Rimska osvajanja

1
Rimska osvajanja
2
Rimsko osvajanje Italije

• U prvim vekovima svoje istorije, Rim je bio samo
  jedan od mnogobrojnih gradova na Apeninskom
  poluostrvu
• Rimljani su postepeno od obicnog grada stvorili
  mocnu imperiju na tri kontinenta (Evropa, Azija,
  Afrika)
• U pocetku oni su ratovali protiv svojih
  neposrednih suseda Latina i Etruraca
• Latinski gradovi su se udružili protiv Rima, ali
  su medjusobne borbe završene pocetkom 5.veka
  p.n.e. kada je i jednima i drugima zapretila
  opasnost od susednih italskih plemena

3

• Veliku opasnost za ranu rimsku republiku
  predstavljao je etrurski grad Veji
• Borba izmedju Rima i Veja trajala je skoro 100
  godina i završena je pobedom Rima pocetkom 4.veka
  p.n.e.
• Nekoliko godina posle pokoravanja Veja, Rimljani
  su bili suoceni sa novom opasnošcu
• Gali su 387.god. p.n.e. napali i opljackali Rim,
  tako da je Rimu trebalo nekoliko decenija da se
  oporave od galskog razaranja

4

• Pokoravanje Latina i Etruraca Rimljane je dovelo
  u dodir sa Samnitima, najmocnijim italskim
  plemenom u srednjoj Italiji
• Rimljani su sa Samnitima tokom 4.veka p.n.e.
  vodili tri rata za Rimljane je najteži bio Drugi
  samnitski rat (327-304.god. p.n.e)
• Moc Samnita ipak je konacno srušena pocetkom
  3.veka p.n.e.

5

• Pokoravanjem Samnita Rimljani su postali
  gospodari srednje Italije
• Širenje rimskog uticaja na jug dovelo ih je u
  sukob sa Tarentom, najmocnijim grckim gradom
  južne Italije moc Tarenta (spartanska kolonija)
  pocivala je na razgranatoj trgovini
• Tarent je za rat protiv Rima obratio za pomoc
  epirskom kralju Piru, dobrom ratniku, koji je
  imao ambicije da i sam osvoji Italiju

6

• Pir je imao dobru i iskusnu vojsku i primenjivao
  je taktiku makedonske falange, sa kojom se
  Rimljani nikada nisu susreli ranije osim toga
  posedovao je i slonove, koje Rimljani takodje
  nikada nisu videli
• On je porazio Rimljane u dvema bitkama kod
  Herakleje 280.p.n.e. i Auskuluma 279.p.n.e., ali
  je pretrpeo velike gubitke (Još jedna ovakva
  pobeda i ostacu bez vojske-Pirova pobeda)
• Medjutim Pir nije iskoristio pocetne pobede da
  napadne sam Rim, koji su prikupili snagu i naneli
  odlucujuci poraz Piru kod Beneventa 275.god
  p.n.e. , nakon cega je i Tarent morao da
  kapitulira, tako da je sredinom 3.veka p.n.e.
  citavo Apeninsko poluostrvo bilo pod rimskom
  vlašcu

7
Punski ratovi

• Nakon osvajanja Apeninskog poluostrva sledeci
  cilj Rimljana bio je osvajanje zapadnog
  Sredozemlja
• Ova ambicija dovela ih je u sukob sa Kartaginom,
  najvecom silom zapadnog Sredozemlja
• Rimljani su sa Kartaginom vodili tri rata,
  poznata kao Punski ratovi (264-146.p.n.e.)

