TIR ISLEMLERI EGITIMI

1
TIR ISLEMLERI EGITIMI

• TIR KARNESI HAMILININ SORUMLULUGU

Ruken MERMER Gümrük Uzmani TIR ve Tasit Dairesi
2
SUNUMUN IÇERIGI

• TIR Sistemi
• TIR Sistemine Giris
• TIR Karnesi Doldurulmasina Iliskin Esaslar
• TIR Karnesine Ekli Belgeler
• Tasit Onay Belgesi
• Sorumluluk Kavrami
• TIR Sisteminde Yolsuzluklar
• Müeyyideler
• Yargi Kararlari

3
TIR Sistemi

• TIR sisteminin amaci
• Ticareti ve tasimaciligi kolaylastirmak,
• Tasima maliyetini düsürmek,
• Sinir geçislerini kolaylastirmak,
• Uluslararasi ticaretin gelismesini tesvik etmek.

4
TIR Sistemi

• Türkiye 1966 yilindan bu yana kesintisiz olarak
  TIR sistemini uygulamaktadir.
• Dünya genelinde dagitilan toplam TIR karnesinin
  yaklasik 25ini Türk firmalari kullanmaktadir.
• Türkiye TIR sisteminin en büyük ortagidir.

5
Karayolu Tasimaciligi

• 2011 Haziran yil sonu itibariyle ülkemizde TIR
  Karnesi kapsaminda karayolu ile esya tasimaciligi
  yapan 1.381 nakliye firmasi vardir.
• Bu firmalara ait TIR filo sayisi 62.232dir.
• 2010 yilinda TOBB tarafindan Türk nakliye
  firmalarina 656.440 adet TIR karnesi verilmistir.

6
TIR Sistemine Giris
NAKLIYECI
GÜMRÜK MÜSTESARLIGI
ULASTIRMA BAKANLIGI
TOBB
Gümrükler Kontrol Genel Müdürlügü
7
Ulastirma Bakanligi

• TIR sistemi altinda, karayolu ile uluslararasi
  esya tasimasi yapmak isteyen firmalarin Ulastirma
  Bakanligindan (C1), (C2), (C3), (E2), (L2), (M3)
  veya (R2) yetki belgesi almis olmalari
  zorunludur.
• Bu belgelere iliskin düzenleme yapmaya Ulastirma
  Bakanligi yetkilidir. Gümrük idaresi ulastirma
  mevzuatinin düzenleyicisi degil, uygulayicisi
  konumundadir.

8
Ulastirma Bakanligi

• TIR Sözlesmesi hükümleri geregince, TIR karnesi
  himayesinde esya tasinacak karayolu tasitlari ve
  konterneyler için uygunluk belgesi sarttir.
  Ülkemizde bu belgeyi verme yetkisi Ulastirma
  Bakanligindadir.
• Yetki belgesinin iptali halinde firma tezkiyesi
  de iptal edilir. Ancak iptal islemi Uluslararasi
  TIR Veri Bankasina hemen islenmez. Durum
  nakliyeciye yaziyla bildirilir ve 1 ay içinde
  yeni bir yetki belgesi veya ikame eden baska bir
  belge alarak TOBB araciligiyla Gümrükler Kontrol
  Genel Müdürlügüne bilgi vermesi istenir.
  Nakliyeci istenilen belgeyi saglarsa ayni ID
  (kimlik) yeniden tezkiye edilir.

9
TOBB

• 1. TIR Sistemine Kabul Talepnamesi,
• 2. Noter tasdikli taahhütname,3. Yetki belgesi
  fotokopisi,
• 4. TIR Sistemine kabul teminati formlarinin
  asli, 5. Birlik Yönetim Kurulu tarafindan
  belirlenen TIR Sistemine giris ücretinin
  ödendigini gösterir banka dekontu,6. Ek
  taahhütname ,7. Karne hamili bilgi formu,8.
  Oda kayit sicil sureti,9. Ticaret sicili
  gazetesi onayli fotokopisi,10. Karne hamili
  ortaklarinin her biri için
• - Resimli ve tasdikli nüfus hüviyet cüzdani
  sureti ,  - Resimli ve tasdikli ikametgah
  ilmühaberi,  - Son alti ay içinde alinmis
  adli sicil kaydi ve adli sicil arsiv kaydi.

