Makroekonomia I Cwiczenia

1
Makroekonomia I Cwiczenia

• Cwiczenia 3
• Bilans platniczy i rynek walutowy,

Karol Strzelinski
1
2
Autarkia a gospodarka otwarta
3
Rachunki bilansu platniczego

• Bilans platniczy (ang. balance of payments, BP)
  zestawienie wszystkich transakcji zawieranych w
  jakims okresie miedzy rezydentami a
  nierezydentami danego kraju odwzorowane sa w nim
  transakcje zagraniczne danego kraju, np. zakup
  lub sprzedaz waluty zagranicznej.
• http//www.nbp.pl/home.aspx?f/statystyka/bilans_p
  latniczy/bilansplatniczy_kw.html

4
Rachunki bilansu platniczego

• Rezydenci - osoby lub podmioty prawne zamieszkale
  lub majace swoja siedzibe na stale na obszarze
  danego kraju.
• Osoby czasowo przebywajace za granica (np.
  turysci, dyplomaci, zolnierze, okresowi
  emigranci) sa traktowani jako rezydenci kraju
  swojego pochodzenia.
• Korporacje transnarodowe uznaje sie za
  rezydentów kraju siedziby, a oddzialy zagraniczne
  sa traktowane jako rezydenci danego kraju (np.
  Fiat Auto Poland oddzial wloskiego Fiata w
  Polsce, rezydent Polski).

5
Rachunki bilansu platniczego

• Zasada podwójnego ksiegowania
• kazda transakcja znajduje swój zapis w bilansie
  platniczym po dwóch stronach bilansu, o
  jednakowej wartosci.
• Zapis po stronie debetowej oznacza wzrost aktywów
  zagranicznych posiadanych przez rezydentów lub
  zmniejszenie sie ich zobowiazan wobec zagranicy
• Zapis po stronie kredytowej oznacza wzrost
  zobowiazan wobec zagranicy (np. wzrost aktywów
  krajowych posiadanych przez zagranice) lub spadek
  naleznosci rezydentów.

6
Rachunki bilansu platniczego

• Aktywa
• (Kredyt)

• Pasywa
• (Debet)

• eksport dóbr i uslug,
• dochody rezydentów nalezne z zagranicy,
• transfery otrzymane z zagranicy,
• zwiekszenie krajowych zobowiazan wobec zagranicy,
• zmniejszenie aktywów zagranicznych posiadanych
  przez rezydentów.

• import dóbr i uslug,
• dochody nierezydentów nalezne z kraju,
• transfery dla zagranicy,
• spadek krajowych zobowiazan wobec zagranicy,
• wzrost aktywów zagranicznych posiadanych przez
  rezydentów,

Z punktu widzenia rynku walutowego zapisy po
stronie debetowej powoduja zwiekszanie sie popytu
na waluty obce.
Z punktu widzenia rynku walutowego zapisy po
stronie kredytowej powoduja zwiekszanie sie
podazy walut obcych
7
Rachunki bilansu platniczego

• BP BOB BK BF SBiO RZRW 0
• lub BP CA CP FA OE OR 0
• Bilans Obrotów Biezacych (BOB, ang. CA)
• bilans handlowy,
• bilans uslugowy,
• transfery jednostronne (np. darowizny, emerytury,
  pomoc zagraniczna czy wplaty do budzetu UE),
• przeplywy dochodów majatkowych netto (odsetki,
  zyski, dywidendy)
• Bilans Obrotów Kapitalowych (BK, ang. CP)
• - transfery kapitalowe, w tym dary i srodki z
  tytul pomocy bezzwrotnej, dokonane z wyraznym
  przeznaczeniem na finansowanie srodków trwalych,
  równiez umorzenie dlugów oraz nabywanie/zbywanie
  aktywów kapitalowych o charakterze niefinansowym
  (patenty, licencje, prawa wlasnosci, znaki
  handlowe, grunty pod budowe ambasad)

