Ontwikkeling van de ouderrol als onderdeel van het herstelproces

1
Peter van der Ende Senior-onderzoeker
Lectoraat Rehabilitatie Hanzehogeschool
Groningen
2
Werkplek

• Jeugdzorg
• Mensen met verstandelijke beperkingen
• .fysieke beperkingen
• .psychiatrische beperkingen
• Overige

3
Vanuit een psychiatrische hulpverleningssettin
g de ouderrol ontwikkelen
4
Onderwerpen

• 1. Achtergronden
• 2. Project beschrijving
• 3A. Behoefteonderzoek
• 3B. Methodiek
• 3C. Effectevaluatie

5
1(Psychiatrische) Rehabilitatie

• Rehabilitatie is het proces waarbij getracht
  wordt om het functioneren van personen met
  psychiatrische handicaps zodanig te verbeteren
  dat ze succesvol en tot hun tevredenheid kunnen
  wonen, leren en werken in de milieus van hun
  keuze met zo min mogelijk professionele hulp
  (Anthony e.a., 2002).

Lectoraat Rehabilitatie Groningen
6
Schatting

• Percentage mensen tussen 18 en 65 jaar met
  ernstige psychiatrische problemen dat kinderen
  heeft
• Severe Mental Illness langer dan een jaar
  een psychiatrische diagnose

7
Ouderschap-psychiatrie

• Vermaatschappelijking aantal cliënten met SMI
  als ouder ruim 130.000
• Hogere drempel voor gebruik
• maatschappelijke voorzieningen
• Veel hulpverleners missen handvatten om
  ontwikkelingen in het ouderschap te bevorderen

8
2. Project
Training voor hulp-verleners (100)
Methodiek
Evaluatie onderzoek
Behoefte onderzoek (N47)
9
3A. Behoefte onderzoek vanuit Rehabilitatie
10
Als je niet voor jezelf kan zorgen, zal je
zeker niet in staat zijn om voor iemand anders te
zorgen.
11
Getrouwde ouders, samenwonend
Vader met kind bij ex-partner
Alleenstaande moeder
Moeder met kind in pleeggezin
Tienermoeder met kind en oma
12
Balans

• Eigen leven Ouderschap
• verhoogde
• kwetsbaarheid

13
Je moet naar je werk. Je moet thuiskomen. Je
moet met de kinderen bezig en met je huis. Je
eigen problemen.., weet je,.. stapelen zich
steeds verder op
14
.. Niets in deze wereld is vertrouwelijk..gesprek
ken die je hebt met je therapeut..ik kan niet
echt open zijn.. want alles wat van mij komt kan
voor de rechtzaak worden gebruikt..
15
3B. Methodiekontwikkeling
16
Ouderschap met succes en tevredenheid
17
Voorbeelden van methodieken m.b.t. functioneren
in de ouderrol

• Probleemgericht
• Gezinsbehandeling
• Milieugericht
• Opvoedingsondersteuning, KOPP
• Ontwikkelingsgericht
• Oudercursus, video-hometraining, IRB

18
Individuele Rehabilitatie Benadering (IRB)

• Veranderdoelen op terreinen van wonen, werken,
  leren en SOCIALE CONTACTEN
• Verkennen (doelvaardigheidsbepaling), kiezen,
  verkrijgen en BEHOUDEN

19
Wonen Leren Begeleid
Werken Ouderschap
20
Ouderschap met succes en tevredenheid

• Drie cliëntenwerkboeken
• Huidig functioneren van de ouder
• Versterken van de ouderrol
• Hernemen of uitbreiden van de ouderrol

21
Huidig functioneren van de ouder

• Wie ben ik en wie is mijn kind?
• Tevredenheid en succes
• Steun, zelfvertrouwen en verwachtingen

22
Versterken van de ouderrol

• Wie stellen eisen aan de ouder?
• Wat vraagt de ouderrol van deze ouder?
• Oplossingen kiezen
• Succesvol en tevreden blijven

23
Hernemen / uitbreiden van de ouderrol

• Wensen van de ouder
• Mogelijke activiteiten en situaties
• Wie stellen eisen? Welke?
• Wie helpt / oplossingen kiezen

24
3C. EffectevaluatieOnderzoeksvraag

• Wat zijn de effecten op het ouderschap van
  begeleiding met de methodiek Ouderschap met
  Succes en Tevredenheid (OST)

25

Lectoraat Rehabilitatie Groningen
26
Uitkomstvariabelen

• Empowerment
• Evaluatie Ouderschap (Tevredenheid en Succes)
• Kwaliteit van leven

27


Empowerment

• Attitudes
• Informele participatie
• Vaardigheden en kennis

Lectoraat Rehabilitatie Groningen
28


Evaluatie Ouderschap

• spanningen
• acceptatie van zichzelf
• kennis
• organiseren van activiteiten

• empathie
• vermaak
• controle
• emotie
• grenzen

Lectoraat Rehabilitatie Groningen
29
Conclusies behoefteonderzoek

• De helft wil andere hulp dan men krijgt met
  name rondom ouderschap
• Steun in omgang met kind
• Aangaan van gesprek over
• eigen problematiek
• Opvoedingsondersteuning
• en juridische hulp

30

• Aanbevelingen voor ouders
• Denk na over communicatie over eigen problematiek
  met de kinderen Nicholson e.a. (2001)
• Maak een plan voor de opvang van de kinderen bij
  toenemende psychiatrische problematiek
• Kleine ontmoetingsgroepen voor ouders

31
Aanbevelingen voor Hulpverleningsorganisaties

• Wissel ideeën uit over voorzieningen in
  verschillende regios
• Breng witte vlekken op het terrein van
  ouderschap in kaart

32
Stellingen

• Biologisch ouderschap boven al het andere
• In plaats van voortdurend regels voorschrijven
  kan men ouders stimuleren om op eigen manier
  contact te maken met het kind en het op te voeden
• -Machteloze hulpverleners grijpen naar regeltjes
  en naar forse ingrepen (uithuisplaatsing)
•  

33

• Reacties / vragen
• p.c.van.der.ende_at_pl.hanze.nl
• Websites
• www.ouderschap-psychiatrie.nl
• www.pcvanderende.nl
• www.kopopouders.nl