10
Gümrük Müstesarligi(Gümrükler Kontrol Genel
Müdürlügü)

• Firma tezkiyesi/tezkiye iptal islemleri
• Adres/unvan/ortak degisiklikleri
• Vergi takibini gerektirebilecek durumlari tespit
  edebilmek amaciyla karne kullaniminin izlenmesi
• Hatali veri düzeltilmesi
• TOBBa firmalara iliskin veri aktarimi
• Firma ihraci (geçici/kesin)
• TIR karnesi kapsamindaki tasimalarin seyrinin TIR
  Transit Takip Programi ile takibi

11
Gümrük Müstesarligi(Gümrükler Kontrol Genel
Müdürlügü)

• TOBBa yalnizca tespit edilen usulsüzlüklere
  iliskin bilgi aktarilmaktadir. Usulsüzlükle
  ilgili nakliyeciye uygulanacak yaptirim TOBBun
  takdirindedir.

12
TIR Karnesi Doldurulmasina Iliskin Esaslar

• TIR karnesi, uluslararasi esya tasimaciliginin
  1975 tarihli TIR Sözlesmesi kapsaminda
  yürütülmesini saglayan ve IRU (Uluslararasi
  Karayolu Tasimacilari Birligi) tarafindan
  basilarak üye ülkelerin kullanimina sunulan
  belgedir.
• Dili Fransizca (Birinci kapak önyüzü hariç)
• Verilis tarihinden itibaren 60 gün geçerli
  (Yabanci tasiyiciya verilenler için 10 gün)
• Geçerlilik tarihi hiçbir kosulda degistirilemez
  veya uzatilamaz.
• Gümrük hareket ve varis idarelerinin toplam
  sayisi en fazla 4

13
TIR Karnesi Örnegi
14
Kefil Kurulus

• TIR karnesi verilmeden önce kefil kurulus
  personeli karne kapaginin asagidaki bölümlerini
  doldurur
• 1. Geçerlilik tarihi,2. Karne veren kurulusun
  adi,3. Karne hamilinin unvani, kimlik numarasi
  ve adresi,4. Karne veren kurulusun mührü ve
  yetkilisinin imzasi.

15
TIR Karnesi Örnegi
16
TIR Karnesi Hamili

• TIR Karnesi hamili, tasimaya baslamadan önce
• Karne kapaginin 6dan 10a kadar olan hanelerini
  doldurmak ve 12 no.lu hanenin imzalanmis
  oldugundan emin olmak,
• Sari manifesto dahil olmak üzere bütün
  üstkoçanlardaki 2-12 no.lu haneleri doldurmak
  ve 14 ve 15 no.lu haneleri imzalamak ve tarih
  atmak,
• Zorundadir.

17
(No Transcript)
18

• Manifesto, gümrük yetkilileri bir baska dilin
  kullanilmasina izin vermedikçe hareket gümrügü
  ülkesinin dili ile doldurulur.
• Manifesto üzerindeki bilgiler okunakli olmalidir.
• Manifestoda istenilen bilgileri kapsayan,
  manifestonun benzeri veya ticari belgeler
  seklinde ayri sayfalar ilave edilebilir.

19

• TIR karnesine, esya cinsi açikça yazilmaksizin
  Fatura muhteviyati esya, Liste muhteviyati
  esya, Elektronik esya, Gida maddesi gibi
  muglak ve genel ibarelerin yazilmasi, TIR sistemi
  suistimal edilmek suretiyle esya kaçakçiligi
  yapilmasina ortam hazirladigindan, TIR karnesinin
  10 no.lu kutusunun mümkün oldugu ölçüde esyanin
  tanimini içerecek sekilde doldurulmasina özen
  gösterilir.
• Ihracat TIR karnesi islemlerinde parsiyel
  yüklemeler de dahil olmak üzere, TIR karnesi
  muhteviyati esya listesinin 10 no.lu kutuya
  sigmayacak kadar uzun olmasi vb. haller disinda
  TIR karnesinin 10 no.lu kutusunda, Fatura
  muhteviyati esya, Liste muhteviyati esya,
  Elektronik esya, Gida maddesi vb. ibarelere
  yer verilmez ve esya cinsinin açikça yazilmasi
  saglanir. Bu hükme uygun doldurulmayan TIR
  karneleri isleme konulmaz.

