ETKILI ILETISIM BECERILERI

1
ETKILI ILETISIM BECERILERI
2
Ajanda

• Iletisim
• - Nedir?- Neden Önemlidir?- Neden bu kadar
  zordur?- Becerilerimi nasil gelistirebilirim?
• Sonuç

3
Iletisim Nedir?

• Bir gönderici tarafindan aliciya iletilen ve
  alicinin davranisini bilinçli bir
  niyetle etkileyen mesaj iletisimdir.
• Iletisim döngüsel bir süreçtir.
• Herkes ayni anda mesaj alir, yorumlar,
• gönderir, sonuç çikarir ne
  baslangici
• ne de sonu vardir.

4
Iletisim Süreci
Gürültü
Gürültü

Kodlama
Çözümleme
Mesaj
Alici
Gönderici (Kaynak)
KANAL
Geribildirim
Çözümleme
Kodlama
Gürültü
Gürültü
5
Mesajlar Nasil Gönderilir ve Alinir?
7Sözcükler
55 Beden Dili (Sözsüz Iletisim)
38Ses
Ne Söylendigi, duygusal anlamini nasil
söylendiginden alir. Içerigin duygusal anlami
iliskiye baglidir.
6
Iletisimin Önemi

• Iletisim yoluyla
• Birbirimizi anlamaya
• Sevmeyi ögrenmeye
• Iliskileri baslatmaya ve sonlandirmaya
• Kendimiz hakkinda daha fazla bilgi edinmeye
• Baskalarinin bizi nasil algiladiklarini
  ögrenmeye
• ULASIRIZ

7
Iletisim Biçimini Degistirme
Buraya Nasil Ulasacagiz?
8
Iletisim - Birlestirici Güç

9
Iletisim Neden Bu Kadar Zor?
10
Mesaj
Çevresel Engeller
Kisilerarasi Dinamikler

Mesaj
Kisilerarasi Dinamikler
Çevresel Engeller
11
Gönderici
Iletisime Gönüllülük

Yetersiz Iletisim
Yetersiz Iletisim
Iletisim Yok
Konu Hakkinda Bilgi
Çatisma ya da Tutarsizlik Sinyalleri
Yetersiz Iletisim
12
Alici
Konudan Etkilenme

Yetersiz Iletisim
Yetersiz Iletisim
Iletisim Yok
Yetersiz Dinleme Aliskanliklari
Kültürel, Cinsel Kisilik Yargilari
Yetersiz Iletisim
13
Kisilerarasi Dinamikler
Kislerarasi Dinamikler
. . .

Duygular
Anlamlandirma
Algilar
Dinleme Aliskanliklari
Statü Farkliliklari
. . .
Paradigmalar
14
küçük bir parantez(Paradigmalarimiz)
Paradigma degisikligi yapilmadan, davranis ve
tutumda yapilan degisiklikler
Sonuç
Davranislar
Yüzeysel ve Kisa süreli OLUR

• Algilama

Paradigma
15
Çevresel Engeller

Gürültü
Asiri Yük
16
Iletisim Engelleri

• Çözüm Üretici Olarak Kullanilanlar
• Emretme, yönetme
• Uyarma, tehdit etme, ahlak dersi verme
• Ögüt verme, fikir verme
• Mantik yoluyla inandirma
• Arastirma, sorgulama

17
Iletisim Engelleri

• Yargilayici olarak kullanilanlar
• Elestirme, suçlama
• Ad takma, gülünç duruma düsürme
• Tahlil etme teshis, tani koyma

18
Iletisim Engelleri

• Sorunu hafifletmek, geçistirmek için
  kullanilanlar
• Övme, görüsüne katilma
• Güven verme, teselli etme
• Konuyu degistirme,isi alaya vurma

19

• Hep böyle geç kaliyorsun saatin farkinda degil
  misin? (elestirme, suçlama, yargilama)
• Okuldan eve dönünce tam saatinde derse
  baslamalisin ve programli bir sekilde her gün
  çalismalisin. (Emretme, yönetme, ahlak dersi
  verme, ögüt verme)
• Aldirma, biraz neselen! Bu yaslarda bunlar olur,
  zamanla kendini daha iyi hissedersin. Sen onlara,
  onlar da sana alisir. (Güven verme, teselli
  etme, geçistirme)
• Sen neden bu dünyayi yönet miyorsun? (Konuyu
  degistirme,isi alaya alma)
• Senden ne zaman bir sey istesem ya hasta ya da
  yorgun oldugunu söylüyorsun. Beni hiç
  düsünmüyorsun. (Ahlak dersi verme, suçlama,
  elestirme)
• Bir kez daha ödevini yapmazsan seni sinifta
  birakacagim. (Uyarma, tehdit etme)
• Bu hakaretin altinda kalamazsin. Hemen harekete
  geçmelisin. (Emretme, yönetme)
• Büyüyünce beni anlayacaksin ve hak vereceksin
  eminim.
• (Tahlil etme,teshis,tani koyma, mantik yolu
  ile inandirma)

20
Iletisim Engelleri Kaliplasmis Davranislar

• Asiri genelleme Anasina bak, kizini al
  kenarina bak bezini al
• Kutuplastirma Ya hep, ya hiç, Ne ben onun
  ölüsüne giderim, ne o benim ölüme gelsin Ya
  nefret ederler, ya da çok asiri severler
• Kisilestirme Kendi üzerine alinma, Misafirin
  yaninda çocuk azarlanmaz
• Mutlakacilik (meli- mali) Herkes beni
  sevmeli, Hiç hata yapmamaliyim, Ne istedigimi
  gözümden anlamali, Her zaman her iste birinci
  olmaliyim .....gibi.....
• Degistirme gayreti Benim gibi düsünmeli, Çok
  iyi bir insan ah! Su huyu da olmasa. Neyse,
  evlenelim degistirelim
• Asiri fedakarlik Yumusak atin çiftesi sert
  olur, Bunlar günün birinde yogun bir öfke
  yasarlar
• Keskecelik Bu günümüzü çalan iki hirsiz vardir.
  Birisi geçmise iliskin pismanliklarimiz, digeri
  ise gelecege iliskin kaygilarimizdir. Bana nasil
  öyle der, keske söyle deseydim..... bu iç
  konusmalar sürer.....öfke artar.
• Toptancilik (Bütün yumurtalari ayni sepete
  koymak) Bir insanin pek çok özelligi vardir.
  Güzeldir, çirkindir, uzundur, kisadir, ev
  hanimidir, anadir, babadir, seçmendir, ev
  sahibidir, kiracidir.

