MIDE%20LAVAJI

1
SINDIRIM Büyük moleküllü besinlerin (nisasta,
protein ve yag) enzimler yardimi ile
parçalanarak, hücre zarindan geçebilecek kadar
küçülmelerine SINDIRIM denir. Su, madensel
tuzlar ve vitaminler küçük molekül oldugundan
hücre zarindan rahat geçer. Bu nedenle
sindirilmezler.
2
SINDIRIM SISTEMI Vücudun kullanabilmesi için
karmasik besin maddelerini basit olana çevirir.
Besin isirilip çignenerek ve enzim denilen
sindirim maddelerinin yardimiyla küçük parçalara
ayrilir.
3
SINDIRIM SISTEMI
4

• Sindirim Borusu
• Agiz
• Yutak
• Yemek Borusu
• Mide
• Ince Bagirsak
• Kalin Bagirsak

5

• Sindirim Bezleri
• Tükürük Bezleri
• Karaciger
• Pankreas
• Mide Bezleri
• Bagirsak Bezleri

6

• Mekanik sindirim Yüksek yapili canlilarda
  besinlerin dil, dis ve kaslar yardimi ile küçük
  parçalara ayrilmasidir. Böylece besinlerin
  sindirim yüzeyi artirilir. Insanda agiz ve midede
  gerçeklesir.

7

• Kimyasal sindirim Enzim ve su kullanilarak
  besinlerin hücre zarindan geçebilecek yapi
  taslarina parçalanmasidir. Insanda agiz, mide ve
  ince bagirsakta gerçeklesir.

8
Besin, sindirim sisteminden Peristaltik adi
verilen kas hareketiyle geçer. Besin
sindirildikten sonra içerisindeki gerekli
maddeler kan dolasiminda emilirler.
9
SINDIRIM SISTEMI ORGANLARI
10

• Sindirim sistemi agizdan baslayip anüse kadar
  uzanan sistemin adidir. Sindirim sistemine gastro
  intestinal (GIS) sistem de denir. Sindirim
  sistemi besinlerin ögütüldügü, faydalilarin
  emilip posa kisminin disari atildigi bölümlerden
  olusmustur.

11
SINDIRIM SISTEMININ TANIMI

• Gastrointestinal sistemde yer alan organlar
  agiz, farenks, özefagus, mide, incebarsaklar
  (duedonum, jejunum, ileum), kalin barsaklar
  (asendan kolon, transvers kolon, desendan kolon),
  rektum ve anal kanaldir.
• Karaciger, pankreas, salgi bezleri ve safra
  kesesi

12
Beslenmenin Genel Ilkeleri

• Vücuttaki tüm hücreler uygun beslenmeyi
  gerektirir.
• Saglik için gerekli olan besinler karbonhidrat,
  protein, yag, vitamin ve minerallerdir.
• Su vücudun sivi dengesinin korunmasi için
  gereklidir.
• Yiyecek gereksinmesi bireyler arasinda farklilik
  gösterir.
• Toplumun ve bireyin kültür durumu beslenmeyi
  etkiler.

13
Beslenmeyi Etkileyen Faktörler

• 1.Gelisimsel Faktörler Bebeklik.Yaslilik
• 2. Kültürel Yapi
• 3. Ekonomik Durum
• 4. Aliskanliklar
• 5. Saglik Durumundaki Degisiklikler

14
BOSALTIM

• Sindirim sonunda olusan atiklarin düzenli bir
  sekilde atilmasi bedensel islevlerin devami için
  önemlidir.
• Bagirsak bosaltimi (defekasyon/diskilama) temel
  ve fizyolojik insan gereksinimidir.
• Rektum normalde bostur. Rektumun dolup, içindeki
  basincin 20-25 cm su basincina çikmasi ile
  bagirsaklar gerilerek ikinmaya ve defekasyonun
  olusmasina neden olur. Defekasyon anal kaslardaki
  sfinkterler ile durdurulabilir. Alinan gidalarin
  yarisi 24 saat içinde diger yarisi da 48 saat
  içinde atilir.