8
Zapadno Sredozemlje
9
I punski rat

• Kartagina je svoj uticaj proširila van severne
  Afrike, na zapadnoj obali Sicilije i na obalama
  Pirinejskog poluostrva
• Prvi punski rat trajao je 264-241.god.p.n.e.
• Glavno poprište borbi bilo je ostrvo Sicilija, i
  uglavnom su vodjene pomorske bitke, kojima
  Rimljani nisu bili u pocetku vicni
• Odlucujuca bitka odigrala se 241.god. p.n.e. kod
  Egatskih ostrva, u kojoj su Rimljani odneli
  pobedu
• Pobedom u I punskom ratu Rimljani su osvojili
  Siciliju, Sardiniju i Korziku
• Najvažniji rezultat I punskog rata je da je Rim
  zamenio Kartaginu kao najmocnija sila zapadnog
  Sredozemlja
• Sicilija je postala prva rimska provincija,
  Rimljani su sve osvojene teritorije izvan
  Apeninskog poluostrva pretvarali u provincije

10
II punski rat

• Kartagina se brzo oporavila nakon poraza u I
  punskom ratu, izgubljene posede na Siciliji
  nadoknadila je širenjem u Španiji
• Središte kartaginske vlasti na Pirinejskom
  poluostrvu bila je Nova Kartagina (Kartahena),
  velika trgovacka luka i vojno uporište
• Novo jacanje Kartagine izazvalo je uznemirenje u
  Rimu
• Uspon Kartagine doveo je do II punskog rata
  (218-201.god. p.n.e.)

11
(No Transcript)
12

• Kartaginski vojskovodja Hanibal iznenadio je
  Rimljane i napao je Italiju kopnenim putem sa
  severa, racunajuci na podršku Gala
• Njegov put od Nove Kartagine do severne Italije
  ubraja se u najvece podvige u istoriji
  covecanstva u Alpima je izgubio veliki broj
  vojnika

13

• On je postavio zasedu i rimskoj vojsci naneo
  težak poraz kod Trazimentskog jezera 217.god.
  p.n.e.
• Pobeda kod Trazimentskog jezera otvorila je
  Hanibalu put u srednju i južnu Italiju
• U Rimu je zavladala zabrinutost, pa je za
  diktatora izabran Fabije Maksim, koji je osmislio
  taktiku izbegavanja velikih bitaka

14

• Nakon izvesnog vremena Rimljani su odustali od te
  strategije, iako je davala rezultate
• Rimljani su odlucili na otvorenu bitku sa
  Hanibalom, do koje je došlo 216.god. p.n.e. kod
  Kane

15
(No Transcript)
16

• Rimljani su pretrpeli jedan od najtežih poraza u
  svojoj istoriji, poginula su oba konzula, veliki
  broj oficira i 25000 legionara
• Nakon bitke mnogi rimski saveznici sa juga
  Italije prelaze na stranu Hanibala Hanibalove
  snage su došle nadomak Rima
• U gradu je nastala panika, gradjani su u strahu
  uzvikivali Hannibal ante portas (Hanibal je pred
  vratima)

17

• Hanibal ipak nije uspeo da iskoristi prednost
  stecenu kod Kane, što je Rimljanima dalo vremena
  da postepeno obnove snage
• Rimljani su prešli u kontraofanzivu na
  Pirinejskom poluostrvu, pod komandom darovitog
  vojskovodje Kornelija Scipiona
• On je osvojio Novu Kartaginu 209.god. p.n.e. i u
  narednih nekoliko godina skršio je moc Kartagine
  u Španiji

18

• Pošto je proterao kartaginske snage iz Španije,
  on je prešao u severnu Afriku, tako da je Hanibal
  morao da se vrati
• Njegove trupe su prvi put poražene kod Zame
  202.god. p.n.e.
• Mir je sklopljen sledece godine i njime se
  Kartagina odrekla flote i svih poseda izvan
  Afrike njena moc bila je potpuno slomljena

19

• Hanibal (247-182.p.n.e)

20

• Publije Kornelije Scipion (236-183.p.n.e.)
• Posle bitke kod Zame dobio je nadimak Afrikanac