21
Iletisimimi Nasil Gelistirebilirim?
Iletisim becerisi, insanlara dogustan verilen bir
yetenek degildir. Ögrenilebilir ve
Gelistirilebilir Becerilerdir.
22
Iletisimi Gelistirme - Kendimizi Tanimakla Baslar
Johari Penceresi
Kendi

Bilinen
Bilinmeyen
Bilinen
Açik
Kör
Digerleri
Bilinmeyen
Gizli
Bilinmeyen
23
Açik Olmayi Arttirma
Stratejiler
Kendi
Bilinmeyen
Bilinen

Open
Bilinen
Kör
Geribildirim
Açik
Digerleri
Açiga çikarma
Bilinmeyen
Hidden
Bilinmeyen
Gizli
24
Amaç

SONUÇ Yaraticilik, karar, yöneltme Bilgi
transferi Eglenme, Kaçis
AMAÇ Motive Etme Bilgilendirme Eglendirme
25
Sözel Iletisim Becerisini Gelistirme

GÖNDERICI
ALICI
HERIKISI
??
??
??

Sözsüz Mesajlari
Etkin Dinleme
Bilgi akisini
izler
Becerilerini Gelistirir
düzenlerler
??
?
??
Tekrarlar kullanir
Geribildirim
alir ve gönderir
??
??
Zamani düzenler
Duyarli olur
??
??
Dili sadelestirir
Güveni destekler
??
Tahminlerini
kontrol eder
26
Etkili Mesaj Gönderme Sen Dili Yerine, Ben
Dili Kullanmak

• SEN DILI
• Kisiye yöneliktir
• Kisiye kendi ile ilgili bir seyler söyler
• Benlik Saygisini zedeler ya da tümden yok eder
• Öfke ve nefret duygulari olusturur
• Çekingen ya da saldirgan insanlar yaratir

• BEN DILI
• Davranisa yöneliktir
• Ögrenciye ögretmen ile ilgili bilgi söyler
• Benlik saygisina olumlu katkisi vardir
• Gönderende yardim istegi dogurur
• Atilgan insanlar yaratir

27
Etkili Mesaj Gönderme Sen Dili Yerine, Ben
Dili Kullanmak

• Ayni davranisin iki dilde anlatilmasi arasinda
  gece ile gündüz kadar fark vardir. Iki
  kisinin aralarindaki iletisimi farkli
  yönlere götürmeleri bu nedenle çok dogaldir.
• Sürekli bagirarak konusuyorsunuz
• Bagirarak konustugunuz zaman yan
  siniftakilerin rahatsiz oldugunu düsünüp
  üzülüyorum
• Davranisin tanimi Bagirarak konustugunuz zaman
• Somut etkisi Yan siniftakilerin rahatsiz
  oldugunu
• Duygumuz Üzülüyorum

28
Etkili Mesaj Gönderme

• Mesaji Tam ve Belirgin Yapmak
• Mesaj, bütün gerekli bilgilerin açik ifadelerini
  içermelidir
• Görüs açiniz
• Yaptiginiz tahminler
• Sahip oldugunuz niyet

29
Etkili Mesaj Gönderme

• Mesaji Tekrarlamak
• Mesajinizi birden fazla tekrarlayin
• Birden fazla iletisim kanali kullanin
• (resim, afis, sözsüz mesajlar, vb.)

30
Etkili Mesaj Gönderme

• Geribildirim Istemek
• Alicinin mesaji nasil yorumladigini, nasil
  islemden geçirdigini ve dogrulugunu anlamak için
  geribildirim isteyin.
• Ögrenci (kaygili) Yakinda sinav mi var?
• Ögretmen Yakinda sinava girecegin için
  endiselisin.
• (Ögretmen ögrencinin kaygisini anlamistir)

31
Etkili Mesaj Gönderme

• Mesaji Alicinin Bakis Açisina Uygun Yapmak
• Belli bir alandaki ayni bilgiyi o alandaki uzman
  kisiye açiklamak, disaridan birine açiklamak
  birbirlerinden farklidir.
• Mesaj gönderenin alicinin kosullarini bilmesi
  önemlidir.

32
Etkili Mesaj Gönderme

• Duygulari Adlandirarak Hareket ile Tanimlamak
• Duygulari iletirken özellikle tanimlayici olmak
  önemlidir.
• Adlandirma Üzgünüm
• Hareketlendirme Aglamakliyim
• Figürlendirme Belanin içine düstüm
• Tanimlama, duygulari iletirken açik ve
  çetrefilsiz anlasilmasina yardim eder.

33
Etkili Mesaj Gönderme

• Baskalarinin Davranislarini Yargilamadan
  Tanimlamak
• Birinin davranisina tepki gösterdigimizde,
  davranisini tanimladigimizdan emin olmamiz
  önemlidir.
• Derse geç gelmekle beni rahatsiz etmeye devam
  
• ediyorsun.
• Kesinlikle degerlendirmemeliyiz.
• Sen egoistsin, simarigin tekisin ve kimseye
• saygin yok!