20

• Ithalat islemlerinde, giris gümrük idaresinde
  TIR karnesinin esya manifestosu bölümüne esya
  cinsinin açikça yazilmamis olmasi ve beyan edilen
  fatura, yükleme listesi vb. belgenin hareket
  gümrük idaresince kulakçik yapilarak
  mühürlenmemis olmasi hallerinde,
• TIR karnesi muhteviyati esya 5 veya daha az
  kalemden olusuyorsa, tescil sirasinda, Türkiyede
  kullanilacak Volet-1 ve Volet-2 yapraklarinin
  esya manifestosu bölümüne yükümlü tarafindan,
  esyanin cinsinin karneye ekli fatura, yükleme
  listesi vb. belgeye uygun sekilde açikça
  yazilmasi saglanir.
• TIR karnesi muhteviyati esya 5 kalemden fazlaysa,
  TIR karnesi muhteviyati esyanin tamaminin cinsini
  gösterir yükleme listesi, fatura vb. bir belge
  TIR karnesinin Türkiyede kullanilacak tüm
  yapraklarina ilistirilerek kulakçik yapilir ve
  her bir yapraktaki kulakçigin üzeri mühürlenir.

21

• Ithalat islemlerinde, varis/çikis gümrük
  idaresinde TIR karnesinin Volet-2 yapraginin
  esya manifestosu bölümünde veya Volet-2
  yapragina ekli belgede kayitli esya ile araçta
  yüklü esya arasinda uyumsuzluk tespit edildigi
  takdirde, mevzuat uyarinca yasal islem yapilir ve
  konu hakkinda giris/hareket gümrük idaresine en
  seri sekilde bilgi verilir.
• Esyanin, Volet-2 yapraginin esya manifestosu
  bölümüne kaydedilmedigi veya Volet-2 yapragina
  ilistirilerek kulakçik yapilmis ekli belge
  bulunmadigi hallerde, giris gümrük idaresinden
  Volet-1 yapragi ve eki belge faks ile alinmadan
  islem yapilmaz.

22

• TIR karnesi tek bir yolculuk için geçerlidir.
• Her bir tasit, konteyner veya yük kompartimani
  için tek bir TIR karnesi düzenlenir.
• TIR karnesi doldurulurken esya cinsi açikça
  yazilmalidir. Plastik esya, tekstil esyasi, gida
  maddesi, fatura muhteviyati esya vb. muglak ve
  genel ifadelerden kaçinilmalidir.
• Soförün esya muhteviyatina iliskin yeterli
  bilgisi olmayabilir. Ancak TIR karnesini
  doldururken ihracat beyannamesi veya faturadaki
  bilgileri esya cinsi bilgisi olarak yazabilir.

23

• Üzerinde silinti veya kazinti bulunan ya da
  ilgili sayfasinda daha önce islem gördügü gümrük
  idaresinin mührü bulunmayan TIR karneleri gümrük
  idarelerince kabul edilmez.
• TIR karnesinde yer alan bilgilerde hata oldugunun
  tespit edilmesi durumunda, hatali yazinin üzeri
  okunakli olarak çizilerek dogru verinin yazilmasi
  ve bu degisikligin düzeltme ve ilaveyi yapan kisi
  tarafindan imzalanmasindan sonra gümrük memuru
  tarafindan resmi mühürle mühürlenmesi halinde bu
  TIR karnesi gümrük idaresi tarafindan kabul
  edilir.

24

• TIR karneleri ile ilgili olarak yapilacak takip
  islemleri, giris veya hareket gümrük idareleri
  tarafindan yürütülür.
• Gerek gümrük idaresinden, gerekse nakliyeciden
  kaynaklanan eksiklikler nedeniyle yanlis
  doldurulmus br TIR karnesinde, söz konusu
  eksiklikten dolayi nakliyeci sorumlu tutulur.
  Nakliyeci TIR karnesinde herhangi bir eksiklik
  fark ederse gümrük idaresini derhal uyarmali ve
  eksikligin giderilmesini saglamalidir. TIR
  karnesindeki eksiklikler kaçakçiliga tesebbüs
  olarak degerlendirilebilir ve bu durum firmanin
  risk puanini arttirir.
• TIR karnesindeki bilgiler ne kadar dogruysa
  gümrük idaresindeki islem süreci o kadar
  hizlanir. Yanlis doldurulmus TIR karneleri ise
  nakliyecinin aleyhine kullanilir ve islem
  sürecini ciddi surette yavaslatabilir.

