Title: pripremio i obradio:
1P R E L O M I
- pripremio i obradio
- Dr Sekula Vujovic spec. urgentne medicine
2Definicija
- prekid kontinuiteta koštanog tkiva, cesto udružen
sa oštecenjem mišica, krvnih sudova i nerava.
3Znaci preloma
- nesigurni znaci (bol, otok i gubitak funkcije)
- sigurni znaci (deformacija, patološka
pokretljivost i krepitacija-škripanje kostiju) -
- Mogu biti prisutni
- gubitak senzibiliteta,
- gubitak distalnog pulsa
- bledilo ili cijanoza ekstremiteta.
4Podela i karakteristike preloma
- Prekid kontinuiteta koštanog tkiva može biti
- potpun
- nepotpun fisura (kod dece prelom tipa zelene
grancice). - Prema stanju kože i mekih tkiva prelomi mogu
biti - zatvoreni i
- otvoreni prelomi.
- Prema nacinu nastanka (etiologiji)
- traumatski,
- patološki i
- prelomi usled zamora.
- U odnosu na položaj prelomljenih fragmenata
prelom može biti - nedislociran i
- dislociran (poremecena anatomija kostiju).
5Prelom žbice na tipicnom mestu
6Otvoren prelom golenjace
7Otvoren prelom golenjace
8Prelom skocnog zgloba
9Kompresivni prelom drugog slabinskog pršljena
10Prelom vrata butne kosti
Najcešci oblik preloma kod starijih osoba.
Nastaje pri padu na ravnu podlogu.
11Prelom ramenjace
12Vrste preloma prema izgledu prelomne linije
13Dislokacija
- Može biti
- ad latus (po širini u stranu),
- ad longitudinem (po dužini),
- ad peripheriam (prema periferiji),
- ad axim (prema osovini).
14Lecenje preloma
- Prehospitalno i
- definitivno lecenje.
- Prehospitalno lecenje podrazumeva imobilizaciju
na mestu povredivanja i transportnu imobilizaciju
prirucnim i standardnim sredstvima. - Definitivno lecenje može biti neoperativno
(imobilizacija gipsom, trakcija-osalna i kutana)
i operativno (spoljna fiksacija i unutrašnja
fiksacija-klinovi, zavrtnji, ploce, endoproteze)
15Zarastanje preloma
- Proces zarastanja prolazi kroz tri faze
- inflamatorna faza,
- reparativna faza i
- faza remodeliranja.
K A L U S
16Prehospitalni postupak
- Pružanje prve pomoci kod povreda ekstremiteta,
karlice i kicme na mestu povredivanja - Transportna imobilizacija
- Kontrola krvarenja (otvoreni prelom)
- Sterilni zavoj na ranu (otvoreni prelom)
- Transportna imobilizacija podrazumeva dovodenje
povredenog dela tela u stanje mirovanja u toku
transporta.
17I M O B I L I Z A C I J AImobilizaciona sredstva
-
- pripremio i obradio
- Dr Sekula Vujovic spec. urgentne medicine
18Definicija
-
- skup mera kojima se, koristeci imobilizaciona
sredstva, povredeni deo tela za odredeno vreme
postavlja u prinudni položaj mirovanja.
19Ciljevi imobilizacije
- Onemogucava naknadno povredivanje mekih tkiva,
nerava, krvnih sudova, visceralnih organa - Smanjuje bol i mogucnost nastanka traumatskog
šoka - Smanjuje rizik od nastanka embolije
- Održava hemostazu (pomaže kod privremenog
zaustavljanja krvarenja) - Sprecava širenje infekcije
- Obezbeduje lakši transport povredenog
20Indikacije za imobilizaciju
- Zatvoreni i/ili otvoreni prelom kosti i sumnja na
prelom - Povrede zgloba (išcašenje, uganuce, uvrnuce,
istezanje) - Rana koja obilno krvari ili prostrana opekotina
- Smrzotine
- Opsežna nagnjecenja mekih tkiva-kraš povrede
21Vrste imobilizacije (podela prema nameni i
vremenu upotrebe)
- Transportna (privremena) imobilizacija štiti
povredenog neposredno nakon povredivanja i za
vreme transporta. Vremenski je ogranicena.
Obavlja se sredstvima kojima se trenutno
raspolaže. - Terapijska (definitivna) imobilizacija -
primenjuje se u zdravstvenim ustanovama i
podrazumeva neoperativno i operativno lecenje.