34
Etkin Dinleme
Etkin Dinleme

• Dikkatli dinleme
• Baska sözcüklerle açiklama
• (Açimlama)
• Duygulari belirleme
• Sözsüz ipuçlarini adlandirma

35
Etkin Dinleme

• Etkin Dinleme Dikkatini Verme

36
Etkin Dinleme

• Yansitma (açimlama) Ne söylendigini kendi
  sözcükleri ile yeniden ifade etmek.

Konusmaya Davet Içerik veya Duygu Neden
37
Etkin Dinleme

• Duygulari belirleme
• Kizginlik
• Nese
• Korku
• Üzüntü
• Sözsüz ipuçlarini adlandirma
• El jestleri
• Yüz ifadeleri
• Beden Durusu

38
Iyi Dinlemenin On Emri

• Konusma!
• Konusmaciyi rahatlat
• 3. Dinlemek istedigini göster
• 4. Dikkatini dagitan engelleri kaldir
• 5. Konusmaci ile empati kur

• 6. Sabirli ol
• 7. Sakinligini koru
• 8. Tartisma veya elestiride bulunma
• 9. Açiklayici sorular sor
• 10. Konusma!

Iki kulagimiz ama sadece bir dilimizin olmasi
hassas bir isaret! Konustugumuzdan daha çok
dinleyelim...
39
Ipuçlari- Konusmaya Davet, Kapi Aralayici

• Paylasmaya Hazir Olmak, Konusmaya Davet
• Bana ondan söz et
• Senin görüsün ilgimi çekti
• Bu konuda konusmak ister misin?
• Bunu tartisalim
• Anlatacaklarini dinlemek istiyorum
• Dinliyorum
• Bu konuda bir seyler söyleyecek gibisin
• Bu senin için önemli görünüyor
• Anliyorum Oh! Himm Ilginç Yaptin
  ha? Öyle mi? Dogru mu? Yaa!
• Kapi Aralayicilar
• Senden ögrenecegim seyler olabilir
• Düsüncelerin dinlemeye deger
• Seninle ilgileniyorum
• Seni daha iyi tanimak istiyorum

40
Uygulama
41
Yansitici Dinleme Kapali Tepki, Açik Tepki
Ögrencinin Sözü Kapali Tepki Açik Tepki
(Aglayarak) Annem babam bosaniyor Ah yavrum, ne kadar kötü! Üzgün hissediyorsun
Ögretmenim! Ali benden kopya çekti Simdi Aliyi kenara çeker, bu isi hallederim Alinin kopya çekmesine kizmis görünüyorsun
Ortayi bitirip liseye geçmek iyi gibiIstedigin dersi seçebiliyorsun, daha çok spor varAma bazi hocalar çok sertmis galiba Evet, bazilari sert ama sen söyleneni yaparsan her sey yolunda gider Liseye geçiyorsun diye hem heyecanli hem de endiselisin çünkü hos seyler olacak ama kati ögretmenlere de rastlayabilirsin
Bu yaz kampa gidiyorum! Çok iyi simdi lütfen otur ve dersimize devam edelim Çok heyecanli!
Siz dünyanin en aksi ögretmenisiniz! Benle nasil böyle konusabilirsin? Bana çok kizginsin
Yetenek yarismasinda finale kaldim.Yalniz, yarisma gerçekten çok çetin Merak etme, kazanirsin Yarisma ile ilgili kaygilarin oldugunu seziyorum
42
Dinleme ve Mesaj GöndermeÖgretmenin sorunun
kimde oldugunu saptadigi ve dinlemeye mi yoksa
ben-mesaji mi gönderecegine karar verdigi durumlar
Durum Sorun Sahibi Dinleme Ben-mesaji
Ögrenci karnesine agliyor Ögrenci Çok üzgün hissediyorsun çünkü notlarin istedigin gibi degil
Ögretmen sinifa girer ve havada kagitlarin uçustugunu görür Ögretmen Siniftan kisa süre ayrilip döndügümde, bunlari görünce hayal kirikligina ugruyorum çünkü sizinle ben yokken nasil davranacaginiz konusunda anlastik saniyordum
Ögrenci, bir arkadasi ile kavga edip ona kötü bir söz söyledigi için üzgün oldugunu anlatir Ögrenci Arkadasini incittigin için çok kötü hissettigini görüyorum
Ögrenci iskemlesinde düsecek gibi oturmaktadir Ögretmen Iskemlende kaykilarak oturdugunda düsüp bir yerini inciteceksin diye bayagi korkuyorum
Ögrenci, annesinin hastanede ve ameliyat olacagini söyler Ögrenci Annen hakkinda endise duyuyorsun
43
Sonuç
ETKILI ILETISIM Nedir? -- Anlamayi
basarmadir Neden Önemli? -- Degismeye zorlar ve
her türlü birliktelikte birlestirici güçtür Neden
bu kadar zor? -- Kisilerarasi dinamikler
algilarimizi ve anlayisimizi önyargi ile
etkiler Nasil gelistirebilirim? -- Açik ve dürüst
ol -- Geribildirim ver ve al -- Tahminlerinin
geçerliligini kontrol et -- Etkin dinlemeyi kullan

44
Davranislar

• Davranislarimizin temelinde gereksinimlerimiz
  yatar.
• Olumlu Olumsuz bütün davranislarimiz için bu
  geçerlidir.
• Davranislarimizin ortaya çikma temelinde
  baskalari
• ve dis çevre ile iliski kurma
  gereksinimi yatar.
• Bunun saglanmasinda da en temel gereksinmemiz
  
• varligimizin onanmasidir.