25
TIR Karnesine Ekli Belgeler

• TIR karnesi üzerindeki bilgiler ile ekli CMR,
  fatura, ladeliste vb. belgeler arasinda uyum
  olmalidir.
• Örnegin TIR karnesi ile bu karnenin
  doldurulmasina dayanak teskil eden ihracat
  beyannamesinde yazili bilgilerle uyumlu
  olmalidir.
• Örnegin TIR karnesi ile CMR ve faturada yazili
  ülkeler farkliysa, bu tür tasimalar ulastirma
  mevzuatina göre 3. ülke tasimasi olarak
  degerlendirilmektedir. Bu tür durumlarda gümrük
  idaresine 3. ülke geçis belgesi veya UBAK izin
  belgesi ibraz edilmesi sarttir.

26
Tasit Onay Belgesi

• Karayolu ile uluslararasi esya tasimaciligi
  yapilan tasitlarin TIR Sözlesmesi hükümlerine
  uygun olarak imal edildigini gösteren ve Gümrük
  ve Muhafaza Basmüdürlükleri tarafindan yetki
  verilen gümrük idarelerince iki yil süreyle
  geçerli olmak üzere TIR Sözlesmesi ekinde yer
  alan örnege uygun olarak düzenlenen belgedir.
• Bu belgeyi vermeye Gümrük ve Muhafaza
  Basmüdürlüklerinin belirledigi gümrük idareleri
  yetkilidir.

27
Tasit Onay Belgesi

• TIR karnesi himayesinde uluslararasi tasimacilik,
  TIR Sözlesmesinde öngörülen sartlara uygun olarak
  yapilmis tasitlar ve/veya konteynerler ile
  yapildigindan, TIR sistemine dahil olmak isteyen
  nakliyeci firmalarin bu belgeyi almalari
  zorunludur.
• Ilk defa tasit onay belgesi düzenlenecek bir
  tasit için, tasitin kayitli oldugu firmanin
  merkezinin bulundugu yerdeki yetkili gümrük
  idaresine, yoksa bu yere en yakin yetkili gümrük
  idaresine basvurulur.

28
Tasit Onay Belgesi

• Tasit Onay Belgesi düzenlenirken, tasitin "ön,
  arka, sag ve sol" cephelerinden çekilmis 18 x 24
  cm. ebatlarinda ikiser adet fotograf ile birden
  fazla gümrük mührünün tatbik edilmesinin
  gerekmesi halinde bu mühürlerin yerlerini
  gösterir kroki veya fotograflar tasdik edilir.
• Tasitin üzerindeki logo, amblem, resim vb.
  unsurlarin degismesi halinde, bu durumun Tasit
  Onay Belgesine yansitilmasi gerekir.

29
Tasit Onay Belgesi

• Tasit onay belgesinin geçerlilik süresi
  belirlenirken Ulastirma Bakanligindan alinan
  yetki belgelerinin geçerlilik süreleri dikkate
  alinmaz.
• Tasit onay belgesinin yenilenmesi için geçerlilik
  süresinin bitimine en fazla otuz gün kala,
  yetkili bir gümrük idaresine basvurulur.
• Geçerlilik süresi içinde, tasit onay belgesinin
• a) Çalinmasi halinde ilgili kolluk birimleri veya
  adli makamlardan alinacak belgeler ile,
• b) Kaybolmasi halinde gazete ilani ile,
• c) Tahrip olmasi halinde ise tahrip olan bu belge
  ile,
• tasit onay belgesi düzenlemeye yetkili bir gümrük
  idaresine basvurulur.

30
TIR Karnesi Hamili ve Sorumluluk

• TIR karnesi hamili deyiminden TIR
  Sözlesmesinin ilgili hükümlerine uygun olarak
  kendisine TIR Karnesi verilen ve hareket Gümrük
  idaresinde esyayi TIR rejimine tabi tutma
  istegini belirten bir TIR Karnesi formunda adina
  beyanda bulunulan kisi anlasilir.
• TIR Karnesi hamili, karayolu tasitinin, tasit
  dizisinin veya konteynerin yükü ve bu yüke
  iliskin TIR Karnesi ile birlikte hareket Gümrük
  idaresine, yol boyu Gümrük idaresine ve varis
  Gümrük idaresine sunulmasindan ve TIR
  Sözlesmesinin diger ilgili hükümlerine tam
  olarak uyulmasindan sorumludur.

