayi, ag üzerindeki bir bilgisayari yalnizca kullaniliyorsa elektronik posta mesajlarini bulmayi saglar.
Yardim Windows 2000 yardim programinin çalismasini saglar.
Çalistir Komut yazilarak bir programa baslamada yalnizca bir klasörü açmada kullanilir. Bu alan bir komut istemi gibi çalisir.
Bilgisayari Kapat Kullanicinin oturum kapatma, bilgisayari kapatma yalnizca bilgisayari yeniden baslatma islemleri buradan yapilir.
44

• Programlar Arasinda Geçis
• Windows 2000 isletim sistemi çok görevli
  çalisabilen bir isletim sistemidir. Ayni anda
  birden fazla pencere ya da program açilabilir ya
  da çalistirilabilir. Fakat pratikte bu ancak
  sisteminizin müsaade ettigi kadardir. Yani ayni
  anda hafizanin yettigi kadar program
  çalistirilabilir. Windows 2000 isletim sistemi,
  çalisan programlar ve açik olan pencereler
  arasinda geçis islemini de kolayca
  gerçeklestirir. Eger ayni anda birden fazla
  program çalisiyor ise, görev çubugu üzerinde
  bulunan program dügmesine tiklayarak ya da klavye
  üzerinde bulunan Alt ve Tab dügmelerine birlikte
  ( AltTab ) basilarak gelen ekrandan
  üzerinde çalisilmak istenen program seçilerek
  geçis yapilabilir. Üzerine tiklanilan dügme ya da
  Alt Tab dügmeleri ile seçilen hangi programi
  etkin ederse, o program ekranda ön planda
  çalismaya baslayacaktir. Diger programlar ise
  geri planda çalismaya devam eder.

45

• Bilgisayari Kapatma
• Windows 2000 isletim sisteminin bir özelligi de,
  bilgisayarinizi kapatmadan önce isletim
  sisteminizi kapatmaniz gerekmesidir. Bu islem de
  kaydedilmemis bilgileri kaydetmek, saklanmamis
  bilgileri güvenli bir sekilde saklamak amaci ile
  yapilmaktadir. Ayrica, açik kalmis olan
  dosyalarin zarar görmemesini saglamak için önce
  isletim sisteminin kapatilmasi gerekmektedir. Bu
  islem de Baslat menüsünden Bilgisayari Kapat
  komutu kullanilarak yapilir. Bilgisayari Kapat
  komutu tiklandiginda karsimiza üç seçenekli bir
  iletisim kutusu gelir. Bunlarin her birinin
  farkli görevleri vardir. Windows 2000 isletim
  sistemi hiçbir zaman Bilgisayari Kapat komutu
  kullanilmadan kapatilmamalidir .Kapatilmasi
  durumunda sistem dosyalari zarar görebilir.
• Bilgisayari Kapat Komutunu Kullanmak
• Baslat menüsünden Bilgisayari Kapat komutuna
  tiklandiginda karsimiza Windowsu Kapat iletisim
  kutusu gelir.

Windowsu Kapat Iletisim Kutusu
46
Bu iletisim kutusunda üç seçenek vardir. Bu
seçeneklerden yapacagimiz isleme uygun olani
seçilir ve Tamam dügmesine tiklanir. Böylece,
yapilmak istenilen islem onaylanmis olur.
Windowsu Kapat iletisim kutusundaki seçenekler
sunlardir
Seçenek Açiklama
Bilgisayari Kapat Sistemi Kapat komutudur. Bu komut sayesinde isletim sisteminin görevi sonlandirilir. Bu seçenek seçilip Tamam dügmesine tiklandiginda önce oturum açmis kullanicinin oturumu, arkasindan isletim sistemi kapatilir. Bilgisayari Kapat iletisim kutusu kullanilmadan sistem kapatma dügmesine basilip bilgisayar kapatilmamalidir.
Yeniden Baslat Bilgisayari Yeniden Baslat komutudur. Bazi durumlarda bilgisayarin kapatilip hemen açilmasi gerekir. Bu seçenek seçilip Tamam dügmesine tiklandiginda önce oturum açmis kullanicinin oturumu kapatilir ve kullanicinin bilgisayarin açma kapama dügmesine basmasini beklemeden sistem kapatilip yeniden açilmaya baslar.
Kullanici Adi Oturumunu Kapat Sisteme oturum açmis kullanicinin oturumu kapatilir. Kullanicinin açtigi tüm programlar kapatilir ve farkli bir kullanicinin sisteme oturum açabilecegi Windowsta Oturum Aç iletisim kutusu gelir. Bu islem de kullanicinin çalismasini bitirip sistemden çikmasi (bilgisayari kapatmadan yalnizca kullanicinin isletim sistemini kullanma islemini bitirmesi) durumunda kullanilir.
47