45
Davranislar Varligimizin Onanmasi

• Fiziksel Onanma
• Beslenme, temizlenme, oksanma, dokunulma,
  sevilme, varligin kabul görülmesi
• Psikolojik Onanma
• Güvenilme, degerli olma, sevilme, kendin olma
• Toplumsal Onanma
• Takdir görme, kabul görme, degerli olma, saygi
  görme, sevilme, ait olma

46
Davranislar Varligimizin Onanmasi

• Onanma Gereksinimimizi TEMAS ILETISI ile
  gideririz.
• Temas iletisi, bir insanin varligini
  onamaya yarayan herhangi bir mesajdir
• Güzel bir manzara, kus civiltisi, koku, yiyecek,
  sözlü ve sözsüz tüm mesajlar varligi onayan
  iletilerdir.

47
Davranislar Varligimizin Onanmasi Temas
Iletisi

• Temas Iletileri,
• Dissal Kaynakli
• Çevreden veya baska insanlardan alinan
  mesajlardir.
• Içsel Kaynakli
• Kisinin kendisi ile olan iletisimi, düsünceleri,
  fantazileri ve anilaridir.

48
Davranislar Varligimizin Onanmasi Temas
Iletisi

• Temas iletileri,
• Seni Seviyorum Sözel, olumlu, kosulsuz
• Yaptiklarindan hoslanmiyorum Sözel,
  olumsuz, kosullu
• Iyi ödev yapmissin Sözel, olumlu,
  kosullu
• Senden nefret ediyorum Sözel, olumsuz,
  kosulsuz

Sözel Sözsüz Olumlu Olumsuz Kosullu
Kosulsuz
49
Davranislar Varligimizin Onanmasi Üç Temel
Açlik

• Uyarilma Açligi
• Taninma Açligi
• Zamani Yapilandirma Açligi

50
Üç Temel Açlik Uyarilma

• Sinir sisteminin saglikli olarak islevini yerine
  getirmesi için beynin belli bir bölgesi içinde
  bulunan uyarilma sitemi nin düzenli olarak
  uyarici olmasi gerekir.
• Örnek Iyi bir ücret karsiligi, tüm
  uyaranlardan aritilmis bir hücrede kalmayi kabul
  eden denekler, birkaç saat içinde alacaklari
  paradan vaz geçip disari çikmak
  istemislerdir.
• Dogum anindan itibaren uyarilma açliginin
  zihinsel ve fiziksel olarak giderilmesi
  önemlidir. Dokunma uyaricisini çok az ya da
  hiç almayan bebekler ruhsal ve fiziksel
  gelisimlerinde gerilik gösterir, hatta ölümle
  bile sonuçlanabilir.

51
Üç Temel Açlik Taninma

• Fiziksel sivazlanma ihtiyaci bebeklikten
  itibaren yasam boyu sürmekle beraber
  benlik gelisimiyle birlikte taninma
  açligi hissedilir.
• Bu açlik, baskalarinin bizim varligimizi
  gördüklerini ve hissettiklerini bize
  iletmeleriyle karsilanir.
• Yeni insanlar tanimak, okul, isyeri,
  dernekler, vb. kurumlar bu gereksinimi
  karsilamak için uygun ortam saglarlar.
• Baskalari tarafindan tanindikça psikolojik olarak
  sivazlanma, fiziksel olarak sivazlanmanin yerine
  geçer.
• Bebeklikten itibaren fiziksel sivazlanma
  gereksinimi karsilanmayan yetiskinler taninma
  açligini gidermek için kendilerini popüler
  olmaya adar, bu ugurda herseyi yapar.

52
Üç Temel Açlik Zamani Yapilandirma

• Yasama mührünü vurma, Ben de burada
  varim diyebilmek için Yapilandirma Açligi ,
  davranislarimizla kendimizin veya
  baskalarinin yasaminda bir etki yaratma ile
  karsilanir.
• Bir varolus boslugunun içinde yasariz.
  Bir yanda varolusumuzun onanma
  gereksinimi, diger yanda bilinmez bir
  zaman boslugu içinde yasamin
  sorumlulugunu üstlenmek durumu ile karsi
  karsiyayiz. Bu nedenle, sivazlanma
  açligimizi zamani çesitli sekillerde
  yapilandirarak gidermeye çalisiriz.

53
Üç Temel Açlik Zamani Yapilandirma Yollari
54
Zamani Yapilandirma Yollari

• Geri Çekilme
• Yorgunken, kendimize zaman ayirirken, önemli
  kararlar verirken geri çekilme normaldir.
• Baskalari ve kendisi ile temas iletisi yoksa,
  zamaninin büyük bölümü bu sekilde geçiyorsa sonuç
  depresyondur.

55
Zamani Yapilandirma Yollari

• Törenler
• Kültürün, geleneksel ortamin kazandirdigi
  otomatik temas iletisi kaliplaridir.
• Informal Büyüklerin ellerinden öpme,
  kucaklasma,
• dügün, bayram ziyareti
• Formal Tokalasma, Nasilsiniz?, resmi
  törenler

56
Zamani Yapilandirma Yollari

• Vakit Geçirme
• Moda, enflasyon, politika konularinda
  konusma
• dedikodu yapma, psikolojik uzaklik ve
  fiziksel varlik
• onanir.
• Örnek Tv izleme, maç izleme

57
Zamani Yapilandirma Yollari

• Etkinlik
• Ortak amaca yönelik çalismalardir.
• Ögrenci iliskileri, projeler üreten
  toplantilar,
• mesleki çalismalar, tavla oynama, spor
  takiminda
• oynama

58
Zamani Yapilandirma Yollari

• Psikolojik Oyunlar
• Sözlü veya sözsüz olarak mesajlarimiz
  ile karsimizdaki kisilere sosyal veya gizli
  boyutta olumlu - olumsuz iletiler göndermedir.
• Samimiyet
• En yogun ve doyurucu temas iletisidir.
• Iliskide her iki tarafinda samimiyeti vardir.