15

• Diskinin Özellikleri
• Renk
• Kahverengi
  Dengeli beslenme
• Koyu kahverengi Et
  agirlikli beslenme
• Açik kahverengi Süt
  agirlikli beslenme
• Gri (Camci macunu renginde) Safra kesesi
  tikanikligi
• Kirmizi
  Hemoroid, kalin bagirsak kanamasi
• Kahve telvesi gibi Üst sindirim
  sistemi kanamasi, demir içeren ilaç alinmasi
• Siyah (melena) Üst sindirim sistemi
  kanamasi

16
Kalin bagirsagin sematik görünümü
17
Defekasyon Bozukluklari

• Konstipasyon
• Diski Tikanikligi
• Distansiyon
• Anal Inkontinans
• Diyare

18
Konstipasyon

• Diskinin özelligi
• Sikligi
• Barsak sistemi boyunca diskinin geçisi
• Anal sifinkterden diskinin zorlanarak disari
  atilmasi

19
Belirtiler

• 3 günden fazla diskilayamama
• Karinda dolgunluk hissi
• Barsak hareketlerinin normalden az olmasi
• Rektumda dolgunluk hissi
• Karin, sirt, bas agrisi
• Istah azalmasi

20
Nedenleri

• Yasam biçimi
• Beslenme biçimi
• Sürekli laksatif kullanilmasi
• Gebelik
• Yetersiz sivi alimi
• Halsizlik
• Analjezik kullanimi
• Ilaçlar
• Anestezi

21
Sürgü Verme

• Sürgü ve ördek kullanimi hastanin diskilamasini
  ve bosaltimini saglamak amaciyla kullanilan
  yöntemidir.

22

• SINDIRIM SISTEMINI OLUSTURAN ORGANLAR
• AGIZ VE DISLER
• YUTAK
• YEMEK BORUSU
• MIDE
• INCE BAGIRSAK
• KALIN BAGIRSAK

23
SINDIRIME YARDIMCI ORGANLAR

1. KARACIGER
2. PANKREAS

24
A. AGIZ VE DISLER Agizda sindirime yardimci olan
dis,dil ve tükrük bezleridir. Disler besinlerin
küçük parçalara ayrilmasini saglar. Dil de bu ise
yardim eder. Dil ayrica tat alma organidir.
Besinlerin ilk sindirimi Agizda baslar. Buna
Mekanik Sindirim denir. Disle besinleri parçalar
ve ögütür.
25
TÜKRÜK BEZI
Kulak alti,dil alti ve çene alti olmak üzere üç
çesit tükrük bezi vardir. Bu bezlerde üretilen
tükrük kanali ile agiza gelir.
Tükrükte amilaz adi verilen enzim vardir. amilaz
enzimi karbonhidratlarin agizda kimyasal
sindirimini baslatir.
26
TÜKRÜK BEZI
NISASTA