• Yazicilarinin Yönetimi
• Sistem yöneticisinin görevlerinden birisi, yerel
  ve ag yazicilarinin (network printers)
  kurulmasidir. Windows 2000'de bir yazici, Yazici
  Aygitlari (Printing Device) olarak tanimlanir.
  Yazicilar ise yazici aygiti ile uygulama
  arasindaki arabirimdir. Yazdirma kuyrugu (Print
  Queue) ise yazdirilmak üzere bekleyen
  dokümanlardir. Yazdirma Sunucusu (Print Server)
  ise, yazicilarin bagli oldugu ve sürücülerin
  (drivers) yüklü oldugu bilgisayardir.
• Windows 2000 için asagidaki yazicilarin
  tanimlamasi yapilmaktadir
• Lokal yazicilar
• Ag yazicilari
• Internet/Intranet yazicilari

Lokal Yazici, bilgisayara bagli olarak kullanilan
ya da diger kullanicilar için paylastirilan
yazicidir. Ag Yazicisi ise bilgisayara bagli
degildir. Diger bir bilgisayara ya da aga
dogrudan baglidir. Internet/Intranet Yazicisi
ise, Internet ya da Intranet üzerindeki
yazicilara Internet Tarayicilari (Internet
Explorer) araciligiyla yazdirilmaktadir.
Lokal Yazicinin Kurulumu Baslat (Start)
menüsünden Ayarlar (Settings) bölümünden
Yazicilar (Printers) klasörüne ulasilir. Yazici
Ekle (Add Printer) simgesi üzerine tiklanir.
48
Dizin içinde yazici bul seçenegi ile yazici
Active Directory servisi ile aranir. Windows
2000'de paylastirilan bütün yazicilar Active
Directory içinde yayinlanmaktadir. Yazici adini
yazin veya yaziciya gözatmak için Ileriyi
tiklatin seçeneginde ise ag üzerinde daha önce
paylastirilmis olan yazicinin adresi (yolu)
yazilmalidir. Yazici Özelliklerinin
Düzenlenmesi Yazicilar klasöründen seçilen bir
yazicinin özellikleri yazicinin çalismasini
düzenler. Bu düzenleme islemleri asagida
verilmistir Çalisma zamanlari. Ayirici
(Separator) dosyalarinin düzenlenmesi. Çikisin
(port) seçilmesi. Yazici islemcisinin
(processor) seçilmesi. Islerin önceliklerinin
düzenlenmesi. Paylasimin düzenlenmesi. Kullanim
izinlerinin düzenlenmesi. Yazici ile ilgili
sayfa, çözünürlük vb. düzenlemeleri. Yazicinin
özellikleri Dosya (File) menüsüne ya da
üzerindeyken farenin sag tusuna basilmalidir.
Gelen ekran üzerinden Özellikler seçenegi
seçildiginde ekrani gelmektedir.
49
Gelismis kulakçiginda Yeni Sürücü dügmesi ile
yazici sürücüsü degistirilir. Ayirici Sayfa
dügmesi ile ayirici sayfa düzenlenir. Yazdirma
Islemcisi dügmesi ile de yazdirma isleminin tipi
seçilir. Baglanti Noktalari bölümünde çikislar
düzenlenir. Paylasim kulakçiginda ise yazicinin
paylasima açik olup olmamasi düzenlenir.
Paylastirilmamis bir yazici paylasilmayan bir
yerel yazicidir. Paylasilmis yazici ise kendisine
verilen bir adla diger kullanicilar tarafindan
(verilen izinler çerçevesinde) kullanilir. Güvenl
ik kulakçiginda Izinler, Denetimler ve Sahip
dügmeleri vardir. Izinler bölümünde yaziciyi
kullanacak kullanicilar ve gruplar belirlenir ve
izinleri verilir. Güvenlik kulakçiginda yer alan
Denetimler dügmesinde ise yaziciyi kullanacak
kullanicilarin yaptigi islemler takip edilir.
Daha sonra bu islemler (basarili ya da basarisiz)
olarak Olay Görüntüleyicisi'nden takip
edilir. Device (Aygit Ayarlari) kulakçiginda ise
yaziciya özel sayfa büyüklükleri, çözünürlük vb
ileri ayarlamalar yapilir. Yazdirma
Izni Tanimlanan bir yaziciyi Everyone (tüm
kullanicilar), Yazdir (Print) izniyle kullanir.
Administrator ve Power Users grubu da yazici
yaratimini (düzenlemesini) yapar ve Tam Denetim
iznine sahiptir. Bunun disinda yaziciyi yaratan
kullanici (sahip) yazici üzerinde Tam Denetim
iznine sahiptir.
Yazdirma Yönetimi Yazdirma isinin bir diger
konusu ise yazicidan yazdirilmakta olan isin
takibidir. Uygulama programinda yaziciya yollanan
is, yazici tarafindan yazdirilirken Windows'un
hafizasinda bekler. Bu asamada isler
görüntülenebilir. Iptal (cancel) edilebilir ya da
durdurulabilir (pause).
50

