Dr hab. n. med. Ewa Majda-Stanislawska

1

Choroby nabyte od zwierzat dzikich i domowych
Wscieklizna, profilaktyka przed i poekspozycyjna

• Dr hab. n. med. Ewa Majda-Stanislawska
• Klinika Chorób Zakaznych i Hepatologii
• Uniwersytetu Medycznego w Lodzi

2
Choroby zakazne czlowieka przenoszone przez
zwierzeta
3
Choroby odzwierzece zoonozyWarunki zakazenia

• Od zwierzat trzymanych w domu
• Od zwierzat gospodarskich
• W czasie wakacji (pobyty pod namiotem, trampingi)
• Wizyty w zoo, fermy, targi zwierzat, wystawy

4
Choroby odzwierzece zoonozySposoby przenoszenia
5
(No Transcript)
6
(No Transcript)
7
Daleki Wschód choroby przenoszone od ptactwa
domowego
8
Choroby odzwierzece zoonozyZakazenia jelitowe

• Mikroorganizmy
• -Salmonella spp., Escherichia coli O157H7,
• Campylobacter spp., Cryptosporidium parvum
• Objawy kliniczne
• U psów biegunka
• U ludzi - biegunka, nudnosci, wymioty, bóle
  brzucha
• Droga zakazenia fekalno-oralna

9
Ukaszenie lub podrapanie

• Mikroorganizmy Staphylococcus spp.,
  Streptococcus spp., Pasteurella spp., inne
  bakterie
• Objawy kliniczne u ludzi ropien lub stan
  zapalny wokól miejsca wklucia, mozliwe
  uogólnienie sie infekcji
• Droga przenoszenia ukaszenie, podrapanie,
  zanieczyszczenie normalna flora dróg oddechowych
  psa
• Zapobieganie natychmiastowe przemycie rany
  biezaca woda i mydlem

10
Choroby skóryGrzybica tinea corporis

• Mikroorgnizmy Trichophyton lub Microsporum spp
• Objawy kliniczne
• u psów suche, szarawe, pozbawione siersci zmiany
  plackowate zwykle na skórze glowy i szyi
• Droga przenoszenia kontakt bezposredni ze
  zmianami skórnymi i zwierzat, mozliwy takze
  poprzez przedmioty (legowisko)

11
Grzybica skóry - tinea corporis spowodowana przez
Microsporum
Psy, koty, konie, krowy, kozy, swinie
12
Grzybica skóry u ludzi
13
Mikrosporoidoza, trichofytozazmiany okragle,
zaczerwienione z pierscieniowa obwódka i niekiedy
przejasnieniem posrodku
14
Tinea corporis, leczenie, zapobieganie

• Masci stosowane miejscowo ketokonazol,
  mikonazol, klotrimazol, lamisil
• W zaawansowanych przypadkach leczenie ogólne,
  flukonazol
• Postepowanie

15
Sarcoptes scabiei - swierzb
16
Leptospiroza

• Mikroorganizm Leptospira spp
• Objawy u zwierzat bezobjawowa lub slaby
  przyrost masy ciala, brak apetytu, poronienia,
  goraczka, biegunka
• Objawy u ludzi rzekomogrypowe (goraczka,
  dreszcze, bóle glowy, miesni), niewydolnosc
  watroby i nerek
• Droga przenoszenia oddechowa oraz kontakt
  bezposredni ze zwierzetami ale takze z ich
  wydalinami, moczem, poronionym plodem,
  zanieczyszczona odchodami zwierzat woda

17
Leptospiroza leczeniePenicylina krystaliczna

• Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych 15-20 mln
  jednostek dziennie w 4-6 dawkach podzielonych co
  4-6 godzin przez 2 tygodnie
• Zapalenie wsierdzia 15-20 mln jednostek co 4-6
  godzin przez 4 tygodnie

18
Wscieklizna - definicja

• Ostra choroba wirusowa zwierzat stalocieplnych, w
  tym takze czlowieka
• Powoduje zmiany zapalne w mózgu
• Objawy uposledzenie swiadomosci, podniecenie
  nerwowe, agresywnosc, postepujace porazenia az do
  porazenia oddechu
• Prawie we wszystkich przypadkach konczy sie
  zejsciem smiertelnym

19
Droga zakazenia czlowieka

• Ukaszenie przez zwierze (w 90 przypadków przez
  psa)
• Transplantacje narzadów
• Inhalacyjna (w jaskiniach, w których zyja
  zakazone nietoperze)

20
Zródlo zakazenia

• Zwierze chore
• Zwierze w okresie wylegania choroby
• okres wylegania wscieklizny u psów- od 14 do 90
  dni
• wirus pojawia sie w slinie na 3 do 7 dni przed
  wystapieniem objawów

21
Podatnosc na wscieklizne

• Najwieksza zwierzeta miesozerne
• Mniejsza - zwierzeta roslinozerne oraz czlowiek

22
Podstawowe czynnosci po ugryzieniu

• - pozwolic aby krew przez jakis czas swobodnie
  wyplywala z rany - przemyc rane woda z mydlem
  - zdezynfekowac rane - nalozyc opatrunek -
  zglosic sie do lekarza

23
Standardy postepowania

• W kazdym przypadku
• Oczyszczenie rany przemycie woda z mydlem
• Potrzeba immunoprofilaktyki czynnej ?
• Potrzeba immunoprofilaktyki czynno-biernej?