21

• Iako je pretrpela težak poraz u II punskom ratu,
  Kartagina je ponovo pocela da obnavlja svoju
  ekonomsku moc
• To je ponovo izazvalo uznemirenje Rimljana, o
  cemu svedoce reci senatora Katona Starijeg
  Uostalom, ja smatram da Kartaginu treba
  uništiti
• Konacnu propast Kartagine doneo je III punski rat
  (149-146.p.n.e.)
• Posle trogodišnje opsade Kartagina je osvojena i
  uništena

22
Rimska osvajanja u istocnom Sredozemlju

• Uporedo sa ratovima protiv Kartagine, Rimljani su
  postepeno širili svoj uticaj u istocnom
  Sredozemlju
• Njihova politika u tom delu sveta je bila
  kombinacija diplomatije i rata
• Egipat i Pergam su bili rimski saveznici, koji su
  im pomagali u borbama protiv Makedonije i države
  Seleukida

23

• Rimljani su sa Makedonijom vodili tri rata
• Prvi rat (215-205.p.n.e.) vodjen je u isto vreme
  kada i II punski rat
• Makedonski kralj Filip V sklopio je savez sa
  Hanibalom posle bitke kod Kane, koji je
  predvidjao i medjusobnu pomoc, ali su Rimljani
  angažovali svoje saveznike u Grckoj, koji su
  sprecili moguc makedonski napad na Apeninskom
  poluostrvu
• Drugi makedonski rat (200-197.p.n.e.) vodjen je
  kada je Filip V proširio svoje posede na racun
  Egipta, koji je bio rimski saveznik
• Odlucujuca bitka odigrala se 197.p.n.e. kod
  Kinoskefala, u kojoj su Rimljani odneli pobedu

24

• Mirovnim ugovorom Filip V je morao da podari
  slobodu svim grckim gradovima, što je Rimljanima
  donelo veliki ugled medju Grcima
• Nakon poraza Makedonije u II makedonskom ratu,
  vladar Seleukida (Sirije) Antioh III iskoristio
  je novonastalu situaciju i proširio posede u
  Maloj Aziji, cime je bio ugrožen Pergam, takodje
  rimski saveznik
• Tako su Rimljani zaratili sa Antiohom III
  192.god. p.n.e., koji je prešao sa vojskom u
  Grcku, racunajuci na podršku Grka, ali je vecina
  polisa ostala na strani Rima
• Ovaj sukob je poznat kao Sirijski rat
• Odlucujuca bitka u ovom ratu odigrala se 190.god.
  p.n.e. kod Magnezije, u Maloj Aziji, u kojoj su
  Rimljani odneli pobedu

25

• Mir je sklopljen 188.god. p.n.e. tim mirom
  Antioh III je morao da se odrekne svih poseda u
  Maloj Aziji, koji su pripali rimskim saveznicima
  Pergamu i Rodosu
• Poraz u Sirijskom ratu oznacio je kraj politicke
  moci Seleukida

26

• Nakon poraza u II makedonskom ratu, Makedonija je
  uspela da obnovu svoju moc, tako da je naslednik
  Filipa V Persej poceo da se priprema za novi
  obracun sa Rimom
• Treci makedonski rat vodjen je od 171.do
  167.p.n.e.
• Persej je racunao na podršku grckog demosa, pošto
  su Rimljani uglavnom podržavali grcku
  aristokratiju
• U pocetku su makedonske snage imale uspeha, ali
  je rimski vojskovodja Emilije Paul naneo Perseju
  odlucujuci poraz 168.god. p.n.e. u bici kod Pidne
• Ubrzo nakon ovog poraza, Makedonija je pretvorena
  u rimsku provinciju, kojoj je prikljucena i Grcka

27

• Rimljani su sve osvojene teritorije, izvan
  Apeninskog poluostrva,pretvarali u provincije
• Stvaranje provincija doprinosilo je ekonomskom
  jacanju Rima, rimski trgovci su dobijali nova
  tržišta, dok je u Rim iz provincija stizala
  raznovrsna roba
• Provincijama su upravljali namesnici iz Rima,
  uglavnom bivši konzuli ili pretori