• Yollanan islemleri yönetmek için önce Baslat /
  Ayarlar / Yazicilar klasörü seçilir. Burada islem
  yapilacak yazicinin üzerine farenin sol tusu ile
  çift tiklayarak yaziciya yollanan islerin durumu
  görülebilir. Bu islemler Administrator ve diger
  yönetim izni olan kisiler tarafindan yapilir.
• Yaziciya yollanan isin Belge Adi, Durum, Sahip,
  Sayfa, Boyut vb. bilgiler yer almaktadir.
  Kullanici ya da sistem yöneticisi istedigi isi
  seçerek durdurma, iptal ve diger islemleri
  yapabilir. Bu islemler yapmak için Belge menüsü
  ya da seçilen is üzerinde farenin sag tusuna
  basilir.
• Windows Gezgini Ile Çalismak
• Bir klasör her açildiginda Windows Gezgini o
  klasörün içerigini görüntüler. Bu, Windows
  Gezgini'ni çalistirmanin en kolay yoludur.
  Windows Gezgini'ni Baslat menüsünden açip
  Programlar, Donatilar, Windows Gezginini seçerek
  de çalistirabilir. Ayrica Baslat menüsünden
  Çalistiri seçip gelen ekrandaki Aç alanina
  explorer.exe komutunu yazarak da çalistirabilir.
  Fakat bu yöntemlerin yerine, kolay ulasilabilecek
  bir yere Windows Gezgini için kisayol dosyasi
  olusturmakla, Windows Gezginini daha hizli
  çalistirilmasi saglanir.
• Windows Gezgini Baslat menüsü, Programlar,
  Donatilar altindan çalistirildiginda, görünen ilk
  klasör Belgelerimdir. Bu uygulama, Windows
  Gezgininin varsayilan ayar olarak Bilgisayarimi
  açtigi Windowsun önceki sürümlerine göre bir
  degisikligini gösterir.