59
Üç Temel Açlik Zamani Yapilandirma Yollari
60
Zamani Yapilandirma Yollari

• Her birey gündelik yasaminda zamani yapilandirma
  yollarini kullanir.
• Bireyde bu yöntemlerin bazilari daha çok öne
  çikar. Çünkü herkesin kendine özgü farkli
  seçimleri vardir.
• Birey kendine uygun bir partner (es) arar ve
  buldugunda bu yöntemleri kullanarak temas
  iletilerini devam ettirir.

61
Davranislar Varligimizin Onanmasi Temas
Iletisi

• Bireyler, zamani yapilandirirken temas
  iletilerinin düzenlenmesinde digerleri ile
  iliskilerini, kendilerini ve baskalarini nasil
  algiladiklarina iliskin olarak
  gerçeklestirir.
• Bunu yaparken kendisini ve baskalarini
  algilamalarini dört farkli yasam pozisyonuna
  dayandirir.

62
Davranislar Varligimizin Onanmasi Yasam
Pozisyonlari

• Ben degerliyim, sen degerlisin ( , )
• Hepimiz kazananiz
• 2. Ben degerli degilim, sen degerlisin (- , )
• Ben, kazananlar arasindaki kaybedenim
• 3. Ben degerliyim, sen degerli degilsin ( , -)
• Kimin kazanan oldugunu onlara gösterecegim
• 4. Ben degerli degilim, sen degerli degilsin (-
  , -)
• Bazilari digerlerinden daha büyük
  kaybedenlerdir

63
(No Transcript)
64
Yasam Pozisyonlari ve Yasam Plani

• Küçükken davranislar spontandir (kendiliginden).
  Zamanla çevre bunlari hos görmez ve belli bir
  sekle dönüstürür.
• Dogal çocuk, uygulu çocuga dönüsür. Bu dönemde
  olumsuz temas mesajlari olumlulardan daha
  yogun algilanir. Çocugun Dogal Çocuguna
  sinirlandirmalar getiren kararlar almasinda
  degisik etmenler rol oynar.
• Bu etmenler Çocugun
• Güçsüz olmasi
• Stresle bas etmede yetersiz olmasi
• Düsünce kapasitesinin olgunlasmamasi
• Bilgi eksikliginin olmasi
• Çok seçeneginin olmamasi (çevreyi seçme
  degistirme)

65
Yasam Pozisyonlari ve Yasam Plani

• Erken çocuklukta model olan ana-baba
  davranislari, bizim ne ve kim oldugumuzla ilgili
  yükleme mesajlari veya kiyaslamalar, imalar yasam
  pozisyonlarimizi ve benlik durumlarimizi etkiler.
• Bunlar hep senin basinin altindan çikiyor
• Benim akilli oglum
• Sen yaramazsin ablan akilli
• Komsunun ogluna helal olsun! Bütün çocuklari
  korkutuyor
• Ah, su Ayse gibi çaliskan olsan

66
Benlik Durumlari
AB Anne-Baba
Ahlakçi Yönümüz
Elestirici AB
Koruyucu AB
Y Yetiskin

Mantikli Yönümüz
Düsünür, Karar verir
Y

Uslu Ç
Dogal, Duygusal Yönümüz
Dogal Ç
Uyarlanmis Ç
Asi Ç
67
Benlik Durumlari - Gelisimi

• Varolma Gücü Dogum-6ay Dogal Çocuk (Fiziksel
  onanma)
• Yapma Gücü 6ay-18ay Küçük Profesör
  (Bagimsizlik, güven, kesif)
• Düsünme Gücü 18ay-3yas Yetiskin
• Kimlik Gücü 3-6yas Süper Dogal Çocuk
• Becerikli olma Gücü 6-12yas Anababa
• Üretme Gücü 13-18yas Anababa, Yetiskin, Çocuk
  (Kisisel felsefe, yetiskinler arasinda yer
  edinme, cinsel varolus)
• Yeniden Dönüstürme Gücü 19- Yasam boyu
  devam eder.

68
Yasam Pozisyonu Olusumu
Baba
Anne
Çocuk
AB

• AB

(Karsit) Komut
AB
Y
Y
Program
Y
Ç
Ç
Izinler Komutlar
Ç
69
Yasam Pozisyonu Olusumu

• Komutlar
• Olumsuz, sözsüz, yararsiz mesajlardir. Anne ve
  babanin Çocuk (Ç) egosundan, Çocugun Ç egosuna
  gider.
• Var olma
• Kendi olma
• Çocuk olma
• Büyüme
• Belli bir seyi yapma
• Önemli olma
• Ait olma
• Yakin olma
• Saglikli olma
• Düsünme
• Hissetme mesajlari iletilir.

70
Yasam Pozisyonu Olusumu

• Izinler
• Olumlu, sözsüz, yararli mesajlardir.
• Anne ve babanin Çocuk (Ç) egosundan, Çocugun Ç
  egosuna gider. Dogal Ça sinirlama getirmez
  kendi olmasina izin verilir, seçme özgürlügü
  taninir.
• Var olma izni
• Kendi duygularini hissetme izni
• Kendisi olma izni
• Duygusal olarak baskalarina yakin olma izni
• Temel varolus pozisyonunun farkinda olma izni
• Varolus pozisyonunu isterse degistirebilme izni
• Is ve cinsel yasaminda basarili olma izni
• Yasamin anlamini bulma iznini ileten mesajlardir.
• Bir sonraki izin daha önceki izne baglidir.

71
Yasam Pozisyonu Olusumu

• Program
• Anne ve Babanin yasamla basetme de
  kullandigi yolu gözleme, model alma, hangi
  durumda ne yapacagini kasdetme Ana-Babanin
  Yetiskininden (Y), Çocugun Yne giden
  mesajlardir.
• Nasil
• yemek yenir
• büyüklerle konusulur
• derli toplu olunur
• güzel / yakisikli olunur
• Istekler elde edilir
• Bazi duygular gizlenir mesajlari iletilir.

