Najstarija istorija Rima

1
Najstarija istorija Rima
2

• Apeninsko poluostrvo je u starom veku naseljavao
  veliki broj naroda
• Na krajnjem severu, u dolini reke Po, živeli su
  Gali (Kelti)
• Južno od njih, živeli su Etrurci
• Vecinu stanovništva Apeninskog poluostrva cinili
  su Italici, koji su naseljavali centralne i južne
  delove Apeninskog poluostrva Oni su se delili na
  Latine, Sabinjane, Samnite...
• Na jugu su postojale mnogobrojne grcke kolonije
  (Velika Grcka)

3
Osnivanje Rima

• Rim su po predanju osnovala braca Romul i Rem,
  753.god. p.n.e., na sedam brežuljaka na obali
  reke Tibar
• Otac blizanaca bio je bog rata Mars, a majka Rea
  Silvija, koja vodi poreklo od trojanskog junaka
  Eneje
• Arheološka iskopavanja pokazuju da je Rim osnovan
  postepenim ujedinjavanjem naselja na brežuljcima
• Prvi stanovnici rimskih brežuljaka bili su Latini
  i Sabinjani

4
Rimska vucica
5

• Najstarija istorija Rima je dobrim delom
  nepoznata, saznajemo o njoj na osnovu mitova i
  legendi
• Gradom je od 753. do 509.p.n.e., po predanju,
  vladalo sedam kraljeva prvi kralj bio je Romul
• Krajem 7.veka p.n.e. Rimom su zavladali Etrurci,
  koji su u to vreme bili najmocniji narod na
  Apeninskom poluostrvu (pojedini rimski kraljevi
  imaju etrurska imena)
• Etrurska civilizacija se razvijala pod uticajem
  grckim uticajem, zahvaljujuci kontaktima sa
  Grcima sa juga Italije

6

• Rimska država se razvijala pod jakim etrurskim
  uticajem Rimljani su od Etruraca preuzeli
  obeležja kraljevske vlasti, gladijatorske borbe,
  alfabet, koji su prilagodili latinskom jeziku
• U najstarijem vremenu rimski gradjani delili su
  se na tribe (plemena), bratstva (kurije) i rodove
• Rodovi su se sastojali od porodica, glava
  porodice (pater familias) imao je veliku vlast,
  on je jedini raspolagao imovinom porodice

7

• Vlast kraljeva je bila velika, ali ne i
  neogranicena
• Kralju je u vodjenju države pomagao Senat, od 300
  clanova, u koji su ulazili predstavnici
  najuglednijih aristokratskih rodova

8

• Senatus Populusque Romanus (Senat i rimski narod)
• Odnosi se na vlast rimskog naroda
• Zastava antickog Rima

9
Uredjenje Rima u doba republike (509-30.p.n.e.)

• Poslednji rimski kralj bio je Tarkvinije Oholi,
  koji je u izvorima bio prikazan kao tiranin
• Zbog toga je 509.god. p.n.e. zbacen sa vlasti
• Vlast je preuzela rimska aristokratija,
  tj.patriciji iz njihovih redova birana su dva
  konzula, na koje su preneta kraljevska ovlašcenja
• Tako je u Rimu uspostavljena republika
• U starom veku se verovalo da snaga Rima pociva na
  stabilnom državnom uredjenju, u kojem niko nije
  mogao steci apsolutnu vlast

10

• U vreme republike, Rimom su vladali magistrati,
  Senat i narodne skupštine (komicije)
• Rimski istoricar Polibije je rimsko državno
  uredjenje smatrao mešavinom monarhije (vlast
  konzula), aristokratske republike (moc Senata) i
  demokratije (uloga narodne skupštine)
• Centralno mesto politickog života bio je gradski
  trg (Forum Romanum)

11
Rimski forum
12

• Magistrati su bili birani iz redova bogatih
  gradjana, pošto nisu dobijali platu njihova
  vlast bila je izborna i dvostruko ogranicena
• Skoro svima je dužnost trajala godinu dana, a
  svaki od njih je imao makar jednog kolegu
• Najviši magistrati u Rimu bila su dva konzula
  oni su u ratu komandovali vojskom, u miru njima
  su se pokoravali ostali magistrati, sazivali su
  Senat i narodne skupštine i predlagali zakone,
  takodje su brinuli o sprovodjenju odluka Senata i
  narodnih skupština