51
KLASÖRLER ARASINDA GEZINMEK Bir klasör
simgesini masaüstünden ya da bir Windows Gezgini
penceresinden baslatmak Windows Gezgininin bu
klasörün içerigini görüntülemesine neden olur.
Asagidaki resimde Bilgisayarim klasörünün içerigi
görülmektedir.
52

• Varsayilan ayar olarak Windows Gezgini geçerli
  görünümü yeni seçilen klasörün görünümü ile
  degistirir. Bunun yerine yeni bir pencere
  görünmesini saglayabilir ve hem bakildiginda
  klasörü hem de yeni açilan klasör görülür. Her
  klasörü ayri bir pencere olarak açmak için
• Herhangi bir Windows Gezgini penceresinde Araçlar
  menüsünden Klasör Seçenekleri komutu verilir.
• Genel kulakçiginda Her Bir Klasörü Kendi
  Penceresinde Aç seçilir.
• Klasör Çubugu Ile Gezinmek
• Ekrani ile ayni klasör görüntülenmektedir
  ancak, bu kez sistemin sahip oldugu kaynaklarin
  hiyerarsisini gösteren sol tarafi ayri bir bölme
  olan Klasörler çubugunu içermektedir.

53
Klasörler çubugu kullanilarak klasörlerden
herhangi birine dogrudan geçilebilir. Örnegin,
sistem üzerinde gösterilen Bilgisayarim
klasöründen C sürücüsüne geçmek için sol
bölümdeki Yerel Disk (C) üzerine tiklamak
yeterlidir. Klasörler çubugu sistemin genel
görünüsüdür. Klasörleri genisletmek ve daraltmak
üzere () ve eksi (-) simgelerini tiklayarak
anahat girdileri degistirilebilir. Bir arti ya da
eksi isareti tiklandiginda sag bölme içeriginin
degismedigi görülebilir. Yalnizca arti ya da eksi
isaretinin yanindaki klasör adi tiklandiginda
degisir. Klasör çubugunu görüntülemek için
Standart Dügmeler araç çubugundaki Klasörler
dügmesi tiklanir. Klasörler çubugunu kaldirmak
için ayni islem tekrar yapilmalidir. Standart
Dügmeler araç çubugu görünmüyorsa Görünüm
menüsündeki Araç Çubuklarini isaret edip,
Standart Dügmeler seçilmelidir. Ayrica Görünüm
menüsündeki Explorer Çubugu isaret edildiginde
açilan alt menüden Klasörler seçildiginde
Klasörler çubugu Windows Gezgini ekraninda
görüntülenecektir.
54
Ara Çubugu Ile Gezinmek Klasörler çubugu ya da
diger yöntemler gereksinim duyuldugunda bir
kaynagi bulmakta yardimci olmuyorsa, Ara çubugu
kullanilabilir Ara çubugu aradiginiz ögeyi adi
(tam adi ya da adinin bir bölümü), içerigi ya da
türüne göre belirtmesine olanak tanir. Ara çubugu
kullanilarak Bilgisayar, Kisi ya da bir Internet
adresi de aranabilir.
55
Ara çubugunu görüntülemek için Standart Dügmeler
araç çubugundaki Ara dügmesini tiklamak
yeterlidir. Ara çubugunu açmanin diger bir yolu
ise Görünüm menüsünden Explorer Çubugunu isaret
edip, açilan alt menüden Ara komutu verilir.
Baslat menüsündeki Ara komutu da Ara çubugunun
görüntülenmesini saglayacaktir. Adres Çubugu
Ile Gezinmek Adres çubugu gezinmek için bir yol
daha saglamaktadir. Görmek istediginiz klasörün
adini dogrudan Adres çubuguna yazabilirsiniz. Adr
es çubugunda Git dügmesinin yanindaki oku
tiklayip gidilebilecek yerler listesinden bir yer
seçebilirsiniz. Sekilde Adres Çubugu listesi
görülmektedir.
56

• Menü Çubugu
• Dosya menüsü altinda seçili ögeye ait degisik
  menü seçenekleri gelmektedir. Bu menünün altinda
  bulunan önemli seçenekler sunlardir
• Aç seçenegi ile seçili öge çalistirilir.
• Yeni seçenegiyle yeni bir dosya ya da belge
  olusturulur.
• Yazdir, etkin dosyayi ya da seçili ögeleri
  varsayilan yaziciya göndererek yazdirir.
• Yeninden Adlandir, seçili ögenin ismini
  degistirmek için kullanilir.
• Kisayol Olustur seçili ögenin ayni dizin altina
  kisayolunu olusturur.
• Sil, seçili ögeyi silmek için kullanilir.