AMILAZ
MALTOZ
Yani agizda karbonhidratlardan nisastanin
sindirimi baslar.
27
AGIZ
Agzimiz,damak denilen kavisli bir tavani olan
nemli bir bosluktur.
Ön tarafi dudaklarca kapalidir,iç bosluk bogaza
kadar genisler ve boslugun büyük bir bölümü dil
ile kaplidir.
28
Sindirim sistemimizin ve ayrica nefes alirken
agzimiz açiksa solunum sistemimizin ilk baslangiç
noktasidir.
Agzimiz ayni zamanda seslerle kelimeleri
olustururken ve mimiklerle iletisim kurarken de
çok önemli bir görev üstlenir.
29
YUTAK
Yutak ya da farenks, agzimizin arkasinda huni
seklinde bir alandir.
Agzimizi ve burun boslugumuzu önde ses
kutusuna,arkada ise yemek borusuna baglar.
Besin,bu yol boyunca agzimizdan yemek borusuna
ulasir.
30
YUTAK
Ayni sekilde hava da bu yolla burun veya
agizdan ses kutusuna ulasir.
Yutagimiz, besin geçisini kayganlastiran ve
havadan toz parçalarini uzaklastiran mukusla
astarlanmistir.
31
YUTAGIN ANATOMISI
Yutak ya da farenks 13 cm uzunlugunda kasli bir
tüptür.
Burnun ve agzin arkasindan baslayip yemek
borusuna ve nefes borusunun girisine kadar asagi
iner.
32
YUTAGIN ANATOMISI
Bogazimiz,nefes alirken hava, yutkunurken besin
tasimasi yapar.
Besin,agzimizin ardindan bogazimizdan asagi dogru
inerken bogaz duvarindaki kaslar tarafindan
itilir.
33
YUTAGIN ANATOMISI
34
AGIZ VE YUTAK
Sindirim sisteminin baslangiç kisminda disimiz
besini isirir,çigner ve küçük parçalara ayirir.
Dil,besini sulu tükürük ile karistirir ve
yutulmaya hazir hale getirir.
Dil tarafindan bogazin arkasina dogru itilen
besin,buradan yemek borusuna yani Özofagusa gider.
35
AGIZ VE YUTAK
36
(No Transcript)
37
YEMEK BORUSU ( ÖZOFAGUS)
Yemek borusu,besinin bogazdan mideye ulasmasini
saglayan bir geçittir.
Bosken düz bir boru gibidir ve yaklasik 25 cm
uzunlugundadir.
Lokmalarin hareket etmelerini saglamak için
genisler.
38
YEMEK BORUSU ( ÖZOFAGUS)
Besin ,yemek borusuna ulastiginda, kendiliginden
mideye hareket eder.
Yemek borusundaki kaslarin peristaltik hareketler
denilen kasilma hareketleriyle lokma
sikistirilarak asagiya dogru itilir.
39
YEMEK BORUSU ( ÖZOFAGUS)
Yemek borusunun alt ucunda sfinkter denilen ve
besinin mideye geçmesini saglamak üzere kasilan
kalin bir kas duvari vardir.
40
(No Transcript)
41
YEMEK BORUSU
MIDE
ÇIGNENMIS BESIN MIDEYE YEMEK BORUSUNDAN
GEÇER.
ERIMIS KARISTIRILAN BESIN KREMSI BIR SIVIYA
ÇEVIRILIR.
ILERI SINDIRIM IÇIN BESIN INCE BAGIRSAGA
GEÇER.
INCE BAGIRSAK
42
MIDE
43
MIDE
Mide,sindirim sisteminin en genis kismidir. j
seklinde kasli bir bezdir.
Alinan besini depolamak için genisler. Besini
sikistirir,ezer ve mide duvarinda üretilen asit
ve etkili sindirim sivilari ile karistirir.
Besini kremsi bir sivi haline geçirir ve ince
bagirsaga gönderir.
44
MIDE
Mide,kasla çevrili esnek bir torbadir.
Karnimizin sol tarafinda yer alir.
Kubbe seklinde olan diyaframin yanindadir.
Doluyken 1,5 litre su alabilir.
45
Besin mideye uzun,kasli bir boru olan yemek
borusuyla ulasir. Besin midede 2 saatten 4 saate
kadar depolanir.
Mide duvarindaki kaslar kasilip gevseyerek besini
enzim denilen sindirim maddeleri ile karistirir.
Bu olay ince bagirsaga geçen Kimüs denilen bir
sivi olusturur.
46
MIDEDE SINDIRIM
Agizdan,yutak ve yemek borusu yoluyla besin
mideye iner.Yemek borusunda enzim olmadigindan
sindirim olmaz.
47
MIDEDE SINDIRIM
Mide bezleri Mide Özsuyu ( tuz asidi ve Pepsin )
salgilar. Mide özsuyu sayesinde proteinler daha
küçük parçalara ayrilir.
Mide özsuyunda bulunan tuz asidi protein
enzimlerinin etkinligini artirdigi gibi mideye
gelen mikroplari da öldürür.
48

• Proteinlerin sindirimi ilk olarak midede baslar.
  Bagirsaklarda devam eder.

49
MIDEDE SINDIRIM
MIDEDE SINDIRIM
PEPSIN
PROTEIN
TUZ ASIDI
PEPTON

Mide ayrica süte etki eden Lap ( RENIN ) enzimi
bulunur.Bu enzim sütü KAZEIN haline getirir.

50

• sindirim esnasinda eger besinler agizda ve
  midede fiziksel olarak parçalanmasaydi sindirim
  çok az gerçeklesirdi. Çünkü enzimler dis yüzeyden
  reaksiyonu baslatirlar.

51
(No Transcript)
52
BAGIRSAKLAR
A. INCE BAGIRSAK
B. KALIN BAGIRSAK
53
(No Transcript)
54
B A G I R S A K L A R
Bagirsaklarimiz, 7,5 m. Uzunlugundadir. Ilk kismi
Ince Bagirsak denilen,karina dogru uzanan
kivrimli bir tüptür.
55
Ikinci kismi ince bagirsagin yaninda ve
üstünde bulunan kisimdir.
Bu bölgenin ana görevi suyun ve tuzlarin
emilmesi artiklarin atilmasidir. Bu kisma Kalin
Bagirsak denir.
56
(No Transcript)
57
MIDEDEN
INCE BAGIRSAK
BESIN INCE BAGIRSAGA GEÇER
SINDIRILMIS BESIN VÜCUT TARAFINDAN EMILIR.
KALIN BAGIRSAGA
SINDIRILMEMIS BESIN KALIN BAGIRSAGIN ILK
BÖLÜMÜNE GEÇER.
58
INCE BAGIRSAK
Uzunlugu 7 metre kadardir. Oniki parmak bagirsagi
ince bagirsagin baslangicidir. Ince bagirsaklar
bütün besinlerin son sindirim yeridir.
Karbonhidratlar,proteinler ve yaglar
yapitaslarina parçalanmistir.
59
Ince bagirsagin görevi

