Choroby ukladu oddechowego

1
Choroby ukladu oddechowego

• choroba maedi
• pasterelloza
• adenomatoza

2
Dawna i aktualne listy OIE

• Lista A

• Lista OIE
• Choroby owiec i kóz

• Goraczka doliny Rift
• Choroba niebieskiego jezyka
• Guzowata choroba skóry
• Pomór malych przezuwaczy
• Ospa owiec i kóz
• Pryszczyca
• Lista B
• Bruceloza owiec i kóz (wyl. B. ovis)
• Bruceloza owiec (B. ovis)
• Zakazne zapalenie stawów i mózgu kóz
• Zaraza plucna kóz
• Zakazna bezmlecznosc
• Enzootyczne ronienie owiec
• Choroba maedi-visna
• Choroba Nairobi
• Scrapie (ch. klusowa)
• Adenomatoza
• Salmonelloza

• Zakazne zapalenie stawów i mózgu kóz
• Zaraza plucna kóz
• Zakazna bezmlecznosc
• Enzootyczne ronienie owiec
• Choroba maedi-visna
• Choroba Nairobi
• Bruceloza owiec (B. ovis)
• Salmonelloza
• Pomór malych przezuwaczy
• Scrapie (ch. klusowa)
• Ospa owiec i kóz

3
Choroba maedi-visna

• Inne nazwy
• (pol.) Postepowe zapalenie pluc
• (lac.) Pneumonia interstitialis progressiva
• (ang.) Maedi-visna disease
• (ang.) Progressive pneumonia

4
Choroba maedi-visna

• Zakazna choroba wirusowa o przebiegu
  przewleklym, charakteryzujaca sie
• postepowym zapaleniem pluc (maedi)
• lub
• zapaleniem opon mózgowych, mózgu i rdzenia
  kregowego (visna),
• niekiedy tez zapaleniem stawów i gruczolu
  mlekowego.

5
Czynnik etiologiczny

• Wirus maedi-visna (MVV)
• Rodzina Retroviridae
• Podrodzina Lentivirinae
• Nieonkogenny
• Zakazenia trwale o dlugim okresie wylegania

6
Zródla zakazenia

• Wydzielina z ukladu oddechowego
• chore owce i kozy
• bezobjawowi nosiciele i siewcy
• Mleko
• samice karmiace
• Drogi przenoszenia
• Kontakt bezposredni,
• Sródmacicznie,
• Podczas porodu,
• Podczas ssania

7
Czynniki usposabiajace

• Stres (transport, przeped)
• Pogorszenie warunków srodowiskowych
• Zakazenie innymi retrovirusami
• Zachorowalnosc 50
• Smiertelnosc ok. 100

8
Patogeneza

• Wnikniecie do organizmu ? umiejscowienie w
  monocytach i makrofagach ? replikacja ?
  wbudowanie w aparat genetyczny (PROWIRUS) ?
  zakazenie przetrwale ? stala ekspresja bialek
  wirusa na powierzchni makrofagów ? rozplen i
  gromadzenie sie komórek jednojadrzastych ?
  powstawanie nacieków zapalnych

9
Patogeneza c.d.

• ? nacieki zapalne
• pluca
• mózg i opony
• stawy
• gruczol mlekowy
• wokól naczyn
• Postac maedi pluca
• Postac visna uklad nerwowy

10
Inkubacja

• Okres inkubacji bardzo dlugi 1-3 lat
• zakazenie jagniat ? objawy u owiec 2-4 letnich

11
Objawy kliniczne

• Przebieg glównie subkliniczny.
• Postac maedi
• apatia
• spadek masy ciala
• narastajaca dusznosc i charczenie
• odstawanie od stada
• zaleganie
• Komplikacje bakteryjne
• goraczka
• wyplywy z nosa
• kaszel

12
Dead sheep desert vehicle pojazd pustynny
Martwa owca. Festiwal Burning Man 2000r.
13
Zmiany anatomopatologiczne

• pluca
• powiekszenie 2-4 krotne
• barwa szaro-czerwona niebieskawa
• konsystencja gumowata
• zmiany zapalne
• histopatologicznie zmiany typowe dla
  sródmiazszowego zapalenia pluc (powiekszenie
  przegród miedzypecherzykowych, zanik pecherzyków
  plucnych i obfity naciek komórek jednojadrzastych)

14
(No Transcript)
15
5-tonowa rzezba owcy obsadzona kwiatami. Maidstone
, Kent, Anglia
16
Rozpoznanie