8
Rachunki bilansu platniczego

• Bilans Obrotów Finansowych (BF, ang. FA)
• inwestycje bezposrednie (np. nabycie co najmniej
  10 udzialów w kapitale firm),
• inwestycje portfelowe (platnosci z tytulu zakupu
  i sprzedazy udzialowych nie bedacych inwestycjami
  bezposrednimi oraz dluzne papiery wartosciowe),
• pozostale inwestycje (np. kredyty i lokaty w
  zagranicznych bankach)
• Saldo Bledów i Opuszczen (SBiO, ang. OE)
  pozycja korygujaca
• Rachunek Zmian Rezerw Walutowych (RZRW, ang. OR)
  - rezerwy dewizowe, zloto, kredyty MFW i SDR.
• Uwaga wzrost rezerw walutowych jest zawsze
  zapisywany z minusem!!!

9
Rachunki bilansu platniczego
http//www.nbp.pl/home.aspx?f/statystyka/bilans_p
latniczy/bilansplatniczy_kw.html
10
Rachunki bilansu platniczego

• Suma wszystkich pozycji musi byc zbilansowana BP
  0.
• BP BOB BK BF SBiO RZRW 0
• lub BP CA CP FA OE OR 0
• Stad mozemy zapisac
• BOB BK BF SBiO - RZRW
• lub BP CA CP FA OE - OR

11
Deficyt/Nadwyzka BP

• O równowadze bilansu platniczego badz
  nierównowadze (w postaci nadwyzki badz deficytu)
  mówimy jedynie w odniesieniu do rachunków bilansu
  z wylaczeniem oficjalnych aktywów rezerwowych.
• Pozycje bilansu platniczego z wylaczeniem rezerw
  nazywa sie bilansem platniczym w waskim
  rozumieniu.
• BP BOB BK BF SBiO

12
Dochód rozporzadzalny w gospodarce otwartej

• DOD C S C I G NX doch.net. z wl. za
  granica A
• transfery net. z zagranicy Te TR Td
• I S (Te Td- TR G) - (NX doch.net. z wl.
  za granica transfery net. z zagranicy) A
• I Sprywatne Srzadu Szagranicy A
• I Sprywatne SB BOB A
• Inetto Sprywatne deficyt budzetu BOB

13
Deficyty blizniacze

• Powiazanie miedzy saldem rachunku obrotów
  biezacych, inwestycjami oraz prywatnymi i
  rzadowymi oszczednosciami jest tozsamoscia i nie
  bazuje na zadnej teorii ekonomicznej.
• Przyklad USA w okresie prezydentury Ronalda
  Reagana w pierwszej polowie lat osiemdziesiatych,
  obnizono T i podniesiono G, znacznie zwiekszajac
  deficyt budzetowy oraz gwaltownie poglebiajac
  deficyt rachunku obrotów biezacych (BOB)
• BOB S I (G-T)
• CA S I (G-T)

a oszczednosci prywatne i inwestycje nie
zmienily sie
14
Rynek walutowy

• Handel miedzynarodowy waluta ma miejsce na rynku
  walutowym, stanowiacym czesc miedzynarodowego
  rynku kapitalowego.
• Kurs walutowy - cena waluty jednego kraju
  wyrazona w walucie innego kraju jest
  determinowany poprzez podaz i popyt na dana
  walute.

15
Rynek walutowy
Podaz waluty, czyli oferta sprzedazy waluty (np.
euro) w zaleznosci od jej ceny wyrazonej w
drugiej walucie (np. w zlotych)
Kurs
Ms
Popyt na walute, czyli chec kupna waluty (np.
euro) w zaleznosci od jej ceny wyrazonej w
drugiej walucie (np. w zlotych)
E1
E0
Md2
Md1
M1
M2
Ilosc walut obcych
16
Popyt i podaz walut obcych