24
Profilaktyka poekspozycyjna wscieklizny

• Rozpoczecie postepowania mozna odroczyc do
  czasu potwierdzenia wscieklizny u zwierzecia, o
  ile zwierze , które narazilo czlowieka nie
  wykazywalo objawów choroby podczas ekspozycji i o
  ile jest mozliwa 15 dniowa obserwacja
  weterynaryjna dotyczy wylacznie psa lub kota

25
Poekspozycyjna profilaktyka wscieklizny
Rodzaj kontaktu ze zwierzeciem Stan zdrowia zwierzecia Stan zdrowia zwierzecia
Rodzaj kontaktu ze zwierzeciem w chwili zranienia podczas obserwacji weterynaryjnej Zapobieganie
Brak ran lub kontakt posredni - - nie wymaga
Lizanie zdrowej skóry - - nie wymaga
25
26
Poekspozycyjna profilaktyka wscieklizny
Lizanie uszkodzonej skóry, lekkie pogryzienia, zadrapania zwierze zdrowe objawy wscieklizny szczepionka od chwili objawów u zwierzecia
Lizanie uszkodzonej skóry, lekkie pogryzienia, zadrapania zwierze podejrzane o wscieklizne zwierze zdrowe natychmiast szczepionka mozna przerwac gdy zwierze zdrowe
Lizanie uszkodzonej skóry, lekkie pogryzienia, zadrapania zwierze wsciekle, nieznane, dzikie - natychmiast szczepionka
27
Poekspozycyjna profilaktyka wscieklizny
Ciezkie pogryzienia, zadrapania, lizanie blon sluzowych zwierze zdrowe objawy wscieklizny natychmiast szczepionka swoista IG
Ciezkie pogryzienia, zadrapania, lizanie blon sluzowych zwierze podejrzane o wscieklizne zwierze zdrowe natychmiast szczepionka swoista IG mozna przerwac gdy zwierze zdrowe
Ciezkie pogryzienia, zadrapania, lizanie blon sluzowych zwierze wsciekle, nieznane, dzikie - natychmiast szczepionka swoista IG
28
Poekspozycyjna profilaktyka wscieklizny

• schemat poekspozycyjny szczepienia
• 0 3 7 14 30 dni
• profilaktyka bierna
• surowica konska przeciw wsciekliznie 40 j.m./kg
  m.c.
• swoista immunoglobulina ludzka
• 20 j.m./kg m.c.

29
(No Transcript)
30
(No Transcript)
31
(No Transcript)
32
Wscieklizna w Polsce rok 2006Przegl. Epidemiol
2008

• 7 225 osób zaszczepionych
• 81 przypadków zachorowan wsród zwierzat
• warminsko-mazurskie 31
• podlaskie 14
• lubelskie 12
• podkarpackie 8
• wielkopolskie 6
• opolskie 4

33
W 2010 roku w Polsce nie zanotowano ani jednego
przypadku wscieklizny u ludzi. Potrzeba szczepien
ochronnych 7 497 osób
34
Epidemia wscieklizny na wyspie Bali
35
(No Transcript)
36
(No Transcript)
37
Zwierzeta przenoszace wscieklizne

• Na calym swiecie pies
• W Europie dzikie lisy rude, wilki, drobne
  gryzonie
• W Azji wilk, lis, szakal
• W Afryce szakal, hiena
• W Ameryce Pólnocnej szop, lis, skunks
• W Ameryce Poludniowej i Srodkowej nietoperze
  ssace krew

38
Genotypy wirusa wscieklizny
39
Skutecznosc profilaktyki poekspozycyjnej w
zaleznosci od genotypu wirusa wscieklizny
40
(No Transcript)
41
Objawy wscieklizny u psa
Silne wychudzenie
Rana po ukaszeniu
Przekrwione blony sluzowe, slinotok
Zmiana zachowania nadmierna ufnosc wobec ludzi
lub nadmierna lekliwosc, nastepnie agresja
42
Objawy wscieklizny u zwierzat

• Postac cicha
• dominuja porazenia
• Postac szalowa
• stadium melancholii
• stadium agresji
• stadium porazen

43
(No Transcript)
44
Objawy wscieklizny u ludzi
45
Leczenie wscieklizny
46
Skutecznosc leczenia wscieklizny wedlug Protokolu
Milwaukee
47
Podsumowanie

• Decyzje o podjeciu profilaktyki czynnej lub
  czynno-biernej uzaleznimy od
• Stopnia uszkodzenia skóry czlowieka
• Miejsca pokasania (twarz, palec, narzady plciowe)
• Gatunku zwierzecia (pies, kot, zwierze dzikie)
• Mozliwosci poddania psa lub kota 15 dniowej
  obserwacji
• Wystepowania wscieklizny wsród zwierzat na danym
  terenie
• Regionu swiata, w którym doszlo do pokasania