22Opšta pravila za imobilizaciju
- ltltPravilo dvojkegtgt (dva lica pružaju pomoc,
imobilišu se dva susedna zgloba, imobilizaciono
sredstvo se pricvršcuje na dva mesta-iznad i
ispod mesta preloma) - Ne pomerati povredenog dok prelomi nisu
imobilisani - Imobilisati ekstremitet u fiziološkom položaju
(smotuljak u šaku, lakat pod uglom oštrijim od
900, rame pod uglom od 900, koleno polusavijeno,
stopalo pod uglom od 900 u odnosu na potkolenicu)
ili u zatecenom položaju kada postoji jak bol
(išcašenja i zglobni prelomi) - Zabranjena je repozicija (nameštanje) preloma
i/ili išcašenja - Pre i nakon imobilizacije proveriti puls i
senzibilitet (provera pulsa na 10 minuta) - Transport do najbliže zdravstvene ustanove
23Fiziološki položaj ekstremiteta
- Imobilisati u ovom položaju ukoliko stanje
povrede to dozvoljava!!!
24Imobilizacija u zatecenom položaju
- Išcašenja i/ili zglobni prelomi JAK BOL
25Vrste transportne imobilizacije
26Prirucna sredstva
Dašcice
Trougla marama
sredstva na mestu povrede
Cvrst karton
Štap
Skije
Cebe, veslo, puška
27Imobilizacija trouglom maramom
28(No Transcript)
29Standardna sredstva
Vakum udlage, pneumatske udlage, vakum madrac,
MAST pneumatska odeca, cervikalna kragna,
kratka i duga spinalna daska
Kramerova šina
odredenog oblika, velicine i namene
Tomasova udlaga
Ditrihsova udlaga
Volkmanova udlaga
Nisenova šina
30Standardna sredstva
Vakum udlaga za potkolenicu i stopalo
Vakum madrac
Cervikalna kragna
Vakum udlage razlicitih velicina (ruka, noga)
Cervikalne kragne
Vakum udlaga za lakatni zglob
KED-Kendrick Extrication Device (za izvlacenje
povredenog iz auta i imobilizaciju glave, vratne
kicme i torzoa)
Pneumatske udlage
Duga spinalna daska
Imobilizator za glavu
31Kramerova šina
Torba za nošenje Kramerove šine
32Tomasova udlaga
33Sredstva od plasticnih masa i aluminijuma-ortoze
Razlicite vrste ortoza za tacno odredene delove
tela kao i od aluminijuma koji se modelira prema
ekstremitetu
34Imobilizacija preloma gornjeg ekstremiteta
Rame i nadlaktica
- Ruka priljubljena uz telo
- Lakat u fleksiji od 90?
- Podlaktica u neutralnoj poziciji
- Šaka okrenutog dlana prema grudnom košu
- Palac šake naviše
35(No Transcript)
36Imobilizacija preloma gornjeg ekstremiteta
Podlaktica
- Imobiliše se zglob lakta i rucni zglob
- Standardna udlaga postavlja se sa strane preloma,
a prirucna obostrano-sa palmarne i dorzalne
strane podlaktice - U marami ruka je u poziciji kao i kod preloma
nadlaktice - Postavlja se mitela (okovratnik)
Imobilizacija vakum udlagom
37(No Transcript)
38Imobilizacija preloma gornjeg ekstremiteta
Šaka
- Imobiliše se u tzv. ltltfunkcionalnom položajugtgt
- Rucni zglob i šaka u položaju držanja smotuljka
od mekog materijala, zavoja ili mekane loptice. - Postavlja se mitela (okovratnik)
Imobilizacija dašcicom
39Imobilizacija preloma donjeg ekstremiteta
Kuk i butna kost
- Povredeni je u ležecem položaju sa ispruženim
nogama - Standardne udlage se postavljaju sa donje strane
ekstremiteta a prirucne obostrano-sa spoljašnje
i unutrašnje strane ekstremiteta - Spoljašnja udlaga je duža i dopire do nivoa lakta
istostrane ruke, a unutrašnja je kraca-do prepone - Udlaga se fiksira trakama u pet tacaka skocni
zglob, koleno, kuk, karlica i kraj spoljne udlage
Imobilizacija prirucnim sredstvima-fiksacija u
pet tacaka
40(No Transcript)
41Imobilizacija preloma donjeg ekstremiteta
Potkolenica
- Imobiliše se koleni i skocni zglob
- Važe svi principi kao kod preloma natkolenice
samo što su udlage krace - Obavezno proveravati puls arterije dorzalis pedis
i arterije tibijalis posterior
Imobilizacija prirucnim sredstvima-fiksacija u
pet tacaka
42Imobilizacija preloma donjeg ekstremiteta
Skocni zglob i stopalo
- Imobilišu se u tzv. ltltfunkcionalnom položajugtgt
- Stopalo zaklapa pravi ugao u odnosu na
potkolenicu. - Udlage se postavljaju ispod nivoa kolena i celom
dužinom se fiksiraju trakom ili zavojem.