13

• Simbol vlasti konzula bili su snopovi pruca
  (fasces), u ratnim pohodima u snopove su
  stavljane sekire, što je simbolizovalo vojnu
  vlast konzula, te snopove su ispred konzula
  nosili liktori

14

• Rimski liktor

15

• Iza konzula su po rangu sledili pretori, oni su
  sudili u sporovima izmedju rimskih gradjana, kao
  i rimskih gradjana i stranaca
• Ponekad su komandovali vojskom u ratnim pohodima,
  ili upravljali provincijama
• Edili su vodili racuna o redu i miru u Rimu, kao
  i o redovnom snabdevanju grada žitom takodje su
  priredjivali igre u cast bogova
• Znacajno mesto medju magistratima pripadalo je
  cenzorima
• Oni su bili birani svake pete godine, na 1,5
  godinu, oni su popisivali rimske gradjane i
  njihovu imovinu i odredjivali porez
• Oni su takodje i sastavljali spiskove rimskih
  senatora

16

• Najniži u rangu medju rimskim magistratima bili
  su kvestori, oni su vodili državnu blagajnu i
  državni arhiv
• Do sada navedeni magistrati imali su status
  redovnih magistrata, jer su birani u redovnim
  okolnostima
• U posebnim okolnostima birani su vanredni
  magistrati
• Najznacajniji vanredni magistrat bio je diktator,
  koji je imenovan u vremenu opasnosti za rimsku
  državu
• Njegova vlast bila je iznad vlasti ostalih
  magistrata, ukljucujuci i konzule, ali mu je
  mandat bio ogranicen na 6 meseci

17

• Senat je u vreme republike imao veliki ugled, u
  doba republike cinili su ga bivši magistrati
• Njihova imena unošena su u spisak senatora, po
  tacno utvrdjenom redu, pocev od konzula
• Senat je bio savetodavno telo konzula, ali je i
  vodio spoljnu politiku, odluke Senata poštovane
  su kao zakoni

18
Zasedanje Senata
19

• U rimskoj republici postojalo je nekoliko vrsta
  narodnih skupština, odnosno komicija
• U nekima su zasedali svi rimski gradjani, a u
  nekima samo plebejci (obican narod)

20
Borba patricija i plebejaca

• Još od vremena kraljevine, stanovništvo Rima
  delilo se na patricije (aristokratija) i plebejce
• U Rimu se verovalo da patriciji vode poreklo od
  prvih senatora, koje je imenovao Romul
• U periodu rane republike sva vlast bila je u
  rukama patricija, samo oni su mogli biti birani
  za magistrate plebejci su mogli samo da
  ucestvuju u radu narodnih skupština

21

• Na pocetku borbe patricija i plebejaca najveci
  problem predstavljalo je dužnicko ropstvo
• Pritisnuti dužnickim ropstvom plebejci su
  494.god. p.n.e. odbili da ratuju protiv rimskih
  suseda
• Lišeni glavnog dela vojske, patriciji su im
  dozvolili da biraju plebejske tribune (prvo 2, pa
  10 tribuna)
• Osnovni cilj tribuna bio je da štiti plebejce od
  samovolje patricija i magistrata
• Tribuni su mogli da sprece donošenje svake
  senatske odluke ili zakona, izgovoranjem reci
  Veto (zabranjujem)
• Plebejski tribuni bili su u rangu redovnih
  magistrata

22

• Druga znacajna pobeda plebejaca bila je donošenje
  prvih pisanih zakona
• Do sredine 5.veka p.n.e. sudilo se po obicajnom
  pravu, koje su magistrati tumacili po svojoj
  volji
• Imenovana je komisija od 5 patricija i 5
  plebejaca, koji su 451.god. p.n.e. napisali prve
  zakone Zakoni 12 tablica, koji su postali
  osnova rimskog prava
• Bili su istaknuti na rimskom forumu, tako da je
  svako mogao da ih procita

23

• 367.god. p.n.e. usvojen je Zakon Licinija i
  Sekstija (plebejski tribuni), kojim je plebejcima
  omoguceno da budu birani za konzule
• 326.god. p.n.e. ukinuto je dužnicko ropstvo,
  nakon cega je dužnik odgovarao samo svojom
  imovinom
• Jacanje i uspon plebejaca doveo je do stvaranja
  nove aristokratije, nobila
• Nobile su cinili patriciji i bogati plebejci