72
Yasam Pozisyonu Olusumu

• Karsit Komutlar
• Sözel, Olumlu ve fonksiyonel, Yap Yapma
  mesajlaridir.
• Anne ve babanin Ana-baba (AB) egosundan, Çocugun
  AB egosuna gider.
• Yaramazlik yapma
• Akilli ol
• Temiz ol
• Çok çalis
• Sözümü dinle
• Ellerini iyi yika
• Dediklerimi aynen yap mesajlari iletilir.
• Topluma uyum saglama adina yararli ancak,
  engelleyici ve sinirlandirici ise zararli
  olabilecek mesajlardir.

73
Yasam Pozisyonu Olusumu

• Karsit komutlar yasam boyu içsel mesajlar
  olarak taninir.

Serbest Birakicilar
Sürücüler

• Sen, sen olarak iyisin
• Kendini hosnut et
• Açik ol, isteklerini ifade et
• Yapabildigin gibi yap
• Zamanini rahatça kullan

• Mükemmel ol
• Baskalarini (beni) hosnut et
• Güçlü ol
• Kendini zorla
• Acele et

Yasam pozisyonu ve plani, komutlara ve izinlere
tepki olarak alinan kararlardir. Karsit
komutlari yerine getirmek üzere çocugun aldigi
kararlar dizisi ise, yasam seklini olusturur.
74
Ego Durumlari

• Ego durumlarimiz arasinda sinirlar vardir.
• Bu sinirlar ruhsal enerjinin bir ego
  durumundan digerine akmasini saglayan, yari
  geçirgen dokulardir. Sinirlar bozulursa
  bulasmalar olusur.
• AB Y Bulasmasi Ön yargi ve sloganlar
• Erkeklere güvenilmez
• Kisa boylular kurnazdir bu tür ön yargilar
  gerçek gibi algilanir.
• Ç Y Bulasmasi Fobiler, batil inançlar,
  delüzyonlar gerçek gibi algilanir.
• Bazi insanlar beynimi kontrol ediyor
• Merdiven altindan geçersem kismetim baglanir
• Y AB Ç Birlesmesi Çifte bulasma olusur. Ön
  yargilar gerçek gibi algilanir. Sonuçlari korku
  olarak yasanir.

AB
Bulasma
Bulasma
Bulasma
Ç
Y
75
Ego Durumlari
Asiri Geçirgen Sinir
Esnek Sinir
Kati Sinir
X

• X

X

• Baglilik
• Bireysellesme
• Saglikli Iletisim

• Yalnizlik
• Iletisim eksikligi

• Bagimlilik
• Bireysellesmeme

76
Ego Durumu ve Meslekler

• Sanatçi Çocuk Egosu Duygusal
• Mühendis
• Doktor Yetiskin Egosu Mantikli
• Hakim
• Savci
• Ögretmen Ana-baba Egosu Ahlakçi
• Politikaci
• Yönetici

HANGI EGO DURUMUNA MESAJ GIDERSE, O EGO DURUMU
ILE ILGILI DAVRANISLAR ORTAYA ÇIKAR.
77
Ego Durumuna Giden Mesajlar
A/B
A/B
A/B
Y
Y
Y
Ç
Ç
Ç

• Empatik Toplum
• Baglilik
• Akilci dayanisma
• Bireysellik

• Yetiskinler Toplumu
• Yalnizlik
• Bireysellik
• Kendi aklina güven

• Çocuk A/B Toplumu
• Bagimlilik
• Güven duygusu
• Akil Korkusu

EMPATIK ILETISIM için 1. Algisal ve bilissel
anlamda ben merkezcilikten kurtulma /
karsidakinin rolünü alma (YETISKIN ROLÜ) 2.
Duygusal anlamda ben merkezcilikten kurtulma /
karsidakinin rolünü alma (ÇOCUK ROLÜ) 3. Empatiyi
ileterek sikintida olana yardim etme (ANA - BABA
ROLÜ)
78
Ego Durumuna Giden Mesaj Hangi Davranisi Ortaya
Çikarir?
Gevsek Egitim
Çekingen Pasif Suçlu
Simarik
Asiri Sevgi
Yetersiz Sevgi
Kendine Güvensiz Bagimli Nevrotik
Saldirgan
Kati Egitim
79
Olumsuz Davranis - Ögrencinin Amaci

• Ögrencinin amacini anlamak için
• Olumsuz davranisa gösterdiginiz hisleri ve
  tepkileri inceleyin
• Söylediklerinize ve yaptiklariniza ögrencinin
  yanitini inceleyin