Imobilizacija prirucnim sredstvima-fiksacija
celom dužinom
43(No Transcript)
44Imobilizacija preloma kicmenog stuba
Vratni, grudni i slabinski deo kicmenog stuba
- Imobiliše se uvek kada postoji sumnja na povredu
- Proveriti pulseve, senzibilitet i mogucnost
pokreta gornjih i donjih ekstremiteta - Glava se fiksira obostrano rukama (sumnja na
povredu vratnog dela kicme) - Ne dozvoliti rotaciju i fleksiju glave
- Postaviti cervikalnu kragnu
- Zabraniti pokrete povredenog
Imobilizacija cervikalnom kragnom
45Obostrana fiksacija dlanovima
46Fiksacija prirucnim sredstvima
47Prenos povredenog na spinalnu dasku
- Za prenos povredenog na spinalnu dasku neophodno
je prisustvo tri ili cetiri osobe - Pored povredenog se postavi duga spinalna daska
- Prva osoba (kordinator) fiksira glavu i vrat u
neutralnoj poziciji - Osobe broj dva i tri klece pored povredenog sa
suprotne strane u odnosu na spinalnu dasku - Osoba broj dva obuhvata rukama povredenog za
suprotno rame i iznad predela karlice - Osoba broj tri obuhvata rukama povredenog za
suprotno koleno (ili skocni zglob) i predeo
karlice - Na komandu kordinatora istovremeno rotiraju
(povlace) telo povredenog - Treca osoba zatim podupire spinalnu dasku ispod
tela povredenog - Na ponovnu komandu kordinatora istovremeno
spustaju telo povredenog na spinalnu dasku - Glava se fiksira imobilizatorom
- Telo povredenog se fiksira trakama u najmanje tri
tacke (preko ramena, karlice i potkolenica) - Na ovaj nacin povredeni se prenosi na transportna
nosila i tako dalje bezbedno transportuje do
zdravstvene ustanove
48Prenos povredenog na spinalnu dasku i nosila
49Imobilizacija preloma karlice
Osnovni principi
- Imobiliše se na tvrdoj podlozi
- Ležeci stav na ledima
- Noge i trup se mogu fiksirati kružnim trakama
Imobilizacija vakum madracom
50Stabilizacija karlice
51Imobilizacija preloma kljucne kosti
Osnovni principi
- Imobiliše se direktnom fiksacijom kosti ili
fiksacijom citavog gornjeg ekstremiteta - Direktna fiksacija se postiže osmicom- traka od
mekog materijala koja sa prednje strane prelazi
preko obe kljucne kosti, a sa zadnje se ukršta
izmedu lopatica ili se fiksira gotovim-modeliranim
osmicama - Zatezanjem zadnjih krajeva dozira se pritisak na
prelomljenu kost-fragmente
Imobilizacija kljucne kosti
52Imobilizacija kljucne kosti
53Imobilizacija uganuca
1.
2.
3.
4.
Fiksacija zgloba u fiziološki položaj
Lokalna aplikacija leda
Kompresija zgloba
Elevacija ekstremiteta
54Imobilizacija išcašenja
55Imobilizacija otvorenih preloma
3.
2.
Imobilisati u zatecenom položaju-fragmenti kosti
se ne reponiraju
Preko rane staviti sterilnu gazu-zonu rane
zaštititi mekim bandažom
56Literatura
- Grbic R., Tabakovic D. Imobilizacija i
imobilizaciona sredstva In Aleksandar Pavlovic,
Prva pomoc. Beograd Obeležja 2007. p. 252-63. - Buždon P., Bumbaširevic M. Povrede
koštano-zglobnog sistema In Dragan Vucovic,
Urgentna medicina. Beograd Obeležja 2002. p.
235-42. - Bumbaširevic M., Povrede šake In Dragan Vucovic,
Urgentna medicina. Beograd Obeležja 2002. p.
258. - Campbell J.E. Log-Rolling the Supine Patient onto
a Long Backboard In International trauma life
support for Prehospital Care Providers. Sixth
Edition. New Jersey by Pearson Education Inc.
2008. p. 194-97. - Simeunovic S. Trauma koštano-zglobnog sistema In
Vodic za prehospitalno zbrinjavanje povredenog
pacijenta. Beograd Obeležja 2007. p. 73-7.
57Pitanja ?
58Hvala na pažnji !
Dr Sekula Vujovic spec. urgentne medicine