• powolny rozwój choroby
• objawy kliniczne
• wysoka smiertelnosc
• zmiany anatomopatologiczne
• badanie histopatologiczne
• badanie laboratoryjne
• izolacja,
• badanie efektu cytopatycznego,
• PCR,
• hybrydyzacja in situ,
• immunoblotting.
• badanie serologiczne
• test ELISA
• test AGID (agar gel immunodiffusion)

17
Postepowanie

• Dawna lista B OIE
• Obowiazek rejestracji
• Leczenie nie prowadzone, ze wzgledu na
• postepowy charakter choroby,
• rodzaj zmian,
• etiologie wirusowa
• Likwidacja chorych osobników

18
Profilaktyka

• Wprowadzanie do stad nowych osobników ze stad
  wolnych
• Kwarantanna i badanie serologiczne nowych
  osobników
• Monitoring likwidacja seropozytywnych osobników
  wraz z potomstwem.
• Stado wolne wyniki 2 badan monitoringowych w
  odstepie 1 roku ujemne.

19
Le Grand Noir (Black Sheep) Uniquely blended, the
black sheep on the label symbolizes the wine
irreverent, different. And delicious.
Chardonnay and red varietals are aged in French
and American oak for 6 months.
20
Pastereloza

• Inne nazwy
• (pol.) Posocznica krwotoczna owiec
• (lac.) Pasteurellosis ovium
• (ang.) Pasteurellosis
• (ang.) Haemorrhagic septicaemia in sheep
• (ros.) Pastieriellez
• (ros.) Giemorragiczeskaja siepticemija

21
Pastereloza

• Choroba wystepujaca
• u jagniat jako ostro przebiegajaca posocznica
• u doroslych owiec jako zapalenie pluc

22
Etiologia

• Pasteurella multocida
• Pasteurella hemolytica (rzadziej)
• paleczki
• warunkowo chorobotwórcze
• P. hemolytica (odróznienie od P. multocida)
• rozklada maltoze
• nie wytwarza indolu

23
Rozprzestrzenienie pasterelozy
24
Zródla zakazenia

• Bezobjawowi nosiciele
• Drogi zakazenia
• Droga pokarmowa
• Droga aerogenna
• Zachorowalnosc 50
• Smiertelnosc 10

25
Patogeneza

• Wnikniecie zarazka ? czynniki stresogenne ?
  uzjadliwienie
• jagnieta posocznica
• owce dorosle odoskrzelowe zapalenie pluc

26
Postacie choroby

• Postac ostra
• jagnieta ssace
• jagnieta po odsadzeniu
• Postac podostra
• Postac przewlekla

27
(No Transcript)
28
Objawy kliniczne

• Postac ostra
• posocznica
• zejscie smiertelne w ciagu 24-48h
• ?
• Postac podostra
• trwa kilka-kilkanascie dni
• cieplota wewnetrzna wzrost do 41C
• ?

29
Objawy kliniczne c.d.

• ?
• Postac przewlekla
• moze trwac kilka tygodni
• wychudzenie
• rzezacy, przyspieszony oddech
• kaszel
• wyplyw sluzowo-ropny z nozdrzy
• przyspieszenie akcji serca
• wycienczenie ? smierc
• ?
• Ogólne zakazenie krwi ? smierc

30
Kadr z filmu Black Sheep
31
Zmiany anatomopatologiczne

• Postac ostra zmiany charakterystyczne dla
  posocznicy
• blony surowicze i sluzowe wybroczyny
• nerki wybroczyny
• wezly chlonne obrzek
• jamy ciala surowiczo-krwisty plyn
• poczatek zapalenia pluc

32
Zmiany anatomopatologiczne c.d.

• Postac podostra
• tkanka laczna podskórna (okol. glowy, szyi i
  przedpiersia) galaretowate i krwotoczne
  nacieczenia
• w pelni wyksztalcone, krupowe zapalenie pluc
• Postac przewlekla
• nasilenie w/w zmian
• wychudzenie i charlactwo
• niedokrwistosc

33
(No Transcript)
34
Kadr z filmu Black sheep
35
Rozpoznanie

• Badanie laboratoryjne
• hodowlane
• preparaty barwione
• Nalezy rozróznic, czy chorobe powoduje
• P. multocida czy P. hemolytica

36
Rozpoznanie róznicowe

• Postac ostra
• waglik
• szelestnica
• Postac podostra i przewlekla
• gruzlica
• staphylokokoza

