Kunnen we leren kiezen?

1
Alumnidag 2006
Kunnen we leren kiezen?
Jan Bransen
2
(No Transcript)
3
Overzicht

• Het lot van de filosoof
• Leren
• Maatstaf
• Correcties
• Kiezen
• Van optie naar doel kunnen redeneren
• Kunnen dieren kiezen?
• Goed kiezen is zelf kiezen
• Een hedendaagse paradox?

4
Wat doet een filosoof?

• Werken aan intelligibiliteitsproblemen
• Problemen die ontstaan doordat we een
  problematisch begrippenapparaat lijken te moeten
  gebruiken
• Problematisch
• Inconsistent, incoherent, onderbepaald, ambigu
• Lijken te moeten
• Normale, enige, optimale manier om het te hebben
  over...

5
Het lot van de filosoof

• Een filosoof is pas nodig op het moment dat een
  begrippenapparaat
• problematisch is m.b.t. een fenomeen
• gebruikt moet worden m.b.t. dat fenomeen

6
Het lot van de filosoof

• Een filosoof is pas nodig op het moment dat een
  begrippenapparaat
• problematisch is m.b.t. een fenomeen
• gebruikt moet worden m.b.t. dat fenomeen

7
Het lot van de filosoof

• Een filosoof is pas nodig op het moment dat een
  begrippenapparaat
• problematisch is m.b.t. een fenomeen
• gebruikt moet worden m.b.t. dat fenomeen
• Een marketingprobleem
• Als hij zich nodig maakt, maakt hij zich
  onmogelijk
• Als hij zich nuttig maakt, maakt hij zich
  overbodig

8
Het lot van de filosoof

• Een filosoof is pas nodig op het moment dat een
  begrippenapparaat
• problematisch is m.b.t. een fenomeen
• gebruikt moet worden m.b.t. dat fenomeen
• Een marketingprobleem
• Als hij zich nodig maakt, maakt hij zich
  onmogelijk
• Als hij zich nuttig maakt, maakt hij zich
  overbodig
• Twee escape-routes (die hem eenzaam maken)
• Bekritiseer het begrippenapparaat dat anderen
  gebruiken
• Ontwerp een volkomen zelfstandig en gesloten
  begrippenapparaat (een eigen systeem)

9
Wat ga ik vandaag doen?

• U in verwarring achterlaten (u aan het denken
  zetten oftewel mijzelf onmogelijk en overbodig
  maken)
• Immers, het volgende is een feit
• We hebben allemaal leren kiezen
• Maar, dat kan helemaal niet, want
• Als je weet wat leren is,
• En je weet wat kiezen is,
• Dan realiseer je je dat kiezen niet te leren is
• U blijft zitten met de vragen
• Kunnen we dan niet kiezen?
• Hebben we het niet geleerd?
• Waar klopt de redenering niet?

10
Leren

• Competenties verwerven
• Wat er voor nodig is
• Een beginpunt waarop de competentie afwezig is
• Een maatstaf (competentie is immers een
  succes-woord)
• Gevoeligheid voor correcties
• Het vóórkomen van correcties
• Corrigerende instanties
• Niet meewerkende wereld
• Adequaat kunnen reageren op correcties
• Een eindpunt waarop de competentie verworven is

11
Maatstaf

• Dat wat geleerd moet worden, moet onderscheiden
  kunnen worden van wat het niet is
• Een slechte performance moet onderscheiden kunnen
  worden van wat helemaal geen performance is
• Voorbeeld skiën

12
Maatstaf

• Dat wat geleerd moet worden, moet onderscheiden
  kunnen worden van wat het niet is
• Een slechte performance moet onderscheiden kunnen
  worden van wat helemaal geen performance is
• Voorbeeld skiën

13
Maatstaf

• Dat wat geleerd moet worden, moet onderscheiden
  kunnen worden van wat het niet is
• Een slechte performance moet onderscheiden kunnen
  worden van wat helemaal geen performance is
• Voorbeeld skiën

14
Correcties

• Je moet gecorrigeerd kunnen worden
• Je moet correcties als instructies kunnen
  waarderen
• Instructies moeten tot een verbetering in je
  performance aanleiding kunnen geven
• Iets of iemand moet je kunnen corrigeren
• het niet voldoen aan de maatstaf moet als een
  falen herkend kunnen worden, en dat moet aan de
  leerling bekend gemaakt kunnen worden
• Leren is mogelijk in een slechts natuurlijke
  wereld
• Je kunt gecorrigeerd worden door het mislukken
  van je poging (trial and error)
• Leren is veel makkelijker in een educatieve
  wereld
• Daar wordt je gecorrigeerd door onderwijzers, die
  de competentie al verworven hebben, en het
  vermogen hebben tot scaffolding.

15
Trial and error
16
Kiezen van optie naar doel
17
Kiezen van optie naar doel
18
Kiezen van optie naar doel
19
Kiezen van optie naar doel

• Als het een competentie is die we zouden kunnen
  verwerven, dan moet er een maatstaf zijn.
• Wanneer is iets een kwestie van kiezen?
• Het onderscheid tussen slecht kiezen en
  niet-kiezen moet intelligibel gemaakt kunnen
  worden.
• 4 kenmerken
• Opties kunnen onderscheiden als opties
• Een afweging kunnen maken de opties kunnen
  ordenen m.b.t. relevante eigenschappen
• De wenselijkheid van die eigenschappen kunnen
  vaststellen
• Kunnen besluiten dat een optie niet langer een
  optie is, maar een doel dat nagestreefd zal
  worden.

20
Kunnen dieren (of computers) kiezen?

• De vraag is relevant, omdat we niet een te
  chauvinistisch maar ook niet een te liberaal
  begrip van kiezen nodig hebben.
• Chauvinistisch aspecten van kiezen moeten niet
  te verstandelijk en ook niet te bewust opgevat
  worden.
• Liberaal we moeten niet een te groot grijs
  gebied hebben. De Waal kiest zijn bedding niet.

21
Wenselijkheid

• Objectief of subjectief
• Van opties naar mijn doel
• De goede keuze is mijn keuze
• Kiezen gaat niet over de opties, maar over mij
• Dit leidt tot een educatieve paradox
• Hoe kan er sprake zijn van correctie, van
  succes, van expertise?

22
Kunnen we leren kiezen?

• Niet van elkaar
• Anderen kunnen mij leren hoe zij kiezen, niet hoe
  ik moet kiezen
• Van onszelf?
• Kunnen we onszelf corrigeren?
• Hoe kunnen we onze eigen maatstaf zijn?
• Is er een verschil tussen slecht kiezen en
  niet-kiezen?
• Gaat het om een competentie die we kunnen
  verwerven?

23
Verder lezen?

• Via mijn website www.ru.nl/pwo/bransen
• Lot vd filosoof
• Hfd. 1 2 van Filosofie en Ironie
• Leren
• Oratie Leiden Dat kunnen we zelf wel!
• Kiezen
• Normatief relevante zelf-kennis, in Filosofie
  Praktijk, 2000
• In het Engels is er nog veel meer te lezen.