• Agizda kismen sindirilmis karbonhidratlar ile
  midede kismen sindirilmis proteinlerin ve
  sindirimi henüz baslamamis olan yaglarin
  sindirimini gerçeklestirmek ve tamamlamaktir

60

• Safra bir enzim degildir. Yaglari yapi taslarina
  ayirmaz. Sadece yag damlaciklarina dönüstürür.

61
Ince bagirsagin iç yüzü çikintilarla kaplidir.Bu
çikintilara TÜMÜR(villüs) adi verilir.Tümürler
bagirsagin hareketini saglar.Tümürlerle alinan
besinler ince bagirsakta bulunan,kilcal
damarlarla kana geçer.Karacigerde kontrol
edildikten sonra da vücut hücrelerine dagitilir.
62
INCE BAGIRSAK
63
(No Transcript)
64
INCE BAGIRSAK NASIL ÇALISIR?
Ince bagirsak sindirim islemini, besini daha da
basit parçalara ayirarak tamamlar.
Bu parçalar daha sonra ince bagirsak duvarinda
vücudumuza emilirler.
Duvar kaslari kasilarak besini akitirlar.
Besinin bu uzun tüpteki yolculugu yaklasik 6 saat
sürer.
65
KALIN BAGIRSAK
ATIK MADDEDEN SU VE TUZLAR EMILIR.
SINDIRILMEMIS BESIN KALIN BAGIRSAGIN ILK
BÖLÜMÜNE GEÇER.
INCE BAGISAKTAN
APANDISIT
ATIK MADDE YA DA DISKI DISARI BIRAKILIR
ANÜSE
66
KALIN BAGIRSAK
Kalin bagirsak 1,5 metre uzunlugundadir.
Sindirilmemis maddeler ( Posalar artik
maddeler ) buradan disari atilir.
Suyun hepsi ince bagirsakta emilmedigi için kalin
bagirsakta emilerek kana geçer.
67
KALIN BAGIRSAK
Kalin bagirsak,karnimizda bulunan 1,5m
uzunlugunda bir borudur.
Dört ana bölümden olusur
1. Kör bagirsak ( çekum )
2. Kolon
3. Rektum ( göden bagirsak )
4. Anüs kanali
68
Atik maddeler,ince bagirsaktan kör bagirsaga
geçer.
Su ve bazi gerekli kimyasal maddeler kalin
bagirsagin duvarindan kan dolasimina emilir.
Geriye kalan atik, kati diskiya dönüstürülür ve
rektumda saklanir. Rektum doldugunda,anüs
kanalinda bulunan kas halkalari gevser ve diski
vücuttan disari atilir.
69
(No Transcript)
70
SINDIRIM SISTEMINE
YARDIMCI ORGANLAR
71
Sindirim Sistemine Yardimci Organlar
1. KARACIGER
2. PANKREAS
72
KARACIGER FONKSIYONLARI
Yaklasik 1,5 kg agirliginda olan karaciger,
vücudumuzun en genis organidir ve 500 den fazla
islevi vardir.
Karmasik bir kimyasal yapim merkezi ve besin
deposu görünümündedir.
73
Bu islevlerden bir çogu,besin sindirildikten
sonraki islemleri kapsar.
Digerleri, kirmizi kan hücrelerinin geri
kazanilmasi ve zehirli maddelerin kandan
uzaklastirilmasi ile ilgilidirler.
74
KARACIGER FONKSIYONLARI
1. Kan seker seviyesinin düzenlenmesi. Seviyenin
sabit tutulmasi.
2. Kanin temizlenmesi,zehirlerin kandan
uzaklastirilmasi
3. Isi üretimi,isiyi dengelemesi
4. Safra üretmesi,sindirimi yönetmesi
75
KARACIGERIN ANATOMISI
76
1. KARACIGER
77
1. KARACIGER
Karaciger vücudumuzdaki en genis organdir ve bir
çok yapisal islevi yerine getirir.
Akcigerin ve diyaframin altinda, alt karinda yer
alir.
Karaciger iki ana bölümden olusur Genis Sag Lop
ve Küçük Sol Lop
78
Her lop,küçük loplar denilen ince bölümlerden
olusmustur.
Her iki dakikada bir,vücudumuzdaki bütün kan bu
küçük loplardan geçer. Buralardan geçtikçe kanin