Düzen menüsü Geri Al, yapilan en son degisikligi
geri almak için kullanilir. Kes, seçili dosyayi
ya da klasörü bir yerden bir yere tasimak için
kullanilir. Kopyala, seçili dosyayi ya da
klasörü baska bir yerde kopyasini olusturmak için
kullanilir. Yapistir, kesme ya da kopyalama
islemi yapilan bir dosyayi istenilen bir dizine
koymak için kullanilir. Bu seçenek ancak bir
nesnenin kestiginizde ya da kopyaladiginizda
etkin olur. Tümünü Seç ekrandaki tüm dosyalari
ve klasörleri seçmek için kullanilir.
57
Görünüm menüsü altinda Windows gezgini ve dosya
görüntü seçenekleri bulunmaktadir. Bu menü
altinda bulunan önemli seçenekler
sunlardir Araç Çubuklari, Durum Çubugu ve
Gezgin Çubugu, Windows gezgininizde bulunmasi
istediginiz çubuklarinin seçildigi seçeneklerdir.
Seçili çubugun Windows gezgininde bulunmasi için
yaninda sekli olmalidir. Büyük Simgeler, Küçük
Simgeler, Liste, Ayrintilar ve Küçük Resimler,
seçenekleri ile Windows gezginde görüntülen
dosyalarin genel görünümlerini belirlemek için
kullanilir. Simgeleri Yerlestir, görüntülen
dosyalarin ve klasörlerin çesitli kriterlere
(Ada, Türe Göre, vs...) göre yerlestirilmesi için
kullanilir.
Sik Kullanilanlar menüsü Sik Kullanilanlara
ekle Windows gezgini altinda sik çalistiginiz
dosyalar varsa bunlar için kisa yollar
olusturarak kolay erisim saglamak için
kullanilir. Olusturdugunuz kisayol menü altinda
alfabetik siraya göre yerlestirilecektir. Sik
Kullanilanlari Düzenle...., olusturulmus
kisayollar için çesitli düzenlemelerin yapildigi
seçenektir.
58
Araçlar menüsü altinda bulunan önemli seçenekler
sunlardir Ag Sürücüsüne Baglan..., seçenegi ile
ag baglantisi ile baglandiginiz baska bir
bilgisayardaki ya da sunucudaki kullanilmasi için
izin verilmis herhangi bir sürücüye, klasöre ya
da dosyaya baglanip kisayol olusturmak için
kullanilir. Ag Sürücüsü Baglantisini Kes....,
varolan bir ag sürücü üzerindeki baglantiyi
kesmek için kullanilir. Klasör Seçenekleri....,
klasör içeriginin görünümünü degistirebilmenizi
ve klasörlerin açilma seklini belirtmenizi mümkün
kilar.
59