80
(No Transcript)
81
Olumlu Davranis - Amaçlar
Ögrencinin Inanci Amaçlar Davranis Olumlu Davranislari Tesvik Yollari
Davranisimdan sorumluyum Ilgi Isbirligi Katkida bulunmak Yardim eder Gönüllü olur Isbirliginin fark edildigini ve takdir edildigini ögrenciye belli et
Katkida bulunarak ait olabilirim Bagimsizlik Sorumluluk alma Kendini kontrol edebilir Kendi isini kendi yapabilir Becerikli Karar vermeyi tesvik et Ögrencinin iyi-kötü her tür deneyimden geçmesine izin ver Ögrenciye güvendigini belli et
Hesaplasmadan çok isbirligi yapmaya hazirim Adalet Dürüstlük Esitlik Incinmeye iyilikle karsilik verir Küçültücü sözlere aldiris etmez Ögrencinin isbirliginde bulunma çabasini takdirle karsiladigini belli et
Çatismalardan çekilmeye karar verebilirim Çatismadan çekilmek Kavga etmeyi reddetmek Baskalarinin fikirlerini kabul etmek Tahriklere aldiris etmez Güç gösterisinden çekilir Nasil davranacagina kendi karar verir Ögrencinin olgun davranma çabalarini fark et
82
Ögretmen Etkisiz Özellikleri
Ögretmenin Inanci Ögretmenin Davranisi Ögrencilere Etkileri
Kontrol etmeliyim Itaat talep eder Ceza ve Ödül verir Kazanmaya çalisir Kendi hakli, ögrenci haksizdir Asiri korur Isyan eder kazanmali ve hakli olmalidir Endiselidir Intikam arastirir Yasamin adaletsiz olduguna inanir Vazgeçer Kaçar, yalan söyler, çalar Öz disiplin yoktur
Ben üstünüm Ögrencilere acir Sorumlulugu üstlenir Asiri korur Kendi üstünlügüne inanir Ögrencileri asagilar Kendine acimayi ve baskalarini suçlamayi ögrenir Baskalarini elestirir Yasamin adaletsiz olduguna inanir Yetersiz hisseder Bagimli olur Üstün olma ihtiyaci hisseder
Hakkim var Bana borçlusun Esitlik ve dürüstlük ile asiri ilgilenir Sartli verir Baskalarina güvenmez Yasamin adaletsiz olduguna inanir Sömürüldügünü düsünür Sömürmeyi ögrenir
Mükemmel olmaliyim Herkesin mükemmel olmasini bekler Hata bulur Baskalarinin ne düsündügüne asiri önem verir Kendi çikarlari için ögrencileri zorlar Hiçbir zaman yeteri kadar iyi olmadigina inanir Mükemmelliyetçi olur Umutsuz hisseder Baskalarinin fikirlerine asiri önem verir
Ben önemli degilim Gevsektir Kilavuz sinir çizmez Ögrencilerin isteklerine boyun eger Hayir demekten suçluluk duyar Kendi istedigini elde etmeyi bekler Kafasi karisiktir Baskalarinin haklarina saygi göstermez Bencildir
83
Ögretmen Etkili Özellikleri
Ögretmenin Inanci Ögretmenin Davranisi Ögrencilere Etkileri
Ögrencilerin karar verebilecegine inaniyorum Seçeneklere izin verir Tesvik eder Özgüven hisseder Katkida bulunur, çabalar Sorun çözer, beceriklidir
Herkesle esitlige inaniyorum Ögrencilere inanir ve saygi duyar Bagimsizligi tesvik eder Seçim hakki tanir Sorumluluk verir Ögrencilerden isbirligi yapmalarini bekler Özgüven, sorumluluk, bagimsizlik duygulari gelistirir Karar vermeyi ögrenir Kendine ve digerlerine saygi duyar Esitlige inanir
Karsilikli saygiya inaniyorum Esitligi destekler Karsilikli saygiyi tesvik eder Suçluluk duygusuna destek vermez Kendine ve digerlerine saygi duyar Topluma ilgisi artar Baskalarina güvenir
Ben insanim mükemmel olmama cesaretine sahibim Gerçekçi standartlar koyar Olumlu yönlere yogunlasir Tesvik eder, sabirlidir Kendi imaji ile ilgilenmez Isi ile ilgilenir Kendini yüceltmeyi birakir Hatalari, gelisme için firsat sayar Yeni deneyimlere girmekten korkmaz
Kendim dahil herkesin önemli olduguna inaniyorum Karsilikli saygiyi tesvik eder Katilimi destekler Paspas olmayi rededer Ne zaman sinir koyacagini ve Hayir diyecegini bilir Sinirlari bilir ve kabul eder Baskalarinin haklarina saygi gösterir
84
(No Transcript)
85
(No Transcript)
86
(No Transcript)
87
Sinif içi Sorunlara Etkili Yaklasimlar
Yaklasim Amaç Örnek
Yansitici Dinleme Ögrencilerin karsilastiklari sorunlarla ilgili hislerini anladigini iletme Arkadasin artik seni sevmiyor diye çok üzgün hissediyorsun
Ben mesaji Ögrencilere, size olan davranislari ile ilgili ne hissettiginizi iletme (Sinifa)Dersime ilgi göstermediginizde umutsuzluga kapiliyorum çünkü hazirlamak için bayagi çalistim
Seçenek arastirma Ögrencilere sorunlarina çözüm bulmada yardim etme / Ögretmen sahipli sorunlar için ögrencilerle anlasma yapma Sorununu halletmek için hangi yollari deyebilirsin?, Anlasmazligimizi nasil halledebiliriz?
Dogal ve mantikli sonuçlar Ögrencilere belli sinirlar içinde davranma özgürlügü tanima ve aldiklari kararlarin sonuçlarina katlanmalarina izin verme Dogal Kavga eden ögrenciler incinebilir Mantikli Kavga eden ögrenciler görüsme odasina çagirilir
Olumsuz davranisa izin verme Bazi durumlarda beklenmedik yorumlar getirerek olumsuz davranisa izin verme Küfür eden ögrenciye, odanin kösesine giderek istedigi kadar küfür etmesi söylenir
Ögrencinin gücünü kabullenme Ögrencinin üstünlügünü, üstün gücünü kanitlama / Intikam alma çabalarini ona karsi yenilgiyi kabul ederek dagitma Kendini kanitladin. Seni çalismaya zorlayamam