31
TIR Karnesi Hamilinin Sorumluluklari

• TIR karnesi hamilleri gümrük idaresine karsi
• TIR Sözlesmesi hükümlerine,
• Gümrük mevzuati hükümlerine,
• Ulastirmaya iliskin ulusal ve uluslararasi
  mevzuat hükümlerine,
• Türk Ticaret Kanunu hükümlerine,
• Uymakla görevli ve sorumludurlar.

32
TIR Karnesi Hamilinin Sorumluluklari

• 4458 sayili Gümrük Kanununun 11 inci maddesi
• Gümrük islemleriyle dogrudan veya dolayli olarak
  ilgili bulunan kisiler, Gümrük Müstesarliginin
  veya gümrük idarelerinin talebi üzerine gümrük
  islemleri ile sinirli olmak kaydiyla belirlenen
  süreler içinde gerekli bütün belge ve bilgileri
  vermek ve her türlü yardimi saglamakla
  yükümlüdür. hükmünü amirdir. Dolayisiyla gümrük
  idaresinin nakliyeciden gümrük islemleriyle
  alakali her türlü bilgi ve belgeyi isteme hakki
  vardir.

33
CMR Sözlesmesi Kapsaminda Sorumluluk

• MADDE 3
• Bu Sözlesmenin uygulanmasi bakimindan tasiyici,
  çalistirdigi kisilerin ve tasimanin yapilmasi
  için hizmetlerinden yararlandigi diger kimselerin
  görevleri sirasinda hareket ve ihmallerinden
  sanki bu hareket ve ihmalleri kendisi yapmis gibi
  sorumlu olacaktir.
• MADDE 17
• 1. Tasiyici, yükü teslim aldigi andan, teslim
  edinceye kadar, bunlarin kismen veya tamamen
  kaybindan ve dogacak hasardan sorumludur.
• 3. Tasiyici tasimayi yapmak için kullandigi
  kusurlu tasitlari, bu tasiti kiraladigi kisinin
  veya vekilinin yahut çalisanlarinin hata ve veya
  ihmallerinden dolayi sorumludur.

34
Türk Ticaret Kanununda Sorumluluk

• Tasiyicinin Sorumlulugu
• MADDE 875- (1) Tasiyici, esyanin tasinmak üzere
  teslim alinmasindan teslim edilmesine kadar
  geçecek süre içinde, esyanin ziyaindan,
  hasarindan veya teslimindeki gecikmeden dogan
  zararlardan sorumludur.
• Tasiyici ifadesi yalnizca firma sahibini degil,
  ayni zamanda firma temsilcisini ve soförü de
  kapsamaktadir.

35
Türk Ticaret Kanununda Sorumluluk

• Tacir Olmanin Hükümleri
• Madde 20- Her tacirin, ticaretine ait bütün
  faaliyetlerinde basiretli bir is adami gibi
  hareket etmesi lazimdir.
• Tasiyicinin özeni
• MADDE 876- (1) Ziya, hasar ve gecikme,
  tasiyicinin en yüksek özeni göstermesine ragmen
  kaçinamayacagi ve sonuçlarini önleyemeyecegi
  sebeplerden meydana gelmisse, tasiyici
  sorumluluktan kurtulur.
• Araç arizasi ve kiraya verenin kusuru
• MADDE 877- (1) Tasiyici, tasima aracindaki
  arizaya, tasiti kiraladigi kisinin onun
  temsilcilerinin veya çalisanlarinin kusuruna
  dayanarak sorumluluktan kurtulamaz.

36
Türk Ticaret Kanununda Sorumluluk

• Yardimcilarin kusuru
• MADDE 879- (1) Tasiyici
• a) Kendi adamlarinin,
• b) Tasimanin yerine getirilmesi için yararlandigi
  kisilerin,
• görevlerini yerine getirmeleri sirasindaki fiil
  ve ihmallerinden, kendi fiil ve ihmali gibi
  sorumludur.
• Ara Tasiyicilardan Dolayi Mesuliyet
• Madde 784- Tasiyici, tasinan esyanin gönderilene
  teslimine kadar kendi yerine geçen bütün
  tasiyicilarin ve esyanin tasinmasini kendilerine
  biraktigi kimselerin fiil ve kusurlarindan kendi
  kusuru gibi mesuldür.