• Klasörler, Dosyalar ve Kisayollarla Çalismak
• Windows Gezgini eksiksiz bir dosya yönetimi
  aracidir. Windows Gezgininin yerel disk
  kaynaklarina düzen vermek ve yeniden
  düzenlenmesine olanak taniyan bir çok yolu
  içermektedir.
• Bir Pencere Içerigini Yenilemek
• Windows Gezgini Görünüm menüsünde bulunan Yenile
  komutu, Windows gezgini pencere görüntüsünün
  açilmasindan itibaren yapilmis olabilecek bütün
  degisikliklerin yansitilmasini güvenceye alir.
  Örnegin, ag sunucusundaki bir dosyaya bakilirken,
  diger kullanicilar tarafindan bakilan klasöre
  dosya ekleme, silme ya da dosyalarin adlari
  degistirebilir. Klasördeki son durumu görmek
  için, görünüm menüsünden Yenile seçilmeli ya da
  klavyeden F5 tusuna basilmalidir.
• Klasörleri ve Dosyalari Seçmek
• Windowsda çogu islemdeki (örnegin, bir dosyayi
  açmak, kopyalamak ya da tasimak) ilk adim,
  kullanilacak klasör ya da dosyayi seçmektir. Bir
  klasör ya da dosya seçiliyken, simgesi ve basligi
  seçili olmayan ögeden farkli bir renkte görünür.
  Asagidaki yollardan birini kullanilarak, Windows
  Gezgini penceresindeki klasör ya da dosya
  seçebilir.
• Çift tiklama kipi kullaniliyorsa klasör ya da
  dosya simgesi ya da basligi tiklanmalidir. Tek
  tiklama kipi kullaniliyorsa, fare isaretçisini
  simgenin ya da basligin üzerine getirilmelidir.
  Tek tiklama kipinde simge ya da baslik üzerine
  tiklanmasi belge ya da programin açilmasina neden
  olacagindan, fare isaretçisini simge ya da baslik
  üzerinde bekleterek vurgu renginin degismesini
  beklemek gerekmektedir.
• Basligin ilk bir kaç harfi yazilir.
• Seçili ögeyi degistirmek için klavyedeki ok
  tuslari kullanilir.

60
Bir kerede birden fazla öge seçilmek istenebilir.
Bir nesne grubunu seçmenin yollari asagidaki
gibidir. Seçilecek ögelerin etrafinda farenin
sol tusuna basili tutarak bir dikdörtgen
olusturulur. Çevresinde dikdörtgen çizerken
dikkat edilmesi gereken en önemli husus
yanlislikla tek bir ögenin seçilmemesi ya da
baslatilmamasi için, fareyi ilk simgenin biraz
uzaginda tiklatilmalidir. Asagidaki sekilde
Windows Gezgini üzerinde fareyi kullanarak birden
çok ögenin seçilmesi görülmektedir.
61

• Ctrl tusuna basili tutup, gruptaki her öge tek
  tek tiklanir.

Ögeler pencerede yan yana duruyorlarsa ilk öge
tiklanir (ya da fare üstünde bekletilir). Daha
sonra Üst Karakter (Shift) tusuna basili
tutularak son öge tiklanmalidir (ya da üstünde
bekletilirken). Penceredeki tüm ögeleri seçmek
için Düzen menüsünden Tümünü Seç komutunu verilir
ya da klavye kisayolu olan Ctrl A tus
bilesimini kullanilir. Bir penceredeki
ögelerden sadece bir kaç tanesini seçim disinda
birakmak için Tümünü Seç komutu kullanarak
penceredeki tüm ögelerin seçilmesi saglanir. Daha
sonra Ctrl tusuna basiliyken seçim disinda
birakilacak ögeler fare ile tek tek seçilmelidir.
Bu islemin diger bir yolu ise, önce seçim disinda
birakilacaklar seçilir. Düzen menüsünden
Digerlerini Seç komutu verilir.
62

• Yeni Klasörler Olusturmak
• Windowsdaki klasörler herhangi bir düzeyde
  konumlandirilabilir. Klasörleri iç içe karmasik
  bir biçimde yerlestirilebilir. Yeni bir klasör
  olusturmak için asagidaki adimlar izlenmelidir.
• Yeni klasör içinde olusturulacak klasör
  görüntülenir.
• Üst klasörün bos alaninda herhangi bir yeri
  farenin sag dügmesi ile tiklanir. Açilan kisayol
  menüsünden Yeni seçilir.
• Farkli bir yol olarak klasör penceresi Dosya
  menüsünden Yeniyi seçip sonra da alt menüden
  Klasör seçenegi seçilebilir.