Yeni durumlar yaratma Eksileri artiya döndürme Olumsuz davranislari ve yanlis amaçlari yapici yollara yönlendirme Saka yollari ile sinif çalismalarini aksatan ögrenciye sinifin komedi oyununu yönetme görevi verilir
88
Tedavi Edici Güçler
Güç Amaç Örnek
Kabul Grup üyeleri arasinda karsilikli saygi ve esduyum yaratmak Lalenin hislerine duyarli oldugunu görüyorum
Havalandirma Yansitici dinlemek Bu konu ile ilgili olarak çok kizgin görünüyorsun
Izleme Grup üyelerinin benzer konularda tartismalarini izleyerek ögrencilerin kendi kaygilarini anlamalarina yardim etmek Alinin sorunu ile ilgili tartismamizi kendi kardeslerine nasil uygulayabilirsin?
Geribildirim Ögrencilerin ben mesajini kullanmalarini tesvik ederek baskasinin davranisi hakkinda düsüncelerini iletmelerini saglamak Senle alay edildiginde neler hissettigini arkadasina söyler misin lütfen?
Evrensellestirme Ögrencilerin davranislarinda yalniz olmadiklarini, çogunlugun benzer durumda oldugunu anlamalarini saglamak Bu konuyu daha önce de düsünmüs olanlariniz var mi?
Gerçeklesme denemeleri Ögrencilerin yeni davranislari demelerini saglamak Bu sorunu aramizda rol yaparak tekrar ortaya çikaralim ve çözmek için yeni yollar deneyelim
Baskalarini düsünmek Ögrencileri yarisma yerine, birbirlerine yardima tesvik etmek Ali, arkadasina fende yardim etmeni takdirle karsiliyorum
Etkilesim Ögrencilerin sosyal yasamlarini desteklemek ve tesvik edici sinif ortami yaratmak Can, Elif bu projede seninle çalismaktan mutlu oldugunu söylüyor. Sen de ona nasil hissettigini söyler misin lütfen?
Tesvik Ögrencilerin cesaretini ve toplumsal ilgilerini canlandirmak. Sorun çözmeye olumlu bakmalarini saglamak Çalisma aliskanliklarinin bu projede sana yardimci olacagina inaniyor musun?
89
Liderlik Tarzlari ve Sinif Ortami
Demokratik Otokratik Sinirsiz Hosgörü
Karsilikli saygi ve güven Ödül ve Ceza yoluyla kontrol. Saygi talebi. Baskalarini düsünmeden istedigini yapma
Uygun oldugu zaman seçenek teklif etme Talep eder. Hakim olmak ister. Anarsi
Tesvik yolu ile güdüleme Olumluyu öne çikarma Zayifliklara ve hatalara yüklenme Her türlü davranisa izin verilir
Sinirlar içinde özgürlük. Çalisma özgürlügü ile çalisma sorumlulugu arasinda denge Özgürlüksüz sinirlama. Bagimliligi ve / veya isyani körükleme Sinirsiz Özgürlük. Kargasa.
Içten güdülenme. Ögretmen ve ögrenci hedefleri birlikte saptar Distan güdülenme ve ceza Kararsiz, düzensiz ve ani güdülenme
Basariya yönelik ve özgüven arttirici etkinlik Üstün sonuçlar üretmeye yönelik etkinlikler Bazi etkinlikler ögrencilerin gelismesini, bazilari ise geri kalmalarini saglar
Isbirligi, paylasilan sorumluluklar Yaris Baskalarinin haklarini gözetmeyen bireysel haklar
Disiplin egitim sürecidir. Kendini disiplini tesvik. Disiplin kontrol etmek içindir Disiplin beklenmez
Çakisan hedefler Hedefler ögretmen tarafindan saptanir Olumlu hedef yoktur
Ögretmen fikir ve katki ister Ögretmen her seye karar verir Belirli kararlar alinamaz
90
Grup Liderligi Becerileri
Beceri Amaç Örnek
Grubu yapilama Tartisma ve sinirlarini saptama Grubunuzda su anda neler oluyor? Bu amacimizda nasil yardimci olur?
Evrensellestirme Kaygilarin paylasildigini göstermek Aranizda böyle hissetmis olaniniz var mi?
Baglanti kurma Ögrencinin söyledikleri ve hissettikleri arasinda baglanti kurma Ali, kardesi isine karistiginda çok sinirleniyor. Minenin kendi kardesi hakkindaki hislerine çok benziyor
Yöneltme Tartismaya tüm ögrencilerin katilmasini ve ögretmenin otorite rolünden siyrilmasini saglamak Baskalari bunun hakkinda ne düsünüyor? Ömerin fikri için sen ne düsünüyorsun?
Amaci bulma Ögrencileri kendi olumsuz davranislarinin amaci ile ilgili düsündürmeye sevk etmek Seninle özel ilgilenmemizi istiyor olabilir misin? Sana zorla bir sey yaptiramayacagimizi göstermek istiyor olabilir misin?
Beyin firtinasi Fikir üretmede ögrencileri tesvik etmek Bu sorunla ilgili fikirlerimizi paylasalim.Tüm fikirler söylenmeden degerlendirmeyecegiz
Set çekme Yikici konusmalari durdurmak Hislerini açiklar misin? Böyle konustugunda, Alinin ne hissettigini merak ediyorum
Özetleme Neler söylendigini, ögrencilerin neler ögrendigini açikliga kavusturmak Bu tartismadan neler ögrendiniz? Bu durum hakkinda neler ögrendik
Görev ve söz verme Ögrencilerin karari uygulamak için söz vermelerini saglamak Bu soruna iliskin neler yapmayi düsünüyorsun? Bu hafta ne yapacaksin?
Geribildirimi destekleme Baskalarinin kendileri hakkinda neler düsündüklerini ögrencilerin anlamalarini saglamak Böyle uzun konusup baskalarina hak tanimadiginda kiziyorum. Acaba onlar ne düsünüyor? Projeye baslamamizda yardiminiz için memnun oldum
Dogrudan etkilesimi destekleme Uygun olan zamanda ögrencilerin birbirleriyle konusmalarini saglamak Ne hissettigini Aliye söyler misin?
Tesvigi destekleme Ögrencilerin benlik degerleri ve özgüvenlerini arttirmak için onlara örnek olmak ve onlari tesvik etmek Yardimin için tesekkür ederim Ayse ile ilgilendigin bir sey ne olabilir?