37
Soförün Sorumlulugu

• TIR Karneleri Himayesinde Uluslararasi Esya
  Tasinmasina Dair Gümrük Sözlesmesi Altinda
  Karayolu Tasimaciligi Yapacak Firmalarin Kefil
  Kurulus TOBBa Verecekleri Taahhütname
• Taahhütnameyi imzalayan TIR Karnesi sahibi
  temsilcilerinin, hizmetinde çalisan kisilerin ve
  tasimanin yapilmasi için hizmetinden yararlandigi
  diger kisilerin yerine getirirken yaptiklari
  davranis ve ihmallerden kendisininmis gibi
  sorumlu olacagini taahhüt eder.

38
Soförün Sorumlulugu

• 2006 yilindan önce, TIR Sözlesmesinin 38 inci
  maddesinin birinci fikrasina iliskin açiklama
  notunda, ticari bir isletmenin, bu ticari
  isletmenin bilgisi disinda, sürücülerin birisi
  tarafindan islenen bir suç yüzünden TIR
  sisteminden men edilemeyecegi kurali yer
  aliyordu.
• Ancak bu açiklama notu 09/10/2006 tarih ve 26314
  sayili Resmi Gazetede yayimlanan 2006/10922
  sayili Bakanlar Kurulu Karari ile yürürlükten
  kaldirilmistir.
• Mevcut durumda nakliyeci soförün her türlü eylem
  ve davranisindan sorumludur.

39
Soförün Sorumlulugu

• Nakliyeci, çalistirdigi personelin kusurlarindan
  ve soförün eylemlerinden sorumludur. Yapilan
  usulsüzlüge iliskin herhangi bir bilgisi olmasa
  dahi sorumluluktan kurtulamaz. Bu durum
  nakliyeciye müeyyide uygulanmasina engel olmaz.

40
Kiralik Araç Çalistirma

• TIR karnesiyle yapilan tasimalarda tespit edilen
  usulsüzlüklerin çogu kiralik araçlarla
  yapilmaktadir.
• Nakliyeci kiralik araç çalistiracaksa bu araçlari
  ve çalisacagi soförleri iyice arastirmalidir.
• Araci kiralanan firma TIR Sözlesmesi kapsaminda
  sorumlu degildir. TIR karnesi araci kiralayan
  firmaya verildiginden, sorumluluk kiralayan
  firmaya aittir.
• Kiralik araç soförleri de nakliyecinin temsilcisi
  sayilmaktadir. Dolayisiyla herhangi bir
  usulsüzlügün tespiti halinde nakliyeci bundan
  sorumlu tutulacaktir.

41
TIR Sisteminde Yolsuzluklar

• 1975 tarihli TIR Sözlesmesinin 38 inci maddesi
• Akit Taraflardan her biri, esyalarin
  uluslararasi tasimaciliginda geçerli Gümrük kanun
  ve yönetmeliklerini ciddi surette ihlal eden her
  kisiyi, bu Sözlesme hükümlerinden yararlanmaktan
  geçici veya devamli olarak men etmek hakkina
  sahiptir. hükmünü amirdir.

42
TIR Sisteminde Yolsuzluklar

• TIR Sözlesmesi EK 9/Bölüm II - Gerçek ve Tüzel
  Kisilerin TIR Karnesi Kullanma Izni
• Asgari kosul ve gerekler
• 1. TIR rejiminden yararlanmak isteyen kisilerin
  uyacaklari asgari kosul ve gerekler sunlardir
• (d) Gümrük ya da vergi mevzuatini ciddi ve
  mükerrer ihlallerinin olmamasi,
• (e) Kisinin kurulusa verecegi yazili bir
  taahhütnamede,
• (i) Hareket, yol boyu ve varis
  noktalarindaki gümrük idarelerinde Sözlesme
  uyarinca gereken bütün gümrük islemlerine uymayi
  üstlenmesi.

43
TIR Sisteminde Yolsuzluklar

• Karsilasilan yolsuzluklar
• Ticari esya kaçakçiligi,
• Uyusturucu kaçakçiligi,
• Insan kaçakçiligi,
• Akaryakit kaçakçiligi,
• Alkollü içki, sigara, sigara kagidi kaçakçiligi,
• Silah kaçakçiligi,
• Kültür ve tabiat varliklari kaçakçiligi vb.