63
Yeni klasörün Yeni Klasör ya da Yeni Klasör
(2) gibi varsayilan bir adla baslar. Yeniden
adlandirmak için, klasör adi yazilip, Enter
tusuna basilir. Klasörü yeniden adlandirmadan
önce baska bir yer tiklanirsa varsayilan ad kabul
edilmis olunur. Varsayilan adi degistirmek için
dosyanin üzerindeyken farenin sag tusuna
tiklanip, kisayol menüsünden Yeniden Adlandir
seçenegi seçilmelidir.
Klasör, Dosya ve Kisayollari Tasimak ya da
Kopyalamak Windows Gezgini penceresindeki bir
nesneyi tasimak ya da kopyalamak için, nesneyi
geçerli konumundan gidecegi yere farenin sag
tusuna basili tutularak sürüklenir. Fare dügmesi
birakildiginda bir kisayol menüsü görünür. Bu
kisayol menüsünden Buraya Kopyala, Buraya Tasi ya
da Burada Kisayol Olustur seçilebilir. Uygun
seçim yapildiginda islem tamamlanmis olur. Tüm
klasörü tasimak ya da kopyalamak için klasörün
ana klasörü görüntülenir. Ardindan klasör
simgesini, farenin sag tusuna basili tutarak
sürüklenir. Bu eylem yalnizca klasörü tasimak ya
da çogaltmakla kalmayip klasördeki her seyi
tasidigini ya da çogalttigini unutulmamasi
gerekmektedir.
64

• Klasörleri, Dosyalari ve Kisayollari yeniden
  Adlandirmak
• Bir nesneyi yeniden adlandirmanin en kolay yolu,
  o nesnenin üzerindeyken farenin sag tusuyla
  tiklamali, kisayol menüsünden Yeniden Adlandiri
  seçmeli ve yeni bir ad yazmalidir. Ancak, farkli
  yöntemlerde vardir
• Nesne seçildikten sonra Dosya menüsünden Yeniden
  Adlandir seçilmelidir.
• Nesne seçildikten sonra klavyeden F2 tusuna
  basilip, yeni bir ad girmeli ya da geçerli ad
  düzenlenmelidir.
• Yeniden adlandirmak istenilen ögenin özellikler
  iletisim kutusunu görüntülenip, yeni bir ad
  girilmelidir.
• Ad degistirilirken bir hata olusursa, islemin
  iptal edilmesi için klavyeden Esc tusuna
  basilmalidir.
• Klasör, Dosya ve Kisayollari Silmek
• Bir nesneyi ya da bir grup nesneyi silmek için
  önce seçilmeli ve Delete tusuna basilmalidir. Ya
  da nesne üzerindeyken farenin sag tusuyla
  tiklayip, kisayol menüsünden Sil seçilmelidir.
  Ayni islem Dosya menüsünden Sil komutu seçilerek
  de yapilabilir.
• Sil komutu seçildikten sonra Windows
  kullanicinin silinecek nesneyi onaylamasini
  ister. Bu onay islemi dosya ya da klasörün
  yanlislikla silinmesini engellemek içindir.