37
Postepowanie

• Zwierzeta z objawami klinicznymi i podejrzane
  zakazenie sa
• izolowane
• leczone antybiotykami na podstawie antybiogramu
• ceftiofur w dawce 0,5 mk/kg
• penicylina o przedluzonym dzialaniu (LA) w dawce
  20,0 mg/kg
• oksytetracyklina 20,0 mg/kg (parenteralnie lub
  p.o przez 7 10 dni)
• amoksycyklina z kwasem klawulanowym
• terapia wspomagajaca
• podawanie niesterydowych leków przeciwzapalnych

38
Premiera filmu Black sheep
39
Profilaktyka

• unikanie czynników stresogennych
• odpowiednie warunki zoohigieniczne
• Przy realnym zagrozeniu podanie calej stawce
  zwierzat podwyzszonego ryzyka tetracyklin i.m. w
  dawce 20,0 mg/kg m.c.. W razie potrzeby dawka
  powtarzana co 4 dni
• szczepionki inaktywowane

40
(No Transcript)
41
Zagrozenia dla zdrowia ludzi

• W miejscu zranienia przez zwierzeta po 48
  godzinach odczyn zapalny
• Rzadko zmiany ropne i objawy ogólne
• Nieproporcjonalnie duzy ból miejscowy w stosunku
  do wielkosci rany

42
Adenomatoza

• Inne nazwy
• (pol.) gruczolakowatosc pluc owiec
• (lac.) adenomatosisa pulmonum ovis
• (ang.) ovine pulmonary adenomatosis
• (ang.) epizootic adenomatosis

43
Adenomatoza

• Zakazna, przewlekla choroba pluc, przebiegajaca
  z postepujaca proliferacja nablonka
  pecherzyków i oskrzeli, polaczona z
  dusznoscia, wychudzeniem i prowadzaca do
  smierci z powodu ogólnego wyniszczenia.

44
Etiologia

• Wirusy
• wirus typu B i D z rodziny Retroviridae
• wirusy herpes (ich obecnosc wiazana raczej z
  zakazeniami latentnymi)

45
Zródlo zakazenia

• wydzielina z nosa
• chore owce i kozy
• zakazone owce i kozy
• Drogi zakazenia
• droga aerogenna

46
Wielkie pacynki Wlk. Bryt.
47
Objawy kliniczne

• nasilajaca sie dusznosc
• pienisty wyplyw z nozdrzy bardzo obfity po
  pochyleniu glowy w dól
• silne rzezenia wilgotne obfita wydzielina w
  drogach odd.
• apatia
• kaszel
• chudniecie ? wyniszczenie ? smierc (kilka tyg.
  1 rok)
• w koncowym etapie mozliwe powiklania bakteryjne
  (gl. Mannheimia haemolytica)

48
(No Transcript)
49
Objawy kliniczne c.d.

• Postac nietypowa
• brak objawów klinicznych
• wyrazne zmiany w plucach widoczne po uboju

50
Zmiany anatomopatologiczne

• zwloki
• wychudzenie
• pluca
• powiekszone
• kolor purpurowy
• pojedyncze/liczne guzy/guzki róznej wielkosci ?
  rozlane nacieczenia i zgrubienia
• wezly chlonne
• szare lub zóltawobiale na przekroju
• gladkie na przekroju
• oskrzela i tchawica
• pienisty, bialy, obfity wysiek
• oplucna plucna
• wlóknik

51
(No Transcript)
52
(No Transcript)
53
Badanie histologiczne

• proliferacja komórek nablonka oskrzelików i pluc
• rozrost tkanki miedzypecherzykowej
• nacieki makrofagów
• Nietypowo
• nacieki limfocytów
• nacieki kom. plazmatycznych
• zwlóknienie tkanki

54
Rozpoznanie

• objawy kliniczne
• zmiany anatomopatologiczne
• badanie histologiczne
• Rozpoznanie róznicowe
• choroba maedi
• pastereloza
• robaczyca pluc

55
Postepowanie

• Dawna lista B OIE
• obowiazek rejestracji
• skutecznego leczenia brak
• eliminacja zwierzat chorych
• Wykazano przydatnosc autoszczepionki w stadach
  zakazonych

56
Profilaktyka

• Czyszczenie i odkazanie pomieszczen po eliminacji
  zwierzat chorych (3 formalina)
• Unikanie wprowadzania do stad zwierzat
  pochodzacych z terenów, gdzie wystepuje
  adenomatoza
• Unikanie wspólnych wodopojów
• Izolacja zwierzat zdrowych od podejrzanych