44
TIR Sisteminde Yolsuzluklar

• Ülkemizde TIR sisteminde karsilasilan
  yolsuzluklarda soför agirlikli suçlar fazladir.
• Soförün ülkeye giriste yaninda getirdigi her
  türlü esya (kullanilmis veya kullanilmamis)
  vergiye tabidir ve bu esyalar beyan harici
  sayilmaktadir. Bu tür yakalamalar firmalarin
  idare nezdindeki riskini yükseltmektedir.
• Beyan harici esyalar soför kabinine ve dorseye
  saklanmaktadir.

45
TIR Sisteminde Yolsuzluklar

• Ceza hukuku açisindan ceza sorumlulugunun
  sahsiligi esastir. TCK hükümleri geregince tüzel
  kisiler hakkinda ceza yaptirimi uygulanamaz.
  Ancak tüzel kisiler hakkinda suç dolayisiyla
  kanunda öngörülen güvenlik tedbiri niteligindeki
  yaptirimlar sakli tutulmustur. Yani tüzel
  kisilerin ceza sorumlulugu bulunmamasina ragmen
  haklarinda idari yaptirim uygulanabilecektir.
  Organ veya temsilcilik görevi yapan ya da organ
  veya temsilci olmamakla birlikte, tüzel kisinin
  faaliyeti çerçevesinde görev üstlenen kisinin bu
  görevi kapsaminda islemis bulundugu kabahatten
  dolayi tüzel kisi hakkinda da idari yaptirim
  uygulanabilir.

46
Müeyyideler

• TIR sistemi, yalnizca belli kosullari tasiyan
  kisilerin belirli kolayliklardan yararlanmasina
  imkan veren ve güven esasina dayanan bir
  sistemdir. Sistemin saglikli bir sekilde
  isleyebilmesi için GKGM tarafindan çesitli
  önlemler alinmaktadir. Bu kapsamda
• Gümrükler Kontrol Genel Müdürlügünce uygulanan
  müeyyideler
• Firmanin uyarilmasi,
• Risk Birimine yönlendirme,
• Geçici ihraç,
• Kesin ihraç,
• Tezkiye iptali.

47
Müeyyideler
TIR Sisteminden Ihraç Edilen Firma Sayisi ve Nedenleri TIR Sisteminden Ihraç Edilen Firma Sayisi ve Nedenleri TIR Sisteminden Ihraç Edilen Firma Sayisi ve Nedenleri TIR Sisteminden Ihraç Edilen Firma Sayisi ve Nedenleri TIR Sisteminden Ihraç Edilen Firma Sayisi ve Nedenleri TIR Sisteminden Ihraç Edilen Firma Sayisi ve Nedenleri TIR Sisteminden Ihraç Edilen Firma Sayisi ve Nedenleri
Ihraç Nedenleri 2007 2008 2009 2010 2011 TOPLAM
Uyusturucu 5 12 12 17 7 53
Sigara/Sigara Kagidi Kaçakçiligi - - - - 7 7
Insan Kaçakçiligi - - - - - -
Tarihi Eser Kaçakçiligi - - - - 2 2
Beyan Harici Esya 1 1 3 21 4 30
Esyanin Yurt Içinde Birakilmasi 18 3 9 14 3 47
Silah Kaçakçiligi - - - 2 - 2
TOPLAM 24 16 24 54 23 141
48
Müeyyideler
TIR Sisteminden Ihraç Edilen Yerli/Yabanci Firma Sayisi ve Nedenleri TIR Sisteminden Ihraç Edilen Yerli/Yabanci Firma Sayisi ve Nedenleri TIR Sisteminden Ihraç Edilen Yerli/Yabanci Firma Sayisi ve Nedenleri TIR Sisteminden Ihraç Edilen Yerli/Yabanci Firma Sayisi ve Nedenleri
Ihraç Nedenleri Yerli Firma Yabanci Firma TOPLAM
Uyusturucu 31 22 53
Sigara/Sigara Kagidi Kaçakçiligi 5 2 7
Insan Kaçakçiligi - - -
Tarihi Eser Kaçakçiligi 2 - 2
Beyan Harici Esya 22 8 30
Esyanin Yurt Içinde Birakilmasi 13 34 47
Silah Kaçakçiligi 2 - 2
TOPLAM 75 66 141
49
Müeyyideler

• TIR Sözlesmesine üye ülkelerin, kendi ülkelerinde
  islenen suçlar nedeniyle firmalarin tezkiyesini
  iptal etme haklari vardir. Ancak gümrük suçu
  nedeniyle idaremiz tarafindan uygulanacak kesin
  ihraç veya tezkiye iptali kararlarinda,
  mahkemenin nihai karari beklenmektedir.