yapisinda bulunan zararli maddeler temizlenir.
79
1. KARACIGER
Karaciger besini direk olarak almaz ancak
sindirim olayinda önemli bir islevi vardir.
Karaciger besini parçalamaya yarayan sindirim
maddelerini üretir ve salgilar.
Ayrica bagirsaklardan besince zengin kani
alip,bunu bütün vücutta dolasmak üzere birakmadan
önce islemden geçirir ve depolar ( Kalite Kontrol
)
80
Karaciger yaglarin sindirimini kolaylastiran
SAFRA ( ÖD SIVISI ) salgilar.
81
KARACIGERIN GÖREVLERI
1. Artik zehirli ürün olan amonyagi daha az
zehirsiz olan Üre ve Ürik aside dönüstürür.
2. Kan sekerini ayarlar.
3. SAFRA (öd sivisi ) salgilar.
4. Yipranan alyuvarlari parçalar.
82
5. Vücut isisini ayarlamada yardimcidir.
6. Pihtilasmada yardimci olan protrombin ve
fibrinojeni sentezler.
7. Fazla proteinleri,karbonhidrat ve yaglara
dönüstürür.
8. A,D,K vitaminlerini,yaglari ,
aminoasitleri,bazi mineralleri depo eder.
83
SAFRA KESESI
Safra kesesi,armut seklinde bir torbadir ve
uzunlugu yaklasik 10cmdir.
Karacigerin karsisina yerlesmistir ve Safra
denilen donuk yesilimsi bir siviyi saklar.
Safra,karaciger tarafindan üretilir ve sindirimin
hizlandirilmasina yardim etmek için ince
bagirsaga geçer.
84
SAFRA KESESI
Karacigerin ürettigi fazla safra,safra kesesinde
saklanir.
Besin ince bagirsaga girdiginde,safra kesesinin
kasli duvari kasilir ve safra,safra kanalindan
ince bagirsaga itilir.
85
SAFRA KESESI
Gövde
86
(No Transcript)
87
PANKREAS
Proteinleri,yaglari ve karbonhidratlari
parçalayacak siviyi ( enzimi ) üretir.Bu
salgilari kanal ile onikiparmak bagirsagina
birakir.
88
PANKREAS
Pankreas,1,5 cm uzunlugunda olan,midenin
arkasinda bulunan genis bir bezdir.
Pankreas hücrelerinin çogu enzim denilen sindirim
maddeleri üretir. Bunlar pankreas kanalindan ince
bagirsaga dogru akar ve besini parçalamaya
yardimci olur.
89
Pankreasta ayrica glukojen ve insülin adi verilen
iki hormon salgilayan hücre vardir.
Bu iki hormon,kandaki seker seviyesini
düzenlemede önemli roller alirlar.
90
PANKREASIN ANATOMISI
91
PANKREASTAKI ENZIMLER
Nisastaya etki eden ,AMILAZ
Yaglara etki eden, LIPAZ
Proteinlere etki eden, TIRIPSINOJEN
NOT
Pankreas ayni zamanda kan sekerini de ayarlar.
92
BESINLER KANA NASIL GEÇER ?
EMILME ( Absorbsiyon )
Ince bagirsakta,yapitaslarina ayrilan
besinler,yine ince bagirsakta Tümürler ile
emilerek kana ve lenfe geçer. BuradaGlikoz ve
aminoasit,kana geçer.Yag asiti ve gliserol ise
Lenfe geçer.
93
Sindirim sisteminde parçalanamayan yani
sindirilemeyen besinlersu,mineral ve vitaminler
ince ve kalin bagirsakta emilerek kana geçer.
Ince bagirsaktaki kilcal kan damarlari besinleri
alarak birlestirirler ve topladiklari besinleri
Kapi toplar damariyla karacigere tasirlar.
94
Su,mineral ve vitaminlerin çogunlugu kalin
bagirsakta emilerek kana geçer.
Sindirim sisteminden kana alinamayan besinler ise
kalin bagirsakta diskiyi olustururlar ve disari
atilirlar.
95
(No Transcript)