65
Yukaridaki onay isleminde Evet dügmesine
basilirsa seçili olan nesne ya da nesneler Geri
Dönüsüm Kutusuna aktarilir. Geri Dönüsüm Kutusuna
gönderilen nesneler istenildiginde geri
getirebilir. Ag üzerinde bir bilgisayardan ya
da Üst Karakter (shift) tusuna basili olarak
yapilan silme islemlerinde silinen nesneler Geri
Dönüsüm Kutusuna atilmadan silinmektedir. Yapilan
bu silme isleminin geri dönüsü bulunmamaktadir.
66
Silinmis Klasör, Dosya ve Kisayollari Geri
Yüklemek Bir nesneyi silindikten sonra bir süre
geçinceye kadar nesne, Geri Dönüsüm Kutusu
araciligi ile erisilebilir olarak kalir. Geri
Dönüsüm Kutusu açildiginda, Windows yakin
geçmiste silinmis ögelerin adlarini Windows
gezgini penceresinde görüntüler. Pencere,
ayrintilar görünümünde görüntülendiginde, her
ögenin silinme zamanini ve hangi klasörlerden
silindigini gösteren ayrintilar, sütunlar halinde
görüntülenir.
67
Bir ögeyi Geri Dönüsüm Kutusundan geri yüklemek
için, ögeyi seçip Dosya menüsündeki Geri Yükleme
seçeneginin seçilmesi yeterlidir. Eger bütün
ögeler geri yüklemek istenirse Geri Dönüsüm
Kutusundaki ögeler seçilip, Dosya menüsünden
Geri Yükleme komutu verilmelidir. Bir klasör
silinirse Geri Dönüsüm Kutusu silinen klasörü
gösterir. Ancak klasör içerisindeki dosyalarin ve
alt klasörlerin ayri ayri kayitlarini tutmaz.
Klasör geri yüklendiginde Windows klasörü ve
içerigini yeniden olusturur. Normalde, bir Geri
Dönüsüm Kutusu için sürücücünün 10'u
ayrilmistir. Bunun anlami, silinen dosyalarin
Geri Dönüsüm Kutusu'na atilacaklar ve sürücünün
10'u dolana kadar orada tutulacaklardir. Daha
sonra bir dosya sildiginiz zaman, Geri Dönüsüm
Kutusu içerisindeki en eski dosya sabit disk
üzerinden silinecek ve kurtarilmasi mümkün
olmayacaktir. Isterseniz Geri Dönüsüm Kutusu için
ayrilan alani Geri Dönüsüm Kutusunu seçtikten
sonra, farenin sag dügmesine basildiginda gelen
menüden Özellikleri seçiniz.

68
Dosyalari Ag Üzerinde Kullanmak ve
Paylasmak Microsoft Windows 2000 ile ag
kaynaklarini kullanmak ve kendi kaynaklarinizi
diger ag kullanicilariyla paylasmak, yerel
kaynaklarinizi kullanmak kadar kolaydir. Bir ag
klasörüne göz atmak, sabit diskteki bir klasöre
göz atmaya çok benzer. Ag kaynaklarini
kullanabilmek için ag komutlarinin ögrenilmesi
gerekmemektedir.

• Klasörleri Diger Kullanicilarla Paylasmak
• Administrators (Yöneticiler), Power Users (Uzman
  Kullanicilar) ya da Server Operators (Sunucu
  Isletmenleri) grubu üyesi olarak oturum açma
  sartiyla sistemdeki klasörleri agdaki diger
  kullanicilarla paylasilabilir.
• Bir klasör ya da sürücüyü paylasmak için
• Windows Gezgini açilip, paylastirilacak klasör ya
  da sürücünün simgesi görüntülenir.
• Simge farenin sag tusuyla tiklandiktan sonra
  kisayol menüsünden Paylasim komutu seçilir.
  Özellikler iletisim kutusu Paylasim sekmesi
  gelir.
• Bu Klasörü Paylas seçimi tiklanir.
• Önerilen paylasim adini kabul edilebilir ya da
  degistirilebilir. Paylasim Adi, diger
  kullanicilarin Ag Baglantilarim klasörlerinde
  görecekleri addir. Windows baslangiçta klasörün
  adini paylasim adi olarak atar. Bu genellikle iyi
  bir seçimdir ancak bunu kabul edilmeyebilir.
  Paylastirilan klasörün adi var ise, sistem baska
  bir ad girilmesini isteyecektir.

69
Tamam dügmesine ya da Uygula dügmesine basilir.
Seçilmis klasör tüm ag kullanicilarina
paylastirilmistir. Bir klasörün paylastirilmis
oldugunu anlamanin en kolay yolu Windows Gezgini
üzerindeki simgesine bakmaktir. Eger simge
üzerinde mavi renk bir el isareti varsa bu klasör
paylastirilmis bir klasördür. Paylastirmis
klasör(ler) Windows Gezgini üzerinde asagidaki
gibi görülecektir.