• Handel zagraniczny, np. jesli polska firma
  eksportuje swój produkt do Niemiec, jej
  kontrahent placi naleznosc w euro. Firma ponosi
  koszty w zlotych (place pracowników, surowce,
  energia itp.), a zatem musi sprzedac euro na
  rynku walutowym (zamienic je na zlote) ? podaz
  euro rosnie
• Wynagrodzenia czynników produkcji zatrudnionych
  zagranica, np. jesli amerykanska firma ma filie w
  Polsce dzialajaca na polskim rynku, osiaga ona
  zyski w zlotych, a zysk firmy transferowany jest
  do USA najpierw zlote musza zostac zamienione
  (na rynku walutowym) na dolary ? popyt na dolary
  rosnie
• Przeplyw kapitalu, np. finski fundusz emerytalny
  kupuje obligacje polskiego rzadu fundusz ma
  euro, zas rzad sprzedaje obligacje za zlotówki
  nabywca obligacji musi najpierw na rynku
  walutowym kupic zlote ? podaz euro rosnie

17
Nominalny kurs walutowy

• Dwie alternatywne formy zapisu
• notacja bezposrednia (amerykanska) - cena
  jednostki waluty zagranicznej wyrazona w walucie
  krajowej, np.
• notacja posrednia (europejska) - cena jednostki
  waluty krajowej wyrazona w walucie zagranicznej,
  np.

W Polsce ta jest glównie stosowana
Faktycznie miana sa zapisywane odwrotnie http//w
aluty.onet.pl/notowania-walut-on-line-forex,18906,
notowania-online
18
Systemy walutowe

• Okreslaja warunki funkcjonowania pieniadza danego
  kraju w transakcjach miedzynarodowych
• System sztywnych/stalych kursów walutowych - kurs
  nie ulega zmianom (banku centralny, rzad ustala
  kurs)
• System pelzajacych kursów walutowych - kurs
  zmienia sie w z góry zdefiniowany sposób
• System plynnych kursów walutowych - kurs
  regulowany dzialaniami rynku.

19
Zmiany poziomu kursu walutowego

• Urzedowe
• Dewaluacja
• zmiana cen przez bank centralny,
• podwyzszenie ceny walut zagranicznych w walucie
  krajowej.
• Rewaluacja
• zmiana cen przez bank centralny,
• obnizenie ceny walut zagranicznych w walucie
  krajowej.

• Rynkowe
• Deprecjacja
• podwyzszenie cen walut zagranicznych,
• niekoniecznie w równym stopniu kazdej waluty.
• Aprecjacja
• obnizenie cen walut zagranicznych,
• niekoniecznie w równym stopniu kazdej waluty.

20
Utrzymywanie sztywnego kursu walutowego przy
uzyciu rezerw dewizowych
Zakladajac, ze krzywa popytu przesunela do DD1
(np. w Strefie Euro zwiekszyl sie popyt na
Polskie produkty i mieszkancy strefy Euro
potrzebuja wiecej PLN zeby zaplacic za ich import
- w warunkach stalego kursu walutowego nadwyzkowy
popyt na PLN, odcinek AC) Narodowy Bank Polski,
chcac utrzymac kurs na niezmienionym poziomie
musi zrównowazyc popyt na zlotówki sprzedajac je
na rynku zwiekszajac rezerwy walut obcych (np.
rezerwy walutowe Euro). Gdy krzywa popytu
przesunela sie do DD2 (np. w Polsce zwiekszyl sie
popyt na produkty ze strefy Strefie Euro i
potrzebujemy wiecej Euro zeby zaplacic za ich
import - w warunkach stalego kursu walutowego
nadwyzkowa podaz PLN, odcinek EA) Narodowy Bank
Polski, chcac utrzymac kurs na niezmienionym
poziomie musi zrównowazyc popyt na walute obca
zmniejszajac jej rezerwy (np. sprzedajac rezerwy
walutowe Euro za PLN).
DD1
21
Efektywny kurs walutowy

• Miernik miedzynarodowej wartosci waluty - srednia
  zmian kursu walutowego odnoszona do jakiegos roku
  bazowego obliczana na podstawie kursu walut
  glównych partnerów handlowych
• udzial (wagi) poszczególnych kursów zdefiniowany
  jest udzialem danych partnerów w wymianie,
• kurs bedzie sie róznil zaleznie od
• wyboru roku bazowego,
• partnerów handlowych,
• wag przypisanych tym partnerom.

22
Makroekonomia I Cwiczenia
Dziekuje za uwage
22