50
Müeyyideler

• Müstesarligimiz TIR Sözlesmesi ile tamamen
  kendisine verilmis olan yetkiyi kullanma
  konusunda, hukukun hakkaniyet, ölçülülük gibi
  temel ilkelerine uygun olarak Teskilat Kanunundan
  kaynaklanan kaçakçiligi men, takip ve tahkik
  etmek görevi ve kamu çikarlarinin korunmasi
  amaçlari dogrultusunda hareket etmekte, bunun
  yani sira iyi niyetli tasiyiciyi korumakta ve
  tasimacilik sektörünün çikarlarini da göz önünde
  bulundurmaktadir.

51
Yargi Kararlari

• Iddia Usulsüzlük firmanin bilgisi disinda araç
  soförü tarafindan gerçeklestirilmis ve soför
  hakkinda ceza davasi açilmistir. Firmaya olayla
  ilgili sorumluluk yüklenemez.
• Karar TIR araciyla yapilan nakliye islemlerinde,
  firma tarafindan TIR Sözlesmesi ve gümrük
  mevzuati hükümlerine aykiri eylemlerde
  bulunulmayacagi taahhüt edilmistir. Firma
  tarafindan imzalanan taahhütname ve TIR
  Sözlesmesi hükümleri uyarinca, firmanin bilgisi
  disinda, soför tarafindan yasal olmayan esya
  tasinmasinda firmanin sorumlulugu vardir.

52
Yargi Kararlari

• Iddia Leasing yoluyla kiralanan araçlarin
  soförleri tarafindan, firmanin bilgisi disinda,
  araca eroin yüklenmistir ve gümrük idaresi
  tarafindan firmanin TIR sisteminden geçici ihraci
  magduriyete yol açacaktir.
• Karar TIR Sözlesmesinin 38 inci maddesi
  geregince, uluslararasi tasimacilikta kullanilan
  araçlarda eroin maddesi bulunmasi gümrük
  mevzuatini ciddi surette ihlaldir. Bu araçlarla
  tasimacilik yapan firmalar, bu durumdan haberleri
  olmasa dahi sorumludurlar.

53
Yargi Kararlari

• Iddia Araçta yakalanan yasadisi madde nedeniyle
  firmanin bir kusuru yoktur. Bütün sorumluluk
  (kiralik) aracin sahibi ve sürücüsü olan
  sahistadir.
• Karar Söz konusu araç ile tasinan esya firmanin
  hamili oldugu TIR karnesi ile tasinmistir. Firma
  tarafindan TIR karnesi, karnede beyan edilen araç
  ve araçla yapilan tasima islemlerinde TIR
  Sözlesmesi ve gümrük mevzuati hükümlerine aykiri
  eylemlerde bulunulmayacagi taahhüt edilmesine
  karsin yasadisi madde tasinarak Sözlesme
  hükümleri ihlal edilmistir.

54
Yargi Kararlari

• Iddia TIR aracinda kaçak yolcu yakalanmasi
  olayinda firmanin bir kusuru yoktur. Kaçak
  yolcular araca gizlice binmislerdir.
• Karar Firma tarafindan imzalanan taahhütname
  uyarinca firma personelinin, temsilcilerinin ve
  görevlilerinin eylem ve kusurlarindan kendi eylem
  ve kusurlariymis gibi sorumludur. TIR
  Sözlesmesinin 38 inci maddesi geregince esyalarin
  uluslararasi tasinmasinda geçerli mevzuat
  hükümlerini ciddi surette ihlal eden her kisi,
  Sözlesme hükümlerinden yararlanmaktan geçici veya
  devamli olarak men edilebilir.

55
Yargi Kararlari

• Iddia Nakliye firmasi tasidigi yükten sorumlu
  degildir.
• Karar Tasiyici firma TIR karnesinde beyan edilen
  esyayi tam olarak teslim etmek zorundadir.
  Soförün eylemlerinden tasiyici firma da ayni
  sekilde sorumludur.

56
TESEKKÜRLER... e-posta rmermer_at_gumruk.gov.tr